CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅

အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု အဆင်ပြေပါက နစကနှင့်လည်း တွေ့ဆုံဆွေး‌နွေး လာနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများကို နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ဆွေးနွေးမှသာလျှင် ဖြေရှင်းနိုင် မည်ဟု အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)မှ ထုတ်ပြန်ထားကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဦးရဲထွန်းက “ကမ္ဘာပေါ့၊ ကမ္ဘာဆိုတာ အထူးသဖြင့် အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံရေး သုံးသပ် သူတွေရဲ့ အမြင်ကတော့ Point က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပဲ။ Point က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည်နဲ့ ဆွေးနွေးပြီးတော့ အဆင်ပြေတယ်ဆိုရင် ဥပမာအားဖြင့်ပေါ့ဗျာ၊ ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည် နဲ့ NLD က ပြန်ပြီးတော့ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မယ်၊ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရမယ်ဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကလည်းပဲ ကျနော့်ခန့်မှန်းခြေက NLD ပဲ ပြန်နိုင်မယ်၊ အဲဒီလို ဖြစ်လာလို့ ရှိရင်တော့ ခုနက NUG တို့၊ PDF တို့ဆိုတာက တဖြည်းဖြည်း လုံးပါး ပါးသွားမှာပါ။ NLD အနေနဲ့ကတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဆုံးဖြတ်တဲ့ဟာကို သူတို့ လက်ခံနိုင်စရာရှိတယ်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဆွေးနွေးမှသာလျှင် အရေးကြီးတယ်ဆိုတဲ့ဟာ သူတို့ ကြေညာ ချက် ထုတ်ထားတာလည်း ရှိတယ်လေ၊ ဆိုတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ပြီး ဆွေးနွေးတာကတော့ ပိုပြီး တော့ main အဓိက ကျလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ပရတ်ဆိုခွန်ကိုတွေ့ရစဉ်

နစကနှင့် ဒေါ်ဆောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု ဖြစ်/မဖြစ်ဆိုသည့်ကိစ္စမှာ အာဆီယံ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုနှင့် သက်ဆိုင်ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ (AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒီတော့ ဆွေးနွေးမှု ညှိနှိုင်းမှုဆိုတာ မရှိဘူးလို့လည်း မပြောနိုင်ဘူးလို့ နိုင်ငံရေးအားဖြင့် စဉ်းစားတဲ့အခါ မှာ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း ကလည်း ပြောတယ်၊ လက်ရှိသွားနေတဲ့ ပုံစံအရ ကြည့်တဲ့အခါမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစု ကြည်နဲ့ ဆွေးနွေးခြင်းအားဖြင့် လက်ရှိ SAC က ဘာအကျိုးအမြတ် ရမှာလဲ၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဘာလုပ် ပေးနိုင်မှာလဲ၊ အဲဒါလေးတွေလည်း တွေးကြည့်ရမှာပေါ့၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကတော့ ဖျန်ဖြေကောင်း၊ ဖျန်ဖြေ နိုင်တာပေါ့။ ခုနပြောသလို လက်ရှိ အကျဉ်းအကျပ်က ဘယ်လို ရုန်းထွက်မှာလဲ၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်မဖြစ်ကတော့ဗျာ၊ အာဆီယံနဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကျပ်အတည်းအ‌ပေါ်မှာ SAC ဘယ်လို သုံးသပ် ခန့်မှန်းသလဲဆိုတာနဲ့ ဆိုင်မယ်ထင်တယ်၊ ဒါပေမယ့် SAC ဖက်က ပြင်ဆင်ထားပုံ ပေါက်တယ်” ဟု ပြော သည်။

မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ပရတ်ဆိုခွန်မှ ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ပြုရန် တောင်းဆိုထားပြီး နစကဘက်ကလည်း လာမည့် မြန်မာပြည် ခရီးစဉ်မှာ တွေ့ခွင့် ပေးမည်ဟု ကတိပြုထားကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

ထို့နောက် အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု အဆင်ပြေပါက နစကနှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု အခင်းအကျင်း ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေး အသိုင်း အဝိုင်းကြားတွင် သုံးသပ်မှုများလည်း ရှိနေသည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ထောက်ခံကြောင်း ပြသနေကြစဉ်(GETTY IMAGES)

