CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၆

လက်ရှိ ကော်ဖီတင်ပို့မှုတွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့မှုများကို ကန့်သတ် ထားလိုက်ပြီဖြစ်သည့်အတွက် လာမည့် ကော်ဖီရာသီတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့ရမည်ဖြစ်သည်ဟု ကော်ဖီတင်ပို့သူများနှင့် ကော်ဖီစိုက်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

နယ်စပ်မှတဆင့် ကော်ဖီတင်သည့် ကုန်သည်များသည် ပင်လယ်ရေးကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့သည့် ကုန်သည် များထက် အကျိုးအမြတ် ပိုမိုရရှိနေပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ တင်ပို့သည့် ကုန်သည်များက အကျိုးအမြတ် နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် သက်ဆိုင်ရာဌာနသို့ တိုင်တန်းမှုများ ရှိခဲ့သည့်အတွက် နယ်စပ်မှ ကော်ဖီတင်ပို့မှုများမှာ ရပ်နားသွားရခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လာမည့် ကော်ဖီရာသီတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့ကြရမည်ဖြစ်သည်ဟု မန္တလေးမှ စီတာကော်ဖီတည်ထောင်သူ ဦးမင်းလှိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နယ်စပ်က ကုန်သည်တွေကတော့ တရားဝင်ရေကြောင်းနဲ့ပဲ သွားရမှာပေါ့။ နယ်စပ်ကနေ သွားလို့ မရတော့ဘူး ပေါ့။ သင်္ဘောနဲ့ပဲ သွားရမှာပေါ့။ ၂ ချက်ပေါ့၊ နံပါတ် ၁ ကတော့ ဝယ်တဲ့သူတွေကလည်း ကုန်ကျစရိတ်များတယ် ဆိုရင် ဝယ်မှာမဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ကိုယ့်တစ်နိုင်ငံတည်း ကော်ဖီထွက်တာမှ မဟုတ်တာ။ နံပါတ် ၂ ကတော့ တောင်သူတွေကတော့ ဈေးက အရင်တုန်းကတော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဆိုတော့ ပိုပြီးတော့ အလုပ်ဖြစ်တာ ပေါ့နော်။ ပိုပြီးလွယ်တယ်။ ပိုပြီးတော့ အလုပ်ဖြစ်တော့ ဈေးပိုကောင်းတာပေါ့နော်။ အဲဒါကို တရားဝင် တင်သွင်း တဲ့သူတွေက နယ်စပ်သမားကို မယှဉ်နိုင်ဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်သွားတာပေါ့။ နယ်စပ်သမားတွေက ပိုပြီး တော့ အလုပ်ဖြစ်တယ်။ ပင်လယ်ရေကြောင်းက အဓိက ပေါ်လစီပေါ့နော် ၅၀ - ၅၀ ပေါ့၊ အခုမှ ၅၀ - ၅၀ အရင် တုန်းကဆို ၆၅ - ၃၅ ဆိုတော့ ပေါက်ဈေးနဲ့ ပြန်လဲတဲ့အချိန်မှာ နယ်စပ်သမားကို မယှဉ်နိုင်ဘူးပေါ့နော်၊ ရှုံးတာပေါ့။ oversea က ပိုကောင်းပြီးတော့ ပိုအလုပ်ရှုပ်ပြီးတော့ ပိုကြာပြီးတော့ နယ်စပ်သမားကို မယှဉ်နိုင် ဖြစ်တာပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဖြစ်တာပါ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့် ကော်ဖီကို ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများမှ တဆင့် အဓိကတင်ပို့လျက်ရှိနေပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများကို တင်ပို့ လျက်ရှိကာ၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကော်ဖီကို ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ နှစ်စဉ်တင်ပို့နေခြင်း ဖြစ်သည်။

ကော်ဖီပင်ပေါ်ရှိ ကော်ဖီသီးများကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ကော်ဖီကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာ၌ ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့ရမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ကော်ဖီစိုက်တောင်သူများအနေဖြင့် နယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့သည့်နှုန်းထားအတိုင်း ရရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ ဒါ့အပြင် ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒကြောင့် ကော်ဖီတင်ပို့မှုများသည်လည်း လျော့ကျသွားမည်ဖြစ်သည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းမှ ကော်ဖီစိုက်တောင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကော်ဖီတင်ပို့မှုကတော့ အဓိကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောလို့ရှိရင် ဥရောပတို့၊ အမေရိကားတို့က ဒီက ထွက်တာ အကုန်ဝယ်နိုင်တာ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ တကယ်တမ်းဆို နယ်စပ်ကနေပြီးတော့ ရောင်းနေလို့ ကော်ဖီက ကုန်နေတာပေါ့။ တောင်သူတွေအတွက်တော့ ဈေးမကောင်းဘူးပေါ့။ Export သမားတွေအတွက်ပဲ ကောင်းတာပေါ့။ အမှန်က အဲဒီလို မဖြစ်သင့်ဘူးပေါ့။ အမှန်ကတော့ ဈေးကောင်းရရင်တော့ ကောင်းတာပေါ့။ ဈေးကောင်းရတော့ ပိုစိုက်တယ်၊ သူ့ဟာသူ Supply ကို demand က ကျော်လာရင် သူ့ဟာသူ ကျသွားလိမ့်မယ်။ အခုဟာက demand ကို Supply က မလိုက်နိုင်တာလေ။ ဒီလိုလုပ်တဲ့ဟာက အမှန်တော့ မဟုတ်ဘူး။ နယ်စပ် ပိတ်သွားတာဆိုတော့ နည်းသွားတာပေါ့ တင်ပို့မှုက” ဟု ပြောသည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ကော်ဖီတင်ပို့မှုကို အကန့်အသတ်ဖြင့် ခွင့်ပြုစေလိုကြောင်း၊ သို့မှသာ ကော်ဖီ သီးနှံစိုက်တောင်သူများအတွက် အဆင်ပြေနိုင်မည် ဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီကို မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့တွင် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး ကော်ဖီစိုက်ဧက ၅ သောင်းခန့်ရှိကာ ကော်ဖီကို ဒီဇင်ဘာလမှ မတ်လအတွင်း ခူးဆွတ်ပြီး ဧပြီလမှ မေလအထိ ပြည်ပသို့တင်ပို့လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

နှစ်စဉ်ကော်ဖီတန်ချိန် ၉ ထောင်ကျော်ထွက်ရှိပြီး Arabica ကော်ဖီကို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့လျက်ရှိသည်။