CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၄

တရုတ်နိုင်ငံထဲရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ပွဲစားများအား တစ်ဦးလျှင် ယွမ်ငွေ ၂၀၀၀ ကျော် (မြန်မာငွေ ၈ သိန်းကျော်)ပေး၍ တရားမဝင် လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ပြန်နေကြရကြောင်း မူဆယ်ရှိ ပရဟိတအသင်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံထဲသို့ ရောက်ရှိ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာများသည် ကိုဗစ်ကြောင့် ၃ နှစ်နီးပါးခန့် နေရပ် ပြန်မရ ဘဲ ပိတ်မိနေသဖြင့် နန်းတော်ဂိတ်ပေါက်မှ ၎င်းတို့ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအား နှစ်နိုင်ငံ တာဝန်ရှိသူများမှ ဆောင်ရွက် ပေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ထိုသို့ နေရပ်ပြန်ပို့ရာတွင် အချိန်ကာလအားဖြင့် တစ်ပတ်ကျော် နှစ်ပတ်ခန့် စောင့်ဆိုင်းရခြင်းကြောင့် ပွဲစားများအား ပိုက်ဆံပေး၍ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်သို့ ပြန်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြည်တော်ပြန်များ ကို လက်ခံရေးတွင် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် ကမ်းလက်ကူညီပရဟိတအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေရပ်ပြန်မည့် ပုံစာ- တရုတ်နိုင်ငံရောက် မြန်မာများကို စိစစ်နေစဉ်

ဦးဌေးက “တရားမဝင် ပြန်တာကကျတော့ တရုတ်ပြည်မှာလည်း ခြံစည်းရိုးကို သုံးထပ် ငါးထပ်တွေ ထပ်ထားတာ တွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်နဲ့ မြန်မာကြားထဲမှာ တချို့နေရာလေးတွေက ရေလမ်းကြောင်းတွေ ရှိတယ်။ တချို့ နေရာတွေကျတော့လည်း ခြံစည်းရိုး ဟိုဘက် ဒီဘက် ဒေသခံ ဥပမာပေါ့ တစ်ရွာ နှစ်ပြည်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုးတွေ ရှိတယ် ကျနော်တို့ နယ်စပ်တွေမှာလေ။ တစ်ရွာတည်းပဲ ဒါပေမယ့် နှစ်ပြည်ပိုင်တာပေါ့နော်။ တချို့ကလည်း လယ် ကန်သင်းလေးတွေက တရုတ်ဘက်ကလည်း ပိုင်တယ် ဗမာဘက်ကလည်း ပိုင်တယ်။ အဲဒီလို ရွာလေးတွေလည်း ရှိတယ်။ ပြီးရင် အကြောင်းကြောင်းနဲ့ တရားမဝင် အပေါက်လေးတွေ လုပ်ထားတာရှိတယ်။ နည်းမျိုးစုံနဲ့တော့ သူတို့ သွားလာနေတာပဲ။ ခိုးပေါက်ကနေ ထွက်လာလို့ တရုတ်ရဲကတွေ့လို့ အဖမ်းခံရတာတွေလည်း ရှိတယ်။ အခု ခိုးထွက်တဲ့လူတွေ ခိုးဝင်တဲ့လူတွေကို မိတာနဲ့ blacklist ငါးနှစ်သွင်းမယ်၊ နောက် ဝင်ခွင့် မပြုတော့ဘူး၊ အရေးယူ ထောင်ချမယ်ဆိုပြီးတော့ ဒါမျိုးတော့ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံထဲရှိ မြန်မာများ အနေဖြင့် နေရပ်ပြန်ချင်ပါက တရုတ်ပြည်ရှိ မြန်မာကောင်စစ်ဝန်ချူပ်ရုံးနှင့် ပေကျင်း ရှိ မြန်မာသံရုံးသို့ ဆက်သွယ်နိုင်ကြောင်း၊ အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ (ရွှေလီမြို့) သို့လည်း စာရွက်စာတမ်းများ ဖြည့်စွက်ကာ စာရင်းပေးနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံမှ နေရပ်ပြန်လာသည့် မြန်မာများထဲတွင် ကိုဗစ်ကာလများ၌ ပိတ်မိနေကြခြင်းကြောင့် သက် တမ်းကျော်လွန် နေသူများရှိကြောင်း၊ ထိုသူများအား တရုတ်အစိုးရဘက်မှ ထောင်ဒဏ်တစ်နှစ်နှင့် ငွေဒဏ် ယွမ် ငွေ ၁၀၀၀ (သို့မဟုတ်) ၅၀၀ အား သတ်မှတ်ထားသည်။

ထိုပမာဏသည် များပြားလွန်းသဖြင့် မြန်မာဘက်မှ တာဝန်ရှိသူများနှင့် တရုတ်ဘက်မှ တာဝန်ရှိသူတို့ ညှိနှိုင်းမှု အရ ထောင်ဒဏ် မပါရှိတော့ဘဲ ဒဏ်ငွေအဖြစ် ယွမ် ၁၀၀ ပေးဆောင်ရပြီး စာရွက်စာတမ်း ကုန်ကျစရိတ်အဖြစ် ယွမ်ငွေ ၁၅၀ ဝန်းကျင် စုစုပေါင်း ယွမ်ငွေ ၂၅၀ ဝန်းကျင်ခန့် ပေးဆောင်ရကြောင်း သိရသည်။

