CNI News
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၀
ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းနေသည့်အတွက် ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ဆန်ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးလာကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။
လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှု လုံးဝရပ်ဆိုင်းနေကြောင်း၊ ဝယ်ယူမှုများလည်း ရပ်ဆိုင်းနေကြောင်း၊ ပြည်တွင်းစားသုံးမှု၊ တပ်မတော်ရိက္ခာနှင့် တခြားသောအဖွဲ့အစည်းများ၏ ဝယ်ယူမှုသာ ရှိနေကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ဦးသန်းဦးက “ဈေးက နိုင်ငံခြားပို့တဲ့ Exporter တွေ မဝယ်နိုင်တော့ ဈေးချပြီး ဝယ်တယ်။ ဈေးချဝယ်တော့ နယ်ကလူတွေက စပါးဈေးနဲ့ မကိုက်တော့ မလာကြဘူး။ နောက် စပါးက ဒီအချိန် ဘယ်နေရာမှ မထွက်ဘူး။ ထွက်တဲ့ နေရာတွေကလည်း မတ္တရာတို့ မန္တလေးဘက်က ထွက်တာ။ ရန်ကုန် အနီးတဝိုက်က မထွက်ဘူးလေ။ အဲတော့ လောလောဆယ်တော့ ပြည်တွင်း စားသုံးမှုရယ်၊ နောက် တပ်မတော်ရိက္ခာရယ်၊ WFP တို့ ဘာတို့ အဲလို ဝယ်တဲ့သူတွေရယ်၊ အဲလိုတွေပဲ ရောင်းနေရတယ်။ Exporter တွေက လုံးဝ အဝယ် ရပ်သွားတယ်” ဟု ပြောသည်။
ထို့နောက် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များကလည်း ဗဟိုဘဏ်မှ တစ်ဒေါ်လာ ၁၈၅၀ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် အရှုံးများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့မှုကို ရပ်ဆိုင်းလာကြကြောင်း သိရသည်။
ထို့ကြောင့် ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ဆန်ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးသွားပြီး ပုံမှန်ထက် အိတ်ရေ ၃ ပုံ ၁ ပုံသာ ဝင်ရောက်တော့ ကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦးက ပြောသည်။
စပါးများသန့်စင်နေစဉ်
ဦးသန်းဦးက “မူလက တစ်ရက်ကို ၇ သောင်း၊ ၈ သောင်းလောက် ဝင်တယ်လေ။ အခုက ၂ သောင်း၊ ၂ သောင်းခွဲလောက် ဝင် တယ်။ ၃ ပုံ ၁ ပုံလောက်ပဲ ဝင်တော့တာပေါ့နော်။ အခုက လက်ထဲမှာ သိမ်းထားတဲ့ လူတွေကတော့ ဆန်စက်ပိုင်တွေ၊ တောင်သူ အကြီးတွေ၊ နောက် ငွေရေးကြေးရေးအရ ပြေလည်တဲ့သူတွေ၊ စပါးကို ပုံမှန်သိမ်းတဲ့သူတွေ အဲလိုတွေ လက်ထဲမှာ ကျန်တာလေ။ တောင်သူလက်ထဲမှာတော့ မရှိဘူးပေါ့နော်။ တောင်သူတွေက အခုလက်ရှိတော့ မတ္တရာနယ်က ပေါ်နေတဲ့ အဲဒီ စပါးပဲ တောင်သူလက်ထဲမှာ ရှိနိုင်တယ်။ ကျန်တဲ့ နေရာမှာတော့ သိုလှောင်ထားတဲ့သူတွေ လက်ထဲမှာ ရှိတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ကွာဟချက်ကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းသွားခြင်းသည် ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ တဆင့် တင်ပို့မှုသာဖြစ်ကြောင်း၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့မှုမှာ ရှိသေးကြောင်း သိရသည်။
ပြည်ပသို့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကနေ ဆန်တင်ပို့မှု ဆက်လက်ရှိနေနိုင်ခြင်းက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဒေါ်လာဖြင့် အရောင်းအဝယ် မလုပ်ကြရဘဲ ယွမ်ငွေဖြင့် ကုန်သွယ်ကြရခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု မူဆယ်ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး
ဦးမင်းသိန်းက “တရုတ်ကိုကျတော့ ဆန်ကွဲပဲပို့တယ်။ ဆန်ပို့တာ နည်းတယ်။ တရုတ်နယ်စပ်မှာ ကျတော့ ကုန်သွယ်ရေးက ဆန်နဲ့ ဆန်ကွဲက သူက ယွမ်ငွေနဲ့ သွားရတော့ ဒီလောက်ထိ ဆိုးဆိုးရွားရွား မထိခိုက်ဘူး။ ဘုရင့်နောင်မှာ ဆန်ဝယ်ယူမှု နည်း တာက ရေကြောင်းကသွားတဲ့ Over Sea သမားတွေက မကိုက်တော့ဘူး ဒေါ်လာနဲ့ သွားရတယ်လေ။ ဒေါ်လာ ၁၈၅၀ နဲ့က ကွာဟနေတာကိုး။ အန်ကယ်တို့ ဘက်ကတော့ နည်းနည်းတော်သေးတယ် ယွမ်ငွေနဲ့ဆိုတော့။ နည်းနည်း အဆင်ပြေသေး တယ်။ Over Sea သမားတွေကတော့ သိပ်အဆင်မပြေဘူး ကြားတယ်။ ဒါကြောင့် ဆန်တွေ ဘာတွေကို အဝယ်အပြုတွေ နည်းသွားတာ ပါတာပေါ့။ အဝယ်အပြု နည်းသွားတော့ နယ်ကတက်လာတာလည်း နည်းသွားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။
ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် ဆန်များသည် ၂၅ မတ်တန် ဆန်များဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် တစ်အိတ်လျှင် ၃၀၀၀၀ ကျပ် ဈေးနှုန်း ပေါက် နေသော်လည်း ကုန်သည်များကမူ ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာတွင် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ကွာဟချက်ကြောင့် တင်ပို့မှု မပြုလုပ်နိုင်ဘဲ ဆန် တစ်အိတ် ၂၈၀၀၀ ကျပ်အောက် ရရှိမှသာလျှင် တင်ပို့မှုပြုနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
သို့သော်လည်း ဆန်စက်ပိုင်ရှင်များနှင့် တောင်သူများကမူ ထိုဈေးနှုန်းနှင့် ရောင်းချမှု မလုပ်ကြကြောင်း၊ ငွေလိုအပ်နေသည့် အတွက် အရှုံးခံပြီး ရောင်းချသူ အနည်းငယ်သာရှိကြောင်း ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။