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နှင့် မဆွေးနွေးဘဲ နစကနှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု ဖြစ်နိုင်စရာမရှိကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တော့ ရှိမယ်မထင်ပါဘူး။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဆွေးနွေးလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ကျနော်တို့ သူ့ရဲ့ ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ CRPH တို့၊ NUG အစိုးရအဖွဲ့တို့နဲ့ မဆွေးနွေး ဘဲနဲ့ မင်း‌အောင်လှိုင်နဲ့ သီးသန့်ဆွေး‌နွေးစရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က မြန်မာ့တပ်မတော်သည် နိုင်ငံတော်အာဏာကို ရယူပြီးနောက် မြန်မာ့တပ်မတော်ကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုနှင့်အတူ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ နိုင်ငံအနှံ့ ဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး စသည် အခြေအနေများသည် အကျပ်အတည်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

CNI International News

အန်မန်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅

ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေဆိုးရွားနေမှုအပေါ် ဒေါသထွက်နေကြသော ဆန္ဒပြသူပေါင်းများစွာက တနင်္ဂနွေနေ့တွင် အစိုးရရုံးတစ်ခုကို ဝင်ရောက်စီးနင်းမွှေနှောက်ခဲ့ကြသည်ဟု ရိုက်တာသတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။

နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ဆွိုင်ဒါမြို့တွင် အဆိုပါဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ ရဲများနှင့်ဆန္ဒပြသူများအကြား အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ဟုလည်း အာဏာပိုင်များနှင့် မျက်မြင်တွေ့ရှိသူများက ပြောသည်။

တနင်္ဂနွေနေ့အစောပိုင်းတွင် ဆန္ဒပြသူ ၂၀၀ ကျော်က မြို့လယ်ရှိ အဆောက်အဦတစ်ခုကိုဝိုင်းရံကာ ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ခက်ခဲခြင်းများကြောင်း သမ္မတ ဘာရှားအာဆတ်(Bashar Assad) ကို ဖြုတ်ချ ရေး ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။

အစိုးရထိန်းချုပ်ထားသောဒေသတွင် မကြာခဏဆိုသလို အစိုးရဆန့်ကျင်ရေးဆန္ဒပြပွဲများ ပေါ်ပေါက်လေ့ရှိပြီး အာဏာပိုင်များဘက်ကလည် ပြန်လည်တုန့်ပြန်လေ့ရှိသည်။ ဆန္ဒပြသူများက ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးကို ဝင်စီးကာ ဖိုင်များနှင့် စာရွက်စာတမ်းများကို မီးရှို့ခဲ့သည်ဟု ဆီးရီးယားနိုင်ငံပိုင် သတင်းတွင်ဖော်ပြသည်။

မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်းခံလိုက်ရသည့် အဆောက်အဦရှေ့တွင် ဆန္ဒပြသူများအား တွေ့ရစဉ်

ဆန္ဒပြသူများသည် မြို့၏ရဲတပ်ဖွဲ့ရုံးချုပ်ကို ဝင်စီးရန်ကြိုးစားခဲ့ပြီး ပဋိပက္ခများအတွင်း ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ရသည်ဟု ပြည်ထဲရေးဌာနက ပြောသည်။ အခင်းဖြစ်ပွားချိန်တွင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးသည် ရုံးအတွင်း ရှိမနေဘဲ စီးနင်းမှုမဖြစ်ခင်ကတည်းက တိမ်းရှောင်သွားခဲ့သည်ဟု မျက်မြင်တွေ့ရှိသူများက ပြောသည်။

ဆန္ဒပြသူများကြောင့် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးသည် အတွင်းပိုင်းလုံးဝပျက်စီးခဲ့ကာ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုများအတွင်း လူတစ်ချို့ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်ဟု တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပစ်ခတ်မှုများ ရှိခဲ့ပြီး မည်သည့်နေရာမှ ပစ်သည်ဆိုသည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိရကြောင်းလည်း ယင်းက ဆက်ပြောသည်။