နေရပ်ပြန်မည့် ပုံစာ- တရုတ်နိုင်ငံရောက် မြန်မာများကို စိစစ်နေစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက တရားမဝင် လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ပြန်ရန်အတွက် လူတစ်ဦးလျှင် ယွမ်ငွေ ၂၀၀၀ ကျော် ပေးခဲ့ရသော်လည်း အလိမ်ခံလိုက်ရသည့် ဖြစ်စဉ်များလည်း ရှိခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသားနှင့် လက်ထပ်ထားသည့် မြန်မာများအနေဖြင့် နေရပ်ပြန်မည်ဆိုပါက ၎င်းတရုတ်နိုင်ငံသား၏ ခွင့်ပြုချက် ပါရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာများ အနေဖြင့် နေရပ်ပြန်ရန်အတွက် ၃ နှစ်ဆိုသည့် အချိန်ကာလအား စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပြီးဖြစ်သဖြင့် လက်ရှိ တွင် လုပ်ငန်းဆောင်တာများကြောင့် ကြန့်ကြာသည့် အချိန်ကာလအား သည်းခံ စောင့်ဆိုင်းသင့်ကြောင်း၊ တရား မဝင် လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ပြန်မလာကြရန် နှလုံးလှလူမှုကူညီရေးအသင်း(မူဆယ်)မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဖိုးထောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးဖိုးထောင်က “သက်ဆိုင်ရာနဲ့ တွေ့ရင် ဘယ်လိုမှ ဖြေရှင်းလို့မရဘူး။ ဥပမာ ဗမာပြည်ကနေ သူတို့ဘက်ကို ခိုးဝင် ရင်လည်း အဲဒီလိုမျိုးပဲ ဒဏ်ကြေးတွေ အဆမတန် တောင်းတယ်၊ ထောင်ချတယ်၊ ဟိုဘက်ကနေ ဒီဘက်ကိုလာလို့ သက်ဆိုင်ရာက တွေ့ပြီ ဖမ်းမိပြီဆိုရင်လည်း အဲဒီလိုပဲ ငွေကြေးတွေ အဆမတန် တောင်းတယ်။ လူအယောက် တစ်ရာကို တစ်ရက် ငါးယောက် ပို့မယ်ဆိုရင် ရက်ကြာတာပေါ့။ အယောက်တစ်ရာ လုံးကို စုပြီးပို့တဲ့ အနေအထား မျိုးပေါ့ ဥပမာပြောပြာတာ ဟိုဘက်က လုပ်တယ်ဆိုတာလည်း။ အဲဒီလိုမျိုး တစ်စုတည်း အလုပ်မရှုပ်အောင်ပေါ့ နော် သူတို့အဲဒီလိုမျိုး ရက်အကန့်အသတ်ထားပြီး လူစုတယ်၊ လူစုပြီးတော့ အဲဒီရက် ရောက်ပြီဆိုရင် ရသမျှ လူ အကုန်ပို့တာ အဲဒီလိုမျိုးပါ။ သူတို့ကို အချိန်ဆွဲချင်လို့ ဆွဲတာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီတစ်ပတ်နှစ်ပတ် ဘာမှဟုတ်တာ မဟုတ်ဘူး။ ခဏစောင့်လိုက်။ သူတို့ တရားဝင်သွားပြီဆို ဒီမှာ ရင်ကော့ ခေါင်းမော့ပြီး သွားလာလို့ ရနေတာကို။ ခိုးဝင် ခိုးထွက်တွေက ကျနော်တို့က အားလည်းမပေးပါဘူး။ ဖြစ်သွားရင် သူတို့ပဲ နာတယ်။ ပါသွားတဲ့ပိုက်ဆံက အများကြီး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် နေရပ်ပြန်ချင်သည့် မြန်မာများအား တစ်ပတ်လျှင် တနင်္လာ၊ ဗုဒ္ဓဟူး၊ သောကြာ ၃ ရက်တွင် ပြန်လည် လက်ခံပေးနေကာ တစ်ရက်လျှင် လူဦး ၁၀၀ ခန့် တရုတ် နိုင်ငံဘက်ကနေ စေလွှတ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃

သရုပ်ဆောင် မင်းရာဇာနှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ဖူးငုံပွင့် အပါအဝင် မင်းရာဇာ၏မန်နေဂျာဖြစ်သူ အောင်လွင်စိုး (ခ) ရခိုင် လေး တို့ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့က မြောက်ဥက္ကလာပတရားရုံးကနေ အလုပ်ကြမ်းနှင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ်စီ ချလိုက်ကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၀ ခုနှစ်က အိမ်ဖော် အမျိုးသမီးငယ် တစ်ဦးကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် အနိုင်ကျင့်မှုကြောင့် အပြင်းအထန် နာကျင်စေမှု ပုဒ်မ ၃၂၆ နှင့် မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ် တရားရုံးမှာ နစ်နာသူ အမျိုးသမီးငယ်ဘက်မှ အကူအညီ ပေးနေသည့် အမျိုးသမီးအဖွဲ့က အမှုဖွင့်တိုင်ကြားခဲ့သည်။

