CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၇

လက်ရှိ ပြည်တွင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဆန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းကို ထိန်းနိုင်ရန်နှင့် ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေး အတွက် နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် အရန်ဆန် ဝယ်ယူပြီး ပြန်လည်ရောင်းချသည့်စနစ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်မှသာ အဆင်ပြေ နိုင်မည်ဟု တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များက ထောက်ပြကြသည်။

အရန်ဆန်ကို နိုင်ငံတော်အစိုးရ အစီအစဉ်ဖြင့် မိုးစပါးနှင့် နွေစပါး လှိုင်လှိုင်ပေါ်သည့်အချိန် အောက်တိုဘာလနှင့် နိုဝင်ဘာလတွင်လည်းကောင်း၊ ဧပြီလတွင်လည်းကောင်း ဝယ်ယူ၍ ဆန်ရှားပါးသည့် ဇူလိုင်လနှင့် စက်တင်ဘာလ အတွင်း၌ ပြန်လည်ရောင်းချပေးခြင်းဖြင့် ဆန်ဈေးနှုန်းကို တည်ငြိမ်အောင် လုပ်ဆောင်၍ ရနိုင်သည်ဟု တောင်သူ များနှင့် ဆန်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထိုသို့ အရန်ဆန် ဝယ်ယူပြီး ပြန်လည်ရောင်းချပေးခြင်းဖြင့် တောင်သူများကို ကုန်သည်များက ဈေးနှိမ်ဝယ်ယူခြင်း ကိုလည်း ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သလို စားသုံးသူ ပြည်သူများ ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုဒဏ်ကိုလည်း ကာကွယ်နိုင်မည် ဖြစ်သည်ဟု လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်အိတ်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တောင်သူတွေ စပါးပေါ်တဲ့ရာသီမှာ ဥပမာဆိုပါတော့ အောက်တိုဘာလ၊ နိုဝင်ဘာလ၊ အများအားဖြင့် တော့ အောက်တိုဘာ၊ နိုဝင်ဘာမှာ တစ်ချက်ဝယ်မယ်၊ နောက်တစ်ခါကျတော့ ဧပြီလမှာ တစ်ချက်ဝယ်မယ်ဆိုရင် အဲဒါက တောင်သူတွေ စပါးပေါ်တဲ့ရက် ဖြစ်တဲ့အတွက် တောင်သူတွေ ရောင်းလိုအားလည်း ကောင်းတယ်။ ရောင်း လိုအား ကောင်းတဲ့အချိန်မှာ ဝယ်ပြီးတော့ ဘယ်ဈေးဘယ်ဈေးနဲ့ ပေါက်တဲ့ဈေးနဲ့ ဘယ်သူ တာဝန်ယူပြီးတော့ ဝယ် ပေးမလဲ။ ဆန်စက်တွေ၊ ဆန်စပါးအသင်းတွေကို အဲဒီလို ဝယ်ခိုင်းပြီးတော့လေ။ သူတို့ သိုလှောင်ထားပြီးတော့ လုပ်မယ်ဆိုရင် အခုလို ရှားပါးတဲ့အချိန်၊ အခုလို ရက်မျိုးမှာ ပြန်ပြီးတော့ ကြိတ်ခွဲပြီးတော့ ပြန်လည်ရောင်းချပေး မယ်ဆိုရင် ဒီအချိန်မှာ ဆန်ဈေး အလွန်ကြီးမြင့်ခြင်း အဲဒီလို ထိန်းလို့ရတယ်လေ။ ရှင်းရှင်းပြောရင် ဝယ်ယူပြီးတော့ ထားပြီးတော့ တောင်သူတွေဆီက အရန်ဆန် ဝယ်ယူတဲ့အတွက် ကုန်သည်တွေလည်း ဈေးအလွန် နှိမ်လို့မရဘူး။ တစ်ချက်ခုတ် နှစ်ချက်ပြတ်ပဲ။ တောင်သူတွေ စပါးပေါ်တဲ့အချိန်မှာ ဈေးအလွန်အမင်း နှိမ်ဝယ်ခြင်းဘေးက ကာကွယ်ပေးသလို၊ တိုင်းပြည်မှာ အရန်ဆန်ရှိတဲ့အတွက် တိုင်းပြည်မှာ ဆန်ဈေး မြင့်တက်တဲ့အချိန်မှာ ဝယ်ယူတဲ့ ဈေးနဲ့ တွက်ခြေကိုက်တဲ့ ဈေးတမျိုးနဲ့ ပြန်ပြီးတော့ ရောင်းချပေးမယ်ဆိုရင် အခုလိုအချိန်မှာ ဈေးနှုန်းမြင့်မားမှု၊ စားသုံးသူတွေလည်း ဈေးနှုန်း အလွန်အမင်းကြီးပြီးတော့ ဝယ်စားရတဲ့ အဖြစ်မျိုးကိုလည်း ကယ်နိုင်တယ်လေ။ သူက ထုတ်လုပ်တဲ့သူရော ဝယ်ယူစားသုံးတဲ့သူရော နှစ်ဖက်စလုံးကို ကာကွယ်ပေးတယ်၊ ကူညီပေးရာ ရောက် တယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရှိ ပျမ်းမျှလူဦးရေနှင့် ဆန်စားသုံးမှု အချိုးအစား တွက်ကြည့်ရာတွင် လစဉ် ဆန်တန်ချိန် ၈ သိန်းခန့် ကုန်ကျသည့်အတွက် နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် အရန်ဆန် တန်ချိန် ၆ သိန်းခန့် ဝယ်ယူထားရုံဖြင့် ဆန်ဈေးနှုန်းကို ထိန်းနိုင်သည့် အနေအထားရှိသည်ဟု ဦးသိန်းအောင်က ဆက်ပြောသည်။

