CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂

ရာထူးသက်တမ်းမှာ တရားဥပဒေနှင့်အညီ ဖြစ်သည်ဟု ထိုင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ(ခြေ/ဥ)တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်လျှင် ပရာယွတ်ချန်အိုချာသည် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ဆက်လက်ထမ်းဆောင်ရန် အသင့်ဖြစ်နေ သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံထဲတွင်တော့ သူ့ရာထူးသက်တမ်းကို ၈ နှစ်သာ ကန့်သတ်ထား၍ ယင်းအဆုံးအဖြတ်မှ ရုန်းထွက်ဖို့ အရေး ပရာယွတ် ခက်ခဲနေရ၏။

သူ့ခေတ်ကောင်းတုန်းဟု တိတိကျကျ ခေါ်ဆို၍ မရတော့မှန်း တနေ့တခြား ပိုမိုထင်ရှားလာသည်က အမှန်ပင် ဖြစ်သည်။

လုံခြုံရေးတင်းကျပ်မှု၊ အတိုက်အခံ ဆန္ဒပြမှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများ စိုးရိမ်နေရသည့်ကြားမှ စစ်တပ် ထိပ်ပိုင်း ခေါင်းဆောင်၏ တရားဝင် အရပ်သားဝန်ကြီးချုပ် သက်တမ်းမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် စတင်ခဲ့ကြောင်း တရား သူကြီး ၉ ဦးပါ ခြေ/ဥတရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ ခြေ/ဥ အသက်ဝင်ချိန်တွင် ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုအရ ရာထူးယူခြင်း (သို့မဟုတ်) ၂၀၁၉ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအရ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရခြင်း ဟုတ်/မဟုတ် စသည်ဖြင့် အငြင်းပွားစရာ အများအပြားက ပရာယွတ်ကို ဗဟိုပြုနေသည်။

ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားသော ယင်းလပ် အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး အာဏာသိမ်း စစ်အုပ်စု၏ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ၎င်းရာထူးသက်တမ်းကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လမှ စတင်၍ ရေတွက်သင့်ကြောင်း ခြေ/ဥ တရားရုံးသို့ တင်သွင်းသည့် အတိုက်အခံအုပ်စုများ၏ အယူခံလွှာထဲတွင် ရေးသားထားသည်။

ထိုင်းပြည်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးသက်တမ်း အဆိုပြုတင်သွင်းသူများသည် ၂၀၁၇ ခုနှစ် (သို့မဟုတ်) ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွက် တနည်း တဖုံ စောဒကတက်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ယနေ့ ခြေ/ဥ တရားရုံး၏ စီရင်ဆုံးဖြတ်ချက်သည် လာမည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများ ပြေလျော့စေရန် ထိုင်းပုံစံ(ထိုင်းနည်းထိုင်းဟန်) တရားဝင် အပေး အယူ လုပ်မှုတစ်ခုဟု ယူဆနိုင်သည်။

တရားရုံးက ယင်းအမှုကို လက်ခံစဉ်းစားနေချိန် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တည်ရှိနေမှုကို ရက်သတ္တ ၅ ပတ် ဆိုင်းငံ့ခဲ့ပြီး ပရာယွတ်ကို ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးရာထူးကိုသာ ဆက်လက် ထမ်းဆောင်စေခဲ့သည်။

လာမည့် နိုဝင်ဘာလလယ်ပိုင်းတွင် ဘန်ကောက်မြို့တော်၌ ကျင်းပမည့် အာရှ-ပစိဖိတ်စီးပွားရေး ပူးပေါင်း ဆောင် ရွက်ရေး (APEC) ထိပ်သီး အစည်းအဝေးသို့ နိုင်ငံတကာခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ကြမည်ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ကို အသိအမှတ်ပြုရေး/မပြုရေးနှင့် တိုက်ရိုက် သက်ရောက်မှု ရှိလိမ့်မည်တော့ မဟုတ် ပေ။

