CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၇

အမေရိကန်၏ ရီပတ်ဘလစ်ကန်ပါတီသည် တရုတ်အပေါ် တင်းမာသည့် သဘောထားကို ပြသခဲ့ပြီး ထိုင်ဝမ်ကို ထောက်ခံကြောင်း ပြောကြားချိန်တွင် ရီပတ်ဘလစ်ကန်ပါတီ ကိုယ်စားပြု သမ္မတရွေးကောက်ပွဲဝင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းဖြစ်သော ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ကမူ ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်က သိမ်းပိုက်မည့် အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး စိတ်ဝင်စားပုံပင်မပြခဲ့ပေ။

ထရမ့်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အတွေးအမြင်များတွင် အလုပ်သဘောဆန်မှုကြောင့် ထောက်ခံမှုများ ရှိခဲ့သော်လည်း မကြာသေးမီက ထိုင်ဝမ်နှင့်ပတ်သက်သည့် ၎င်း၏ မှတ်ချက်စကားများသည် အငြင်းပွားစရာ ကောင်းခဲ့သည်။

လက်ရှိသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) ကမူ တရုတ်က ထိုင်ဝမ်ကို တိုက်ခိုက်မည့်အချိန်တွင် ထိုင်ဝမ်ကို ကာကွယ်ပေးရန် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များအား စေလွှတ်သွားမည်ဟု လေးကြိမ်တိုင်တိုင် လူသိရှင်ကြား ပြောကြား ခဲ့ပြီး ထိုင်ဝမ်အပေါ် အဓိပ္ပာယ် ၂ မျိုးထွက်သည့် မဟာဗျူဟာကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။

ထရမ့်ကမူ ထိုင်ဝမ်ကို ကူညီပေးရန် အမေရိကန်စစ်တပ်ကို စေလွှတ်မည် မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်း မရှိသည့်တိုင် ထိုင်ဝမ်အရေးတွင် အမေရိကန်၏ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုသည် ဆိုးရွားသော အကြံဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆောင်းပါးရှင် ဒေးဗစ် ပီ ဂိုးလ်မန်း (David P. Goldman) ကမူ ဇူလိုင် ၁၈ ရက်က Asia Times သတင်းစာတွင် ထိုင်ဝမ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ထရမ့်၏ မှားယွင်းနေသည့် အယူအဆ ၅ ချက်ကို ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ပထမအချက်မှာ ထရမ့်သည် ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် အမေရိကန်၏ အကာအကွယ်ကို ရယူနေမှုအတွက် အခကြေးငွေ ပေးသင့်ကြောင်းနှင့် ထိုင်ဝမ်သည် အလွန် ချမ်းသာကြွယ်ဝကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်အရေးတွင် အမေရိကန်သည် အာမခံကုမ္ပဏီတစ်ခုကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားကဲ့သို့ပင် အမေရိကန်၏ အကူအညီကို ရယူနေသည့် ထိုင်ဝမ်အပေါ် မှားယွင်းစွာ ယူဆနေပုံပေါ်သည်။ 

အမေရိကန်သည် တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်တို့နှင့် မဟာမိတ်စာချုပ် ချုပ်ဆိုထားသည်။ ထို့ကြောင့် ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံများတွင် အမေရိကန်စစ်စခန်းများ ထားရှိမှု၏ ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးကို ပေးသင့်ကြောင်း ယခင်ကတည်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ထိုင်ဝမ်၏ အခြေအနေမှာ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်တို့နှင့်မတူပေ။ ထိုင်ဝမ်သည် အမေရိကန်နှင့် မဟာမိတ် စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားခြင်း မရှိသလို ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်တွင်လည်း အမေရိကန်စစ်စခန်းများမရှိပေ။

ထို့ပြင် ထိုင်ဝမ်သည် အမေရိကန်၏ လက်နက်များကို အခကြေးငွေပေးပြီး ဝယ်ယူနေခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် အမေရိကန်၏ အကာအကွယ်ကို ရယူမှုအတွက် အခကြေးငွေ ပေးသင့်သည်ဆိုသည့် ထရမ့်၏ ပြောကြားချက်မှာ အဓိပ္ပာယ်မရှိလှပေ။

ဒုတိယအချက်မှာ ထိုင်ဝမ်သည် အမေရိကန်၏ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းကို လုယူသွား သည်ဆိုသည့် ထရမ့်၏ အယူအဆဖြစ်သည်။ 

