CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၄

တရုတ်၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကြားမှ အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီပေလိုစီ ဩဂုတ် ၂ ရက်၊ ညနေပိုင်းတွင် ထိုင်ဝမ်သို့ ဆိုက်ဆိုက်မြိုက်မြိုက် ရောက်ရှိခဲ့ခြင်းကို ကမ္ဘာ့မီဒီယာအသီးသီး၏ စာမျက်နှာထက်တွင် သတင်းများ ကျယ် ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖော်ပြခဲ့ကြပြီး ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်နှင့် ဖုန်းပြောရင်း “မီးဖြင့် မကစားရန်” သတိပေးခဲ့သည်။

တရုတ်ပိုင်ဆိုင်သည်ဟု အခိုင်အမာ ပြောထားသော ထိုင်ဝမ်ကျွန်းသို့ နန်စီပလိုစီ လေယာဉ်ဖြင့် ရောက်လာခြင်းသည် ၂၅ နှစ် ကျော်အတွင်း အဆိုပါကျွန်းသို့ ပထမဆုံး လာရောက်လည်ပတ်သည့် အမေရိကန်၏ အရေးပါဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ပလိုစီ လေယာဉ် ဆိုက်လျှင်ဆိုက်ချင်း တရုတ်က လက်တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်၏ လေကြောင်း ကာကွယ်ရေးဇုန်သို့ အနည်းဆုံး စစ်လေယာဉ် ၂၁ စင်းကို အသည်းအသန် ဝဲပျံစေခဲ့သည်။  

နန်စီပလိုစီ ထိုင်ဝမ်ကို ရောက်လာလို့ တရုတ် စစ်ရေးပြနေတာကို ကြည့်နေကြ(Reuters)

တိုင်ပေလေဆိပ် သူမလိုက်ပါလာသော လေယာဉ်ဆင်းသက်ပြီးနောက် ပလိုစီက “အမေရိကန်သည် ထိုင်ဝမ်နှင့်အတူ ရပ်တည်လျက်ရှိပြီး အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ခိုင်မာအားကောင်းပြီး တက်ကြွသော ဒီမိုကရေစီဖြင့်  ကျမတို့၏ အရေးကြီး သော မိတ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း” ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ကျွန်းပေါ်သို့  ပလိုစီ လာရောက် လည်ပတ်ခြင်း၏ နောက်ကွယ်ရှိ အကြောင်းအရင်းများသည် ဩဂုတ် ၂ ရက်၊ ညပိုင်းတွင် တွစ်တာပို့စ်များ၌ အလျှိုလျှို ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

နိုင်ငံရေးသမား တစ်ဦးအနေဖြင့် သူမသည် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို အကြောင်းပြု၍ တရုတ်နိုင်ငံကို မကြာခဏ ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ဒီမိုကရေစီ နည်းကျသည့် ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံအတွက် အမေရိကန်ပေးထားသည့် ကတိကဝတ်များနှင့် ပတ်သက်၍ ၁၉၇၉ ခုနှစ် ဥပဒေကို ကိုးကားပြီး ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်းစာသို့ ပြောကြားရာ၌ ပလိုစီက “ကျမတို့ ထိုင်ဝမ်ဘက်က ရပ်တည်ရမယ်။ အမေရိကန်နဲ့ ကျမတို့ရဲ့မဟာမိတ်တွေက အာဏာရှင်တွေကို ဘယ်တော့မှ အရှုံးမပေးဘူးဆိုတာ အတိအလင်းပြသဖို့ အရေးကြီးတယ်” ဟု ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 နန်စီပလိုစီ လိုက်ပါလာတဲ့ လေယာဉ် ထိုင်ဝမ်လေဆိပ်ကို ဆင်းသက်နေစဉ် (AP)

အော်တိုကရေစီနှင့် ဒီမိုကရေစီကြားက ရွေးချယ်မှုတစ်ခု

*****************************************************

ပြီးခဲ့သည့် နွေဦးရာသီကလည်း ယူကရိန်းနိုင်ငံ၊ မြို့တော်ကိယက်ဗ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည့် အမေရိကန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ခဲ့သူမှာလည်း ပလိုစီပင် ဖြစ်သည်။

၎င်း၏ ထိုင်ဝမ်ခရီးစဉ်ကိုလည်း “ကမ္ဘာကြီးသည် အော်တိုကရေစီ(အကြွင်းမဲ့ အာဏာရှင်စနစ်)နှင့် ဒီမိုကရေစီကြားတွင် ရွေးချယ်မှုတစ်ခုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်၎င်၌ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော မစ်ရှင်တစ်ခု၏ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ်” ပုံဖော်ခဲ့သည်။ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ရုန်းကန်နေရသော ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုများကို ထောက်ခံကြောင်း ပြသရန်မှာ ထိုင်ဝမ်ခရီးစဉ်သည် မစ်ရှင်တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။  

