CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၀

ဆယ်စုနှစ် ၃ ခုကြာအောင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရှိ ဂျပန်သံရုံး အပြင်ဘက်တွင် လူအုပ်စုတစ်စုက အပတ်စဉ် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တိုင်း စုဝေးနေခဲ့သည်။ ထိုလူစုလူဝေးသည် တစ်ချိန်က ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဖက်ဆစ်ဂျပန်စစ်တပ်က ကိုရီးယား အမျိုးသမီး များကို လိင်ကျွန်အဖြစ် အတင်းအကျပ် စေခိုင်းခဲ့ခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုရန် တိုကျိုအစိုးရကို တောင်းဆိုနေခဲ့ကြခြင်း ဖြစ် သည်။

ဂျပန်စစ်တပ်များ၏ အကြိမ်ကြိမ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားမှုမှ လွတ်မြောက် လာသူများကို အဆိုပါ လူစုလူဝေးထဲတွင် တစ်ခါတစ်ရံ သက်ကြီးရွယ်အိုများအဖြစ် မြင်တွေ့ရတတ်သည်။ ယင်းသို့ သက်ကြီးရွယ်အို အမျိုးသမီးတချို့၏ အတွေ့အကြုံ များက နောင်လာနောက်သားတွေအတွက် ယခုကဲ့သို့ ဆန္ဒထုတ်ဖော် တောင်းဆိုရန် စိတ်အားထက်သန်ဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့ သည်။

အထက်ပါ သံရုံးဆန္ဒပြပွဲများသည် တိုကျိုနှင့် ၎င်း၏ အနီးကပ်ဆုံး အိမ်နီးချင်းများကြားတွင် သမိုင်းဝင် အမြင်မကြည်မှုကို အရိပ်အမြွက် ပြသနေပေသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၈ ရက်က နာရာမြို့မှာ အာဘေး မဲဆွယ်နေစဉ်

ဇူလိုင် ၈ ရက်၌ ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေး ပစ်သတ်ခံရပြီးနောက် မရှေးမနှောင်းမှာပင် နိုင်ငံတကာ ခေါင်း ဆောင်များက စာနာထောက်ထားမှု အသီးသီးကို အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ပြသခဲ့ကြသည်။ ဂျပန်၏ အနီးကပ်ဆုံး နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်အချို့က ယခုကဲ့သို့ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံမှုအတွက် ဝမ်းနည်းခြင်း အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံ့အလံကို တစ်ဝက် လွှင့်တင်သွားရန် စီစဉ်ထားကြောင်း ကြေညာခဲ့ကြသည်။

သို့သော် ၂၀ ရာစု၏ အလယ်ပိုင်းတွင် ဖက်ဆစ်(စစ်ဝါဒီ)ဂျပန်၏ ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်မှုဒဏ်ကို ခံခဲ့ရသော တရုတ်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့တွင် တုံ့ပြန်မှုသည် ပိုမိုရှုပ်ထွေးခဲ့ပါသည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်စဉ် လက်ယာယိမ်း အာဘေးသည် တောင်ကိုရီးယားနှင့် ခိုင်မာသော သဘောတူ စာချုပ်တစ်ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး ဂျပန်သည် “ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း အမျိုးသမီးများ၏ ဂုဏ်သိက္ခာ” ကို အသိအမှတ် ပြုပေးခဲ့သည်။

