CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၇

လာမည့် သြဂုတ် ၁ ရက်နေ့တွင် နစကသည် အရေးပေါ်ကာလ သက်တမ်း ၆ လ တိုးရေး/မတိုးရေးကို ဆုံးဖြတ်ရ တော့မည်ဖြစ်၍ အကယ်၍ သက်တမ်းတိုးပါက နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အခြေအနေများသည် မည်ကဲ့သို့ ဖြစ် ပေါ်လာနိုင်သလဲ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကြား သုံးသပ် ဆွေးနွေးနေကြသည်။

ယခုလ(ဇူလိုင်လ) ၃၁ ရက်နေ့တွင် အရေးပေါ်ကာလ သက်တမ်း ၆ လ တိုးထားမှု ပြည့်မည်ဖြစ်၍ နောက်ထပ် ၆ လ သက်တမ်း တိုး/မတိုးကို နစက-က အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေး ကျင်းပ၍ ဆုံး ဖြတ်ရမည် ဖြစ်သည်။ 

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနိုင်ငံဟု ယူဆပြီး စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ကာ ထွက်ခွာသွားကြသည့် နိုင်ငံ တကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများရှိ သကဲ့သို့ ဆက်လက်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနေကြသည့် နိုင်ငံများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အခြေအနေသည် အုပ်ချုပ်နေသည့် အုပ်ချုပ်သူအပေါ်  ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်မည့် နိုင်ငံ များက ကြိုက်ခြင်း/မကြိုက်ခြင်းနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည်ဟု Via Logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အစိုးရပြောင်းသွားလည်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေး၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ဖြစ်နေသေးရင် မယုံကြည်ဘူးဆိုရင် အနောက်နိုင်ငံတွေကတော့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့က မလွယ်ဘူး။ မသေချာဘူးပေါ့နော် အဲဒီလိုတော့ ကျနော်တို့ ခန့်မှန်း ရတာပေါ့။ အစိုးရက ပြောင်းလဲသွားတယ်ဆိုရင် ဥပမာ ပြည်သူ့အစိုးရကို သွားမယ်ဆိုရင်တောင်မှ သူတို့လိုချင်တဲ့ ဟာလေးတွေ ရှိသေးတယ်လေ။ အရင်တုန်းကလည်း သမ္မတဦးသိန်းစိန် လက်ထက် ရှိတယ်။ ဟိုဘက်မှာလည်း နအဖဆိုတဲ့ အဖွဲ့တွေ ရှိတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီတုန်းကလည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လာလားဆိုတော့ သူ့ဟာနဲ့သူတော့ လာချင်တဲ့ဟာ လာတာပဲ။ စီးပွားရေးအရ သူတို့ ဖြစ်တန်နိုင်စွမ်းက အဆင်ပြေတယ်ဆိုရင် သူတို့လာရင်းနှီးမြှုပ်နှံ တယ်။ ဥပမာ အခု ဒီအစိုးရကို အဆင်ပြေတဲ့ အစိုးရရှိတယ်။ အဆင်မပြေတဲ့ နိုင်ငံတကာ အစိုးရတွေ ရှိတယ်လေ။ တရုတ်တို့ ဘာတို့က တောက်လျောက် ထွက်မသွားဘူးလေ။ လုပ်နေကြတာပဲ။ ဂျပန်တွေလည်း ထွက်မသွားဘူး လုပ်တာပဲ။ ကိုရီးယားတွေလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ရှိနေတာပဲ။ ထိုင်းလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက ရှိနေတာ ပဲ။ ထပ်တိုးပြီးလာတဲ့ အနောက်နိုင်ငံအုပ်စု ဥပမာ ဥရောပတို့၊ အမေရိကန်တို့ စတဲ့ဟာတွေရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက တော့ ရှားမှာပေါ့နော်။ ဒါကတော့ သူတို့ရဲ့ ဒီအစိုးရကို ကြိုက်ခြင်း မကြိုက်ခြင်းနဲ့ ဆိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

PEPSI လုပ်ငန်းစုကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဖိတ်ခေါ်မည်ဆိုပါက မည်သည့်ကဏ္ဍအတွက် ဦးစားပေး ဖိတ်ခေါ် မလဲ တွက်ဆရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ လက်ရှိကမ္ဘာတွင် စားနပ်ရိက္ခာ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် မြန်မာ နိုင်ငံအနေဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ပတ်သက်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ပို၍ ဖိတ်ခေါ်သင့်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ဖိတ်ခေါ်ရာ တွင် တချို့သော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ မူဝါဒများကို ဖြေလျှော့ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ဦးသီဟပိုင်က ဆက်ပြော သည်။

