CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ် ၆

ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန်နှင့် ပတ်သက်၍ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း တစ်လျှောက်၌ လက်နက်ကိုင်ထားသူများရှိပါက ကုန်သွယ်ရေးလမ်းတွင် အဟန့်အတားများ ကြုံတွေ့ရသလို ငွေကြေးကုန်ကျမှု စရိတ်များလည်း မြင့်တက်မှုများ ကြုံတွေ့ရကြောင်း သိရသည်။

နစကနှင့် တရုတ်ကြား တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နိုင်ရေး ဆွေးနွေးလျက်ရှိနေပြီး ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း တစ်လျှောက် မည်သည့်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များကိုမှ မရှိစေရန် နစကဘက်က ရပ် တည် ဆွေးနွေးလျက်ရှိနေသည်။

သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင် ဦးနေမျိုးဝင်းက “လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ပေါင်းက လက်ရှိရှိနေတဲ့ဟာက တရားဝင်၊ တရားမဝင် မျက်စိတစ်ဖက်မှိတ်အတွင်းကို အနည်းဆုံး ၇ ဖွဲ့၊ ၈ ဖွဲ့ ရှိတယ်။ ၇ ဖွဲ့၊ ၈ ဖွဲ့ ရှိတဲ့နေရာမှာ တပ်မတော်ဂိတ်တွေ လည်း ရှိတယ်။ ပြီးရင် KIA ရှိတယ်။ ရှမ်းရှိတယ်၊ တအာင်းရှိတယ်။ ပြီးရင် တခြားသော နောက်ပေါက်ဂိတ်တွေက ရှိသေးတယ်။ စစ်တပ်ဂိတ်မှာ ပေးရတာက ၁ သောင်းမပိုဘူး။ တောထဲမှာ ရှိနေသော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းလို့ ပြောနေတဲ့ ဂိတ်တွေက ပေးရတာ အနိမ့်ဆုံးက ၂ သိန်းပေးရတယ်။ စိတ်ထဲရှိသလို တောင်းတယ်၊ ပြီးရင် ဒီတစ်ဖွဲ့ ပြီးလို့လည်း မပြီးသေးဘူး၊ နောက်တစ်ဖွဲ့ ကျန်သေးတယ်။ ပြီးရင် ကားကသွားနေတယ်၊ ကားပေါ်မှာ ရှိနေတဲ့ အခွန်၊ ကားပေါ်မှာ ပါလာတဲ့ အခွန် ၂ ခု ဆောင်ရတယ်။ ဆောင်ရတဲ့နေရာမှာ ရှောင်လို့မရဘူးနော်။ ရှောင်လိုက် တာနဲ့ အဲဒီကားသည် ပစ်သတ်ခံရမယ်၊ မီးရှို့ခံရမယ်။ အဲဒီတော့ သက်ရောက်မှုဆိုတဲ့ကဏ္ဍမှာ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေ ရှိနေတဲ့အတွက် ကုန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းရေးဆိုတာ ဖြစ်ကိုမဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ မလိုလားအပ်တဲ့ အဆီပိုတွေ ဖြစ်နေတယ်”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်ကားများကို စစ်ဆေးနေတဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများကို ပေးရသော ငွေကြေးများကြောင့် ကုန်သည်များသည် စားသုံးသူများထံ သို့ ဈေးနှုန်းများ ပြန်လည်မြှင့်တင်၍ ရောင်းချရကြောင်း၊ ထို့နောက် စားသုံးသူများသာ အဓိက အကျိုးသက်ရောက် မှု ခံကြရကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိက နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှု လမ်းကြောင်းများဖြစ်သည့် မြဝတီ - ထိုင်းလမ်းကြောင်း၊ မူဆယ် - တရုတ်လမ်းကြောင်း၊ တမူး- အိန္ဒိယလမ်းကြောင်းနှင့် ရခိုင် - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လမ်းကြောင်း စသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများသည် တိုက်ပွဲများကြောင့် ရပ်တန့်လျက်ရှိသည်။

ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်လျက်ရှိနေသည့် ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်း၊ မိုင်းလားနယ်စပ်နှင့် တာချီလိတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ် ရေးလမ်းကြောင်း၊ ကချင်ပြည်နယ် ကန်ပိုင်တည်နှင့် လွယ်ဂျယ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းသည်လည်း လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များမှ ငွေကြေးတောင်းခံနေမှုများကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးစရိတ်များ အဆမတန် မြင့်တက် လျက် ရှိနေသည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် လုံခြုံမှုမရှိပါက ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် နှောင့်နှေး ကြန့်ကြာမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်ပြီး တိုင်းပြည်၏ ဝင်ငွေလည်း ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်သလို ပြည်သူလူထုမှာ လည်း ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုဒဏ်ကို ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ဖရဲကုန်သည် ဦးဆန်းနိုင်က “အခု border trade တွေမှာ ရှိနေတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတွေမှာ မူဆယ် တစ်ခုတည်း မဟုတ်ပါဘူး။ မြဝတီလမ်းလည်းရှိတယ်၊ တရုတ်ပြည်လမ်းလည်း ရှိတယ်၊ အိန္ဒိယလမ်းလည်း ရှိ တယ်။ အဓိက border trade လမ်းကြောင်းတွေမှာ မြန်မာနိုင်ငံသည် အဓိက အားကိုးနေတာ border trade ကို အားကိုးနေတာ။ border trade တွေ လမ်းကြောင်းတွေ လုံလုံခြုံခြုံ၊ ချောချောမွေ့မွေ့နဲ့ လုပ်မပေးနိုင်သရွေ့က တော့ တိုင်းပြည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုတာ နောင် ၁၀ နှစ် မသေချာဘူး။ စကားလုံးအရ စင်ပေါ်မှာ တက်ပြောရင် ရေလည်နားထောင်လို့ကောင်းတယ်။ မြေပြင်မှာတော့ ၁၀ နှစ် မသေချာဘူး။ ဘာလို့ဆို မြန်မာနိုင်ငံသည် ဥရောပနဲ့လည်း တိုက်ရိုက် ကုန်သွယ်မှု လုပ်ထားတာ မရှိဘူး။ အမေရိကားတို့ ဘာတို့နဲ့လည်း မရှိဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံ သည် border trade ကိုပဲ အားကိုးနေရတဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်တဲ့အတွက် border trade လုံခြုံချောမွေ့ရင် မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းမှာ ရှိနေတဲ့ စားသုံးသူတွေ ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ စားရမယ်။ export သမားတွေလည်း အမြတ်အစွန်း သင့်တင့်လျောက်ပတ်ရမယ်၊ နိုင်ငံတော်လည်း ကုန်သွယ်ရမယ်၊ GDP တက်လာမယ်။ အခု အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီအတိုင်း သွားနေမယ်ဆိုရင် တစ်ဦးချင်းတစ်ယောက်ချင်းရဲ့ ဝင်ငွေတွေ ကျမယ်။ စားသုံးသူတွေလည်း ကုန်ဈေး နှုန်း ကြီးမြင့်သွားမယ်။ ဒါမျိုးတွေ ဖြစ်လာမှာ အမှန်ပဲလေ”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်ကားများကို တွေ့ရစဉ်

ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် လက်နက်ကိုင်ထားသူများက ငွေကြေးတောင်းခံမှုများ လုပ်နေသည့် တိုင် ကုန်သည်နှင့် ကုန်ကားသများအတွက် လုံခြုံမှုကိုတော့ မည်သည့် လက်နက်ကိုင်ထားသူများကမှ အာမခံ ချက် မပေးနိုင်ကြကြောင်း ကုန်ကားသမားများက ပြောသည်။

ကုန်ကားမောင်းနှင်သူ ကိုထက်နိုင်က “လုံခြုံမှုဆိုတာက ဘယ်လက်နက်ကိုင်တွေမဆို ကိုင်ထားတဲ့ဟာတွေက လူကို သေစေနိုင်သော အရာတွေ ဖြစ်တယ်။ သူတို့လက်ထဲမှာ ပန်းတွေကိုင်ထားရင်တော့ ပျော်ပျော်ကြီးပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကိုင်ထားတာ အားလုံးသည် လူကိုသေစေတဲ့ လက်နက်တွေလေ။ ပေးဆို ပေးထားခဲ့ရတာပဲ။ လုံခြုံမှုဆိုတာတော့ မမေးနဲ့။ ဒီကနေ ၁ မိုင်မှာ ဘာဖြစ်မလဲဆိုတာ မောင်းနေတဲ့ ကားသမားတွေရော ဘာတွေရော ဘယ်သူမှ အာမခံချက် မရှိဘူး။ စုံစမ်းပြီးတော့ သွားနေကြတာပဲလေ။ ဘာဖြစ်လို့ သွားနေကြလဲဆိုတော့ စားဝတ် နေရေးအတွက် သွားနေကြတာလေ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရှိ နယ်စပ် ကုန်သည်ရေး လမ်းကြောင်းများတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်၊ ပြည်သူ့စစ်၊ နယ်ခြားစောင့်တပ်၊ PDF ၊ TNLA၊ MNDAA၊ KIA၊ KNU၊ KNLA၊ NMSP၊ AA စသည့် လက်နက်ကိုင်ထားသော အဖွဲ့အစည်းများ ရှိကြသည်။