သို့ရာတွင် အဆိုပါ အစည်းအဝေးအတွက် အကြိုပြင်ဆင်မှု ရှိနေခြင်းကြောင့် လာမည့် ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံရေးလောကမှ ဆူညံသံများ ခေတ္တဖုံးဖိထားနိုင်စရာရှိနေသည်။ ပရာယွတ် ဟူသော စစ်သားအိုသည် တော်ဝင်ထီးနန်း တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးဝါဒီ ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရှေးရိုးစွဲ အထက် တန်းလွှာအုပ်စု၏ မျက်နှာသာပေးမှုကိုလည်း မျှော်လင့်နေပုံရပါသည်။

သို့သော် မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက် မကိုက်ခဲ့ပေ။ သွားလေသူ ဘုရင်ဟောင်းထက် လက်ရှိဘုရင်နှင့် ပိုနီးစပ်သော အထက်တန်းလွှာ ရှေးရိုးစွဲ ရေပေါ်ဆီ လူတန်းစား (elite) အုပ်စုကလည်း နောင်လာမည့် အထွေထွေ ရွေးကောက် ပွဲတွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းမပြုရန် ပရာယွတ်ထံသို့ စာရေးသား တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ သို့အတွက် ပရာယွတ်သည် တိုင်းပြည် ဆက်လက်အုပ်ချုပ်နိုင်ဖို့ အလားအလာမှာ မှေးမှိန်ဝေဝါးလို့လာခဲ့သည်။

ထိုင်းပြည်သူများနဲ့ ဘုရင့်ထောက်ခံခြင်း

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းများ၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစုများမှ ကိုယ်စားပြုသူများ ပါဝင်သော ရေပေါ်ဆီ လူတန်းစားအုပ်စုသည် ခြေ/ဥတရားရုံးအပေါ်၌ပင် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု တစုံတရာ ရှိနေသလားဟု စေ့ငုံ တွေးတော စရာလည်း ရှိနေသည်။ ရှေးရိုးစွဲ ဘုရင့်ထီးနန်းနှင့်ဆက်စပ်နေသည့် အနှီလူတန်းစား အလွှာသည် ခေတ်အဆက်ဆက် ထိုင်းစစ်တပ်နှင့် လက်ဝါးရိုက်ခဲ့ကြသည် မဟုတ်ပါလော။

ထိုသို့ အခြေအနေနှင့် နီးစပ်သည့် သံတမန်တစ်ဦးကတော့ ပရာယွတ် မျက်နှာအိုးမဲ သုတ်လိုက်သည့် ရာထူးဆိုင်းငံ့ မှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ထိုင်းလွှတ်တော်ကို ဖျက်သိမ်းပစ်ရန်ပင် အကြံပြုခဲ့သော်လည်း တကယ်တမ်းတွင် လွှတ်တော် ဖျက်သိမ်းရေးမှာ မဖြစ်နိုင်ပေ။

တဖန် အာဏာသိမ်းမှုအသစ် ကောလာဟလများ ထွက်ပေါ်သေးခဲ့သော်လည်း မည်သူက မည်သူ့အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်၍ အာဏာသိမ်းကြောင်း တိတိကျကျ သတင်းထွက်မလာခဲ့ပေ။

ရက်သတ္တ ၅ ပတ်ကြာ ဆိုင်းငံ့ခံရသော ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးနေရာကို ပရာယွတ်၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်လည်း ဖြစ်၊ စစ်တပ် ထိပ်တန်းရာထူးအဆင့်လည်း ရှိသူဖြစ်သည့် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ပရာဝစ်ဝမ်ဆူဝမ်က အစားထိုး ဖြည့် ဆည်း ခဲ့ရသည်။

ပရာဝစ်သည် ပရာယွတ်ချန်အိုချာ၏ ရုံးခန်းကို သိမ်းပိုက်ခြင်း မရှိသော်လည်း ၎င်း၏လက်ထောက်များနှင့်အတူ အစိုးရအိမ်တော်သို့ စိတ်အားထက်သန်စွာ ပြောင်းရွှေ့၍ ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးတာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

ပရာဝစ်ကို ယာယီဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကို ထိုင်းတောင်ပိုင်း ခရာဘီပြည်နယ်တွင် ပြင်းပြင်း ထန်ထန် ဝေဖန်သံများလည်း ကျယ်လောင်သွားခဲ့သည်။ စီးပွားရေးလောကတွင်လည်း ကျဆင်းနေသော ဘတ်ငွေ တန်ဖိုးကို ခိုင်မာစေဖို့ ထိုင်းဗဟိုဘဏ်အပေါ် ဖိအားများ သက်ရောက်လာခဲ့သည်။