သေနတ်မှန်ဒဏ်ရာကြောင့် အရပ်သားတစ်ဦးသေဆုံးခဲ့ကာ အခြားတစ်ဦးမှာလည်း ဆေးရုံတက်ကုသနေရသည် ဟု ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သတင်းအရင်းအမြစ်တစ်ခုက ပြောသည်။ ဆီးရီးယားနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် ဆန္ဒပြသူများက အာဆန်ပြုတ်ကျရေးအတွက် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော်ကြာ ဆန္ဒပြပွဲများ လုပ်ဆောင်နေကြခြင်း ဖြစ်ပြီး ယင်းတို့ကိုလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြိုခွဲလျက်ရှိသည်။ တခြားသော ဆီးရီးယားမြို့များ နည်းတူ ဆွိုင်ဒါပြည်နယ်သို့ အကြမ်းဖက်မှုများ ကူးစက်လာခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

Source:Reuters

CNI International News

ဂျေရုဆလင်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅

တနင်္ဂနွေနေ့မနက်အစောပိုင်းတွင် အစ္စရေးလေတပ်က ဂါဇာကမ်းမြှောင်ဒေသကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု Xinhua သတင်းတွင်ဖော်ပြသည်။

အစောပိုင်းအတွင်း အစ္စရေးမြေပေါ်သို့ ဂါဇာဘက်မှ ဒုံးကျည်ဖြင့်ပစ်ခတ်မှုကို ယခုကဲ့သို့ တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်ခြင်း လည်းဖြစ်သည်။ အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ Israeli Defense Forces (IDF) က ယခုတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဂါဇာဒေသရှိ ဟားမတ်ဇ်အဖွဲ့ပိုင် လက်နက်ထုတ်လုပ်ရေးစက်ရုံတစ်ခုကို ပစ်မှတ်ထားကြောင်းနှင့် အဆိုပါ စက်ရုံသည် ဂါဇာရှိ ဒုံးကျည်အများစုကို ထုတ်လုပ်ပေးရာနေရာဖြစ်သည်ဟုလည်း ပြောသည်။

တိုက်ခိုက်မှုများတွင် ဟားမတ်ဇ်တို့၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဥမင်များကိုလည်း ပစ်မှတ်ထားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ အစ္စရေးဘက်မှ တုန့်ပြန်လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုမတိုင်ခင် နာရီအနည်းငယ်၌ ဂါဇာကမ်းမြှောင်ဒေသမှ ဒုံးကျည် တစ်ခု အစ္စရေးတောင်ပိုင်းသို့ကျရောက်ခဲ့သည်။

အစ္စရေးဘက်မှ လေကြောင်းဖြင့် ပြန်လည်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှု(ဓါတ်ပုံ-credit)

အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှု၊ ပျက်စီးမှု တစ်စုံတစ်ရာမရှိခဲ့သလို ယခုတိုက်ခိုက်မှုအတွက်လည်း မည်သည့်အဖွဲ့အစည်းကမှ တာဝန်ယူခဲ့ခြင်း မရှိသေးပေ။ ညတွင်းချင်းတိုက်ခိုက်ရခြင်းမှာ ဟားမက်ဇ်အဖွဲ့၏ စစ်ပြင်ဆင်မှုကို တားဆီးရန်ဖြစ်သည်ဟုလည်း IDF ၏ ကြေညာချက်တွင်ဖော်ပြထားသည်။ ဟားမတ်ဇ်အဖွဲ့သည် ဂါဇာကမ်းမြှောင်ဒေသကို ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစကာ အစ္စရေးဘက်မှ ဂါဇာကို အင်အားများစွာဖြင့်တင်းတင်းကြပ်ကြပ်ပိတ်ဆို့ထားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်အစောပိုင်းတွင်လည်း အစ္စရေးစစ်တပ်က အနောက်ဘက်ကမ်း ဂျီနင်မြို့ရှိ ပါလက်စတိုင်း အစ္စလာမ္မစ်ဂျီဟတ်အဖွဲ့(PIJ)၏ ထင်ရှားသောအဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦးကို သတ်ခဲ့သည်ဖြစ်ရပ်အတွက်လည်း ပြန်လည် လက်စားချေသွားမည်ဟု PIJ ဘက်မှ ကြုံးဝါးထားသည်။

Source:English.News

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၄

ရေးသားသူ- သော်ဇင်ဦး

၂၀၂၁ ခုနှစ် အရပ်သားအစိုးရ ဖြုတ်ချခံရမှုနောက်ပိုင်း နိုင်ငံတဝန်း ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ များနှင့်အတူ အထွေထွေ အကျပ်အတည်း မျိုးစုံမှ ရုန်းထွက်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနေကြရသည်။

