CNI International News
မော်စကို၊ ဇန်နဝါရီ ၁၈
ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင် (Vladimir Putin) သည် မော်စကို (Moscow) သို့ ရောက်ရှိလာသည့် အီရန်သမ္မတ မာဆွတ် ပီဇက်ရှ်ကီယန် (Masoud Pezeshkian) နှင့် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပြည့်စုံကျယ်ပြန့်သည့် မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး သဘောတူစာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။
ပူတင်နှင့် ပီဇက်ရှ်ကီယန်တို့ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့် ထိုစာချုပ်သည် နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးကို အဆင့်သစ်တစ်ခုအထိ ရောက်ရှိစေလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကရင်မလင်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ပြီး အီရန်ကို တင်းမာစွာ ဆက်ဆံသွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည့် အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲ မတိုင်မီ ရုရှားနှင့်အီရန်တို့က စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ရုရှားအင်ပါယာသည် ယခင်က ပါရှန်းခေါင်းဆောင်များ ထိန်းချုပ်ခဲ့သည့် ကော့ကေးဆပ် (Caucasus) နှင့် ကက်စ်ပီယံ (Caspian) ဒေသများရှိ ကျယ်ပြန့်သည့် နယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့မှုနှင့်အတူ ရုရှားနှင့် အီရန်သည် ၁၈ ရာစုနှင့် ၁၉ ရာစုများတွင် စစ်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးသည်။
၂၀ ရာစု အစောပိုင်းကလည်း ရုရှားစစ်သားများသည် အီရန်မြောက်ပိုင်းရှိ နယ်နိမိတ် အများအပြားကို သိမ်းပိုက် ထားခဲ့သော်လည်း ၁၉၁၇ ခုနှစ်က ဘော်ရှီဗစ်တော်လှန်ရေး(Bolshevik Revolution)ကြောင့် အီရန်မှ ရုရှား စစ်သားများ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။
အီရန်ခေါင်းဆောင် ခိုမေနီနဲ့ ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကို တွေ့ရစဉ်
ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အတွင်းကလည်း ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့် ဗြိတိန်တို့သည် အီရန်ကို ဝင်ရောက်ကျူးကျော်ခဲ့ဖူးသဖြင့် အီရန်သည် ရုရှားနှင့်ပတ်သက်ပြီး နာကျင်စရာကောင်းသည့် အတိတ်ကာလများ ရှိခဲ့ဖူးသည်။
ထို့ပြင် စစ်အေးကာလက အီရန်သည် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်ခဲ့သဖြင့် အီရန်နှင့် ရုရှားအကြား တင်းမာမှု မြင့်တက်ခဲ့သည်။
သို့သော် ၁၉၇၉ ခုနှစ် အစ္စလာမ်မစ် တော်လှန်ရေး (Islamic Revolution) တွင် အမေရိကန်လိုလားသည့် ရှားဘုရင် ပြုတ်ကျသွားခဲ့ပြီးနောက် တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် အယာတိုလာ ရူဟိုလာ ခိုမေနီ ( Ayatollah Ruhollah Khomeini) က အမေရိကန်ကို ခါးသီးစွာ ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။
ထို့နောက် ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ပြိုကွဲခဲ့ပြီးနောက် ရုရှား-အီရန် ဆက်ဆံရေးများ ကောင်းမွန်လာခဲ့ ကာ ရုရှားသည် အီရန်၏ အဓိကကုန်သွယ်ဘက် ဖြစ်လာခဲ့ကာ အီရန်ကို လက်နက်နှင့် နည်းပညာများ ထောက်ပံ့ ပေးခဲ့သည်။
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ရုရှားသည် အီရန်၏ ပထမဆုံး နျူကလီးယား စွမ်းအင်စက်ရုံကို တည်ဆောက်ပေးခဲ့ပြီး လာမည့် နှစ်တွင်လည်း ရုရှားက အီရန်အတွက် နျူကလီးယား ဓာတ်ပေါင်းဖို ၂ လုံး တည်ဆောက်ပေးရန် စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ သည်။
Source: အေပီ