သို့သော် မင်းရာဇာသည် သက်ငယ်မုဒိမ်းမှုဖြင့် တရားစွဲဆိုခံထားရသည့်အမှုမှာ ခရိုင်တရားရုံးမှာ ဆက်လက် ရင်ဆိုင် နေရဆဲဖြစ်သည်ဟု နစ်နာသူအမျိုးသမီးငယ်ဘက်က လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးနေသော အမျိုးသမီးအဖွဲ့မှ ဒေါ်နော်အုံးလှက သူ၏ လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာမှာ ရေးသား ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မင်းရာဇာနှင့် ဇနီး အပါအဝင် အောင်လွင်စိုး(ခ)ရခိုင်လေးတို့သည် အမျိုးသမီးငယ်ကို နှိပ်စက် ညင်းပန်းခြင်းနှင့် သက်ငယ် မုဒိမ်းမှုများကြောင့် ကရင်ပြည်နယ်ဘက်သို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်စဉ် ကရင်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တစ် ဖွဲ့က ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ဖမ်းဆီးပေးခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အမှုများ ပိတ်သိမ်းခဲ့ရာ နစ်နာသူ အမျိုးသမီးငယ်ဘက်မှ လိုက်ပါ ဆောင်ရွက် ပေးနေသူများ က ၎င်းအမှုကို မပိတ်သိမ်းသင့်ကြောင်း ပြန်လည်လျှောက်ထားခဲ့ရာ တရားရုံးမှ လက်ခံ၍ အစမှ ပြန်လည် စစ်ဆေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် သရုပ်ဆောင် မင်းရာဇာနှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ဖူးငုံပွင့် အပါအဝင် မင်းရာဇာ၏မန်နေဂျာဖြစ်သူ အောင်လွင်စိုး (ခ) ရခိုင်လေး တို့ကို အလုပ်ကြမ်းနှင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ်စီ မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ် တရားရုံးက ချမှတ်ခဲ့သည်။

CNI International News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃

ဂရိသို့ သွားမည့်ပုံရသော ရော်ဘာလှေတစ်စင်းတွင် လိုက်ပါလာသည့် လူငါးဦး တူရကီတောင်ဘက် ကမ်းလွန် အေဂျီယန် ပင်လယ်ပြင်၌ ရေနစ်သေဆုံးခဲ့သည်ဟု တူရကီကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့က ပြောကြောင်း အယ်ဂျာဇီးယား သတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။

ထိုဖြစ်ရပ်သည် စနေနေ့ အစောပိုင်း တူကရီနိုင်ငံ အေဒင် (Aydin) ပြည်နယ်၊ ဒီဒင် (Didim) မြို့ ကမ်းလွန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဟု ကမ်းခြေစောင့်တပ်က ပြောသည်။

တူရကီကမ်းခြေစောင့်တပ်မှ ထုတ်ပြန်သော ဗွီဒီယိုဖိုင်တစ်ခုတွင် အညိုရောင် လှေတစ်စင်းပေါ်မှ ဒုက္ခသည်များ နှင့် ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများသည် လှိုင်းထနေသော ပင်လယ်အတွင်းမှ လက်ပြ အကူအညီ တောင်းနေသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်။

အရွယ်ရောက်ပြီးသူ ၁၀ ဦးနှင့် ကလေး တစ်ဦး ပါဝင်သော ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ၁၁ ဦးကို ကယ်ဆယ်ခဲ့ပြီး အလောင်း ၅ လောင်းကို တွေ့ခဲ့ရသည်ဟု ကမ်းခြေစောင့်တပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလှေမှောက် ကလေးငယ်တစ်ဦးကို ကယ်ဆယ်စဉ်

ဒုက္ခသည် ၅ ဦးသည် တူရကီကမ်းခြေမှ ၁၀ ကီလိုမီတာအကွာရှိ ဂရိနိုင်ငံ ဖာမာကိုနီဆီ (Farmakonisi) ကျွန်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း ဂရိကမ်းခြေစောင့်တပ်က ပြောသည်။

ထိုလှေထွက်လာချိန်တွင် လှေပေါ်၌ ခရီးသည် ၃၁ ဦး ပါဝင်ခဲ့သည်ဟုလည်း သိရသည်။ ဒုက္ခသည်များနှင့် ရွှေ့ ပြောင်း နေထိုင်သူများသည် ဥရောပသို့ ရောက်ရှိရေး ကြမ်းတမ်းသော ပင်လယ်ပြင်ကို လှေငယ်များဖြင့် ဖြတ်သန်း မှုကြောင့် အေဂျီယန်ပင်လယ်အတွင်း ရေနစ်သေဆုံးမှုများ မကြာခဏ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။

ဖေဖော်ဝါရီလ အစပိုင်းတွင်လည်း ယခုဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပွားရာ နေရာ၌ပင် လှေနစ်မြှုပ်မှုကြောင့် အမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် ကလေးငယ် လေးဦး သေဆုံးခဲ့ရသည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ အဖွဲ့၏ မှတ်တမ်းများအရ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ မြေထဲပင်လယ် အတွင်း ရေနစ်သေဆုံးသူ ၂၂၆၉ ဦးရှိပြီဟု သိရသည်။

မြေထဲပင်လယ်၏ အနောက်ဘက်၊ အီတလီ တောင်ပိုင်းကမ်းလွန်တွင် မတူညီသည့် ဖြစ်ရပ်သုံးခု၌ လူပေါင်း ၁၃၀၀ ကျော်ကို ကယ်တင်ခဲ့ရသည်ဟုလည်း အီတလီကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့က ပြောသည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၉

