CNI International Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၄

တရုတ်အစိုးရ၏ ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ စည်းကမ်း သတ်မှတ်ချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ တရုတ်ပြည်သူ ထောင်များစွာက မကျေနပ်ချက်များ ဖွင့်ထုတ်ကာ ဆန္ဒပြနေရှိသည်။

တရုတ်အစိုးရအပေါ် ဟောင်ကောင်တွင် လူပေါင်းများစွာက ရက်ပေါင်းများစွာ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသော်လည်း တရုတ်ပြည်မကြီး၌ ယခုကဲ့သို့ အင်တိုက်အားတိုက် ဆန္ဒပြနေကြခြင်းက ၁၉၈၉ နောက်ပိုင်းမှာ ပထမဆုံး ဖြစ် သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင်း မတည်ငြိမ်မှု တချို့ ရှိခဲ့သည်မှာ မှန်သော်လည်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့ဖူးသည့် ဆန္ဒပြမှုများမှာ အများအား ဖြင့် အင်အားနည်းပြီး အလွယ်တကူ ပင်ပြီးဆုံးခဲ့ရသည်။

သို့သော် ယခုတစ်ကြိမ်တွင်တော့ ယခင်ကနှင့် မတူတော့ချေ။ တရုတ်အရာရှိများ အနေဖြင့် အဓိက စိုးရိမ်ရမည် မှာ ဆန္ဒပြသူများ၏ အင်အားထုထည် ကြီးမားမှု၊ တစ်နိုင်ငံလုံးကို ပျံ့နှံ့မှုနှင့် ၎င်းတို့၏ ဆက်လက် တည်ရှိ နေမှုပင် ဖြစ်သည်။

တရုတ်၏ ကိုဗစ် ကန့်သတ်ချက်ကို လူထုက ဆန့်ကျင်နေစဉ် (GETTY IMAGES)

ထို့ကြောင့် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ အနေဖြင့် တိန့်အန်မင် ရင်ပြင် ဖြစ်စဉ်နောက်ပိုင်း ယခုကဲ့သို့သော ဒီမိုကရေဒီ ရေး လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရဖူးခြင်း မရှိချေ။ ယခုတစ်ကြိမ် ဆန္ဒပြပွဲများ၏ အဓိက မီးပွားမှာ အနည်းဆုံးလူ ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့ရသည့် နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း Urumqi မြို့ တိုက်ခန်းတစ်ခု မီးလောင်မှု ကြောင့် ဖြစ်သော်လည်း ဆန္ဒပြပွဲများမှာ ယခင်ကတည်းက ရှိနေကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခု ဆန္ဒပြပွဲများသည် အစိုးရ၏ ကိုဗစ် ထိန်းချုပ်ရေး မူဝါဒများအပေါ် ပြည်သူများ သည်းမခံနိုင်တော့ခြင်းကနေ တဆင့် စတင် အခြေခံသော်လည်း ဆန္ဒပြပွဲများကို အရှိန်မြင့်လာစေသည့် တခြားအချက်များလည်း ရှိနေသေး သည်။
တရုတ်နိုင်ငံတွင် ထင်ရှားသော ဆိုရိုးတစ်ခု ရှိသည်။ “ အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်သူများကို ချမ်းသာကြွယ်မှုနှင့် တည်ငြိမ်မှုရှိသော လူ့ဘောင် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို ဆောင်ကျဉ်း ပေးမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်သူများ အနေဖြင့် တိုင်းပြည်ကို မောင်းနှင်နေသော အရာကို လုပ်ဆောင်ခွင့်ပြုပေးရန်” ပင်ဖြစ်သည်။

၎င်းက လူပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ရသည့် တိန့်အန်မင် ဖြစ်ရပ်ဆိုး နောက်ပိုင်း ကွန်မြူနစ်အစိုးရနှင့် ပြည်သူများ အကြား အပြန်အလှန် နားလည်ထားကြသော အခြေအနေ တစ်ရပ်လည်း ဖြစ်သည်။
တရုတ်ပြည်သူများ ဘက်တွင်လည်း ၎င်းတို့ငယ်စဉ် ဘဝကတည်းကမှ နိုင်ငံ၏မတည်ငြိမ်မှု၊ ဆင်းရဲမှုနှင့် အုံကြွမှု သမိုင်းကြောင်းများကို လေ့လာခဲ့ရပြီး ဖြစ်သည့်အတွက် တည်ငြိမ်မှုနှင့် ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုက တရုတ်နိုင်ငံ အတွင်း မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော အရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။

တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

၎င်းကို ပြည်သူများအနေဖြင့် ထိုအခြေအနေများကို အတိတ်တွင်သာ ထားခဲ့နိုင်စေရန် အစိုးရအနေဖြင့် လုပ်နိုင် စွမ်း ရှိသည်ဟုလည်း ယုံကြည်မှု ရှိခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ကိုဗစ် အခြေအနေအတွင်း ပေါ်ပေါက်လာသည့် လော့ဒေါင်းကာလတွင် ပြည်သူများသည် အစိုးရနှင့် ၎င်း၏လုပ်နိုင်စွမ်းတို့အပေါ် စတင် သံသယရှိလာခဲ့ကြသည်။

ကွန်မြူနစ်အစိုးရ၏ ကိုဗစ်လုံးဝ ကင်းစင်ရေး zero-Covid မူဝါဒအတွင်း ပြည်သူပေါင်း များစွာသည် ၎င်းတို့၏ နေရာများတွင် ပိတ်လှောင်ခြင်း ခံထားခဲ့ရကာ အစိုးရ၏ တင်းကြပ်သော စဉ်းမျဉ်းများက လူအများအပြား သေဆုံးမှုအထိ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့်အပေါ် စိုးရိမ်လာကြသည်။

Urumqi ဖြစ်စဉ်တွင် ကိုဗစ်ကာလ ကွာရန်တင်းအဖြစ် ပိတ်လှောင်ခံထားရသော လူများ ကိုဗစ်စည်းမျဉ်းများ ကြောင့် အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှု ရှိချိန်၌ အရှင်လတ်လတ် မီးလောင် ခံခဲ့ရမှုအပေါ် အခြေခံ ပေါ်ပေါက်လာရခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေကို ပိုပြီး ဆိုးရွားလာခဲ့ရသည်မှာ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး အနေအထားပင် ဖြစ်သည်။ လော့ဒေါင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားစဉ် ကာလအတွင်း နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး အခြေအနေမှာ ဆက်လက် တိုးတက်လာခဲ့ခြင်း မရှိ သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
တခြားသော ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ စီးပွားရေး အနေအထားများ ကိုဗစ်ကာလမှ ရုန်းထွက် လာနိုင်သော်လည်း ထိုထဲတွင် တရုတ်နိုင်ငံ ပါဝင်လာခြင်း မရှိသေးမှုအပေါ် ပြည်သူများက သဘောပေါက်လာကြသည်။

နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ခြင်း မရှိဘဲ တရုတ်ပြည်သူ ထောင်ပေါင်းများစွာက ကမ္ဘာ့ဖလားကို စုဝေးကြည့်ရှု နေသည့် ပုံရိပ်များက အစိုးရအပေါ် တရုတ်ပြည်သူများ၏ ယုံကြည်မှု သိသိသာသာ ကျဆင်းလာသည်ဆိုသော အကောင်းဆုံး ပြယုဂ်လည်း ဖြစ်သည်။

တရုတ်၏ ကိုဗစ် ကန့်သတ်ချက်ကို လူထုက ဆန့်ကျင်နေစဉ် (GETTY IMAGES)

အဆိုပါ ဖြစ်ရပ်များက တရုတ်ကွန်မြူနစ် အစိုးရနှင့် ပြည်သူများအကြား ယခင်ကလို အစေးကပ်ခြင်း မရှိတော့ သည်ကို ညွှန်းဆိုနေပြီး ထိုအနေအထားက တစ်စုံတစ်ရာ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်လာနိုင်သည့် အခြေအနေပင် ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် နောက်ထပ် နောက်ထပ် မတည်ငြိမ်မှုများ ဆက်လက် ပေါ်ပေါက်လာနိုင်သည့် သဘောလည်း သက် ရောက်သည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် နိုင်ငံ၏ ကိုဗစ် ကင်းစင်ရေး မူဝါဒအပေါ် များစွာရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု ပြုလုပ်ထားခဲ့ သော်လည်း လုပ်ဆောင်မှုများမှာ ထိရောက်မှု မရှိသေးချေ။ ကိုဗစ်ရောဂါမှ လူ့အသက် ပေါင်းများစွာကို ကယ်တင် ရန် တခြားနိုင်ငံများမှ လိုအပ်သော ဆေးဝါးများအား တင်ပို့ရမည့်အစား အစိုးရဘက်မှ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိန်းချုပ်ရန် ရောဂါဖြစ်သည့် နေရာတိုင်းတွင် တင်းကြပ်သော လူမှုနေထိုင်မှုဆိုင်ရာ စည်းကမ်းချက်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။
သို့သော် လုပ်ဆောင်မှုများကို အောင်မြင်မှု မရှိခဲ့ဘဲ နိုင်ငံတွင်းရှိ မြို့ပေါင်းများစွာတွင် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရမြဲပင် ဖြစ်သည်။ ပြည်သူများဘက်မှ သတ်မှတ်ချက်များကို အာခံခါ ဆန္ဒပြပွဲများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေဦး မည်ဆိုလျှင် ဗိုင်းရပ်စ်ပျံ့နှံ့မှုမှာ ပို၍ ဆိုးရွာလာဖို့ပင် ရှိတော့သည်။

