CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈

ဗလာဒီမာပူတင်သည် ခေတ်အဆက်ဆက် ရုရှား နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များထဲတွင် အထင်ရှားဆုံးသော ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိ ဟောင်းဟု ပြောလျှင် ရနိုင်သည်။

သို့သော် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ရုရှားထောက်လှမ်းရေး FSB ထိပ်ပိုင်း ခေါင်းဆောင်များကို ပူတင်တစ်ယောက် အကြီးအကျယ် ဒေါသထွက်နေသည်။

ယူကရိန်းသို့ ကျူးကျော်ရာ၌ တွက်ကိန်း အလွဲအချော်များစွာ ကြုံလာခဲ့ရသဖြင့် ပူတင်၏ ကျွမ်းကျင်လှသော ထောက်လှမ်း ရေး နောက်ခံ အချင်းအရာများသည် အင်အားကြီး နိုင်ငံများ၏ ထိပ်တန်းနိုင်ငံရေး ကစားကွက်အဖြစ် ရှုမြင်ကြည့်လျှင် ထောက်ပြ ဝေဖန်စရာဖြစ်လာခဲ့ကြောင်း ဝါရှင်ပို့စ်က ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ပူတင်၏ နှစ်သိမ့်ဖျောင်းဖျတတ်မှုနှင့် လျှို့ဝှက်ကျင်လည်စွာ ကြိုးကိုင်နိုင်မှုတို့က သူ့နိုင်ငံရေးကို တက်ကြွလာစေခဲ့ပြီး ထိုသို့ စွမ်းရည်များသုံး၍ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ပြည်တွင်းလုံခြုံရေး အစီအမံများကို မကြာခဏ အောင်မြင်စေခဲ့သည်မှာ ငြင်း၍ မရပေ။

ပူတင်သည် နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များ၏ ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နိုင်မှု၊ မဟုတ်မမှန် လုပ်ကြံသတင်းများ သုံး၍ အနောက်အုပ်စု ခေါင်းဆောင်ဟောင်းများကို ရုရှားနှင့် ပိုမိုနီးကပ်လာအောင် ဆွဲဆောင်နိုင်မှုတို့က ၎င်း၏ ရက်စက် တတ်မှုနှင့် ဆိုဗီယက်ခေတ် KGB ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိဘဝက လိမ္မာပါးနပ်မှုတို့ ပေါင်းစပ်ပြသနိုင်ခဲ့သည်။

ပူတင်သည် အမျိုးစုံ ကြိုးခုန်၍ ကစားတတ်သူဖြစ်သည်။ ချေချင်းညှာကို နှိမ်နင်းနိုင်ခဲ့သည်။ ခရိုင်းမီးယားကို ခပ်တည်တည် ဖြင့် သိမ်းသည်။ ပြည်တွင်းရှိ သတင်းထောက်များနှင့် နိုင်ငံရေး ပခုံးချင်း ယှဉ်လာသူများကို ခြိမ်းခြောက်သည်။ ပြည်ပရန်သူက သူ့ဆီလာ၍ အဆိပ်ခတ်လျှင်လည်း ပြစ်ဒဏ်မပေးဘဲ ပုတ်ထုတ်တတ်သည်။

ရုရှားပြည်တွင်း သူ့အာဏာ တည်ဆောက်ရေးအတွက် နိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြောင်းလဲပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့ပြီး ငွေကြေး ဆိုင်ရာ အမြတ်အစွန်း တပွေ့တပိုက်ဖြင့် အငြိမ်းစားယူလျှင် အထက်တန်းကျကျ၊ မျက်နှာပန်းလှလှ နေနိုင်ဖို့ စိတ်တိုင်းကျ အိမ်ဆောက်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ မျက်မှောက်ကာလ ယူကရိန်းသို့ ကျူးကျော်မိခြင်းမှာ ပူတင်အတွက် ပထမဆုံးသော မဟာဗျူဟာ အမှားဖြစ်လာပြီး အကယ်၍ ရုရှားလူ့မလိုင်အလွှာ (သို့မဟုတ်) သူ့လုံခြုံရေး တာဝန်ယူသူများ ပေါ့ဆမိလျှင်တော့ ပူတင် နိဂုံး ချုပ်ဖို့အထိ ဦးတည်လာနိုင်စရာ ရှိနေသည်။

