CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၅

ရက်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကြာအောင် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများသည် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ရုရှားကျူးကျော်မှုကို ခုခံ တွန်း လှန် နေခဲ့ရသည်။ ယူကရိန်း တစ်နိုင်ငံတည်း ခုခံတိုက်ခိုက်နေရသော်လည်း အနောက်နိုင်ငံများက ငွေကြေးပံ့ပိုးပေးသည်။

ပါတီနှစ်ရပ်ဖြင့် ရပ်တည်နေသော လွှတ်တော်ထဲတွင် အမေရိကန် ဆီးနိတ်က ဒေါ်လာ ၄၀ ဘီလီယံ အကူအညီပေးရေး အစီ အစဉ်ကို အတည်ပြုခဲ့ရာ ယင်းပမာဏထဲမှ အနည်းဆုံး ဒေါ်လာ ၁၅ ဘီလီယံသည် ယူကရိန်း လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များထံ ရောက်သွားမည်ဖြစ်သည်။

ကျန်ပမာဏကို ရုရှားနှင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်နေသည့် အခြားပထဝီဝင် စီးပွားရေး စစ်မျက်နှာစာအတွက် ရည်မှန်းထားသည်။

ထိုသို့ ထိုးနှက်မှုများ ရှိလင့်ကစား ရုရှားစီးပွားရေးကတော့ အခြေခိုင်ခိုင်ဖြင့် ရပ်တည်နိုင်ဆဲ ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ရပ်တည်နိုင်ဖို့ အတွက် စံချိန်တင်အောင် ထုထည်ကြီးမားသည့် ဟိုက်ဒရိုကာဗွန် ဈေးနှုန်းများနှင့် ဥရောပနိုင်ငံ အချို့က ရုရှားဓါတ်ငွေ့ကို ဆက်ဝယ်နေခြင်းဖြင့် ကျေးဇူးပြုသည်။

သို့ဖြင့် အရပ်သား ထောင်နှင့်ချီ၍ သေကြေခဲ့ရပြီး ယူကရိန်း နေရာအများစု ဖျက်ဆီးခဲ့သည့် ပဋိပက္ခကို ရုရှား အပြည့်အဝ ဆက်လုပ်နိုင်ဖို့ အကြောင်းတရား ဖြစ်နေသည်။

အထက်ပါ ဒုက္ခသုက္ခများကို ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများ ရှေ့လျှောက် ခါးစည်းခံရဦးမှာလားဆိုသည်မှာ ရုရှားအပေါ် စီးပွားရေး စစ် ဆင်ရေး ဆင်နွှဲနေသည့် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများ၏ မဟာဗျူဟာနှင့် နည်းဗျူဟာ ပြန်လည် ဆန်းစစ်မှုအပေါ် မူတည်လို့ နေသည်။

ရုရှားတိုက်ခိုက်မှု ယူကရိန်းပြည်သူများ ရှောင်တိမ်းနေစဉ် (AFP)

ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများအတွက် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်လှသည့် ကျူးကျော်စစ်နှင့် သွေးထွက်သံယိုမှုများ၊ အသံမထွက်သော ကြမ်းတမ်းမှုများက ဖြစ်သည်က အရှိတရား၊ ပကတိတရား ဖြစ်သည်။

အစကတည်းက အနောက်အုပ်စု အဓိကလက်နက်မှာ စီးပွားရေး မျက်နှာစာတွင် ပိတ်ဆို့ခြင်း ဖြစ်သည်။ အရေးပါသည့် ဘဏ် လုပ်ငန်း ချိတ်ဆက် လုပ်ကိုင်မှုများကို ဖြတ်တောက်ပစ်သည်။ ရုရှားစီးပွားရေး လုပ်ငန်းများကို ဒေါ်လာဈေးကွက်၏ အပြင် ဘက်သို့ တွန်းပို့သည်။ ရုရှားစစ်၏ ရင်အုံဖြစ်သော အဓိကကျသည့် အစိတ်အပိုင်းများကို ပိုင်ဆိုင်မှု ဖမ်းဆုတ်၍ တုံ့ဆိုင်း စေခဲ့ သည်။

