CNI International News

ဒီလီ၊ မေလ ၂၀

လွတ်လပ်ရေး တိုက်ပွဲဝင်ဟောင်းနှင့် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဂျိုစီရားမို့စ်ဟော်တာသည် အာရှ၏ သက်တမ်း အနုနယ်ဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သော အရှေ့တီမောနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်ရေး အနှစ် ၂၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ်မတိုင်မီ သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆို ခဲ့ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းအရ သိရသည်။

မေလ ၁၉ ရက် ညပိုင်း ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲသို့ မော်တော်ယာဉ်ဖြင့် ရောက်ရှိလာသော ရားမို့စ်ဟော်တာကို ထောက်ခံအားပေးသူများက သောင်းသောင်းဖျဖျ ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။

ပေါ်တူဂီ ကိုလိုနီဟောင်းဖြစ်သော အရှေ့တီမောသည် ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် အင်ဒိုနီးရှား၏ သိမ်းပိုက်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင် သီးခြား လွတ်လပ်သော နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်လာနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ်မှစ၍ အရှေ့တီမော လွတ်လပ်ရေး အောင်ပွဲ အခမ်းအနားကို စတင် ကျင်းပခဲ့သည်။

အသက် ၇၂ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည့် ရားမို့စ်ဟော်တာသည် အင်ဒိုနီးရှား သိမ်းပိုက်ခံရစဉ်အတွင်း အရှေ့တီမော တော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ယခုကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ၌ အမျိုးသားပြန်လည် သင့်မြတ်ရေးနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်ရေးတို့ကို တောင်းဆို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

အရှေ့တီမော သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုနေတဲ့ ရားမို့စ်ဟော်တာ (AP)

လွန်ခဲ့သော အနှစ် ၂၀ က နိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်ရေး ကြေညာခဲ့သော သန်းခေါင်ယံအချိန်ကို အစွဲပြု၍ သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆို ခြင်း အစီအစဉ်ကို မေလ ၁၉ ရက်၊ ဒေသစံတော်ချိန် သန်းခေါင်ကျော်ချိန်၌ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

“ဒီနေ့ခေတ်မှာ စည်းလုံးညီညွတ်ပါမှ ကျနော်တို့ အဆိုပြုထားတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ပန်းတိုင်ကို လှမ်းကိုင်နိုင်မယ်ဆိုတာ အပြည့်အဝ သိရှိထားကြဖို့ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ရားမို့စ်ဟော်တာက လူထုကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

သမ္မတသစ်သည် ဆင်းရဲမွဲတေမှု လျှော့ချရေး၊ မိခင်နှင့်ကလေး ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှုများ မြှင့်တင်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မှု ပြန်လည်ရရှိဖို့ ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပရေးတို့ကို ကတိပြုခဲ့သည်။

အရှေ့တီမောဟု အများခေါ်ကြသည့် တီမောလက် (Timor-Leste) နိုင်ငံသည် ဒေသတွင်း နိုင်ငံများ အစုအဖွဲ့ (အာဆီယံ)၏ ၁၁ နိုင်ငံမြောက် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာရန် မျှော်မှန်းလုပ်ဆောင်နေကြောင်း ရားမို့စ်ဟော်တာက ၎င်းမိန့်ခွန်းတွင် ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အရှေ့တီမောရဲ့ အမျိုးသားရေး သင်္ကေတ(GETTY IMAGES)

မေလ ၁၉ ရက် ညပိုင်း၌ ကျင်းပခဲ့သည့် အဆိုပါ အခမ်းအနားတွင် ရားမို့စ်ဟော်တာသည် အရှေ့တီမော သမ္မတဟောင်း ဂူတာရက်စ်၏ ဆီးကြိုပွေ့ဖက်၍ နှုတ်ခွန်းဆက်သမှုကိုလည်း ခံယူခဲ့သည်။

ရားမို့စ်ဟော်တာသည် ဆယ်စုနှစ် ၃ ခုနီးပါး ပြည်ပတွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၉ ခုနှစ် အကုန်ပိုင်းတွင်မှ အရှေ့တီမောသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏ ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခ ဖြေရှင်းနိုင်ရေး စွမ်းဆောင်ချက်များကြောင့် နိုဘယ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်။

Source: Aljazeera