ထို့အပြင် ပလိုစီသည် ဧပြီလတွင် ထိုင်ဝမ်ခရီးစဉ်ကို စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း Covid-19 ကူးစက်ခံထားရကြောင်း စစ်ဆေး တွေ့ရှိ ရသဖြင့် ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ရသည်။

တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင် (GETTY IMAGES) 

ပလိုစီ၏ ထိုင်ဝမ်ခရီးစဉ်အပေါ် တရုတ်က ဘာကြောင့် ဒေါသထွက်

*************************************************************

ပထမအချက်မှာ တရုတ်နိုင်ငံသည် ထိုင်ဝမ်အား ၎င်း၏ပိုင်နက် အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် အခိုင်အမာ ပြောကြားသည်။ ထိုကဲ့သို့ နယ်မြေမျိုးကို အမေရိကန်မှ ထိပ်တန်း ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် လာရောက်ခြင်းသည် ထိုင်ဝမ် လွတ်လပ်ရေးအတွက် အမေရိကန်၏ ထောက်ခံမှုကို တနည်းတဖုံ ဖော်ညွှန်းရာ ရောက်သည်။

တရုတ် ဒေါသထွက်ရခြင်း၏ နောက်ကွယ်ရှိ အခြားသော အကြောင်းတစ်ခုမှာ ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်ကပင် အမေရိကန် သမ္မတ ဘိုင်ဒန်နှင့် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုအတွင်း သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က ၎င်းသည် "မီးနှင့် မကစားရန်" သတိပေးခဲ့ခြင်းကို ကျော်လွန်၍ လုပ်ဆောင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို နန်စီပလိုစီက လျစ်လျူရှုကာ ထိုနေရာသို့ မရောက် ရောက်အောင် သွားခဲ့သည်။  ပလိုစီ၏ ခရီးစဉ် သည် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် နိုင်ငံရေးအရ အကဲဆတ်သည့် အချိန်ဖြစ်ပြီး ဘေဂျင်းအစိုးရ၏ ပြင်းထန်သော တုံ့ပြန်မှုကို ဖြစ်ပေါ် စေနိုင်သည်။

"တရုတ်ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေးမှာ အင်မတန် တင်းမာနေတဲ့ အချိန်ပါပဲ။ ရှီကျင့်ဖျင် ကိုယ်တိုင်နဲ့ တရုတ်ထိပ်တန်း ခေါင်းဆောင် တွေဟာ Pelosi ခရီးစဉ်ကြောင့် ရှီနဲ့ သူ့ရဲ့ဦးဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍကို အရှက်ရစေတယ်လို့ ရှုမြင်ပြီး တစ်ခုခု တုံ့ပြန်ဖို့ တွန်း အား ဖြစ်စေပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အစွမ်းကို သက်သေပြဖို့ အကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာတယ်ပေါ့”ဟု ကယ်လီဖိုးနီးယား စင်ဒီယာဂို တက္ကသိုလ်၊ ၂၁ ရာစု တရုတ်ရေးရာဌာနမှ ပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် စူဇန်အယ်လ်ရှက်က CNN သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့ သည်။

သို့သော် အချို့သော ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များကတော့ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် တည်ငြိမ်စေရေးနှင့် အမေရိကန် ဩဇာ အောက်နှင့် ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ထိုင်ဝမ် မရောက်စေရန် တားဆီးနိုင်ရေးမှာ အလောတကြီး ဖြစ်နေသည်ဟု ကောက်ချက် ချကြသည်။

တရုတ် ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ခဲ့သလဲ

****************************

ပလိုစီ ကျွန်းပေါ် ရောက်ရှိလာခြင်းကို တုံ့ပြန်သည့် အနေဖြင့် “အဆိုပါ ခရီးစဉ်သည် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး၏ နိုင်ငံရေး အခြေခံ အုတ်မြစ်အပေါ် ပြင်းထန်စွာ သက်ရောက်မှု ရှိလိမ့်မည်” ဟု တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ချက်ချင်း သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။  

“အမေရိကန် ဥက္ကဋ္ဌရဲ့ ခရီးစဉ်ကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ သူ့ရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို ပြတ်ပြတ်သားသား အကာအကွယ်ပေးဖို့ လိုအပ်တဲ့ အစီအမံအားလုံးကို သေချာပေါက် ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပြောကြားထားသည်။