ယူကရိန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ခိုင်လုံသည့် ထောက်လှမ်းရေးသတင်းများ အဆက်မပြတ် ရရှိရေးမှာ ပူတင်အောင်ပွဲခံဖို့ လက်တွေ့ ကျသည့် စစ်ရေး အစီအစဉ်များ ချမှတ်ရေးအတွက် အရေးကြီးသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်နိုင်ရေးပဲ ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမှာပဲ ပူတင် ဘာတွေ ဘယ်လို မှားသွားတာလဲဟု မေးစရာရှိလာသည်။

 ပူတင်နဲ့ ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး

ပူတင် လက်ရှိကိုင်တွယ်နေရသော ပြဿနာပေါင်း သောင်းခြောက်ထောင်ကို အနှစ်ချုပ်ကြည့်လျှင် အဓိကအချက်(၂)ချက် တွေ့ရမည် ဖြစ်သည်။ ပထမအချက်မှာ သူ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးနှင့် ထောက်လှမ်းရေးများ၏ အကြံဉာဏ်ကို လျစ်လျူရှုမိ ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။

နောက်တစ်ချက်မှာ သူ့ရှေ့မှ သွားလေသူ အာဏာရှင်များကဲ့သို့ လက်အောက်ငယ်သားများက သူကြားချင်သည့် အကြောင်း အရာများကိုပဲ ရွေးချယ်၍ အစီရင်ခံနေကြသဖြင့် လွဲချော်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်မိသလား မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိသည်။

“အာဏာမှသည် အမှန်တရားဆီသို့” ဟူသည့်မန္တန်မှာ ခေတ်သစ် ထောက်လှမ်းရေး ဗျူရိုကရေစီ ယန္တရားအတွက် နေ့ည ရွတ်ဖတ်စရာ ဖြစ်လာသော်လည်း တစ်ခါတစ်ရံတွင် ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီတစ်ခုမှ ပေးနိုင်သည့် အမြင့်ဆုံး ဝန်ဆောင်မှု ပုံစံမှာ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အစီအစဉ်တွင် ပါလေ့ရှိသည့် မှော်ဆန်ဆန် တွေးခေါ်နိုင်စွမ်းရှိသော သူလျှိုခေါင်းဆောင်ပိုင်းကို အလွဲသုံးစား လုပ်ပစ်ရခြင်းဖြစ်သည်။

ပူတင် သုံးစွဲနေသည့် ထောက်လှမ်းရေးယန္တရားသည် ယူကရိန်းအစိုးရကို ဖြုတ်ချဖို့အကွက်ချရာ၌ “ဘာကြောင့် စစ်ရေးကျူး ကျော်မှ အောင်မြင်မည်” ဆိုသည့် အကြောင်းတရားနှင့်ပတ်သက်၍ အကဲဖြတ်ချက်တစ်ရပ် ဖန်တီးခဲ့လေသလားဟု စောဒက တက်စရာ ရှိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ထောက်လှမ်းရေး ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးသည် သူသစ္စာခံရသည့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်ကို မှန်သလား၊ မှားသလား မေးခွန်းများ မေးရန်နှင့် ယူဆချက်များကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရန်တို့အတွက် အသုံးတော်ခံရသည်။

ယူကရိန်းစစ်စုံတွဲ(AFP)

၁၉၉၁ ခုနှစ် ယူကရိန်း လွတ်လပ်ရေး ရပြီးကတည်းက အထက်ပါ အချက်များကို ပူတင် ကောင်းစွာ နားမလည်ခဲ့သည်မှာ ယခု စစ်ပွဲက သက်သေခံနေသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၏ အရှေ့ဘက်ခြမ်းကို ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ယူကရိန်းသည် ပူတင်အတွက် သမိုင်းကို ငြင်းဆန်လှည့်စားစရာနှင့် ဂုဏ်ယူစရာ စိတ်ကူးယဉ်မှုတစ်ခုအတွက် လက်စွမ်းပြဖို့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားသည်။