သို့သော်လည်း တခြားတစ်ဖက်မှာတော့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ ဆက်လက် အသက်သွင်းနိုင်ရေး နှင့် အာဏာဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေးအတွက် ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံရေး ထွက်ပေါက် အနေဖြင့် နစက-က ချပြလာသည်ကို တွေ့လာရသည်။

တဖက်မှာလည်း ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲသည် လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတမှု ရှိမှာမဟုတ်သလို ပြဿနာကို ပိုမိုရှည် ကြာစေပြီး ပိုမိုဆိုးဝါးစေသည့်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲကို ထောက်ခံမည် မဟုတ်ကြောင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသဖြင့် နစကကို အကြပ်ရိုက်စေပြန်သည်။

အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပရက်ဆိုခွန် က မြန်မာနိုင်ငံငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကိုယ်တိုင် ပါဝင်လာခြင်းဖြင့် တိုင်းရင်း သား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၊ တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ အတိုက်အခံ အုပ်စုများကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများမှာ ပါဝင်လာနိုင်ဖွယ် ရှိနေကြောင်း၊ နစကအနေဖြင့် အနည်းဆုံးတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမျိုး လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း ပရက်ဆိုခွန်က တိုက်တွန်းထားသည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရွေးကောက်ပွဲ မဲပေးနေစဉ် (Sky News)

လက်ရှိတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နိုင်ငံတော် လျှို့ဝှက်အက်ဥပဒေ ချိုးဖောက်မှု၊ သဘာဝကပ်ဘေးဥပဒေ ချိုးဖောက်မှု၊ ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေ ချိုးဖောက်မှု စသည့် အမှုများဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၂၆ နှစ် ချမှတ်ခံထားရသလို အဂတိအမှု ၅ မှုကိုလည်း ဆက်လက် ရင်ဆိုင်နေရဆဲ ဖြစ်သည်။

လတ်တလော ပူပူနွေးနွေးမှာ ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့အကြား အပစ်ရပ်စဲရေး သဘောတူ ညီ ကြပြန်သဖြင့် ယခု နိုဝင်ဘာလ နှောင်းပိုင်းမှစတင်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်တဝန်း တိုက်ပွဲများ ရပ်တန့်သွားသည်ကို တွေ့ရှိ လာရသည်။

အမျိုးသားစည်းလုံး ညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှုဗဟိုဌာန (NSPNC)က တိုင်းရင်းသား လက်နက် ကိုင်(EAO) ၁၀ ဖွဲ့နှင့်လည်းကောင်း၊ တိုင်းရင်းသားပါတီများ အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီတချို့နှင့်လည်းကောင်း နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်၍ တိုင်းရင်းသားများ၏ တောင်းဆိုချက်များကို ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ပေါ်ပေါက်လာမည့် လွှတ်တော်သစ်တွင် ပြင်ဆင်အတည်ပြုပေးမည်ဟု ကတိ ပေးထားသည်။

တဖက်မှာလည်း “ဝ”ပြည်နယ် သတ်မှတ်ပေးဖို့ “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်(UWSA)၏ တောင်းဆို ချက်ကိုလည်း မူအားဖြင့် နစက-က သဘောတူထားသလို တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်များအား သက်ဆိုင်ရာ လွှတ်တော်များမှ ရွေးချယ်အတည်ပြုရေး ပုဒ်မ ၂၆၁ ပြင်ဆင်ဖို့ သဘောတူထားသည်ဟု ဆိုသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့ နစက သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့၏ ၂၁ ကြိမ်မြောက် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ နစကမှ ခန့်အပ်ထားသော ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်(UEC)အဖွဲ့ဝင် ဦးခင်မောင်ဦးက “ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုင်ရာ ကြေညာချက်တွေကို ထုတ်ပြန်မှာပါ ဘယ်ရက်မှာ ကျင်းပမယ်၊ ဘယ်အချိန်မှာ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တွေ တင်သွင်းရမယ်၊ ဘယ်အချိန်မှာ ပိတ်သိမ်းမယ်၊ ဘယ်အချိန်မှာ စိစစ်မယ်ဆိုတာတွေကို ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ ထုတ် ပြန် ကြေညာပေးသွားမှာပါ” ဟု ပြောခဲ့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ အာဆီယံအထူးကိုယ်စား ပရတ်ဆိုခွန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်တွင် ကျရောက်ခဲ့သော အမျိုးသားနေ့မှာ တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ အကျဉ်းထောင် အသီးသီးမှ လူပေါင်း ၅၇၇၄ ဦးကို လွှတ်ပေးသည့် ဖြေလျှော့မှုတချို့၌ နိုင်ငံရေးနှင့်ဆက်စပ်သူ ၇၀၀ ကျော် ပါဝင် သည်ဟု ဆိုသည်။