မလေးရှားနိုင်ငံရှိ UNHCR ရုံးတွင် နည်းပညာပိုင်း ပြုပြင်မည့်အတွက် UNHCR ကတ်နှင့် စာရွက်စာတမ်း ထုတ်ပေး ခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များအား ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်မှ ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ တစ်လတိတိ ရပ်နားထားမည် ဖြစ်ကြောင်း UNHCR မလေးရှားမှ သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ UNHCR ကတ် ထုတ်ပေးခြင်းအား တစ်လတိတိ ရပ်နားခြင်းမျိုး ယခင်ကာလများတွင် မရှိခဲ့ကြောင်း၊ ထို ရပ်နားထားသည့် ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှ တိုင်းရင်းသားဒုက္ခသည်များအတွက် အခက်အခဲများရှိကြောင်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များ ဗဟို(CAR) မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သက်ရောက်မှု အများကြီးရှိတာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုရင် UNHCR ကတ် မရှိဘူးဆိုရင်တော့ လ.ဝ.က တို့ ရဲတို့ ကတော့ ဖမ်းမှာပဲလေ။ အဲဒီဖမ်းတဲ့ အခါကျတော့ သူတို့တွေအတွက် အခက်အခဲ အများကြီးရှိတာပေါ့။ နောက် ဖမ်းဆီးသွားရင်လည်း ဘယ်လိုမှ လိုက်လံထုတ်ပေးပြီးတော့ ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် အနေအထားရမှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ UNHCR ကတ် မထုတ်ပေးရင် အဲဒီဟာတွေက အခက်အခဲရယ်၊ အဖမ်းအဆီးရယ်၊ ကျန်းမာရေးရယ်ပေါ့လေ၊ နောက် ခရီးသွားလာတာတို့၊ အလုပ်အကိုင် ရှာဖွေတာတို့ အဲဒါတွေက အခက်အခဲ အများကြီး ဖြစ်မှာပေါ့နော်။ သူတို့တွေက UNHCR ကတ် ရှိရင်တော့ ဆေးဝါးကုသတာလည်း အဆင်ပြေတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဆေးဝါး ကုသ ခွင့် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း discount ရတာပေါ့နော်။ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ပေါ့ပေးတာပေါ့။ အဲဒါလေးတွေ မြန်မာတွေ အတွက် အခက်အခဲရှိတာပေါ့။ ဘာလို့ဆို တချို့လူနာတွေဆိုရင် မလေးငွေ လေး၊ ငါးသောင်းလောက်ကို ရှင်းတာ လေ။ ဆေးရုံမှာ လနဲ့ချီတက်နေတဲ့ လူနာတွေရှိတာကို။ တချို့လည်း တကယ့်ကို အရေးတကြီး ခွဲစိတ်ကုသရတဲ့ ဟာတွေ ရှိတာပေါ့။ အခက်အခဲ ကတော့ UNHCR ကတ် မရှိတဲ့အခါကျတော့ ဆေးရုံတင်ဖို့ခက်တယ်။ နောက် တစ်ခု ဆေးရုံတင်ထားပြီးရင်လည်း UNHCR ကတ် မှတ်ပုံတင်ခွင့် မရဘူးဆိုရင် ဆေးဝါးကုသစရိတ်က အလွန်တရာ အဆမတန် ပေးရတယ်” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

UNHCR ကတ်နှင့် စာရွက်စာတမ်း ထုတ်ပေးခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြန်လည် ဆောင်ရွက် ပေးသွားမည်ဖြစ်သော်လည်း ရပ်နားထားစဉ် ကာလအတွင်း ကတ်နှင့် အထောက်အထား စာရွက် စာတမ်းများအား လျှောက်ထား၍ရကြောင်းလည်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် UNHCR ကတ်လျှောက်ရာ၌ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတိုင်း အခက်အခဲများစွာ ရှိနေကြောင်းနှင့် လူဦးရေ သောင်းဂဏန်းအထိ လျှောက်ထားရာတွင် ကတ်ရရှိသည့် အရေအတွက်မှာ ဆယ်ဂဏန်းခန့်သာ ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

Alliance of Chin Refugees (ACR)မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ဒီမှာကတော့ တိုင်းရင်းသားရယ် နိုင်ငံခြားရယ် ဆိုပြီး ခွဲခြားတာမရှိဘူး။ သို့သော် ဒီတစ်နှစ်အတွင်းက UNHCR ကနေပြီးတော့မှ RSD လို့ခေါ်ရမလား Refugee Status Determination ပေါ့၊ အဲဒီကိစ္စကို တော်တော်လေး အားနည်းတာ တွေ့ရတာပေါ့။ ဆိုတော့ ဒီဟာစက်ပြင် ပြီးလို့ သူတို့ရဲ့ Technical ပိုင်းဆိုင်ရာတွေ maintenance လုပ်ပြီးလို့ရှိရင်တော့ အမြန်ဆုံးနဲ့ ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် လုပ်ပေးဖို့တော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ထုတ်တဲ့အပိုင်းမှာ ကြန့်ကြာမှုရှိတာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့က register လုပ်တဲ့ အပိုင်းမှာ တော်တော်လေး ကြန့်ကြာတာ။ မလေးရှားမှာ ရှိတဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးကနေ ရောက်လာတဲ့ မလေးရှားမှာ ရှိနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ အတွက်ကို သူတို့ကနေပြီးတော့ register လုပ်ပေးတာက သိပ်အားရ စရာမရှိဘူး။ ဒါကို မလုပ်ပေးနိုင်တဲ့ အခါကျတော့ ဒီမှာရှိကြတဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံး မှာရှိကြတဲ့ ဒီဒုက္ခသည်တွေအတွက် တော်တော်လေး ကို ဒုက္ခရောက်ရတယ်။ သူတို့ရဲ့ လုံခြုံရေး ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ နောက်ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကျန်တဲ့ ကိစ္စ တွေမှာလည်း သူတို့ရဲ့ ကတ်ထုတ်မပေးမှုကြောင့် ကြုံရတဲ့ ပြဿနာက တော်တော်များများ ရှိတယ်”ဟု ပြော သည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