သို့သော် အာဘေးသည် ၎င်း၏ ရာထူးသက်တမ်းအတွင်း ဂျပန်စစ်သားများက ကိုရီးယားအမျိုးသမီးများကို အတင်းအဓမ္မ စုဆောင်းခဲ့ခြင်းနှင့် လိင်ကျွန်အဖြစ် ခိုင်းစေခဲ့ခြင်းကို ရံဖန်ရံခါ ငြင်းဆိုခဲ့သေးသည်။ ထိုကိစ္စသည် ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယား တို့အကြား ကာလကြာရှည် အငြင်းပွားစရာ တစ်ခုဖြစ်နေခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက စစ်ရာဇဝတ်ကောင်များကို ဂုဏ်ပြုခဲ့သည့် ယာဆူကုနီ ဘုရားကျောင်းသို့ အာဘေး၏ ခရီးစဉ်နှင့်အတူ တစ်ချိန်က ဂျပန်၏ ရက်စက် ယုတ်မာမှုများအပေါ် အငြင်းပွားမှုများသည် တောင်ကိုးရီးယားနှင့် တရုတ် နိုင်ငံတို့အဖို့ ဂျပန်နှင့်ပတ်သက်၍ ဆက်ဆံရေးအပေါ် တင်းမာစေခဲ့သည်က အမှန်ပင်ဖြစ်ပါသည်။

အာဘေးကို လုပ်ကြံခဲ့သူကို ဖမ်းဆီးနေစဉ်

တရုတ် အမျိုးသားရေး ဝါဒီများကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိသော သံတမန်ကျင့်ဝတ် ထိန်းသိမ်းခြင်း၏ သိမ်မွေ့သော ဟန်ချက်ညီ သည့် လုပ်ရပ်ကို ဘေဂျင်းက ရင်ဆိုင်နေရသည်။ အဆိုပါ အမျိုးသားရေး ဝါဒီများကို တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်အပေါ် အားပေး ထောက်ခံစေရန်အတွက် အနှစ်နှစ်အလလက မွေးမြူထားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ရှင်ဇိုအာဘေးသည် အိုဆာကာမြို့အနီး မဲဆွယ်စည်းရုံးနေစဉ်  သေနတ်သမားတစ်ဦး၏ ပစ်ခတ်လုပ်ကြံမှုခံရပြီး နာရီပိုင်း အတွင်းမှာပင် တရုတ်လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာသုံးစွဲသူများကြားတွင် ဝမ်းသာအားရဖြစ်သူက ဖြစ်၊ ကဲ့ရဲ့အပြစ်တင်သူက တင်ဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရသည်။

ထိုအခါ တရုတ်ပြည်တွင်း၌ ထင်ရှားသော အမျိုးသားရေးဝါဒကို လေးစားကြရန် တိုက်တွန်းနှိုးဆော်သံ ကျယ်လောင်လာခဲ့ သည်။ နိုင်ငံအချင်းချင်း ရန်လိုမုန်းထားမှုကို မှတ်ချက်များ ပေးနေကြသည့် အွန်လိုင်းအုပ်စုကို တရုတ်ပြည်တွင်း၌ ပိတ်ပင် လိုက်ပြီး တရုတ်ပြည်သူများအကြား ဆင်ခြင်တုံ တရားရှိသော မျိုးချစ်စိတ် ရှိကြဖို့ ပညာပေးခဲ့သည်။

စာနာထောက်ထား ဝမ်းနည်းကြောင်း ဇူလိုင် ၉ ရက်၌ နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်များ ဖော်ပြကြသည့်နည်းတူ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်က လက်ရှိ ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ဖူမီယိုကီရှီဒါထံသို့ အကြောင်းကြားလွှာ တစ်စောင် ရေးသားပေးပို့ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ရှီကျင့်ဖျင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ စာနာထောက်ထားကြောင်း စာလွှာတစ်စောင်ကိုလည်း အာဘေး၏ မိသားစုထံသို့ ပို့ခဲ့သည်။

အာဘေးသည် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး တိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေဖို့ အပြုသဘောဆောင်ပြီး အထောက်အကူ ပြုခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ် လူမှုကွန်ရက်များတွင် အာဘေးအပေါ် ပြက်ရယ်ပြု လှောင်ပြောင်ခြင်းများနှင့် လုံးဝ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်ကြောင်း ဘေဂျင်းအစိုးရက ပြတ်ပြတ်သားသား ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။

