CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၇

ထိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးရှုပ်ထွေးမှုများနှင့် ဆန္ဒပြမှုများ ပိုမိုဖြစ်ပွားလာပြီး မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသောကြောင့် မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် လုပ်ငန်းခွင် အပြောင်းအလဲများ မပြုလုပ်ကြရန် ထိုင်းရှိ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းတွင် ပြီးခဲ့သည့် မေလ၌ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့ပြီးဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိအချိန်အထိ ဝန်ကြီး ချုပ်နှင့် အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းခန့်အပ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးသည့်အပြင် ဖြူထိုင်းပါတီအပေါ် ထိုင်းပြည်သူလူထုများ၏ ဆန္ဒပြသပိတ်မှောက်မှုမှာလည်း ပြင်းထန်နေသည်။

ထို့ကြောင့် မည့်သို့သော အခင်းအကျင်းအား ပြောင်းလဲသွားမည်ကို မသိရှိနိုင်သဖြင့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား များသည် ထိုင်းအစိုးရသစ် မဖွဲ့စည်းနိုင်ခင်ကာလ၌ လုပ်ငန်းခွင်အပြောင်းအလဲများ မပြုလုပ်ကြရန် Labour Rights Foundation ၏ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုအချိန်မှာလည်း စီးပွားရေးတွေ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အဲဒီလောက် အရင်လောက်ကြီး တအားကြီး ဦးမော့နေတာ မဟုတ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အလုပ်တစ်ခုအသစ်ကို သွားပြီး လျှောက်ထားမယ်ဆိုရင် လွယ်လင့်တကူ အလုပ် လက်မခံဘူး။ လုပ်သားဦးရေကလည်း အဲဒီလောက်ကြီး သူတို့ မလိုအပ်ဘူး။ မူရင်းရှိနေပြီးသား လုပ်သားတွေနဲ့ လုံလောက်နေပြီအတွက်ကြောင့် အခက်အခဲတွေဖြစ်နိုင်တယ်။ ပုံမှန်အခြေအနေမှာတောင် သတိထား ရှောင်ကြဉ် ရမယ့် အနေအထားဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အခုလို ထိုင်းနိုင်ငံရေးအခြေအနေ ရှုပ်ရှုပ်ထွေးထွေး ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ မူလရှိနေတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်မှာပဲ စနစ်တကျ တည်ငြိမ်အေးချမ်းစွာ အလုပ်လုပ်ဖို့ လိုအပ်မယ်လို့ အကြံပြုချင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ လက်ရှိ ပကတိအနေအထားအရ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကလည်း အရမ်း ဦးမော့နေတဲ့ အနေ အထားမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ်ကနေမှ ဒီလုပ်ငန်းခွင်ကို မနှစ်သက်လို့ နောက်အလုပ်ကို သွားလို့ လွယ်လင့်တကူ ရတယ်ဆိုရင် အကြောင်းမဟုတ်ဘူး။ သို့သော် မရဖို့က များနေတယ်။ အခုအချိန်မှာ အလုပ်ရှင်တွေက ရှိရင်းစွဲ အလုပ်သမားတွေနဲ့ ထိန်းပြီး အလုပ်လုပ်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့ နေရာ ပြောင်း ရွှေ့ဖို့ဆိုတဲ့ ကိစ္စတွေ လုံးဝမစဉ်းစားသင့်ဘူးလို့ အကြံပြုတာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးနေရာနှင့် ပတ်သက်လို့ ဆန္ဒပြ တောင်းဆိုပွဲများ ပြုလုပ်နေသည့် မြင်ကွင်း(ဓါတ်ပုံ-Getty Images)

ထိုင်းတွင် ဝန်ကြီးချုပ် မဲပေးရွေးချယ်မှုအား သြဂုတ် ၄ ရက်တွင် ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားသော်လည်း ၎င်း အစီအစဉ် ကို လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ဝမ်မူမာမက်နျူအာ မာသာက သြဂုတ် ၃ ရက်မှာ ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။