ယခု မလေးရှား အစိုးရအသစ်နှင့် UNHCR မှ ထိပ်သီးပိုင်း ခေါင်းဆောင်များတို့အကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ရှိသော်လည်း လက်ရှိ မလေးရှားအစိုးရအနေဖြင့် မလေးရှားနိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်များအား မည်ကဲ့သို့ လုပ်ဆောင် ပေးမည်ကိုမူ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမျိုး မရှိကြောင်းလည်း တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများထံက သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ အဖမ်းအဆီးများမှာ ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် UNHCR ကတ်နှင့် စာရွက်စာ တမ်း ထုတ်ပေးခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များလည်း ရပ်နားထားသည့် အချိန်ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှ ရောက်ရှိနေ သည့် တိုင်းရင်းသား ဒုက္ခသည်များအနေဖြင့် အထူးသတိထား ဆင်ခြင်ကြရန် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃

ထိုင်းသို့ ယခုကာလအတွင်း ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုများကြောင့် နေရပ်သို့ လုံးဝ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ကြမည်မဟုတ်ကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် မြန်မာ အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဘန်ကောက်မြို့ရှိ မြန်မာသံရုံးမှ ယခုကာလအတွင်း ထိုင်းသို့ စိုးရိမ်စိတ်ဖြင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများနေရပ်ပြန်လည်ဝင်ရောက်လိုပါက ဆက်သွယ်နိုင်ကြောင်း အသိပေးကြေညာထားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ယခုကဲ့သို့ ပြောဆိုကြခြင်းဖြစ်သည်။

တိုက်ပွဲများကြောင့် တိမ်းရှောင်လာသည့် တိုက်ပွဲရှောင်များကို တွေ့ရစဉ်

MWRNမှ အကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က “သူတို့ ဒီလို လာရောက်တိမ်းရှောင်တယ်ဆိုတာကလည်း အမှန်တကယ်ပဲ သူတို့ရဲ့ဘဝ လုံခြုံမှုမရှိလို့၊ သူတို့အတွက် အန္တရာယ်အလွန်ကျရောက်နေလို့ လာရောက်ခိုလှုံတာ ဖြစ်တယ်လေ။ အခုကျမှ နေရပ်ရေးကို ပြန်လာဖို့အတွက် စိတ်ရင်းစေတနာအပြည့်နဲ့ ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ပါတယ်ဆိုတာ ကာယကံရှင် ပြည်သူတွေ၊ နိုင်ငံဝန်ထမ်းတွေအတွက် လက်ခံနိုင်စွမ်း ရှိမှာမဟုတ်ဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တချို့ဆိုရင် သူတို့တွေရဲ့ နေရပ်ဌာနေတွေက နေစရာအိမ်တွေတောင်မှ မရှိတဲ့အနေထားမျိုးတွေ ကြုံနေတယ် ဆိုတော့ ဘယ်လိုအတိုင်းအတာမျိုးလောက်ထိ သူတို့က စိတ်ရင်းစေတနာအပြည့်နဲ့ ခေါ်ချင်တာလဲဆိုတာ မေးခွန်းပြန်ထုတ်ရမလို ဖြစ်နေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အလုပ်အကိုင်ကလည်း ရှားပါးတယ်၊ ရှိတဲ့အလုပ်ကို လုပ်ရင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တရားဝင်သတ်မှတ်ထားတဲ့နှုန်းထားအရ တစ်နေ့ လုပ်အားခက ၄၈၀၀ ကျပ် လောက်ပဲရှိတာကို။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အလုပ်လုပ်မယ်ဆိုရင် နေ့စဉ် တစ်သောင်းကျော် ရနေတာဆိုတော့ ဝင်ငွေ အားဖြင့် ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း ကိုယ့်ပြည်တွင်းထက်စာရင် ဒီမှာက အလုပ်အကိုင်လည်း နေ့စဉ်ရှိတယ်၊ ဟိုမှာက နေ့စဉ်ရှိတာ မဟုတ်ဘူး။ နောက်တစ်ခါ လူမှုဖူလုံရေးကဏ္ဍတွေ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေ၊ လူသား တစ်ယောက်အတွက် လိုအပ်တဲ့အထောက်အထားက ပြည့်စုံစွာရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် မြန်မာပြည်တွင်းကို ပြန်ဝင်ရောက်ဖို့ ဆိုတာကိုတော့ လုံးဝဆုံးဖြတ်ချက်ချမှာမဟုတ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် ပြည်တွင်းထက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း၊ လုပ်ခလစာများ ပေါများသော်လည်း ပြည်တွင်း သို့ ပြန်လည်မဝင်ရောက်လိုသည့် အဓိကအကြောင်းအရင်းမှာ ၎င်းတို့၏လုံခြုံရေးကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်း အခြေစိုက် မြန်မာအလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်သည်။

ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ရှိ တိုက်ပွဲရှောင်ဒုက္ခသည်များ

ထိုသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ပြည်တွင်းတွင် လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသည့် အနေအထားမရောက်မချင်း ပြည်တွင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်မှာ မဟုတ်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က သုံးသပ်သည်။

