CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ် ၁၂

မွန်ပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် ရော်ဘာများကို ယခင်က နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ပင်လယ်ရေ ကြောင်း ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် တင်ပို့လျက်ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း တစ်လျှောက် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် နယ်စပ်မှတင်ပို့မှုကို ရပ်နားထားရသည်ဟု ရော်ဘာလုပ်ငန်း ရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

မွန်ပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးမှ ထွက်ရှိသည့် ရော်ဘာကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ လည်းကောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် တခြားသော နိုင်ငံများကို တင်ပို့လျက်ရှိသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နယ်စပ်နှင့် ထိုင်းနယ်စပ်လမ်းကြောင်းတွင် တင်ပို့၍ အဆင်မပြေတော့သည့်အတွက်ကြောင့် ပင်လယ်ရေကြောင်း တစ်ခုတည်းဖြင့်သာ တင်ပို့နေရကြောင်း၊ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ရော်ဘာဈေးနှုန်းသည် မြင့်တက်လျက်ရှိနေသော်လည်း တင်ပို့မှု အခက်အခဲများကြောင့် မြန်မာ့ ရော်ဘာဈေးနှုန်းသည် အကျဘက်သို့ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု မွန်ပြည်နယ်မှ ရော်ဘာလုပ်ငန်းရှင် ဦးထွန်းမင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြည်ပတင်ပို့တဲ့အပိုင်းမှာ အရင်တုန်းက ကျနော်တို့က နယ်စပ်က သွားနေတာ ရှိတာပေါ့နော်။ ပြီးလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ ရေလမ်းကနေ ထွက်တာရှိတယ်။ အခု ကျနော်တို့ border ကို လုံးဝ ရပ်သွားသလို ဖြစ်နေတာဗျ။ border က လုံးဝကို သွားလို့မရတဲ့ အနေအထားတစ်ခု ဖြစ်နေတော့ border Trade က ရပ်သွားတဲ့ အနေအထား တစ်ခု ရှိနေတယ်။ ပြီးသွားလို့ရှိရင် ရေလမ်းမှာလည်း ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ၆၅ - ၃၅ မူဝါဒက အမျိုးမျိုး ပြောင်းနေတဲ့ အခါကျတော့ Exporter တွေက သူတို့ အများကြီး မဝယ်တော့ဘူးဗျ။ Exporter တွေက သူတို့လုပ်တာ ရှုံးတယ်ဆို တော့ အဲဒီမှာ ကျနော်တို့က နိုင်ငံတကာမှာ တက်နေပေမယ့် မြန်မာပြည်မှာ ကျနေတဲ့ အနေအထားကို ရောက်တဲ့ အခါကျတော့ တော်တော်လေးကို အခြေအနေက ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်နေပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရော်ဘာ အခြောက်လှန်းထားစဉ်

ယခင်က ရော်ဘာကို လွတ်လပ်စွာ သယ်ဆောင်၍ ရသော်လည်း လက်ရှိတွင် ရော်ဘာများကို သယ်ဆောင်ရာ၌ စစ်ဆေးရေးဂိတ်များက ရော်ဘာနှင့် ပတ်သက်သည့် အထောက်အထားများကို တောင်းခံခြင်းများ လုပ်ဆောင်နေ ကြောင်း၊ အထောက်အထား မရှိပါက သိမ်းဆည်းခြင်းနှင့် ငွေကြေးတောင်းခံခြင်းများကို လုပ်ဆောင်နေခြင်း ကြောင့် ရော်ဘာအဝယ်ဒိုင်များနှင့် တောင်သူများမှာ အခက်တွေ့နေသည်။

ထိုသို့ ရော်ဘာသယ်ဆောင်ရာတွင် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များမှ တောင်းခံသည့် ငွေကြေးကို တောင်သူများမှ ကျခံသည့် အတွက် ရသင့်ရထိုက်သော ဈေးနှုန်းထက် ပို၍ နိမ့်ကျသည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ဦးထွန်းမင်းနိုင်က ဆက်ပြောသည်။