အွန်လိုင်းပေါ်ရှိ သရော်လှောင်ပြောင်ခဲ့ခြင်းအပေါ် သဘောထား မှတ်ချက်ပေးရန်ကိုတော့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရသူက ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်နှင့် ဩစတြေးလျ (Quad)မဟာမိတ်

အာဘေးသည် အတိတ်ဟောင်းက အမွေအနှစ်တစ်ခုကို အကောင်းအဆိုး ရောနှောထားသည့် ခြင်းတောင်း တစ်လုံးထဲတွင် ချန်ထားရစ်ခဲ့ကြောင်း ဘေဂျင်းအခြေစိုက် နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဗစ်တာဂေါင် (Victor Gao) က ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် တရုတ်ခေါင်းဆောင်ဟောင်း တိန့်ရှောင်ဖိန် လက်ထက်က စကားပြန် လုပ်ခဲ့ဖူးသူ ဖြစ်သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး လက်ခံပြီးနောက် ဘေဂျင်းသို့ ပထမဆုံး နိုင်ငံခြားခရီးစဉ်အဖြစ် သွားရောက်ခဲ့ပြီး ဝါရှင်တန်၏ ပိုမို လွတ်လပ်သော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ဖော်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ခြင်းအတွက် အာဘေးကို ဗစ်တာဂေါင်က ချီးကျူး ပြောကြား ခဲ့သည်။

သမိုင်းကြောင်းအရ သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ရှိသော်လည်း စီးပွားရေးနှစ်ခုသည် နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေပြီး ဂျပန်နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ တတိယအကြီးဆုံး နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အရင်းအမြစ်လည်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ဂျပန်စစ်တပ်အား ပိုမိုတက်ကြွသော အခန်းကဏ္ဍကို ပေးရန်နှင့် ၎င်း၏ ငြိမ်းချမ်းသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် အာဘေး၏ ကြိုးပမ်းမှုသည် ဘေဂျင်းကို အားပြိုင်လာရန် ကြိုးပမ်းမှုအဖြစ် တရုတ်နိုင်ငံတွင် ၎င်း၏ ပုံရိပ်ကို ထိခိုက်စေကြောင်း ဗစ်တာဂေါင်က မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အာဘေးသည် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် တန်ပြန်ရန် အချက်တစ်ချက်ဖြစ်သည့် အမေရိကန် အပါအဝင် ဒေသ တွင်း အင်အားကြီး နိုင်ငံများအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့ဖြစ်သော Quad ၏ ဗိသုကာတစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ Quad အဖွဲ့ထဲတွင် အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်နှင့် ဩစတြေးလျ စသည့် ၄ နိုင်ငံ ပါဝင်ထားကြသည်။

“သူ့ရဲ့ နောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ အထူးသဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးကနေ အနားယူပြီးနောက်မှာ ယေဘုယျအားဖြင့် လှုပ်လှုပ်ခတ် ခတ် ဖြစ်စေမယ့် ယူဆရတဲ့ အလုပ်တွေကို သူလုပ်နေခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်” ဟု ဗစ်တာဂေါင်က သုံးသပ်ပြသည်။

ရှင်ဇိုအာဘေး လုပ်ကြံခံရမှု ထိုင်ဝမ် ၀မ်းနည်းခြင်း အထိမ်းအမှတ်လုပ်

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ပြီးနောက် အာဘေးသည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ဘေဂျင်း၏ ကြီးထွားလာနေသော ရန်လိုမှုကို အထူးဝေဖန်သူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်အပေါ်  မဟာဗျူဟာအရ မရေရာသော မူဝါဒကို စွန့်လွှတ်ရန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် ဘေဂျင်းက အခိုင်အမာ ပြောကြားထားသည့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရကျွန်းကို အကာအကွယ် ပြုပါမည်ဆိုသည့် ကတိကဝတ်နှင့် ပတ်သက် ၍ အာဘေးက ဝါရှင်တန်ကို တိုက်တွန်းနေခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်တွင် ကူးစက်ရောဂါ ထူပြောနေချိန်၌ တိုကျိုမှ တိုင်ပေသို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးများ လွှဲပြောင်းပေးရာတွင် အာဘေးက အကူအညီပေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အကူအညီများကြောင့် အာဘေးအပေါ် ၎င်း၏ တစ်သက်တာ ပံ့ပိုးကူညီမှုအတွက် အလွန်ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ဇူလိုင် ၉ ရက်၌ ထိုင်ဝမ်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ်က ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။ အာဘေးသည် သမ္မတဆိုင်အင်ဝမ် အပါအဝင် ထိုင်ဝမ် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