ရွေးကောက်ပွဲ၌ နေရာအများဆုံးအနိုင်ရသည့် Move Forward (MFP) ပါတီ ခေါင်းဆောင် ပီတာလင်ဂျာ ရိုရတ်ကို ဝန်ကြီးချုပ် အမည်စာရင်း တင်သွင်းမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး လွတ်တော်က ပိတ်ပင်ခဲ့သည့်ဖြစ်စဉ်သည် ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ညီ၊မညီ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်မည်ဖြစ်သောကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ်ရေးကို ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် သြဂုတ် ၂ ရက်၌ ဒုတိယနေရာအများစု အနိုင်ရသော ဖြူးထိုင်းပါတီသည် MFP နှင့် လမ်းခွဲခဲ့ပြီး MFP ကို ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့မှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည့်အတွက် MFP ပါတီထောက်ခံသူများမှ မကျေနပ်သဖြင့် ဆန္ဒပြခဲ့ကြရာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံရေးသည် အနည်းငယ် ပိုမိုပြင်းထန်လာနေသည့် အနေအထားမျိုး မြင်တွေ့ရကြောင်းလည်း ထိုင်းရှိ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်သည်။

 ဖြူးထိုင်းပါတီဝင်များကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-Getty Images)

ထိုအခြေအနေများကြောင့် လုပ်ငန်းခွင်အပြောင်းအလဲများ မပြုလုပ်ပါက အကောင်းဆုံးဖြစ်သော်လည်း မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများသည် လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရမှုများရှိပါက လုပ်ငန်းခွင် ပြောင်း လဲလုပ်ကိုင်သင့်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

“ဒါပေမယ့် ကိုယ်ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေကို ပြန်ကြည့်ဖို့လိုတယ်။ ကိုယ့်စာရွက်စာတမ်းက သူဌေးပြောင်းလို့ ရပြီလား၊ မရဘူးလား။ ရပြီဆိုလို့ရှိရင် ရေကြည်ရာမြက်နုရာပေါ့ သူတို့ အဆင်ပြေတဲ့နေရာကို သူတို့ ပြောင်းရွှေ့တာ သိပ်ပြဿနာမရှိပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် တစ်နေရာမှာ ကိုယ်နေတယ်။ ကိုယ့်မှာ စာရွက် စာတမ်းတွေလည်း ပြည့်စုံတယ်။ သူဌေးလည်းပြောင်းလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနေရာမှာ အလုပ်သမား အခွင့်အရေး တွေ ချိုးဖောက်မှုရှိတယ်။ ကိုယ့်အတွက် လုံခြုံမှုမရှိဘူး။ ကိုယ့်အတွက် အသက်အန္တရာယ်များတယ် ဆိုရင်တော့ ပြောင်းရွှေ့တာကတော့ အကောင်းဆုံးပဲလေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းရှိ တရားမဝင်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ဇူလိုင်လအကုန်အထိ အမည်စာရင်းတင်သွင်းခိုင်း ထားပြီး အမည်စာရင်းကျထားပြီးသူများအား ဩဂုတ်လကုန်အထိ နေထိုင်ခွင့်ပြုထားကြောင်း သိရသည်။

အစိုးရဖွဲ့စည်းပြီးမှသာလျှင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများနှင့်ပတ်သက်သည့် မူဝါဒဆိုင်ရာများအား ချမှတ်နိုင်မည် ဖြစ်သောကြောင့် အစိုးရတစ်ရပ် အမြန်ဆုံးဖွဲ့စည်းနိုင်ရန် ထိုင်းရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကလည်း မျှော်လင့် နေကြပြီး တစ်လအတွင်း အမြန်ဆုံးဖွဲ့စည်းရန် တောင်းဆိုမှုများလည်း ရှိသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများထဲကမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ တရားဝင် အလုပ်သမား ၂ သန်းကျော်ရှိပြီး တရားမဝင်လုပ်သားဦးရေမှာလည်း သန်းနှင့်ချီရှိကြောင်း သိရသည်။