အထူးသဖြင့် ရုရှားပို့ကုန်များထဲမှ ကျောက်မီးသွေး တင်ပို့ရောင်းချခြင်းကိုလည်း အနောက်အုပ်စုက ပစ်မှတ်ထားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဥရောပတွင် ရုရှားထံမှ လောင်စာစွမ်းအင် အပြည့်အဝ မဝယ်ဖို့ တားမြစ်ပုံ၊ တားမြစ်နည်းနှင့်ပတ်သက်၍ အခြေအတင် ဆွေးနွေးနေမှုများက ရှိနေသေးသည်။

ယခုအချိန်အထိ အနောက်နိုင်ငံများသည် ရုရှားစီးပွားရေးကို အားနည်းစေမည့် “စီးပွားရေးအရ ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက် ဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာ” ကို သတ်မှတ် ထားသည့်အတိုင်း လိုက်ပါ လျှောက်လှမ်းရန် ရွေးချယ်ထားပုံ ရသော်လည်း ထိုမဟာ ဗျူဟာသည် သူ့ကိုယ်သူ ပြန်လည် ထိခိုက်စေမည့် အရေးကိစ္စများ အတွက်တော့ ထိရောက်စွာ ခန့်မှန်းစီစဉ်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

ရုရှား၏ ဟိုက်ဒရိုကာဗွန်နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းအပေါ် အပြည့်အဝ ပိတ်ဆို့အရေးယူခြင်း ရှိ၊ မရှိ နှင့် မည်ကဲ့သို့ ကန့်သတ်ချက် ထားသည်ဆိုသည့် မေးခွန်းများကို ဆွေးနွေးရန် တောင်းဆိုမှုများ ကြီးထွားလာသည်။

သို့သော် ထိုပိတ်ဆို့မှုမှ ထပ်လောင်း ဆုံးရှုံးမှု ပိုများလာမည်ကို ဆွေးနွေးပွဲတွင် ပါဝင်သူ အားလုံးက သိရှိကြသည်။ ယူကရိန်း နိုင်ငံသားများ မစွမ်းနိုင်သည့် အဆင့်မြင့် လက်နက်များဖြင့် ခုခံသည့် စစ်ပွဲအပေါ် အနောက်နိုင်ငံများ၏ အာရုံစိုက်မှု ဖြည်းဖြည်းချင်း ရွေ့လျားလာသည်နဲ့အမျှ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု ဖြေရှင်းနည်းသည်လည်း မကြာခင်မှာ အားနည်းသွားနိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိနေသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ဗလာဒီမာပူတင်သည် အနောက်အုပ်စု၏ မည်သည့် ဦးတည်ချက် ချမှတ်ထားသည်ဖြစ်စေ စစ်အသုံး စရိတ်ကိုသာ ဆက်လက် ဦးစားပေးသွားမည်ဟု ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြသခဲ့သည်။

ပူတင်၏ လုပ်ရပ်သည် မိမိလူမျိုးကို ဆင်းရဲတွင်း နက်အောင် စစ်ကို အသုံးချခြင်းဟု ဆိုနိုင်သည်။ သို့သော ယူကရိန်း၏ အပျက်အစီးများ ဆောလျင်စွာ အဆုံးသတ်ရန်နှင့် ၎င်း၏ ဥပဒေမဲ့ ကျူးလွန်မှုများအတွက် ရုရှားကို ထိန်းလိုပါက အနောက် နိုင်ငံများ အနေဖြင့် ကရင်မလင် အစိုးရအပေါ်  ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ တင်းကျပ်ထားရုံ သာမကဘဲ ပိတ်ဆို့ရေး ဗျူဟာ ကျင့်သုံးသည့် ထိရောက်သော စီးပွားရေး စစ်ပွဲဖြစ်အောင် ပိတ်ဆို့ပုံ၊ ပိတ်ဆို့နည်း သင်ယူရန်လည်း လိုအပ်လာပြီ ဖြစ်သည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင် 