ယခုအခါတွင်တော့ ဇာလန်းစကီးသည် ခမ်းနားဝင့်ကြွားစရာ အရည်အချင်းအရှိဆုံး ဦးဆောင်မှု ပေးနိုင်/မပေးနိုင်ဆိုသည်ကို နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများပင် ခန့်မှန်းရ ခက်ခဲပေလိမ့်မည်။

သို့သော် ၂၀၁၃ ခုနှစ်ဆီက မိုင်ဒန် (Maidan) ဆန္ဒပြမှုများကို ပြန်လည် အမှတ်ရရင်းဖြင့် မျိုးချစ်စိတ်၏ အတွင်းကျဆုံး သွေးကြောကို ဖောက်ချပစ်ဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်လား (သို့တည်းမဟုတ်) အနည်းဆုံးတော့ ပူတင်ကို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ရလဒ်များ အဖြစ် ယူကရိန်းအရေးက လက်ယပ်ခေါ်ခဲ့သလား စသည်ဖြင့် တွေးတော သုံးသပ်စရာများစွာ ရှိနေသည်။

ယခု အကျပ်အတည်းသည် ပူတင်၏ရုရှားတွင် ထောက်လှမ်းရေး ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်မှုအပိုင်း၌ တစ်ဆို့နေပုံရသဖြင့် ထောက်လှမ်းရေးအုပ်စု အားနည်းချက် တစ်ခုတည်းကြောင့်ဟု တထစ်ချပြော၍ မရပေ။

ပူတင်ထုတ်သုံးသည့် သတင်းအချက်အလက် စစ်ဆင်ရေးယန္တရားသည်လည်း ယူကရိန်း၏ခုခံတွန်းလှန်မှု စစ်မျက်နှာစာတွင် ရုတ်တရက် အသံပင် မကြားလိုက်ရသလို ရယ်စရာကောင်းနေသည်။

ရုရှားတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်းက ပျက်စီးမှုများ(AFP)

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကို လေ့လာသုံးသပ်သူကြသူများသည် နိုင်ငံတကာရှုထောင့်မှနေ၍ ကရင်မလင် သမ္မတနန်းတော်၏ အဆိုး ဆုံး အခြေအနေသို့ ပြောင်းလဲသွားပုံကို ဟောကိန်းထုတ်ရန် ပျက်ကွက်သွားကြပုံ ရပါသည်။ ပူတင်၏ ရန်လိုတိုက်ခိုက်မှုများ ကို အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများက အပျော့စားနည်းဖြင့်သာ တုံ့ပြန်ကြသဖြင့် ထိုအချက်မှာ ပိုမို၍ စောဒကတက်စရာ ဖြစ်လာခဲ့ သည်။

ယူကရိန်း၏ ကာကွယ်ရေးအတွက် မြောက်အတ္တလန္တိတ် စစ်စာချုပ်အဖွဲ့အနေဖြင့် ဟန်ဆောင်ပန်ဆောင် “ဦးနှောက်သေ” ပြမည်ဟု ခန့်မှန်းပြီး နိုင်ငံရေးဟောကိန်းထုတ်သူများ ပဉ္စလက်ဖန်တုံးကို အမှန်သုံးလေသလားဟု တွေးဆစရာလည်း ရှိနေသည်။