သို့သော် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်‌‌ရေးအဖွဲ့ AAPP ၏ နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန် ချက်တွင် ယခုအပတ် လွတ်ငြိမ်းခွင့်အရ လွတ်မြောက်လာသည့် နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသား အရေအတွက်မှာ ၇၂ ယောက်သာ ရှိသေးသည်ဟု ဖော်ပြသည်။

ထိုသို့ အကျဉ်းသားများ လွှတ်ပေးရာတွင် ၈၈ မျိုးဆက်ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ကိုမြအေး၊ စာရေးဆရာ မောင်သာချို၊ ရွှေညဝါ ဆရာတော်၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် NLD ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါက်တာ မျိုးညွန့်၊ NLD ပါတီ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ဝင် ဦးသိန်းဦး၊ ရှေ့နေ ဦးကျော်ဟိုး၊ ရန်ကုန်တိုင်း လွှတ်တော် ဒုတိယဥက္ကဌဟောင်း ဦးလင်းနိုင်မြင့်၊ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံရုံး ဝန်ကြီးဟောင်း ဦးကျော်တင့်ဆွေတို့ ပါသည်။

အလားတူ UEC အဖွဲ့ဝင် ဦးသန်းဌေး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ စီးပွားရေးအကြံပေး မစ္စတာရှောင်တာနဲလ်၊ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီးဟောင်း မစ္စဗစ်ကီဘိုးမန်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံသား ဒါရိုက်တာ မစ္စတာ ကူဘိုတာ၊ အမေရိကန်နိုင်ငံသား ဦးကျော်ဌေးဦး၊ မဇ္ဈိမသတင်းဌာန အယ်ဒီတာဟောင်း ကိုသန်းထိုက်အောင်၊ သံလွင်သွေးချင်း သတင်းဌာနမှ အယ်ဒီတာ မမြဝန်းရံ၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် သတင်းထောက် ကိုရဲရင့်ထွန်း၊ အလွတ်တန်း သတင်း ထောက် ကိုလပြည့်၊ အလွတ်တန်း ဓာတ်ပုံဆရာ ဦးဆန်းမြင့်တို့လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ အကျဉ်းသား အမြောက်အများ လွှတ်ပေးမှုကို ဝမ်းသာကြိုဆိုကြောင်း အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ပရတ်ဆိုခွန်က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအရေး ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်စေဖို့အတွက် သက်ဆိုင်သူအားလုံး ပါဝင် ဆွေးနွေးနိုင်ရေး လမ်းကြောင်းကို ဖန်တီးနိုင်မည့် ပဏာမခြေလှမ်းအဖြစ် ယူဆကြောင်းလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာ့တပ်မတော် ဖြုတ်ချရေး လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲ၀င်နေတဲ့ KNDF ကိုတွေ့ရစဉ်(KNDF)

"လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးခဲ့တာက အာဆီယံသဘောတူညီချက် ငါးချက်ထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ အဓိကသုံးချက်ဖြစ်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှု အဆုံးသတ်ရေး၊ လူသားချင်းဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ လွှဲပြောင်းပေးရေး၊ အားလုံးပါဝင်တဲ့ ငြိမ်းချမ်း ရေး ဆွေးနွေးပွဲအတွက် ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ရေးတို့အတွက် ပိုမိုတိုးတက်မှု ရရှိလာဖွယ်ရှိနေတယ်"ဟု အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ် ပရက်ဆိုခွန်က ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် အာဆီယံအထူးသံတမန်၏ ဒုတိယအကြိမ် မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဥ်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံ ခွင့်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ရာမှာ “အမှုတွေ စီရင်စစ်ဆေးပြီးမှသာ“ တွေ့ခွင့်ပေးဖို့ စဥ်းစားနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း နစက ဘက်က တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