ပိုမို စမတ်ကျသည့် နည်းလမ်းကို ဆက်လက် ရေးသားလိုပါသည်။ ယခုအချိန်အထိ စစ်ပွဲ၏ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှု များအတွက် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ဆုံးရှုံးမှုများကို  မှန်းဆတွက်ချက်ရန် လစ်ဟင်းခဲ့ခြင်းကြောင့်  ပိတ်ဆို့မှုများ၏ အာနိသင်မှာ လျော့ပါးစ ပြုနေပြီ ဖြစ်သည်။

ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ဆဲဖြစ်သော အစီအမံများ၏ အကျိုး သက်ရောက်မှုများအတွက် အစီအစဉ် မချခြင်းသည် ဤစီးပွား ရေး တိုက်ပွဲတွင် အနောက်အုပ်စု၏ လက်စလက်နကို ပိုမို အားနည်းသွားစေမည့် အန္တရာယ်ရှိပါသည်။ အကယ်၍ ဥရောပ နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ စရိတ်စကများ ကာကွယ်ရန် မဟာဗျူဟာများ မချမှတ်ဘဲ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုများကို အကောင် အထည် ဖော်ပါက ၎င်းသည် ပူတင် အစိုးရအပေါ် စီးပွားရေးအရ ခုခံနိုင်စွမ်းကို ဆန့်ကျင်သည့် လက်ယာ အစွန်းရောက် အငြင်းပွားမှု ဖြစ်ပေါ်ဖို့  အလားအလာ ကောင်းလာစေနိုင်သည်။

ဟန်ဂေရီနိုင်ငံမှ ဗစ်တာအော်ဗန် (Viktor Orban) (သို့မဟုတ်) အီတလီနိုင်ငံမှ မက်သီယိုဆယ်ဗီနီ (Matteo Salvini) ကဲ့သို့ သော လူကြိုက်များသည့် လက်ယာယိမ်း နိုင်ငံရေးသမားများသည် ပူတင်၏ လက်ထဲသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ရန် အခွင့်အရေး မှာ အလျင်စလို ဖြစ်လာနိုင်ပြီး ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှု အသစ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ဆုံးရှုံးမှုများကို လူထုအမြင်တွင် လှည့်စား ဖို့ ကြိုးစားတော့မည် ဖြစ်သည်။

အနောက်နိုင်ငံများက ရုရှားကို စီးပွားရေးအရ ဒဏ်ခတ်ပြီး ချုပ်ချယ်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေသည်။ ယင်းအတွက် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖြေလျှော့သင့်ကြောင်း မတိုက်တွန်းလိုပါ။  ဆန့်ကျင်ဘက် ရှုထောင့်မှ တွေးကြည့်လျှင် ယူကရိန်း နိုင်ငံသားများသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ အဓွန့်ရှည်ကြာ ရှင်သန်ရေးအတွက် ဆက်လက် တိုက်ပွဲဝင်နေသော်လည်း ထောက်ပံ့ရေး ရရှိရန် ကြိုးပမ်းမှုကိုလည်း တစ်လက်မမျှ လက်လွှတ် မခံနိုင်ပေ။

သို့သော် ရုရှားနှင့် စီးပွားရေး စစ်ပွဲကို တည်တံ့ခိုင်မြဲစေရန်နှင့် အနိုင်ရဖို့  လိုအပ်သော နိုင်ငံရေး အထောက်အပံ့ကို တည် ဆောက်ရန်အတွက် အနောက်နိုင်ငံများကလည်း မိမိဆန္ဒရှိရာ တောင်းဆိုသည့် နည်းဗျူဟာကို အပြောင်းအလဲ လိုလာပြီ ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု၊ နိုင်ငံတကာ ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်နှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်ရေး ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုတို့ကို အသုံးချ၍ အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ယူကရိန်းစွန့်စားရေး အာမခံချက်သည် ကျူးကျော်လာသူ တိုက်ထုတ်နိုင်ကာ ပူတင်၏ စစ်ယန္တရားကို ချွတ်ခြုံကျအောင် အထောက်အကူ ပြုနိုင်ပါသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒန်နဲ့ ယူကရိန်းနယ်စပ်က အမေရိကန်စစ်သားများ (Reuters)