၎င်းက “နိုင်ငံမှာ သန်း ၅၀ ရှိတယ် လူဦးရေ ပျမ်းမျှပေါ့။ ၅ ယောက်ကို ပျမ်းမျှ ဆန် ၁ တန်နဲ့တွက်ရင် တို့နိုင်ငံက တန်ချိန် ၁၀ သန်းရှိရင် လောက်ပြီ။ ၁၀ သန်းဆိုရင် ၁ လကို တန်ချိန် ၈ သိန်းလောက် ကုန်တယ်။ ဒါပေမယ့် ၈ သိန်းလောက် ကုန်တာက အလွန်အမင်း ကြပ်တည်းပြီးတော့ ဝယ်စားရတဲ့ဟာနဲ့ဆိုရင် ၁ လကို အလွန်အမင်း တိုးတဲ့လတွေ တန်ချိန် ၁ သိန်း ၂ သိန်းလောက် အရန်ဆန်ကို စနစ်တကျလေး ရောင်းပေးမယ်ဆိုရင်တောင် ရတယ်။ လုံလုံလောက်လောက် အဲဒီဈေးကို လုံးဝ ချုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ဆိုရင် ဆိုလိုချင်တာက ဆန်တန်ချိန် ၄/၅/၆ သိန်းလောက် ဝယ်ထားရင် အဲဒီဈေးကို အပြတ်ထိန်းလို့ရပြီ” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် တောင်သူများ စပါးပေါ်ချိန်တွင် အရန်ဆန်ကို ထုတ်ရောင်းမည်ဆိုပါက တောင်သူများ ဈေးနှိမ်ခံရမည် ဖြစ်သည့် အရန်ဆန်ထုတ်ရောင်းမည့် အချိန်ကိုလည်း တွက်ဆရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ အရန်ဆန် ဝယ်ယူရေး ကော်မတီတွင် ဆန်ကုန်သည်များ၊ ဆန်စက်ပိုင်များသာမက အခြေခံလူတန်းစားများကို ကိုယ်ချင်းစာပြီး နားလည် သဘောပေါက်သူကို ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်သည်ဟု ဆန်ကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန် ဂိုဒေါင်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စပါးဝယ်ယူဖို့ လက်ခံထားတဲ့ သူတွေကပဲ ရောင်းတဲ့အချိန်ကို သတ်မှတ်နေတာ သဘာဝ မကျသေးဘူး။ အရန်ဆန် ဝယ်ယူရေး၊ အရန်ဆန် ဖြန့်ဖြူးရေး အဲဒီအဖွဲ့မှာက ဆန်စပါး၊ ဆန်ကုန်သည်ကြီးများ၊ ဆန်စပါးအသင်း က လူတွေသာ ကြီးစိုးနေတာထက် ပြောမယ်ဆိုရင် ရှေ့ကြောင်း၊ နောက်ကြောင်း မြော်မြင်နိုင်ပြီးတော့ အစစ အရာရာ အောက်ခြေလူတန်းစားကို ကိုယ်ချင်းစာနာပြီးတော့ နားလည် သဘောပေါက်တဲ့လူတွေပါ ဖွဲ့စည်းသင့် တယ်။ အဲဒီမှာ အရန်ဆန်ဝယ်ယူရေး အဖွဲ့အစည်းတိုင်းမှာ အဲဒီလိုလူတွေ မပါဘဲနဲ့ ဆန်ကုန်သည်တွေ၊ ဆန်စက် ပိုင်ကြီးတွေပဲ ဦးစားပေးပြီး ဖွဲ့စည်းနေတာ အဲဒါလည်း ဖွဲ့စည်းပုံမှာ သဘာဝမကျဘူး” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့သည့် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်မှစတင်၍ နိုင်ငံတော် အရန်ဆန် ဝယ်ယူရေးကော်မတီ ကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြောင်း၊ ထိုအရန်ဆန် အစီအစဉ်သည် နိုင်ငံအတွင်း သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကျရောက်သည့် ဒေသများအတွက်သာ အသုံးပြုခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ စတင်ဖြစ်ပွားသည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ စတင်၍ နိုင်ငံတော်အရန်ဆန် ဝယ်ယူမှုများ သည် မရှိတော့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကျရောက်ရာ၌ အသုံးပြုရန်အတွက် သော်လည်းကောင်း၊ ဆန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် သော်လည်းကောင်း အရန်ဆန်သည် လိုအပ်သည်ဟု တောင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။