ဤစစ်ပွဲ၏ အဆုံးသတ်၌ အရှုံးအမြတ်ကို တွက်ကြည့်လျှင် ဂျာမနီသည် ဥရောပလုံခြုံရေးကဏ္ဍတွင် ပို၍ ရှေ့ရောက်ချင် လာ သည်။ ဗြိတိန်သည် လန်ဒန်ရှိ ခဝါချစရာ ငွေကြေးများကို ထွေးပိုက်ထားမည် (သို့မဟုတ်) ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် အကျင့် စာရိတ္တရေးရာနှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းကို ရောနှော အသုံးချသွားမည် စသည့် ခြေလှမ်းများကို မြင်နေရသည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် ကောက်ချက်ချရလျှင် ပူတင်သည် တန်ပြန်ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိတစ်ဦးအဖြစ်သာ ရှိခဲ့ပြီး အနောက် အုပ်စုနိုင်ငံများ၌ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြသည့် ရေပေါ်ဆီ လူတန်းစားများနှင့် ပူးပေါင်းရန် ဘယ်တုန်းကမှ ရွေးချယ်ခဲ့သူ မဟုတ်သလို ထောက်လှမ်းရေး အကဲခတ်ကောင်းသူအဖြစ်လည်း လေ့ကျင့်သင်ကြားခံရသူလည်း မဟုတ်ပေ။

ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်အတွင်းက ယူကရိန်းစစ်ရှောင်များ(AFP)

ယခုရက်ပိုင်းတွင်တော့ ပူတင်သည် သူ၏အောင်မြင်မှုကို ဖြစ်နိုင်ခြေကို အလှည့်ဖျားခံရခြင်းအတွက် ရုရှားထောက်လှမ်းရေး အကြီးတန်း အရာရှိများအပေါ် သူ့ဒေါသများ ပုံကျလာခဲ့သည်။

ရုရှားပြည်တွင်းရေးကို ကိုင်ရသည့် FSB ထောက်လှမ်းရေးဌာနမှ အရာရှိနှစ်ဦးကို ယူကရိန်းအရေး၌ အလွဲသုံးစားမှုဖြင့် နေအိမ် အကျယ်ချုပ် ချထားသည်ဟု ဆိုသော်လည်း ပူတင်သည် သူ့ကိုယ်သူ လှည့်စားမိသဖြင့် အပြစ်ရှိကြောင်း ထုတ်ဖော် ဝန်ခံခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

တရုတ်စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆွန်ဇူးကတော့ ကိုယ်ခံပညာဖြင့် အောင်ပွဲခံမည်ဆိုလျှင် မိမိကိုယ်တိုင်စွမ်းရည်နှင့် ရန်သူ့စွမ်းရည်ကို သိထားရမည်ဟု အကြံပေးခဲ့ဖူးသည်။

ယူကရိန်းကို သူသိမ်းဖို့အတွက် ပူတင်သည် ရုရှားအရင်းအမြစ်များဖြင့် မှားယွင်းစွာ ယူဆတည်ဆောက်ထားသော စစ်ရေး ဗျူဟာကို ရွေးချယ်မိခဲ့ပြီး ပစ်မှတ်ထားသော ရန်သူ၏ သန္နိဋ္ဌာန်နှင့် ဇွဲလုံလတို့ကို လွဲမှား တွက်ဆမိခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ကိယက်ဗ် မြို့တော်သို့ နိုင်ငံတကာမှ နေ့စဉ်ပေးပို့နေသည့် များပြားလှစွာသော ပံ့ပိုးကူညီမှု ပမာဏကိုလည်း ထည့်စဉ်းစားမိခဲ့ခြင်းလည်း အလျဉ်းမရှိပေ။

ယခုတလော ပူတင်၏ မရိုးမရွ ကျူးကျော်မှုခြင်း၏ လွဲချော်မှုများကို ကမ္ဘာက ကောင်းစွာ မှတ်တမ်းတင်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ထောက်လှမ်းရေးကို ယုံစား၍ မထင်မှတ်သော အလှည့်အပြောင်းများကား ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း မြင်နေရပြီ ဖြစ်ပေ သတည်း။            ။

Source: Washington Post

(ဝါရှင်တန်ပို့စ်ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မူရင်းဆောင်းပါးရှင်များဖြစ်ကြသည့် David V. Gioe နှင့် Huw Dylan တို့၏ မတ်လ ၁၇ ရက် ရက်စွဲဖြင့် ရေးသားဖော်ပြချက်ကို CNI သတင်းဌာနက ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုတင်ဆက်လိုက်ပါသည်)