ထိုင်ဝမ်နှင့် တရုတ် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားပါက ထိုင်ဝမ်ကို ကူညီပေးမည် ဟုတ်/မဟုတ် မေးမြန်းခံရချိန်တွင် ထရမ့်က “သူတို့ (ထိုင်ဝမ်) က ကျနော်တို့ရဲ့ ချစ်ပြားထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းကို ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ရယူသွားခဲ့ပါတယ်” ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အင်တာဗျူး တစ်ခုတွင်လည်း တရုတ်-ထိုင်ဝမ် ထိပ်တိုက်တွေ့မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် မေးခွန်းကို မေးမြန်းခံရချိန်တွင် ထရမ့်က ထိုင်ဝမ်၏ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းအကြောင်းကိုသာ အဓိကထား ပြောကြားခဲ့ပြီး ထိုလုပ်ငန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ထိုင်ဝမ်ကို ဟန့်တားသင့် ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုင်ဝမ်သည် လွတ်လပ်သည့် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်အတွင်း ကောင်းမွန်စွာ ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းဖြင့် ချစ်ပြားများကို ထုတ်လုပ်ကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာဈေးကွက်ကို လွှမ်းမိုးထားခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ထို့ကြောင့် တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍတွင် လွှမ်းမိုးထားသည်ဆိုသည့် အချက်သည် တရုတ်နှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ပါက ထိုင်ဝမ်ကို ပစ်ပယ်ရမည့် ခိုင်လုံသော အကြောင်းပြချက်တစ်ခု မဟုတ်ပေ။

တတိယအချက်မှာ ထိုင်ဝမ်ကို ထောက်ပံ့ပေးနေခြင်းဖြင့် အမေရိကန်အတွက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် စစ်ရေး မဟာဗျူဟာတွင် ရှေရှည်အကျိုး ဖြစ်ထွန်းမှုများ ရှိနေသည့်အချက်ကို ထရမ့်က အသိအမှတ်ပြုရန် ငြင်းပယ်နေ ခြင်း ဖြစ်သည်။

လူ့အခွင့်အရေးများနှင့် နိုင်ငံတကာဥပဒေများကို လေးစားလိုက်နာပြီး ဒီမိုကရေစီ စနစ်ကျင့်သုံးသည့် ထိုင်ဝမ်သည် နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်အတွက် အတုယူစရာကောင်းသည့် ဥပမာတစ်ခုဖြစ်ပြီး တရားမျှတမှုမရှိသော လူ့အဖွဲ့ အစည်းများ အထူးသဖြင့် တရုတ်ပြည်မကြီးအတွင်းရှိ လူ့အဖွဲ့အစည်းများအတွက် မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်တစ်ခု ဖြစ်နေသည်။

ထိုင်ဝမ်ကျွန်း၏ တည်နေရာ အနေအထားအရ စစ်ပွဲဖြစ်ပွားချိန်တွင် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ အနောက်ဘက်သို့ တရုတ် ၏ ဝင်ရောက်မှုများကို ဟန့်တားရန် အချက်အချာကျနေသည်။

တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရနှင့် မတူသည့်အချက်မှာ ထိုင်ဝမ်သည် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိခဲ့ကာ ထိရောက်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး ကြိုတင် သတိပေးချက်စနစ်၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်က ထိင်ဝမ်ကို ပစ်ပယ်လိုက်မည်ဆိုပါက အာရှ-ဖိတ်ဒေသတွင် စည်းလုံးညီညွတ်မှု လျော့ကျစေနိုင်ပြီး ဒေသတွင်း အမေရိကန်၏ ခေါင်းဆောင်မှုကဏ္ဍကို လျော့ကျစေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်ကို ပစ်ပယ်မည်ဆိုလျင် အမေရိကန်သည် ၎င်း၏ ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးအတွက်သာမကဘဲ စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွားများကိုပါ လက်လွတ်ဆုံးရှုံးရဖွယ်ရှိနေသည်။

စတုတ္ထအချက်မှာ တရုတ်က ထိုင်ဝမ်ကို အင်အားသုံးပြီး အလွယ်တကူ သိမ်းပိုက်နိုင်သည်ဟု ထရမ့်က စောင်းပါး ရိပ်ခြေပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ထိုင်ဝမ်နဲ့တရုတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်နှင့် နီးကပ်စွာ တည်ရှိနေပြီး ထိုင်ဝမ်သည် အမေရိကန်နှင့် မိုင်ပေါင်း ၉၅၀၀ ခန့် ကွာဝေးခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။

စင်စစ်တွင် ထိုင်ဝမ်သည် အမေရိကန်၏ အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းမှ မိုင် ၆၇၀၀ သာ ကွာဝေးပြီး အမေရိကန် အရှေ့ဘက် ကမ်းရိုးတန်းနှင့် မိုင်ပေါင်း ၇၉၅၀ ကွာဝေးသည်။