အနောက်အုပ်စုတွင် ပျော့ကွက် တစ်ခုရှိသည်။ ထိုပျော့ကွက်ကတော့ ဂရိ ရေနံတင်သင်္ဘော ပိတ်ဆို့ရခြင်း အပေါ် ရုရှား ဆန့်ကျင်ရေးမှသည် နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ ဂျရိုနင်းဂျန်၌ ဓာတ်ငွေ့ ပိုထုတ်ရေး ငြင်းဆန်မှုအထိ အမေရိကန် အတိုက်အခံ များ ဖြစ်ကြသည့် လက်ယာစွန်း ထရမ့်အုပ်စု၏ လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် လက်ဝဲစွန်းရောက် အုပ်စုကလည်း ယူကရိန်းစစ် အတွက် အကူအညီ ပေးလာနိုင်သည်။

ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့သည့် ဗျူဟာကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် အနောက်အုပ်စုသည် စင်ကာပူနှင့် ဆွစ်ဇာလန်တို့ အပါအဝင် မဟာမိတ်များကို ဦးဆောင်နိုင်ကြောင်း သိသာထင်ရှားသည့် အောင်မြင်မှု ရရှိထားသော်လည်း တောင်ကမ္ဘာခြမ်းသည် ရုရှား ခြိမ်းခြောက်မှုကြောင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်ဈေးကွက်နှင့် ယခင် အနောက်အုပ်စု မူဝါဒဆိုင်ရာ ဘေး အန္တရာယ် တဖန် ပေါ်ပေါက်လာခြင်းကို အထူးသတိပြုဖို့ လိုပါသည်။

ထို့ကြောင့် ရုရှားအပေါ် ပိတ်ဆို့ ဒဏ်ခတ်မှု ချမှတ်သော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အစိုးရအတွက် အောင်မြင်နိုင်ခြေမှာ ချီတုံချတုံဖြစ် နေသည်။

 ယူကရိန်းစစ်သမီးပျိုတစ်ဦး(AFP)

စစ်မှန်သော အခြားရွေးချယ်စရာ ကမ်းလှမ်းချက် မရှိပါက ရုရှားနှင့် ဓာတ်ငွေ့စာချုပ်များကို ကျောခိုင်းဖို့ ငြင်းဆန်ကြသည့် ဆားဘီးယားကဲ့သို့ မဟာမိတ်များကို အနောက်အုပ်စုအဖို့ မျှော်လင့်လို့ မရတော့ပေ။

ထို့ပြင် အနောက်အုပ်စု၏ စည်းလုံးမှုကို တွေ့နေရသည့်တိုင် ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းခေတ်တွင် ယင်းစည်းလုံးမှုမျှဖြင့် မလုံ လောက်တော့ပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ချပြရလျှင် အိန္ဒိယသည် ရုရှားရေနံကို ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးထက် လျော့နည်းစွာဖြင့် ပျော်ပျော် ပါးပါး ဝယ်လို့ရပြီ ဖြစ်သည်။

စစ်ပွဲကာလ ကြာလေလေ၊ အမေရိကန် ဦးဆောင်သော အနောက်အုပ်စုကို စိန်ခေါ်ရန် မော်စ(ရုရှား)ကို လှစ်ဟမှုများသည် ရုရှားအား တိုက်ရိုက်စီးပွားရေးအရ ပံ့ပိုးနေခြင်းမှ လွတ်ကင်းသော ဘေဂျင်း(တရုတ်)အတွက်လည်း ဆွဲဆောင်မှု ရှိပုံရပါ သတည်း။                  ။

Source: Aljazeera

(အယ်လ်ဂျာဇီးယားသတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဇွန်လ ၃ ရက် ရက်စွဲဖြင့် လွှင့်တင်ထားသော မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Maximilian Hess ၏ရေးသားချက်ကို CNI က ဆီလျော်‌အောင် ကောက်နုတ်ဘာသာပြန်ဆို ဖော်ပြအပ်ပါသည်)