CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅

အမေရိကန်နိုင်ငံ စတင်ထူထောင်ခဲ့ချိန်က အမေရိကန်နိုင်ငံသားများသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံကို ရှေးဟောင်း ရောမ နိုင်ငံတော်ကြီးနှင့် နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြမှုကို သဘောကျ နှစ်ခြိုက်ခဲ့ကြသည်။

ထိုနှိုင်းယှဉ် ဖော်ပြချက်များသည် လက်ရှိ အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အခင်းအကျင်းနှင့် တိုက်ဆိုင်မှု ရှိနေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

ခရစ်တော်ပေါ်ပြီး ခုနှစ်ဖြစ်သည့်  CE ၂၀၂၄ ခုနှစ် သို့မဟုတ် AD ၂၀၂၄ ခုနှစ်ဖြစ်သော အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အနေအထားသည် ခရစ်တော်မပေါ်ခင် ခုနှစ်ဖြစ်သည့် BCE ၄၉ ခုနှစ် သို့မဟုတ် BC ၄၉ က ရောမ အနေအထား နှင့် တူညီနေသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

ထိုနှစ်က ဇန်နဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် ဂျူးလိယက် ဆီဇာ (Julius Caesar) သည် အင်အား လုံလောက်ခြင်း မရှိသည့် တပ်ဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့နှင့်အတူ ရူဘီကွန် (Rubicon) မြစ်ကို ကျော်ဖြတ်ကာ အီတလီကို ကျူးကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဆီဇာနှင့် ရောမစစ်ဗိုလ်ချုပ် ပွန်ပီ (Pompei) တို့အကြား စစ်ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းစစ် စတင်ခဲ့သည်။

ဆီဇာသည် ဘီစီ ၄၅ တွင် ဆန့်ကျင်ဘက် အင်အားစုများကို အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ပွားကာ ရောမတွင် ပြိုင်ဘက်မရှိသူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဆီးနိတ် (Roman Senate) ကလည်း မတတ်သာသည့် အဆုံးတွင် ဆီဇာကို အာဏာရှင်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

ပြက္ခဒိန်ကို ပြင်ဆင်မှုများ၊ နယ်ဘက်အုပ်ချုပ်ရေးများကို ပြင်ဆင်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်နေဆဲမှာပင် အာဏာကို တစ်ဦးတည်း ချုပ်ကိုင်ထားမှုကြောင့် ဆီးနိတ်အတွင်းမှ သက်ဦးဆံပိုင် အာဏာရှင်စနစ် ဖြစ်လာမည်ကို မလိုလား သူများက လုပ်ကြံခဲ့သဖြင့် ဆီဇာသည် BC ၄၄ တွင် ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။

ထိုအဖြစ်အပျက်များသည် BC ၄၉ က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ဆီဇာနှင့် ပွန်ပီတို့၏ အားပြိုင်မှုများ ဖြစ်ခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင်လည်း အမေရိကန်တွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ လက်ရှိသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) နှင့် သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) တို့၏ အားပြိုင်မှုကို ကျွမ်းကျင်သူများက ရောမခေတ် ဆီဇာနှင့် ပွန်ပီတို့၏ အားပြိုင်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြလျက်ရှိသည်။

အမေရိကန် အုပ်ချုပ်ရေးအလွှာအကြား ၂၀၂၄ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ဘိုင်ဒန်သည် ပြစ်မှုဆိုင်ရာ စွဲချက်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည့် ထရမ့်ကဲ့သို့ပင် ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရရှိရန် မသေချာသည့် အခြေအနေမျိုးနှင့် ရင်ဆိုင်နေရ သည်ဟု ယူဆခံထားရသည်။

ထိုရွေးကောက်ပွဲတွင် ၎င်းတို့နှစ်ဦးထဲမှ တစ်ဦး အနိုင်ရှိခဲ့မည်ဆိုပါက အနိုင်ရသူသည် ရှုံးနိမ့်သူကို အောက်ဖဲ လှန်ပြီး တရားရေးဆိုင်ရာ အမှုအခင်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်စေရန် လုပ်ဆောင်နိုင်ခြေရှိသည်။

ထို့ပြင် ဘိုင်ဒန်ရော ထရမ့်ပါ ၎င်းတို့၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ တရားရေး အမှုအခင်းများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသူများ ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့နှစ်ဦးထဲမှ တစ်ဦးအနိုင်ရပါက တစ်ဦး၏ တရားရေး အမှုအခင်းများကို တစ်ဦးက ရွှေ့ဆိုင်း ပေးထားခြင်းဖြင့် အပြန်အလှန် အကျိုးပြုပြီး ထိပ်တိုက်တွေ့မည့်အရေးကို ရှောင်လွှဲမည်ဆိုပါက ပိုမိုသင့်တော် သည်ဟုလည်း ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ခဲ့သည်။

ထရမ့်နှင့် ဘိုင်ဒန် လက်ထက်တွင် အမေရိကန်ပြည်သူများအကြား သဘောထား ကွဲလွဲမှုများလည်း ပိုမိုနက်ရှိုင်း လာသဖြင့် ဘိုင်ဒန်နှင့် ထရမ့်သည် ခေတ်သစ် အမေရိကန် ဆီဇာနှစ်ဦးကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်ကမူ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ၎င်းအနိုင်ရရှိခဲ့မည်ဆိုပါက ဘိုင်ဒန်နှင့် ၎င်း၏ မိသားစုကို ခွင့်လွှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မည်သည့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စွဲချက်နှင့်မှ ရင်ဆိုင်ရမည် မဟုတ်ကြောင်း ကတိပြုခဲ့သည်။

သို့သော် ထရမ့်အနေဖြင့် သူသည် ဆီဇာကဲ့သို့ စိတ်ထားကြီးမြတ်သူဖြစ်ကြောင်း ပြသနိုင်မည် ဟုတ်/မဟုတ်နှင့် ဘိုင်ဒန်သည်လည်း ပွန်ပီကဲ့သို့ ဂရုမစိုက်တတ်သည့် ပုံစံမျိုးကို ပြသမည် ဟုတ်/မဟုတ်ကို စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times