“သူတို့ (တရုတ်) က ဗုံးကြဲချလိုက်ရုံပါပဲ။ သူတို့က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်နိုင်ပါတယ်” ဟု ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်၏ အရေးကြီးသည့် အစိုးရ အဆောက်အအုံများနှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို ဒုံးကျည်များဖြင့် ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး ပစ်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ထရမ့်က ယူဆထားပုံပေါ်သည်။

သို့သော် ဒုံးကျည်များဖြင့် မည်မျှပင် တိုက်ခိုက်စေကာမူ ထိုင်ဝမ်အစိုးရအနေဖြင့် လက်နက်ချ အညံ့မခံမချင်း စစ်ပွဲပြီးဆုံးလိမ်မည် မဟုတ်ပေ။

ထို့ပြင် အမေရိကန်သမ္မတ တစ်ဦးအတွက် ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်က တိုက်ခိုက်လာချိန်တွင် အမေရိကန်စစ်တပ်က တရုတ်၏ တိုက်ခိုက်မှုကို ဟန့်တားရန် အလွန်ခက်ခဲလိမ့်မည်ဆိုသည့်အတွေးကို တွေးတောစရာပင် မလိုပေ။

တည်နေရာ အသာစီးရမှုများ ရှိနေသည့်တိုင် ထိုင်ဝမ်ကို သိမ်းပိုက်ရန် တရုတ်အတွက် အလွန်အန္တရာယ်များပြီး အလွန်ခက်ခဲလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ 

ထို့ပြင် စစ်ပွဲကြောင့် ထိခိုက်နစ်နာ စေနိုင်သည့် စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းသည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွက် လည်း အလွန်အန္တရာယ်ကြီးစေနိုင်မည့် အခြေအနေဖြစ်သည်။

နောက်ဆုံးအချက်မှာ တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ရှိ ချစ်ပြားစက်ရုံ အားလုံးကို မဆုံးရှုံးချင်သဖြင့် ထိုင်ဝမ်ကို ကြမ်းကြမ်း တမ်းတမ်း တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းလိမ့်မည်မဟုတ်ဟု ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

ထရမ့်သည် ထိုင်ဝမ်အရေးကို စီးပွားရေးဆန်ဆန် တွေးတောထားပြီး ထိုင်ဝမ်ဟု ပြောလိုက်သည်နှင့် တစ်ပိုင်းလျှပ် ကူး ပစ္စည်းများအကြောင်းကိုသာ ရှေ့တန်းတင်ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် တရုတ်ခေါင်းဆောင်များအတွက် ထိုင်ဝမ်သည် သမိုင်းကြောင်းအရရော၊ နိုင်ငံရေးအရပါ အရေးကြီးနေ သည်။ 

ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အောင်ပွဲတွင် မပြည့်စုံမှုရှိနေသည့် သင်္ကေတတစ်ခု ဖြစ်နေသည်။

ထို့ပြင် ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်၏ မဟာတရုတ်နိုင်ငံတော်ကြီး၏ ပျောက်ဆုံးနေသည့် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နေသည်။

ထို့ပြင် ထရမ့်သည် ရှီကျင့်ဖျင်ကို လေးစားသူဖြစ်သည်။ ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်းက အမေရိကန်-တရုတ် အားပြိုင်မှုများရှိခဲ့ပြီးနောက် ထရမ့်က ရှီကို “စမတ်ကျသူ၊ ထူးချွန်ထက်မြက်သူ” ဟု ပြောခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် သူသည် သမ္မတရှီကို အလွန်သဘောကျကြောင်းလည်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရန် ပြင်ဆင်နေသည့် ထရမ့်အတွက် ၎င်း၏ အကြံပေးများက Project 2025 အမည် ရှိ လမ်းပြမြေပုံတစ်ခုကို ရေးဆွဲပေးထားပြီး ထိုလမ်းပြမြေပုံတွင် အမေရိကန်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ထိရောက်စွာ ကာကွယ်ပေးခြင်းထက် တရုတ်ကိုသာ အာရုံပိုစိုက်သင့်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ 

သို့သော် ထိုအချက်သည် ထရမ့်က ရေးသားခြင်း မဟုတ်ဘဲ အကြံပေးများ၏ သဘောထားများသာဖြစ်သဖြင့် လာမည့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ထရမ့်သာ အနိုင်ရခဲ့ပါက အမေရိကန်၏ ထိုင်ဝမ်အပေါ်ထားရှိသည့် မူဝါဒများ ပြောင်းလဲလာမည် ဟုတ်၊ မဟုတ်ကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times