CNI News
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၄
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအချို့တွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ကြီးမားသော စစ်ပွဲများကြောင့် ရေနံပြဿနာ ကြုံတွေ့လာနိုင်သဖြင့် ပြည်တွင်း၌ စက်သုံးဆီပြတ်လပ်မှုမဖြစ်စေရန် အာဏာပိုင်များမှ ကြိုတင်ပြင်ဆင်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် လေ့လာသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ရုရှား-ယူကရိန်း အရေးဖြစ်ပွားချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ စက်သုံးဆီပြဿနာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရကြောင်း၊ ယခုအခါတွင် အီရန်-အစ္စရေး အရေးကြောင့် ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးကွက်ကို လှုပ်ခတ်စေသလို ရေနံဝယ်ယူသုံးစွဲနေရသော နိုင်ငံများကို ထိခိုက်စေကြောင်း ၎င်းတို့က သုံးသပ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ရေနံမထုတ်လုပ်နိုင်သည့်အတွက် ကမ္ဘာ့ရေနံပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်လာပါက ပြည်တွင်း၌ ထိခိုက်မှုမရှိစေရန် ကြီးမားသည့် သိုလှောင်ကန်များ တည်ဆောက်ပြီး ပမာဏများ တိုးချဲ့သိုလှောင်နိုင်ရန် လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
စက်သုံးဆီ သိုလှောင်ကန်များကိုတွေ့ရစဉ်
၎င်းက “ကျနော်တို့နိုင်ငံက ရေနံထွက်တဲ့ နိုင်ငံမဟုတ်တော့ ရေနံကို အချိန်မရွေးလိုသလောက် သုံးလို့ရအောင်လို့ သိုလှောင်ကန် ကြီးကြီးမားမားတွေကို ပင်လယ်ဆိပ်ကမ်းတွေ၊ ပင်လယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းတွေမှာ သိုလှောင်ကန် system တွေ ဆောက်ထားပြီးတော့ investment ကြီးကြီးမားမားတွေနဲ့ နိုင်ငံခြား investment တွေက ဝင်လာပြီး အလုံးအရင်းနဲ့ ဖြန့်ဖြူးနိုင်ရင်တော့။ ထားပါတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့တစ်နေ့ကို လောင်စာဆီသုံးစွဲမှုက ထားပါ တော့ တန်ချိန် ၅ သိန်းကုန်မယ်။ ၁၀ သိန်းကုန်မယ်။ တစ်လကို တန်ချိန် သန်းဘယ်လောက်ကုန်မယ်။ တစ်နှစ်ဆို ဘယ်လောက်ကုန်မယ်။ အဲဒီလို တစ်နှစ်စာ မဟုတ်ရင်တောင် ၆ လစာလောက်အထိကို ရတယ်၊ ဘယ်နိုင်ငံကမှ ဝင်မလာနဲ့ ငါတို့ဆီမှာ သိုလှောင်ထားတဲ့ storage ကနေ ရောင်းလို့ရတယ်ဆိုတဲ့ သိုလှောင်နိုင်တဲ့ ပမာဏမျိုး။ ၃ လတန်သည် ၂ လတန်သည် သိုလှောင်နိုင်တဲ့ ပမာဏမျိုးရှိတဲ့ ရေနံသိုလှောင်ကန်တွေ ရောင်းချ နိုင်တဲ့ပမာဏ တွေ။ ကျနော်တို့က မထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့အတွက် သိုလှောင်တဲ့ပမာဏ များများဝယ်ပြီးတော့ သိုလှောင်ထားရင် ဒီလိုပြဿနာမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အဲဒီလိုမျိုးတွေ မရှိသေးတဲ့ပြဿနာကြောင့်ပဲ တစ်ခုခု ကမ္ဘာ့နိုင်ငံမှာ ဖြစ်လိုက်တာ နဲ့ ၃ ရက် ၄ ရက်လောက်နေရင် ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ လာပြတ်နေပြီပေါ့” ဟု ပြောသည်။
လက်ရှိပြည်တွင်း၌ အချို့စက်သုံးဆီများမှာ ဝယ်ယူရခက်ခဲနေပြီး အချို့ဆိုင်များတွင် အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ရောင်းချပေးလျက်ရှိသည်။
ဒေါ်လာဈေးများ ပြန်ကျသော်လည်း စက်သုံးဆီဈေးများမှာ ကျသင့်သည့်နှုန်းထားသို့ မကျခြင်းက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ အခင်းအကျင်းကြောင့် ရေနံပြဿနာ ကြုံတွေ့လာနိုင်သည်ကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များမှ တွက်ချက်ထားသဖြင့် ဈေးကစားသည့် သဘောဖြစ်ကြောင်းလည်း ထောက်ပြကြသည်။\
စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်လို့ ပိတ်ထားစဉ်
ထိုစစ်ပွဲများ၏ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ရေနံနှင့် ရွှေဈေးမှာ တက်နိုင်ခြေရှိသော်လည်း ဒေါ်လာဈေးမှာ တက်နိုင်ဖွယ်မရှိကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “တချို့ဟာက စစ်ပွဲကြောင့်ကျတာရှိတယ်။ တချို့က စစ်ပွဲကြောင့် တက်တာရှိတယ်။ စစ်ပွဲကြောင့် တက်နိုင်ခြေရှိတာက ရွှေတက်ကိုတက်မယ်။ ပြီးတော့ အခုအရှေ့အလယ်ပိုင်းကိစ္စ ဖြစ်တဲ့အတွက် ရေနံ တက်ကို တက်မယ်။ အဲဒီလိုပြောလို့ရတယ်။ ဒေါ်လာကကြ ပြောလို့မရဘူး။ ပြောလို့မရဘူးဆိုတာက အမေရိကန်လို နိုင်ငံမျိုးက အမေရိကန်ဒေါ်လာ သုံးနေကြတာပေါ့။ အမေရိကန်လိုနိုင်ငံမျိုးက စစ်ထဲကို ပါမယ်ဆိုရင် အဲဒီမှာ ဒေါ်လာဈေးက ပြုတ်ကျမှာ။ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘူးဆိုရင်တော့ တက်မယ်လို့တော့ ပြောလို့မရဘူး။ စစ်ပွဲကြောင့် ဒေါ်လာဈေး တက်မယ်လို့တော့ ပြောလို့မရဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ international currency က ဒေါ်လာတစ်ခု ထဲမှ မဟုတ်တာ။ နောက် ရေနံထွက်တဲ့နိုင်ငံနဲ့ဆို ကုန်ပစ္စည်းဖလှယ်တဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့လုပ်လို့ရတယ်။ ဒေါ်လာအစား ရွှေတို့ဘာတို့လည်း အစားထိုးလို့ ရနေတယ်။ စစ်ပွဲတွေကြောင့်တော့ ဒေါ်လာဈေး ပြန်မတက်ပါဘူး” ဟု ပြော သည်။
လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင် လုပ်ငန်းများတွင် ဆီအများဆုံး သိုလှောင်နိုင်ခွင့်ပြုထားသည့် ပမာဏအား ယခင်ထက် တိုးမြှင့်သတ်မှတ်ပေးထားကာ အနည်းဆုံး ဂါလန် ၅၆,၀၀၁ မှ အများဆုံးဂါလန် ၇၆,၈၀၀ အထိသာ ခွင့်ပြုပေးထားခြင်းအစား အနည်းဆုံး ၇၆,၈၀၁ မှ စတင်ကာ သိုလှောင်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။
