CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၅

အစ္စရေးတို့၏ ဖိနှိပ်မှုများက ဂျာဘာရှိ ပါလက်စတိုင်း လူငယ်များကို လက်နက်ကိုင်များ ဖြစ်လာစေလျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်တွင် ဂျာဘာရှိ စစ်သွေးကြွအဖွဲ့သစ်၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ အသတ်ခံခဲ့ရပြီး သူ၏ ဈာပန ပွဲသို့ ခေါင်းစွပ်များ ဝတ်ဆင်ကာ ရိုင်ဖယ်သေနတ်များ ကိုင်ဆောင်ထားသည့် လူငယ်စစ်သွေးကြွများစွာ တက် ရောက်ခဲ့သည်။

မိဘတွေ ငိုရတာကို မုန်းကြောင်း၊ သို့သော် အာဇာနည်အဖြစ် အသက်ပေးရန် အသင့်ရှိကြောင်း အသက် ၂၈ နှစ် အရွယ် ယူဆွဖ်ဟူစနီဟမ်းမော်က ပြောသည်။ ၎င်းသည် သေဆုံးသွားသော အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်နှင့် ရင်းနှီးသော မိတ်ဆွေ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့သော ဖြစ်ရပ်များသည် အနောက်ဘက် ကမ်းခြေတစ်လျှောက်တွင် အုံနှင့်ကျင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာလျက်ရှိ သည်။ မြောက်ဘက် ဂျီနင် ဒုက္ခသည်စခန်းမှ တောင်ဘက် ဟီဘရွမ်မြို့ တစ်လျှောက် ပါလက်စတိုင်း လူငယ်များ သည် အစ္စရေးတို့၏ ကျူးကျော်မှုများကို လက်နက်ကိုင်ကာ တော်လှန်ရန် အဖွဲ့ငယ် ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

 ပါလက်စတိုင်း တော်လှန်ရေးအဖွဲ့၀င် တစ်ဦးက ကလေးငယ်ကို တော်လှန်ရေး စိတ်ဓာတ်ရိုက်သွင်းနေစဉ်

အစ္စရေးနှင့် ပူးပေါင်းလိုသူများ၏ ၎င်းတို့ဘက်မှ ယူဆသော ပါလက်စတိုင်း ခေါင်းဆောင်များကို ဆန့်ကျင်ကာ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရှိနှင့်ပြီးသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် အဆက်အသွယ် ရှိသော်လည်း ထိုကဲ့သို့သော အဖွဲ့များတွင် မူဝါဒပိုင်း ဆိုင်ရာ ခိုင်မာမှုမရှိဘဲ အစဉ်အဆက် ရှိခဲ့သော ဖြစ်တည်မှုအတိုင်း လွတ်လပ်စွာ လှုပ်ရှားမှု လုပ်ဆောင်သည်။

စစ်သွေးကြွများကို နှိမ်နင်းရန်အတွက် အစ္စရေးစစ်တပ်သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်မှ စတင်ကာ နေ့စဉ်နီးပါး ရှာဖွေစီးနင်း မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် သေဆုံးမှုများစွာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုနီးပါးအတွင်း မကြုံခဲ့ဘူးသော မတည်ငြိမ်မှုများစွာကို လည်း ဖြစ်စေခဲ့သည်။ တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်မလာရန် စီးနင်းရှာဖွေမှုများ လုပ်ဆောင်ရခြင်းဟု အစ္စရေးဘက်က ပြောသော်လည်း ထိုလုပ်ရပ်များက ပါလက်စတိုင်း လူငယ်များကို လက်နက်ကိုင်ရန် တွန်းအားဖြစ်စေသည်ဟု ပါလက်စတိုင်းတို့က ယူဆသည်။

ထိုလူငယ်မျိုးဆက်သည် တိုက်ပွဲများ၊ ပိတ်ဆို့မှုများကြားတွင် အရွယ်ရောက်လာကြသူများဖြစ်သည်။

သေဆုံးသွားသော ပါလက်စတိုင်း လူငယ်တစ်ဦးရဲ့ အုတ်ဂူကိုတွေ့ရစဉ်

အစ္စရေး သမိုင်းတွင် လက်ယာယိမ်းဆုံး အစိုးရတက်လာပြီးနောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ ပါလက်စတိုင်း ၆၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရသည်။

ယင်းတို့မှ တစ်ဝက်မှာ အစ္စရေးနှင့် တိုက်ပွဲများတွင် သေဆုံးခဲ့သော စစ်သွေးကြွများ ဖြစ်သော်လည်း ကျန်တစ်ဝက် မှာ ကျောက်ခဲဖြင့် ပစ်သူနှင့် အကြမ်းဖက် ဖြစ်ရပ် အနီးအနားတွင် ရှိနေသူများ ဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်းတို့ကြောင့် အစ္စရေးသေဆုံးသူ အနည်းဆုံး ၁၅ ဦးခန့်ရှိပြီး ထိုသေဆုံးမှုများကို တုန့်ပြန်ရန် အစ္စရေး အခြေချနေထိုင်သူများက အဆောက်အဦများစွာကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။