၎င်းက “ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက ဘယ်ဘက်ကို ဦးတည်မှာလဲဆိုပြီး တံခါးတွေကတော့ အကုန်လုံး ဖွင့်ထားဖို့ လိုတယ်။ ဥပမာ အနောက်နိုင်ငံတွေကိုလည်း ဦးမတည်တော့ဘူး၊ မရဘူး ဘာဖြစ်လဲ ဖွင့်ထားလိုက်၊ သူ့ဟာသူ လာချင်တဲ့သူ လာမှာပဲလေ။ ဘယ်နိုင်ငံမှလာ ဘယ်နိုင်ငံမှ မလာပါနဲ့ဟာမျိုးကို။ ဥပဒေကတော့ အကုန်လုံး လက်ခံတယ်ဆို ပေမယ့် မြေပြင်မှာလည်း လက်ခံချင်မှ လက်ခံတာလည်း ရှိတယ်လေ။ အဲဒါတွေ အကုန်လုံးကို ဖွင့်ထားပေးရမယ် နံပါတ် ၁။ နံပါတ် ၂ ကတော့ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာလည်း နိုင်ငံရေးအခြေအနေက အဆင်မပြေဘူး။ ကမ္ဘာကြီးမှာလည်း ခက်ခဲနေတယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာမှာ အခုလိုအပ်နေတာက ဘာလဲ။ စားနပ်ရိက္ခာဆိုင်ရာတွေက မကြာခင် တက်လာ တော့မှာ။ အဲဒါဆိုရင် စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ဖွင့်ပေးရမယ်။ ဖွင့်ပေးတဲ့နေရာမှာ ကျနော် တို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက ဖွင့်ပေးလိုက်တယ် ဒီဘက်မှာ ဥပဒေ နည်းဥပဒေ ဥပမာ လယ်ယာမြေ အသုံးချရေးတို့၊ စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာတို့ အဲဒီမှာ ဖြေလျှော့ရမယ့် အပိုင်းတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါတွေကို တတ်နိုင်သလောက် ဖြေလျှော့ ပေးဖို့ လိုတယ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ နိုင်ငံရေး အခြေအနေအရ နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများသည် ဝင်ရောက်ရန် မလွယ်ကူသေးကြောင်း၊ သို့သော်လည်း နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းပေါ် မူတည်သည့်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲကဲ့သို့ နိုင်ငံရေးမျှော်လင့်ချက်များ ပေးရန်လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ရန်ကုန်ရှိ ဟိုတယ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အရပ်သားအစိုးရ မလာခင်တော့ ပြဿနာ အရင်းခံတော့ ရှိနေမှာပေါ့။ အရပ်သား အစိုးရ ဖြစ်လာပြီးနောက်ပိုင်းမှ FDI ဆိုတာ မျှော်လင့်လို့ ရမှာလေ။ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မျှော်လင့်ချက် ပေးရမှာ ပေါ့။ နိုင်ငံရေးနည်းအရပဲ ဖြေရှင်းလို့ ရမှာလေ။ အဲဒါတွေ ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့က နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းက အဓိက ကျ တယ်လေ။ ကြားထဲမှာတော့ နည်းနည်းတော့ မျှော်လင့်ရသလောက်တော့ ဝင်လာမယ်လို့တော့ မမြင်သေးဘူး။ ဒါပေမယ့် ကြိုးတော့ ကြိုးစားရမယ့် အပိုင်းတော့ ရှိတယ်။ အကောင်းဆုံးကတော့ နိုင်ငံရေးမျှော်လင့်ချက်တွေ ပေးနိုင်ရင်တော့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက ဝင်လာမယ်လို့တော့ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံကို အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံများက စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ နိုင်ငံ တကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတချို့ ထွက်ခွာသွားမှုများ ရှိသော်လည်း တခြား တစ်ဖက်တွင် စင်္ကာပူ၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ကိုရီးယား၊ ဂျပန်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့မှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လျက်ရှိနေကြောင်း၊ ထပ်မံဝင်ရောက်ရန် အတွက် လေ့လာနေမှုများလည်း ရှိနေကြောင်း သိရသည်။