ထိုင်ဝမ်ကျွန်း ပတ်ပတ်လည်မှာ တရုတ်စစ်ရေးလေ့ကျင့်ပြ (BBC)

CNN သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်အရ တရုတ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက “ပြည်သူ့လွတ်မြောက် ရေးတပ်မတော်(PLA)သည် ပြင်ပအင်အားစုများ၏ ဝင်ရောက် စွက်ဖက်မှုနှင့် 'ထိုင်ဝမ်လွတ်လပ်ရေး' ခွဲထွက်ရေး အစီအစဉ် များကို ပြင်းထန်စွာ သတိပေးထားပြီး အခြေအနေအား တန်ပြန်ရန် ပစ်မှတ်ထားသော စစ်ဆင်ရေးများကို ဆက်တိုက် လုပ် ဆောင် မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နယ်မြေစိုးမိုးရေးကို ပြတ်ပြတ်သားသား ကာကွယ်ကာ ပြတ်ပြတ်သားသား တားဆီးပိတ်ပင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

ထိုင်ဝမ်မှာ ဘာရပ်တည်သလဲ၊ ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ခဲ့လဲ

************************************************

“အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ဘေဂျင်း၏ တရုတ်တစ်ပြည်တည်းမူဝါဒ (One China) ကို ဆက်လက် လက်ခံနေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း” ဘိုင်ဒန် အစိုးရအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သည် ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုသည့် ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်နှစ်များက တည်းက အထက်ပါမူဝါဒကို လက်ခံ ထိန်းသိမ်းလာခဲ့သည်။

တရုတ်က ထိုင်ဝမ်အား တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး မကြာခဏ ခြိမ်းခြောက်လေ့ ရှိသော်လည်း ကျွန်းကို စစ်အင်အားဖြင့် အချိန်မရွေး သိမ်းယူမည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်ကိုတော့  ငြင်းဆိုထားသည်။

ထို့အပြင် ပလိုစီ၏ ခရီးစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဘိုင်ဒန်က သတိကြီးကြီးထားပြီး ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် ပလိုစီ၏ လှုပ်ရှားမှု များအပေါ် အတိအလင်း ဆန့်ကျင်ခြင်းလည်း မရှိပေ။  

သွားရေး/မသွားရေး ဆုံးဖြတ်ရန်မှာ သူမအပေါ်တွင်သာ မူတည်သည်ဟု ပလိုစီ၏ ခရီးစဉ် မတိုင်မီတွင် အမေရိကန်အစိုးရက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဩဂုတ်လ ၁ ရက်တွင် အမေရိကန်စစ်တပ်သည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ၎င်း၏ လှုပ်ရှားမှုများကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး လေယာဉ်တင်သင်္ဘော USS Ronald Reagan နှင့် တပ်ဖွဲ့တို့သည် ဖိလစ်ပိုင် ပင်လယ်ထဲတွင် ရှိနေခဲ့ကြောင်း The Independent သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်က ဖော်ပြခဲ့သည်။

လေယာဉ်တင်သင်္ဘော USS Ronald Reagan (Reuters)

ပလိုစီခရီးစဉ်မှာ ထိုင်ဝမ်ကို ဘာတွေပြောခဲ့လဲ

*********************************************

“အမေရိကန်-တိုင်ပေ ထာဝရချစ်ကြည်ရေး” ဟူ၍ ပလိုစီကို ကြိုဆိုသည့် မက်ဆေ့ချ်ကို လေဆိပ်ရှိ အထင်ကရ တိုင်ပေ 101 မိုးမျှော်တိုက်တွင် ပြသခဲ့သည်။ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျိုးဇက်ဝူက အမေရိကန်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ပလိုစီကို လက်ခံ တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဩဂုတ် ၃ ရက်တွင် ထိုင်ဝမ်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ်သည် ပလိုစီ နှင့် သူမ၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အား သမ္မတ အိမ်တော်တွင် လက်ခံတွေ့ဆုံခဲ့ရာ ပလိုစီက “ထိုင်ဝမ်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို တည်တံ့စေရန်အတွက် လိုအပ်သမျှ လုပ်ဆောင်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။ 

Source: India Today

(အိန္ဒိယတူဒေးသတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Shreyasi Jha ရေးသားလွှင့်တင်ထားသော သတင်းဆောင်းပါးကို CNI က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို တင်ဆက်လိုက်ပါသည်)