ထိုသို့ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအား နေရပ်သို့ အမှန်တကယ် ပြန်လည်ဝင်ရောက်စေချင်ပါက ၎င်းတို့ စိတ်ချယုံကြည်ရလောက်သည့် လုံခြုံရေးအာမခံမှုမျိုးပေးသင့်ကြောင်း မဲဆောက်တွင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“မိခင်နိုင်ငံကိုတော့ ကျနော်အပါအဝင် တစ်ယောက်ချင်းစီ အားလုံးပြန်ချင်ကြတယ်။ထိုင်းကို နိုင်ငံကူးလက်မှတ် နဲ့ အလုပ်လုပ်နေတဲ့သူအပါအဝင် ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ တရားမဝင်တိမ်းရှောင်လာတဲ့ လူတွေကအစပေါ့ အကုန်လုံးက ကိုယ့်နိုင်ငံကို ပြန်ချင်ကြတဲ့သူတွေချည်းပဲ။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ လုံခြုံရေးကို စိတ်မချတဲ့အတွက် မပြန်ဘူး ဖြစ်တယ်။ ဘာကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် တိုင်းတစ်ပါးကို ရောက်နေတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေကို ပြည်တွင်းထဲကို ပြန်စေ ချင်တယ်ဆိုရင် လုံခြုံမှုကို အာမခံချက်ပေးချင်တယ်ဆိုရင် နမူနာလုပ်ရမှာက တစ်ခုပဲရှိတယ် ဥပမာက။ မြန်မာ တစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့ အကျဉ်းထောင်အသီးသီးမှာ ချုပ်နှောင်ထားတဲ့ လမ်းထွက်ဆန္ဒပြတဲ့ ပြည်သူတွေကို လွှတ်ပေးပြီး တော့မှ တိုင်းတစ်ပါးက ပြည်သူတွေကို ပြန်လာမယ်လို့ ယုံကြည်မှုပေးတယ်ဆိုရင်တော့ ဒါအများပြည်သူအတွက် စဉ်းစားစရာတစ်ခုဖြစ်တာပေါ့။ အဲဒီတော့ မြေပြင်မှာ တကယ်တိတိကျကျကို အများပြည်သူ ယုံကြည်နိုင်လောက် တဲ့ အနေအထားတစ်ခုကို ဖြေလျှော့ပေး၊ လုံးဝလွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးမှသာလျှင် ပြည်ပက အလွှာပေါင်းစုံက တိမ်းရှောင်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ ပြည်တွင်းထဲကို ပြန်ဝင်လာဖို့ စဉ်းစားပါလိမ့်မယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်မြို့အနီး အုန်းဖျံဒုက္ခသည်စခန်းအဝင်တစ်နေရာကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-RFA)

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ရယူပြီးသည့်နောက်ပိုင်းတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် ပြည်ပ နိုင်ငံများသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံသားဦးရေမှာ အများအပြားရှိခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ယခုဖြစ်စဉ်ကာလအတွင်း အကြောင်းအရာတစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ထားသူများမှအပ စိုးရိမ်စိတ် ကြောင့် တိမ်းရှောင်နေရသူများသည် ကိုယ်ပိုင်ဆန္ဒအရ နေရပ် ပြန်လည်ဝင်ရောက်လိုပါက ဥပဒေအရ ဖြေလျှော့ ပေးမှုများနှင့်အညီ ပြန်လည်ဝင်ရောက်နိုင်ရေး သက်ဆိုင်ရာ သံရုံး၊ စစ်သံရုံး၊ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးများသို့ ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း နစက သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၇

နှစ်စဉ် ရေရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့နေရသည့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဒလမြို့အတွင်းရှိ ရပ်ကွက်တချို့တွင် သောက် ရေ၊ သုံးရေအဖြစ် သုံးစွဲနေသည့် ရေကန်တချို့မှာ ခမ်းခြောက်မှု ဖြစ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

သုံးရေအဖြစ် အသုံးပြုနေကြသည့် ရေကန်သည် ၃ ပုံ ၁ ပုံခန့်သာ ကျန်ရှိနေပြီး လက်ရှိတွင် အလှူရှင်များ လာရောက်လှုဒါန်းမှု မရှိသေးသည့်အတွက် သောက်ရေသန့်များကို ဝယ်ယူနေရသည်ဟု ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တချို့ကျတော့လည်း ခမ်းခါနီးနေပြီး။ ၃ ပုံ ၂ ပုံလောက် ကုန်သွားပြီ။ ၁ ပုံလောက်ပဲ ကျန်တဲ့ဟာတွေ ရှိ တာပေါ့လေ။ သောက်ရေကတော့ တချို့နေရာတွေတော့ အခက်အခဲတော့ ရှိနေလောက်ပြီ။ အလှူရှင် မရှိဘူးဆို တော့လည်း ဒီလိုပဲ ရေသန့် ဝယ်သောက်လိုက်ကြတာပဲလေ သောက်ရေကတော့။ အလှူရင်လာတော့လည်း ဝယ်သောက်စရာ မလိုတော့ဘူးပေါ့ အဆင်ပြေကြတာပေါ့။ တချို့ကန်တွေက သောက်လို့ရတဲ့ ကန်လေးတွေ ရှိတယ်လေ။ သုံးရေကန်ရှိသလို သောက်ရေကန်လည်း ရှိတယ်။ တချို့ကျတော့လည်း သောက်ရေကန်သွားပြီး သောက်တဲ့သူရှိတယ်။ မဝယ်နိုင်တဲ့ သူတွေကျတော့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ရေစည်တွန်းတာတို့၊ ပုခုံးနဲ့ ထမ်းတာတို့ လုပ်ရတာပေါ့။ ခါတိုင်းနှစ်တွေတော့ လာကြတယ် ဒီနှစ်တော့ မတွေ့သေးဘူးဗျ။ ကျနော်တို့ သွားလာနေတာ မတွေ့သေးဘူး အလှူရှင်လာတို့၊ ပြုတာတို့တော့” ဟု ပြောသည်။

ဒလဘက် ရေပေးနိုင်ရေး သွယ်တန်းနေကြစဉ်

လက်ရှိတွင် ဒလမြို့အတွင်းရှိ ရပ်ကွက် ၆ ခု၌ ရေစတင်၍ ရှားပါးနေပြီး ရေလှူဒါန်းမှုနှင့် ဖြန့်ဝေရေး အစီအစဉ် အကူအညီများ ရရှိရန်အတွက် မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနှင့် စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့ထံသို့ တင်ပြထားပြီဖြစ် ကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