၎င်းက “အရင်တုန်းက ကျနော်တို့ ရော်ဘာဆိုတဲ့ ဥစ္စာကတော့ လွတ်လပ်စွာ သယ်ယူရောင်းချပိုင်ခွင့် ရှိပါတယ်ဆို ပြီးတော့ ဥပဒေအရ ပြဋ္ဌားန်ထားပါတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း လက်ရှိအချိန်မှာတော့ လုပ်စဉ်တွေက အမျိုးမျိုး ပြောင်းတဲ့ အခါကျတော့ ရော်ဘာတွေကို သယ်ယူတဲ့အချိန်မှာ အထောက်အထားတွေကို စုံလင်အောင် မပြနိုင်ဘူး ဆိုရင် ဖမ်းလို့ဆီးလို့ ရတယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတဲ့ အခါကျတော့ တောင်သူတွေအနေနဲ့ ရောင်းတော့ရောင်းချင် ပေမယ့် ရှိနေတဲ့ အဝယ်ဒိုင်တွေကို ရောင်းရတာ တချို့အဝယ်ဒိုင်တွေကျတော့ အဲဒီလိုမျိုး ပါရတဲ့အခါကျတော့ စရိတ်စကတွေ နည်းနည်း များလာတယ်။ စရိတ်စကတွေ များလာတာကို ဘယ်သူက ကျခံရလဲဆိုတော့ တောင်သူ ပဲ ကျခံပေးရတဲ့သဘောမျိုး ဖြစ်နေတော့ ကျနော်တို့က ဈေးနှုန်းမှာ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ ဈေးနှုန်းထက် ထပ်ပြီးတော့ နိမ့်ကျပြီး ရတဲ့သဘောမျိုး ပြန်ရောက်သွားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ မကြာခဏ အပြောင်းအလဲများ လုပ်ဆောင်နေ ခြင်းကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များ ဆုံးရှုံးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ရော်ဘာတင်ပို့မှုများလည်း ကျဆင်းခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

ရော်ဘာခြစ်နေစဉ်

ထို့ကြောင့် ယခု ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ရော်ဘာတင်ပို့မှုအနေဖြင့် လျာထားချက်ကို တန်ချိန်ပြည့်မှီအောင် တင်ပို့နိုင်သည့် အနေအထားတွင် မရှိကြောင်း ရော်ဘာစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးခိုင်မြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ရှိ ဒီနှစ် လျာထားတဲ့ တန်ချိန်နဲ့ဆိုရင်တော့ တန်ချိန်ပြည့်အောင်တော့ ပို့နိုင်တဲ့ အနေအထားမှာ မရှိဘူး လျော့ကျမှာပေါ့။ ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ၆၅ - ၃၅၊ ၅၀ - ၅၀ မူဝါဒတွေနဲ့ ငွေကြေးနဲ့ တွက်ခြေကိုက်ခြင်း ရှိ/မရှိ၊ အဲဒီ တော့ အဲဒါကို တွက်ခြေမကိုက်လို့ပဲ နိုဝင်ဘာလအထိမှာ တန်ချိန် ၈ သောင်းပဲ ပို့နိုင်တယ်။ အဲဒီတော့ ရော်ဘာ တစ်တန်ပို့ရင် အဲဒီတုန်းက ရှုံးတယ်လေ။ တော်တော်များများက အရှုံးနဲ့ရင်ဆိုင်ရတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အခု ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့ကနေ မတ် ၃၁ ရက်နေ့အထိကို ပိုင်းလော့ ပရောဂျက်အနေနဲ့ ၄ လတာကာလကို ဓာတ်မြေ ဩဇာ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း တင်သွင်းတဲ့ မူဝါဒ လုပ်ပေးလိုက်တဲ့ အခါကျတော့ အမြတ်အစွန်းအနေနဲ့ လုပ်သာကိုင်သာ ရှိတဲ့ အမြတ်အစွန်းတစ်ခု ရလာတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ တင်ပို့မှုတွေ ပြန်တက်သွားတာလေ”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ရော်ဘာကဏ္ဍကို ကမ္ဘာ့ရောင်းတန်း အဆင့်ဝင်နိုင်ရန်အတွက် ရော်ဘာလုပ်ငန်းရှင်များက ကြိုးပမ်းလျက်ရှိ နေသော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် တင်ပို့နိုင်မှု ကျဆင်း ခြင်း၊ ထိုသို့ တင်ပို့နိုင်မှု ကျဆင်းခြင်းနှင့်အတူ ရော်ဘာဈေးနှုန်းများသည်လည်း လိုက်ပါကျဆင်းလျက် ရှိနေသည်။

ရော်ဘာဈေးနှုန်း ကျဆင်းမှုကြောင့် ရော်ဘာလုပ်ငန်းရှင်များက ရော်ဘာလုပ်သားများကို လုပ်အားခ တိုးမြှင့်၍ ပေးဆောင်ရန် အခက်အခဲရှိနေပြီး လုပ်သားများမှာလည်း ဈေးကောင်းရရှိသည့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက် ရှိနေသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာ့ရော်ဘာ ထုတ်လုပ်မှုသည် လာမည့်ရာသီတွင် လုပ်သားရှားပါးမှု ပြဿနာကို ယခုထက်ပို၍ ရင်ဆိုင်လာရမည်ဖြစ်ပြီး ထုတ်လုပ်နိုင်မှုသည်လည်း လျော့ကျလာမည် ဖြစ်သည်ဟု ရော်ဘာလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။