CNI News
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၄
မြန်မာ့ကော်ဖီကို ပြည်ပနိုင်ငံများမှ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နည်းတူ မှာယူမှုများ ရှိနေသော်လည်း လက်ရှိနိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေများကြောင့် တင်ပို့ရန် မလွယ်ကူကြောင်း ကော်ဖီလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းရှိ ကော်ဖီခြံတချို့တွင် ကော်ဖီခူးဆွတ်ရန် အခက်အခဲများ ရှိနေခြင်းနှင့် တင်ပို့မှု လမ်းကြောင်းတွင် အခက်အခဲ ရှိနေခြင်းကြောင့် ပြည်ပအမှာစာ ရရှိသလောက် တင်ပို့ရန် မလွယ်သည့် အခြေ အနေ ဖြစ်နေသည်ဟု မန္တလေးမှ စီတာကော်ဖီ တည်ထောင်သူ ဦးမင်းလှိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “ဘယ်လိုဖြစ်နေလဲဆိုတော့ အခြေအနေက အော်ဒါရရင်တောင် အခုက ကော်ဖီခြံတချို့ဆိုရင် ကော်ဖီခူးလို့ မရဘူးပေါ့နော်။ အခုဆိုလည်း အခြေအနေက ဘာမှမသိတော့ ကော်ဖီတွေလည်း လိုသလောက် မထုတ်နိုင်ဘူး ဖြစ်နေတာပေါ့။ အဲဒါကြောင့် အခုအချိန်က ဘာမှ ခန့်မှန်းလို့ မရဘူး ဖြစ်နေတာပေါ့။ အော်ဒါတွေကတော့ ပုံမှန်ပါ ပဲ။ ဒါပေမယ့် အော်ဒါရတာတောင် လုပ်ဖို့ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်နေတာပေါ့။ အခုထိ ခန့်မှန်းလို့ မရဘူးပေါ့နော်။ ကော်ဖီခြံတွေတောင် တချို့ခြံတွေ ခူးမရဘူးလေ။ နောင်ချိုထဲက ကော်ဖီခြံတွေပေါ့။ ရွာငံမှာလည်း အခု ဝယ်တဲ့ သူတွေလည်း တအားကြီး မဝယ်ရဲကြဘူး အဲဒီလို ဖြစ်နေတာပေါ့။ အော်ဒါရသလောက်တောင် မလုပ်ရဲဘူး ဖြစ်နေ တာပေါ့နော်။ တချို့တွေကလည်း ရပ်ကို ရပ်ထားကြတာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။
ကော်ဖီသီးကို ရွေးနေကြစဉ်
ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် မြန်မာ့ကော်ဖီကို ပြည်ပတင်ပို့ရာ၌ နယ်စပ်မှ တင်ပို့သည့်စနစ်ကို တားမြစ်ပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့ရမည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် မည်သည့် လမ်းကြောင်းတွင်မဆို တင်ပို့၍ရကြောင်း ကော်ဖီလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။
လက်ရှိအချိန်သည် ကော်ဖီသီးများ ရင့်မှည့်ချိန်ဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ် ဒီဇင်ဘာလမှ မတ်လအထိ ခူးဆွတ်ထုတ်လုပ်ပြီး ဧပြီလနှောင်းပိုင်းမှစတင်ကာ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ရောင်းချကြခြင်း ဖြစ်သည်။
ပြည်ပမှ အမှာစာရရှိသလောက် တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်းကော်ဖီ ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး တိုးချဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် မြေယာချပေးမှုအပိုင်းတွင် ကန့်သတ်မှုများ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။
ထို့နောက် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်မှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် တိုးတက်ချင် သလောက် မတိုးတက်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံကော်ဖီအသင်း နာယက ဦးရဲမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
မြန်မာ့ကော်ဖီသီးကို တွေ့ရစဉ်
၎င်းက “ပင်လယ်ရေကြောင်းကပို့ပို့ ဘယ်ကပို့ပို့ အဓိကကတော့ ကိုယ့်ပစ္စည်း ရောင်းလို့ရဖို့ပဲ။ အဓိကကတော့ market ပဲ higher market ကို သွားမယ်ဆိုရင် higher market က ရေကြောင်းနဲ့ပဲ သွားလို့ရတာ။ ဂျပန်တို့၊ ဥရောပတို့၊ အီးယူတို့၊ အင်္ဂလန်တို့၊ အမေရိကားတို့ ဒါတွေက ရေကြောင်းနဲ့ သွားရတာ အဆင်ပြေတာကိုး။ အမှာ စာတွေက ဒီထက်ကို ပိုသေးတယ်။ ဒီထက်ကို တိုးထုတ်နိုင်ရင် ကျနော်တို့က ပို့လို့ရတယ်။ အဓိက ကျနော်တို့မှာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေက အများကြီးပဲ။ တိုးတက်ချင်သလောက် တက်လို့မရအောင် အခြေအနေတွေက ဖြစ်နေ တယ်။ ဈေးကွက်ကတော့ ရှာနေတာပဲ။ Demand တွေ တက်တယ်၊ ရှိတယ်။ ပို့ချင်တယ်။ တချို့ကိစ္စတွေကျတော့ ပို့ရင်တောင် ကိုယ့်မှာ ဘာဖြစ်မှာလဲဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေ တခါတလေလည်း ရှိတာပေါ့နော်။ အခု ၆၅ /၃၅ ကနေပြီး တော့ ၆၅ /၃၅ ကို ပြောင်းပြန်လှန်ပြီး ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားတယ်ပေါ့နော် ဟိုဘက်ဒီဘက်ကို” ဟု ပြောသည်။
လက်ရှိတွင် မြန်မာ့ကော်ဖီသည် ဈေးကောင်းရနေသော်လည်း နယ်စပ်မှ အဓိကတင်ပို့ရာ လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် ထိုင်းလမ်းကြောင်းများသည် တိုက်ပွဲများကြောင့် တခြားသောလမ်းကြောင်းများဖြင့် တင်ပို့နိုင်ရန် လုပ်ဆောင်နေရကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ကော်ဖီထုတ်လုပ်နိုင်မှုသည် လျော့ကျနေခြင်းကြောင့် ကော်ဖီအမှာစာ ရရှိသလောက် တင်ပို့နိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။
ကော်ဖီကို ရှမ်းပြည်နယ်၊ မန္တလေးတိုင်း ပြင်ဦးလွင်ဒေသတွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုကြပြီး ချင်းပြည်နယ်တွင်လည်း စိုက်ပျိုးကြသည်။
ထို့နောက် ဆွစ်ဇာလန်၊ ထိုင်ဝမ်၊ တရုတ်၊ ထိုင်း၊ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ အိုက်စလန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်၊ ဂျာမနီနှင့် UAE နိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချနေကြောင်း သိရသည်။