နောင်ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရေပန်းစားလာနေသော သက်ဆင်သမီး ပေးတုန်တန်ရှင်နာဝပ်ထရာ

ပရာယွတ်၏ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အရည်အချင်းပြည့်မီမှုကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၆ ရက်အထိ ခဲယဉ်းလေးလံစွာ ကန့်သတ်ထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံး၏ စီရင်ချက်သည် လာလတ္တံသော ရွေးကောက်ခံအစိုးရ၏ ၄ နှစ် သက်တမ်းအတွက် လမ်းတဝက် ကြိုခင်းထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသူများလည်း ရှိသည်။

ထိုစီရင်ချက်သည် စစ်တပ်နှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် Palang Pracharat ပါတီ (PPRP) အတွက် ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေပါသည်။

တနွယ်ငင် တစင်ပါဆိုသလို ၎င်းပါတီ၏ လူကြိုက်များ ရေပန်းစားမှုကို အခိုင်အမာပြသသည့် စစ်တမ်းများနှင့် ကြားဖြတ် ရွေးကောက်ပွဲ စေ့ဆော်သံများလည်း လျော့ပါးသွားခဲ့သည်။

ထိုအချင်းအရာ အားလုံးသည် ပြည်ပရောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်နှင့် ၎င်း၏မိသားစုက ဦးဆောင်သည့် အတိုက်အခံ ဖူထိုင်း (Peua Thai) ပါတီအတွက် အခွင့်ကောင်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ်ကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံတကာနှင့် ထိုင်းပြည်တွင်း မီဒီယာများတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကိုးကားဖော်ပြခဲ့သည့် ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လ စစ်တမ်း တစ်စောင်တွင် လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ်၏ ချို့ယွင်းချက်ကြောင့် သက်ဆင်၏ နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံ မရှိသေး သော သမီးဖြစ်သူ ပေးတုန်တန်ရှင်နာဝပ်ထရာ(Paetongtarn Shinawatra) ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် လိုလား ကြောင်း စစ်တမ်း ဝင်ရောက်ဖြေဆိုသူ ရာခိုင်နှုန်း အတော်များများက ပြသခဲ့သည်။

အကယ်၍ လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဖူထိုင်းပါတီ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရခဲ့လျှင် ပေးတုန်တန်၏ ဖခင်အား ပြည်နှင်ဒဏ်မှ ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းဖို့က နံပါတ်တစ် အရေးကိစ္စ ဖြစ်လာလိမ့်မည်။  သက်ဆင်၏ ညီမ ဖြစ်သူ ယခင်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ယင်းလပ်ကတည်း အခြားတဖက်တွင် အဆင်သင့်ရှိနေသည်။  ယင်းလပ်သည် ၂၀၁၄ ခုနှစ် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားချိန်အထိ ရွေးကောက်ခံ တရားဝင် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သည်။

ပရာယွတ်ချန်အိုချာအတွက် ကံသေကံမ ပြောစရာ အချက်တစ်ချက်သာ ကျန်တော့သည်။ ယင်း နောက်ဆုံး ထွက် ပေါက်အဖြစ် သူ ဆက်လက်အုပ်စိုးနိုင်ဖို့ တစ်ခုတည်းသော အားကိုးစရာမှာ တော်ဝင်ထီးနန်းနှင့် ဘုရင့်ဩဇာ ဖြစ် သည်။

ပရာယွတ်ကို ဘုရင့်ကောင်စီ၏ တော်ဝင်အာဏာနှင့် ဂုဏ်ဒြပ်တို့က ထပ်မံအတည်ပြု နိုင်သည်ဟုဆိုလျှင်တောင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲတွင်  အရွေးခံမှာလား (သို့မဟုတ်) အငြိမ်းစားယူမှာလား ရွေးချယ်ဖို့ ဖြစ်ပေသတည်း။

Source: Asia Times

(အေးရှားတိုင်းမ်ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက် ရက်စွဲဖြင့် ဖော်ပြထားသော မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Shawn W. Crispin ၏ ရေးသားချက်ကို CNI က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို တင်ဆက်ပေးလိုက်ပါသည်)