အလှူရှင်များ လာရောက်ပြီး ရေလှူဒါန်းသော်လည်း တချို့သော ရပ်ကွက်အတွင်းရှိ ဒေသခံများသည် ထိုရေကို သိုလှောင်ထားရန် အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ မရှိသည့် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ရေကို တစ်ပတ်စာအတွက် လာရောက် လှူဒါန်းသော်လည်း ၃ ရက်စာခန့်သာ သိုလှောင်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေများဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တချို့သော ရပ်ကွက်များ၌ ကန်ရေများသည် ခမ်းခြောက်နေပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် ရေခပ်ချိန်ကို အချိန်သတ်မှတ်၍ တစ်နေ့လျှင် ၂ ချိန် သတ်မှတ်ထားကြောင်း ရာဇာသင်္ကြန်ရပ်ကွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးအေးဝင်း က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒလမြို့နယ် ရေရှားပါးမှုကိုကြုံနေရစဉ်

၎င်းက “လာမလှူ သေးပါဘူးခင်ဗျ။ ကျနော်တို့ ကန်တွေမှာ အနည်းငယ် ရှိနေသေးတဲ့ အတွက်မို့လို့။ ရေကိစ္စ သိပ်ပြီး အခက်အခဲ မရှိသေးတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ မလာကြသေးဘူး။ ၃ လပိုင်းလောက်ဆို နည်းနည်း လာကြ မယ်နဲ့ တူပါတယ်။ တကယ်တော့ ကန်တွေကို ကျနော်တို့က ရေကန့် သတ်ချက်လေးနဲ့ နည်းနည်း ထိန်းထားတာ ပေါ့နော်။ ကျနော်တို့က ရေကန်ကို ကျနော်တို့က မနက် ၁ နာရီ၊ ည ၁ နာရီ အဲဒါမျိုးကို တစ်နေ့ ၂ နာရီ ပေးတယ်။ မနက် ၁ နာရီက မနက် ၇ နာရီကနေ ၈ နာရီပေါ့။ ညနေ ၄ နာရီကနေ ၅ နာရီပေါ့။ သောက်ရေကတော့ နည်းနည်း ခက်ခဲတာပေါ့။ ကျနော်တို့ ကန်တွေက သောက်ရေအတွက်က နည်းနည်း ခက်တယ်လေ။ ကျနော်တို့ ကန်က အခု လက်ရှိ ကန်တစ်ကန်ပဲ ရှိတာပဲ။ ကျနော်တို့က ရပ်ကွက်က ကန်က နည်းနည်း နည်းတယ် လူဦးရေထက်စာရင်။ အဲတော့ သင်္ကြန်ကန်မှာ သွားသွား ခပ်ရတယ်။ သောက်ရေကတော့ နည်းနည်း ခက်ခဲတာပေါ့။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းပါပဲ သောက်ရေကတော့” ဟု ပြောသည်။

ဒလမြို့နယ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ရေအခက်အခဲကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် အဝီစိတွင်းရေများ တူးဖော်ထား သော်လည်း ထွက်ရှိလာသည့် ရေသည် သံချေးရောင် ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းနှင့် အငန်ဓာတ် ပါဝင်နေခြင်းကြောင့် ချက်ပြုတ်ရန် အဆင်မပြေသလို သောက်သုံးရန်လည်း အဆင်မပြေကြောင်း၊ ဆေးကြောသန့်စင်ရန် အတွက်သာ သုံးစွဲ၍ရကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တွံတေးမြို့နယ်မှ ရေကို စည်ပင်မှတဆင့် သွယ်တန်းပေးထား၍ အသုံးပြုနေရသော်လည်း ယင်းရေ သည် သောက်ရေအဖြစ် အသုံးပြု၍ မရကြောင်း၊ ထို့အပြင် ငွေကြေး မတတ်နိုင်သည့် မိသားစုများလည်း အသုံးပြု နိုင်ခြင်း မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ကျောက်တော်၊ မင်းပြား၊ ပေါက်တော၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းနှင့် စစ်တွေမြို့နယ်များ၌ ယခုနှစ်တွင် နွေရာသီမတိုင်ခင် ကန်ရေများ ခမ်းခြောက်ပြီး ရေရှားပါးမှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