သို့ရာတွင် "နိုင်ငံရေးမှာ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတာ မရှိဘူး၊ အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တွေ့ဆုံနိုင်ရေး၊ နစကနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တွေ့ဆုံနိုင်ရေး ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင်ပေါ့၊ ပထမဆုံး ပြောချင်တာ ကတော့ တရားဥပဒေ ရင်ဆိုင်နေရဆဲ၊ ပြစ်ဒဏ်ကျခံနေရဆဲ လူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့အတွက်တော့ ကန့်သတ်ချက် ရှိတယ်၊ နောင်မှာ ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင်ဆိုတာကတော့ နိုင်ငံရေးမှာ ဘာမှ ကြိုပြောလို့ မရဘူး"ဟု နစက သတင်း ထုတ်ပြန်ရေး အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲများမှာ ထုတ်ပြောလေ့ ရှိသည်။

NLD အစိုးရ ဖြုတ်ချခံခဲ့ရမှုအလွန် ယခုနှစ် အောက်တိုဘာလအထိ နိုင်ငံတဝန်း မြို့နယ်ပေါင်း ၁၈၆ ခုမှာ တိုက်ပွဲ ပေါင်း ၇,၇၀၀ ကျော် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မြို့နယ်ပေါင်း ၈၁ ခုမှာ နေအိမ်နှင့် ဘာသာရေး အဆောက်အအုံ ၃၈,၅၆၈ လုံး ထက်မနည်း မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်း ခံခဲ့ရကြောင်း၊ ပြည်တွင်း တိုက်ပွဲရှောင်ဒုက္ခသည် အရေအတွက် ၁,၆၅၀,၆၁၁ ဦး ထက်မနည်း ရှိလာကြောင်း၊ နောက်ဆက်တွဲ ပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်များကြောင့် အရပ်သား သေဆုံးမှု ၇,၁၅၈ ဦးထက် မနည်း ရှိလာကြောင်း မြန်မာ့မဟာဗျူဟာနှင့် မူဝါဒလေ့လာရေး အင်စတီကျု (ISP-Myanmar)က အစီရင်ခံခဲ့ သည်။

တဖက်မှာလည်း အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG) နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) တို့၏ ဒလန် အဖြစ် စွပ်စွဲသတ်ဖြတ်ခံရသူ ၃,၅၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပြီး ရဟန်းသံဃာ၊ ပညာရေးဝန်ထမ်းနှင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း စုစုပေါင်း (၁၂ဝ)ဦးအထိ ပါဝင်ကြောင်း နစကဘက်က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ပရက်ဆိုခွန်၏ မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သည့် အစီရင်ခံစာ တရပ်တွင် ပဋိပက္ခထဲမှာ ပြည်သူများက ထိခိုက် ခံစားကြရတာမို့ နစကဘက်ကိုရော တခြားဘက် တဖက်ဖြစ်သည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (EAOs)၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) တို့ကိုလည်း အကြမ်းဖက်မှုများ ရပ်ကြဖို့ တောင်းဆိုထားသည်။

အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD) ပါတီ ဗဟိုအလုပ်ကော်မတီ၏ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲ ၂ နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ် ကြေညာချက်တွင် “အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ် အပါအဝင် မြန်မာ့အရေးဆိုင်ရာ ကိုယ်စားလှယ်များ အားလုံးသည် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် လွတ်လပ်စွာ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေး အဖြေရှာနိုင်မှသာ လက်တွေ့ကျသော ပြဿနာပြေလည်ရေးလမ်းစ ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း မိမိတို့ ယုံကြည်ပါသည်”ဟု ဆိုထားသည့်အပေါ် ထူးခြားမှု ရှိ/မရှိ ဆက်လက် စောင့်ကြည့်နေရဦးမည်။

သို့ရာတွင် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံ‌ရေး အကျပ်အတည်းများကို လူပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦး တွေ့ဆုံရုံဖြင့် ဖြေရှင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ANP ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာထွန်းလှက ပြောသည်။

ဒီမိုကရေစီကိုတောင်းဆိုကြစဉ် (GETTY IMAGES)

“မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးပြဿနာက လူပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးနဲ့တော့ တွေ့ဆုံရုံနဲ့ ပြီးပြည့်စုံလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တော့ အဲဒီလိုမမြင်ဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးကတည်းက ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေက မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတွေ အမျိုးသားတန်းတူရေးနဲ့ ကိုယ်ပိုင် ပြဋ္ဌာန်း ခွင့် ကိုယ့်ကြမ္မာ ကိုယ်ဖန်တီးခွင့် မရှိတဲ့ ပြဿနာကို အဓိက ဦးစားပေးပြီး ဖြေရှင်းဖို့ လိုလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တော့ အဲဒီလိုမြင်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

ထို့အတူ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုအားလုံး ပါဝင်သည့် ဆွေးနွေးမှုကသာ နိုင်ငံအတွက် အာမခံချက်ရှိသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ကျနော်တို့ လမ်းစဖွင့်နိုင်မည်ဟု နစကနှင့် တွေ့ဆုံစကား ဆွေးနွေးပြောဆိုနေသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ဦးဆောင်အဖွဲ့(PPST) ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီး စောကျော်ညွန့်က ဆိုသည်။

“ကျနော်တို့ နိုင်ငံမှာ ရှိနေတဲ့ ဖက်ဒရယ်အင်အားစုအားလုံး၊ ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုတွေ အားလုံး ပူးပေါင်းပါဝင် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး အဖြေရှာခြင်းကသာလျှင် ကျနော်တို့ နိုင်ငံအတွက် အာမခံချက်ရှိတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ကျနော်တို့ လမ်းစဖွင့်နိုင်မယ်၊ တည်ဆောက်လို့ရမယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပရက်ဆိုခွန် တင်သွင်းသည့် အစီရင်ခံစာမှာ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဥပမာများ ကို အခြေပြုပြီး “စစ်ပွဲကို စစ်ပွဲနဲ့ အဆုံး မသတ်နိုင်ဘူး”ဟု ဆိုထားသလို “ဒါပေမယ့် SAC ရော NUG ရော နှစ်ဖက် လုံးက စစ်ပွဲမှာ သူတို့ဘက်ကနိုင်မှာ”ဟု ခံယူထားနေကြသည်ဟု ဆိုသည်။

“စစ်ကောင်စီဟာ ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲကို သူ့အတွက် နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက်အဖြစ် မျှော်လင့်ထားတာ ထင်ရှား တယ်။ စစ်တပ်လက်ဝေခံ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီထဲမှာလည်း ခေါင်းဆောင်မှု အပြောင်းအလဲလုပ်ပြီး သူ့စီမံချက်ထဲမှာ စနစ်တကျ အကွက်ဝင်အောင် စီမံနေတာကို ကျနော်တို့ တွေ့နေရပါတယ်။ ဒါတွေကို သတိကြီးကြီးထားပြီး စစ်ကောင်စီကို နိုင်ငံရေးအရ ထွက်ပေါက်မရှိအောင် လုပ်ထားဖို့လိုပါတယ်”ဟု ယာယီသမ္မတက ဆိုသည်။

တချို့ကလည်း အတိုက်အခံ အင်အားစုသည် စစ်တပ်ကို ဖြုတ်မချနိုင်ဘဲ နစက ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်အောင် ဟန့်တားခြင်းဖြင့် ရှေ့ဆက်သွားမည်ဆိုလျှင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသည် ထွက်ပေါက်ပိတ်ကာ လူထု ပိုမို ထိခိုက်နိုင်သည်ဟု ဆိုနေကြသည်။

ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP) ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်ကတော့ နစက(SAC) ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို အမြင် ကျဉ်းမြောင်းစွာ ကြည့်မည်ဆိုလျှင်တော့ သူ့(SAC)အတွက်သာ ထွက်ပေါက်ဟု မြင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အမြင် ကျယ်ကျယ် လေ့လာကြည့်မည်ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံအတွက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး မလုပ်နိုင်သည့်အဆုံး နောက် ဆုံး ထွက်ပေါက်တစ်ခု ဖြစ်သည်ကို မြင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။

ထို့ကြောင့်မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းနိုင်မည့် ထွက်ပေါက်မှာ ဘာလဲ စဉ်းစား အဖြေရှာရမည် ဖြစ်သလို မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအတွက် ထွက်ပေါက်ဖြစ်မည့် နည်းလမ်းအသစ်မှာ မည်သည့် နည်းလမ်းလဲဆိုသည်ကို အားလုံးက ဝိုင်းဝန်းရှာဖွေရမည့်အချိန် ရောက်နေပြီဖြစ်ကြောင်း။