ထိုသို့ ဖြစ်ပေါ် လာနိုင်မည့် အခြေအနေအပေါ် အစိုးရအနေဖြင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားသည့် ပုံလည်း မတွေ့ရပါ။

“ကူးစက်မှုနှုန်း အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိလာချိန်တွင် ဆေးရုံတက် ကုသမှုများပါ လိုအပ်လာမည်ဖြစ်ပြီး ထိုအခြေ အနေအတွက် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ အရေးပေါ် ဆောင်ရွက်ချက်များကို အမြန်ဆုံး လုပ်ဆောင် သွားရမည်” ဟု လန်ဒန်ကင်းကောလိပ် (King's College London) မှ ပါမောက္ခ ကယ်ရီဘရောင်း ( Kerry Brown) ကပြောသည်။

တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ အလံကိုတွေ့ရစဉ်(GETTY IMAGES)

ခြေရာခံခြင်း၊ ရှာဖွေခြင်းနှင့် လော့ဒေါင်း ပြုလုပ်ခြင်းသည် တည်ငြိမ်မှုရှိသော ပြည်သူများအတွက် အလုပ် ဖြစ်နိုင် သည်မှာ မှန်သော်လည်း တာဝန်ရှိသူများကို အယုံအကြည် မရှိသော၊ မူဝါဒများ အပေါ် မနှစ်မြို့သော ပြည်သူများ အတွက်တော့ ထိန်းချုပ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

“ ယခုကဲ့သို့ နည်းလမ်းဟောင်းများနှင့် ဆက်လက် ဆောင်ရွက် နေဦးမည်ဆိုလျှင် နောက်ထပ် နောက်ထပ် ဆန္ဒပြပွဲကြီးများ ဆက်လက် ပေါ်ပေါက်လာမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းက ပိုပြီး ခြိမ်းခြောက်မှုရှိသည့် အရာတစ်ခု အဖြစ် ပြောင်းလဲသွားမည်” ဟု ပါမောက္ခ ကယ်ရီဘရောင်းက ဆက်လက် သုံးသပ်သည်။

ရှေးယခင် မင်းဆက်များကတည်းက အကြိမ်ကြိမ် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးခြင်း ရှိသောကြောင့် တရုတ်အာဏာပိုင်များ အစိုးရိမ်ဆုံးအရာမှာ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ဆန့်ကျင်မှုပင် ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင် ၁၉၉၀ နှစ်များအတွင်း Falun Gong ဟုခေါ်သော ဘာသာရေး လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ပေါ်ပေါက်ခဲ့ကာ ယင်းက တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ပျံ့နှံ့ခဲ့ဖူးသည်။

ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြမှု တစ်ခုအတွင်း ထိုလှုပ်ရှားမှုကို ထောက်ခံသူများက ဘေဂျင်းမြို့ အစိုးရဝန်းအတွင်းရှိ Zhongnanhai ကို ဝန်းရံခဲ့ကြသည်။ ထိုဖြစ်ရပ်သည် တရုတ်အာဏာပိုင်များအတွက် အထိတ်တလန့် ဖြစ်စေခဲ့ကာ ထိုသူများကို ဖယ်ရှားရန်အတွက် အပြင်းထန် အရက်စက်ဆုံး နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ထောက်လှမ်းရေးစနစ် တစ်ခုတွင်လည်း ဘီလီယံပေါင်းများစွာ ရင်းနှီးမြုပ်နှံကာ သဘောထား ကွဲလွဲမှု များနှင့် မတည်ငြိမ်မှုများကို ကြိုတင်တားဆီးရန်နှင့် ပျံ့နှံ့သွားခြင်းမှ တားဆီးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင်းမှ မတည်ငြိမ်မှုများသည် တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ဆက်လက် ပေါ်ပေါက်နေဆဲ ဖြစ် သည်။ ထိုအခြေအနေများတွင် ကွန်မြူနစ် အစိုးရအနေဖြင့် ယင်းတို့ကို တားဆီးရန် နည်းလမ်းမျိုးစုံဖြင့် မဖြစ်မနေ တားဆီးသွားမည်မှာလဲ သေချာသလောက်ပင်ရှိသည်။

သို့သော် တရုတ်အစိုးရအနေဖြင့် ဆယ်စုနှစ် ၃ ခုတာ ကာလအတွင်း ထိုသို့ တားဆီးနေရင်းနှင့်ပင် ယခုကဲ့သို့သော အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ကို သတိပြုရမည်လည်း ဖြစ်သည်။

Source: Sky News