ယခုနှစ်တွင် မိုးရွာသွန်းမှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် ကန်ရေများတွင် ရေများ စောလျင်စွာ ခမ်းခြောက်မှု ဖြစ်ပေါ်နေ ကြောင်း၊ တိုက်ပွဲရှောင် စခန်းများရှိ ကန်ရေများတွင်လည်း ရေခမ်းခြောက်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း၊ မြစ်ရေ မှတဆင့် ရေကန်အတွင်းသို့ ရေဖြည့်တင်းသော်လည်း တစ်လ၊ နှစ်လအတွင်း ခမ်းခြောက်မှု ဖြစ်ပေါ်လာမည် ဖြစ် ကြောင်း ကျောက်တော်မြို့နယ်အတွင်းရှိ ရထားဘူတာ တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းမှ တိုက်ပွဲရှောင်တစ်ဦးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီနှစ်က စောပြီး ရေပြတ်လပ်မှု ရှိတယ်၊ ရေရှားတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ၃ လ ပိုင်းကုန်၊ ၄ လပိုင်းလောက်မှ ရေတွေက ပြတ်လပ်တာကိုး။ ဒီနှစ်က မိုးက တအားကြီး ခေါင်နေတော့ ရေတွေက စောပြီး ပြတ်သွားတယ်။ ကျနော်တို့ စစ်ဘေးရှောင်နားမှာ နေတဲ့ ရေကန်က ၃ ကန်၊ ၄ ကန်လောက် ရှိတယ်။ ၃ ကန်၊ ၄ ကန်လောက်မှာ ရေပြတ်လပ်တာတွေကတော့ ၃ လပိုင်းကျော်၊ ၄ လပိုင်းနီးနီး၊ ၃ လပိုင်းကုန် အဲဒီလောက် မှ ရေပြတ်လပ်တာ။ အခုက မိုးတွေ တအားကြီး ခေါင်တယ်ဆိုတော့ အခု ၁၁ လ၊ ၁၂ လ၊ ၁၂ လပိုင်း၊ ၁ လပိုင်း လောက်ကနေပြီးတော့ ရေပြတ်လပ်သွားပြီ။ ပြတ်သွားတော့ ကျနော်တို့ကလည်း မသုံးရ မနေနိုင်ဆိုတော့ တွန်းလှည်းတွေနဲ့ ဘာတွေနဲ့ မြို့ထဲမှာရှိတဲ့ ရေကန်တွေကို သွားပြီးတော့ ဒုက္ခခံပြီးတော့ ကျနော်တို့ သုံးရတယ်။ ပြီးမှ ကျနော်တို့ INGO အဖွဲ့တွေဖြစ်တဲ့ CDN က သူတို့ ချိတ်ပေးတယ်။ ကျနော်တို့က ပိုက်ဆံတွေ ကောက်ခံပြီး တော့ မြစ်ရေတင်လိုက်တယ်။ အခုတော့ နည်းနည်းပါးပါးတော့ အဆင်ပြေသွားပါပြီ။ ဒါပေမယ့် ရေရှည်တော့ ခံမှာမဟုတ်ဘူး။ နောက် ၁ လ၊ ၁ လခွဲလောက်နေရင် ရေတော့ ပြန်ခမ်းသွားလောက်ပါပြီ” ဟု ပြောသည်။

ကျောက်တော်မြို့နယ် အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ်

သောက်သုံးရေ စော၍ ခမ်းခြောက်ရခြင်းသည် ငွေကြေးတတ်နိုင်သည့် သူများက ကန်ရေအတွင်း ရေပိုက်များ သွယ်တန်း၍ အသုံးပြုနေကြခြင်းနှင့် စည်ပင်မှ ဖြန့်ဝေသည့် ရေကို အားမကိုးဘဲ ဆည်ရေကိုသာ အားကိုးနေကြ သည့် အတွက်ကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

သောက်သုံးရေ ရှားပါးမှုကို တိုက်ပွဲရှောင်စခန်း အများစုက ပို၍ ကြုံတွေ့နေရပြီး အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်နေသည် ဟု ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ ဒေသခံ မဦးမိုးနွယ်က ပြောသည်။

၎င်းက “ညီမတို့ ကျောက်တော်မြို့ပေါ်မှာဆိုရင် ရေက ပေးဝေတာ မရှိတာ မဟုတ်ဘူး ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါက ပေးတဲ့ရေတွေက တချို့နေရာကျတော့ ကောင်းကောင်း မရောက်တာ ရှိတယ်။ ရောက်တဲ့ နေရာကနေပြီးတော့ စက်တွေနဲ့ ယူလိုက်တဲ့အခါမှာ တချို့နေရာတွေက နည်းသွားတာ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါကို အားမကိုးဘဲနဲ့ ဆည် တွေကနေ ယူကြတာရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့် သောက်ရေ ရှားပါးတာ။ အရင်နှစ်တွေထက် ခက်ခဲနိုင်တယ်။ ဘာဖြစ် လို့လဲဆိုတော့ ရေကန်တွေမှာက ပိုက်ဆံတတ်နိုင်တဲ့ သူတွေကျတော့ ပိုက်တွေ အများကြီး တပ်ထားတယ်။ သုံး ရေအတွက် ဆည်ကရေတင်။ ချောင်းရေက ရေကိုကျတော့ မသုံးဘူး သူတို့ကကျတော့။ အဲဒါဆိုရင် ရေက ပိုပြီး တော့ ခမ်းခြောက်မှု များတယ်။ ပြီးရင် စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေကလေ သူတို့တွေကျတော့ ပိုပြီးတော့ အခက်အခဲ တွေ ကြုံရတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တချို့သော ကျေးရွာများတွင် သောက်သုံးရေများ ခမ်းခြောက်နေခြင်းကြောင့် ရွာနှင့် အလှမ်းဝေးသည့် နေရာများ သို့ သွားရောက်၍ ရေခပ်ကြရကြောင်း၊ နွေရာသီ မရောက်မီ သောက်ရေကန်များ ခမ်းခြောက်နေပြီ ဖြစ်သည့် အတွက် နွေရာသီတွင် သောက်သုံးရေ လုံးဝပြတ်လပ် သွားနိုင်ကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့နယ်တွင် ရေကန်များ ရေခမ်းခြောက်မှု ဖြစ်ပေါ်နေသော်လည်း အဝီစီများ တူးဖော်ထားသည့်အတွက် အခက်အခဲ အနည်းငယ်သာ ရှိကြောင်း၊ ကျောက်တော်၊ ပေါက်တော၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်များတွင် အဝီစိ တူးဖော် သော်လည်း ရေများတွင် ဆားဓာတ် ပါဝင်သည့်ရေသာ ထွက်ရှိသောကြောင့် သုံးစွဲ၍ အဆင်မပြေကြောင်း သိရသည်။