ဇူလိုင် ၈ ရက် ညပိုင်းတွင် တိုင်ပေမြို့တော်ရှိ ၁၀၁ ထပ်ရှိ မိုးမျှော်တိုက်တွင် အာဘေးကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် မီးထွန်းညှိ ပေးခဲ့ပြီး ၎င်းအပေါ် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း သတင်းစကား မက်ဆေ့ချ်ကို အထင်ကရ နေရာများတွင် ပြသခဲ့သည်။

အာဘေးနှင့် တောင်ကိုရီးယား ဆက်ဆံရေးသည် ပို၍ပင်  ရှုပ်ထွေးပါသည်။ စစ်ပြီးခေတ် နှောင်းပိုင်းကာလတွင် မွေးဖွားလာသူ အာဘေးက စစ်ပွဲအတွင်း ဂျပန်က ကိုးရီးယားများကို ကျွန်အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည့် အတိုင်းအတာကို သေးငယ်အောင် ပြောဆို ခဲ့သည်။

ဂျပန်ပြည်သူများ ၀မ်းနည်းခြင်း

ဆယ်စုနှစ်များစွာ ဂျပန်ကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်ခဲ့ခြင်းဖြင့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို ခေတ်မီအောင် ကူညီပေးခဲ့ကြောင်း အာဘေးက ထောက်ပြခဲ့ခြင်းကြောင့် ဆိုးလ်နှင့် ပြုံယမ်းတို့၏ ခါးသီးသောရှုတ်ချမှုများကို အာဘေးရရှိခဲ့သည်။

သို့သော် ကင်မ်ဂျုံအွန်း၏ နျူကလီးယားလက်နက် ပိုင်ဆိုင်မှုကတော့  ဒေသတွင်း လုံခြုံရေး ခြိမ်းခြောက်မှုအပေါ် ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့ ပူးပေါင်းမှ ရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုနည်းတူ ဆိုးလ်သည် ဘေဂျင်းအပေါ် တိုကျို၏ သတိကြီးကြီးထား နေမှု အချို့ကိုလည်း မျှဝေခံစားပေးရသည်။

သို့ဖြစ်၍ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲက ဂျပန်နှင့် ဆက်ဆံရေး တိုးတက်ကောင်းမွန်ရန် ကတိပြုခဲ့သည်။ ဇူလိုင် ၈ ရက်တွင် ၎င်းသည် အာဘေး ကွယ်လွန်ခဲ့ခြင်းအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း စကားပြောကြားခဲ့ပြီး ကျန်ရစ်သူ မိသားစုထံသို့ ပန်းများ ပို့ပေးခဲ့သည်။

ဆိုးလ် အစိုးရသည် ဂျပန်နိုင်ငံရောက် ကိုရီးယားနိုင်ငံသားများအပေါ် အမုန်းပွားစေမည့် ရာဇဝတ်မှုများ လှုံ့ဆော်ပေးလာနိုင် သည့် အာဘေး လုပ်ကြံရမှုအတွက်လည်း အထူးစိုးရိမ်နေသည်။

Source: Washinogton Post

(ဝါရှင်တန်ပို့စ်တွင် ဇူလိုင် ၉ ရက်နေ့စွဲဖြင့် ဖော်ပြထားသော မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Amy Cheng နှင့် Andrew Jeong တို့၏ ရေးသားချက်ကို CNI က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို တင်ဆက်ပေးလိုက်ပါသည်)