အစ္စရေး အစိုးရသစ်သည် စစ်သားများ၊ အခြေချနေထိုင်သူများကို ၎င်းတို့ စိတ်ကြိုက် လုပ်ဆောင်ခွင့် ပေးထားပုံရ ကြောင်း၊ ယင်းအတွက် ရလဒ်က ယခုကဲ့သို့ ဖြစ်လာကြောင်း ဂျာဘာဒေသခံ ကောင်စီဝင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

သေဆုံးခဲ့သော အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် နာရေးသို့ လက်နက်ကိုင်များနှင့်အတူ တက်ရောက်ခဲ့သော အရွယ် မရောက် သေးသည့် ကလေးများကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်တွင် အစ္စရေးစစ်တပ်သည် အထင်ရှားဆုံး စစ်သွေးကြွအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သော Lion’s Den အား ချေမှုန်းရန် မြောက်ဘက် နာဘလက်စ်မြို့တွင် စီးနင်းမှုတစ်ခု လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

အဖွဲ့အား ဖြိုခွင်းခဲ့ပြီးနောက် ထင်ရှားသော အဖွဲ့ဝင်များကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း အစ္စရေးစစ်တပ်ဘက်က ပြောသော်လည်း ထိုဖမ်းဆီးမှုက အဆိုပါ ဒေသတစ်လျှောက် တော်လှန်လိုသော စိတ်ဓာတ်များ နိုးကြွလာစေရေး လှုံ့ဆော်မှု ဖြစ်စေသည်။

ပါလက်စတိုင်း လူငယ်များသည် ကျောက်တုံး၊ မီးဗုံးများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်းထက် သေနတ်ကိုင် တော်လှန်လိုမှု ပိုများလာကြောင်း အစ္စရေးစစ်တပ် အရာရှိတစ်ဦးက ပြောခဲ့ပြီး ဂျာဘာနှင့်တခြားသော မြောက်ပိုင်းမြို့များမှ စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များကို စောင့်ကြည့်နေသည်။

သို့သော်လည်း သေးငယ်၍ စနစ်ကျမှုမရှိသော အဖွဲ့များ၏ သတင်းကို စုဆောင်းရန် အခက်အခဲရှိသည်ဟု ဝန်ခံသည်။

ပါလက်စတိုင်း အစိုးရဘက်မှ အနောက်ဘက်ကမ်းခြေ အစိတ်အပိုင်း တချို့ကို အုပ်ချုပ်ပြီး ယင်း၏ အစဉ်အလာ ရန်ဘက်ဖြစ်သော ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ကို ချေမှုန်းရန် အစ္စရေးနှင့်အနီးကပ် ပူးတွဲလုပ်ဆောင်သည်။

သို့သော် ထိုအခြေအနေတွင် ပါလက်စတိုင်း လူငယ်များက ပါလက်စတိုင်း ခေါင်းဆောင်များကို အနာဂတ်နိုင်ငံ အား ပုံမှန်ပေးမည်ဆိုခြင်းထက် အစ္စရေး၏ လက်တံတစ်ခုအဖြစ်သာ ရှုမြင်ကြသည်။ ပါလက်စတိုင်း လုံခြုံရေးတပ် ဖွဲ့များသည် စစ်သွေးကြွများအား ကောင်းလာခြင်းအပေါ် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း မရှိသည့်အပြင် ထိုအဖွဲ့များ ခြေကုပ်ယူထားရာ နာဘလက်စ်မြို့နှင့် ဂျီနင်ဒုက္ခသည်စခန်းကဲ့သို့ နေရာများသို့ ဝင်ရောက်ခြင်းမရှိသလောက် နည်းပါးသည်ဟု ဒေသခံများနှင့် အစ္စရေး စစ်တပ်တို့က ပြောသည်။

ပါလက်စတိုင်းဘက်က ၎င်းတို့ကို တိုက်ခိုက်မှုမလုပ်ကြောင်း ဂျာဘာ စစ်သွေးကြွများက ပြောသည်။ အဖွဲ့သည် ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာကမှ တည်ထောင်ခဲ့သော်လည်း အဖွဲ့ဝင် အရေအတွက်မှာ ၄၀၊ ၅၀ အထိ မြင့်တက်လာ သည်ဟုလည်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

 ပါလက်စတိုင်း မိခင်တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

ပါလက်စတိုင်း ခေါင်းဆောင်များသည် အကျင့်ပျက်ကာ ပြည်သူများနှင့် ထိတွေ့မှု နည်းကြောင်း ဟမ်မော်က ပြော သည်။ ၎င်းတို့တွင် ပါလက်စတိုင်း အာဏာပိုင်များနှင့် ပြဿနာ ဖြစ်သည်ထက် ပိုကြီးသော ရည်ရွယ်ချက်များ ရှိသည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

စစ်သွေးကြွများ အားကောင်းလာသည့် အခြေအနေတွင် ထင်ရှားသော ခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဆီးလိုက်ခြင်းဖြင့် တင်းမာမှုများ ရှိလာနိုင်ခြေမရှိဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်သည်။

ထိုအဖွဲ့များအပေါ် တစ်စုံတစ်ရာ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် အကျိုးဆက်များ လမ်းပေါ် ရောက်လာမည်ကို စိုးရိမ်သည်ဟု လည်း အမည်မဖော်လိုသူ ပါလက်စတိုင်း ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိတစ်ဦးက ပြောသည်။

အစ္စရေးဘက်မှ စီးနင်းမှုများ မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်လာခြင်း၊ အနောက်ဘက်ကမ်းခြေ၏ စွမ်းအင် တည်ဆောက်မှု များ ယိုင်နဲ့လာခြင်းအပြင် နေတန်ညာဟု အစိုးရ၏ သိမ်းပိုက်ထားသော ပါလက်စတိုင်း မြေများတွင် အခြေချ နေထိုင်မှုများ တိုးမြှင့်လာခြင်းတို့အပေါ် ဒေါသထွက်လျက်ရှိသော ပါလက်စတိုင်းများက ၎င်းတို့တွင် အစ္စလာမ္မစ် အစွန်းရောက်စိတ်ဓာတ် သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးအစီအစဉ်များ မရှိကြောင်း ပြောသည်။

ထို့နောက် ၎င်းတို့ပိုင် မြို့များကို ကာကွယ်ကာ အစ္စရေး၏ ၅၅ နှစ်ကြာ သိမ်းပိုက်မှုကို တွန်းလှန်ရန်သာ ရည်ရွယ် ကြောင်း ပါလက်စတိုင်းများက ပြောသည်။

ဂျာဘာ အဖွဲ့သည် ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တုန့်ပြန်မှု ဖြစ်သည်ဟု အသက် ၂၈ နှစ်အရွယ် ဒေသခံ တစ်ဦးက ပြောသည်။

သိမ်းပိုက်ထားမှုများ အဆုံးသတ် သွားချိန်နှင့် ဂျော်ဒန်မြစ်နှင့် မြေထဲပင်လယ်တို့ကြား တိုင်းပြည်တစ်ခု တည် ထောင်ခြင်း ရှိလာချိန်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို အားပေးသွားမည်ဖြစ်သော်လည်း အစ္စရေးဘက်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်ပုံ မရဟုလည်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

အသတ်ခံခဲ့ရသော ဂျာဘာအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဟာမာမာ့ချ်သည် သူ၏အသက် ၁၀ နှစ်အရွယ်တွင် အစ္စရေးစစ်တပ် ကို ခဲဖြင့် ပစ်ပေါက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သမ္မတ အာဘတ်၏ ဖာတတ်ပါတီမှ အဖွဲ့ခွဲ စစ်တပ်တစ်ခုသို့ ပူးပေါင်းခဲ့သည်။

၎င်းသည် အစ္စရေးထောင်အတွင်း ၁၀ လကြာ အပြစ်ပေးခံခဲ့ရပြီးနောက် ပြောင်းလဲသွားခဲ့ကာ လက်စားချေရန် စတင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်ဟု သူ၏မိခင်ဖြစ်သူ လာမီယာက ပြောသည်။

၎င်း ကွယ်လွန်ပြီးချိန်မှ ဟာမာမာ့ချ်သည် ဂျာဘာအဖွဲ့ တည်ထောင်ရန် ဦးစီးခဲ့သည်ဆိုသည်နှင့် အစ္စလာမ္မစ် ဂျီဟတ်များထံမှ လက်နက်များ ရရှိခဲ့သည်ကို သိရှိရကြောင်းလည်း လာမီယာက ပြောသည်။

ဟာမာမာ့ချ်သည် အစ္စရေးစစ်တပ်၏ ဖမ်းဆီးရန် ကြိုးစားမှု တစ်ခုအတွင်း နောက်ထပ် သေနတ်သမား တစ်ဦး နှင့်အတူ ပစ်ခတ်ခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။

၎င်း၏ နာရေးတွင် အပေါင်းအသင်း မိတ်ဆွေများက ဟာမာမာ့ချ်သည် သူရဲကောင်းတစ်ဦးအဖြစ် သေဆုံးကာ တစ်ရွာလုံးအား တော်လှန်ရေး စိတ်ဓာတ် ပြင်းထန် လာစေခဲ့ခြင်းကြောင်း ဂုဏ်ယူသင့်သည်ဟု တိုက်တွန်းခံ ခဲ့ရကြောင်း လာမီယာက ပြောသည်။

သို့သော် လာမီယာသည် သားဖြစ်သူ သေဆုံးရခြင်းအတွက် ငိုရုံသာ တတ်နိုင်ခဲ့ပြီး သူမအတွက် နောက်ထပ် ပြဿနာတစ်ခုမှာ ၁၄ နှစ်အရွယ် သမီးဖြစ်သူကပါ အာဇာနည် ဖြစ်လိုနေခြင်း ဖြစ်သည်။

သူမသည် သားကို ဆုံးရှုံးထားရသည့် မိခင်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ အခြေအနေမျိုးကို အဆုံးသတ်စေချင်ကြောင်း လာမီယာက ပြောသည်။

Source: AP