CNI International News

ဖနွမ်ပင်၊ ဩဂုတ် ၆

မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းသည် အချိန်ကာလ ၄ နှစ်မှ နောင်အနှစ် ၂၀ အထိ ကြာသွားနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြကြောင်း စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဗီဗီယန် ဘာလား ကရစ်ရှန်က ဩဂုတ် ၅ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဆီယံနှင့် သဘောတူညီထားသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်များ မည်သို့မျှ တိုးတက်မှုမရှိသဖြင့် စစ်တပ်အုပ်ချုပ်သူများ၏ ကတိကဝတ် မလိုက်နာခြင်းကို စိတ်ပျက်မိကြောင်း အာဆီယံဝန်ကြီးများက ဩဂုတ် ၅ ရက် အစောပိုင်းတွင် ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် အထက်ပါအတိုင်း စင်ကာပူဝန်ကြီး၏ သဘောထားမှတ်ချက် ထွက်ပေါ်လာခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။

“ကျနော်တို့ ဝင်မစွက်ပေမယ့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး၊ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ အာဆီယံ အခန်းကဏ္ဍကို အသုံးချ ရတာ တန်ဖိုးရှိတယ်ရယ်လို့ မမြင်ဘူးဆိုရင်တော့ ဒါဟာ အခြေအနေ ပိုဆိုးလာမှာကို စိုးရိမ်မိပါတယ်” ဟု စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက သတင်းထောက်များကို ရှင်းပြခဲ့သည်။

“ဒါကြီး ဘယ်လောက်ကြာအောင် ဆက်ဖြစ်နေဦးမှာလဲ။ ၄ နှစ်ကနေ နောက်ထပ် အနှစ် ၂၀ အထိ ခန့်မှန်းကြတာ ကျနော် ကြားပါတယ်။ ဘယ်လောက်ကြာမယ်ဆိုတာ ကျနော် မသိပေမယ့် အားမရပါဘူး (အဆိုးဘက်က မြင်တယ်)” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဆီယံအစည်းအဝေး တက်နေတဲ့ ဗီဗီယန် ဘာလားခရစ်ရှန် (Vivian Balakrishnan-fb)

“ကျနော် ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောရမယ့် အနေအထားပါ။ ဒီကိစ္စက အင်မတန် ဆိုးရွားပါတယ်။ အာဏာသိမ်းမှုဟာ ပြည်တွင်း စစ်ထဲ ကျဆင်းသွားမယ့် တကယ့်အန္တရာယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ အာဆီယံ အချက် ၅ ချက် သဘောတူညီမှုကလည်း မတိုး တက်သေးပါဘူး” ဟု စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဗီဗီယန် ဘာလား ကရစ်ရှန်က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသည့် ၅၅ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေး (AMM )နှင့် ဆက်စပ် အစည်းအဝေးများအပြီး စင်ကာပူ သတင်းထောက်များနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ဘာလားကရစ်ရှန်က ထိုသို့ ပြောကြားခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်တပ်က အာဏာရယူပြီးနောက် လူပေါင်း ၂၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရသည့် မတည်ငြိမ်မှုများ အဆုံးသတ်ရန်အတွက် ထိုနှစ် ဧပြီလတွင် အာဆီယံ သဘောတူညီမှု အချက် ၅ ချက် ရေးဆွဲခဲ့သည်။

အဆိုပါ အချက် ၅ ချက်မှာ မြန်မာပြည်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုများ ချက်ချင်းရပ်တန့်ရေး၊ သက်ဆိုင်သူအားလုံး တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေး ရေး၊ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး လွယ်ကူချောမွေ့စေရန် အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ခန့်အပ်ရေး၊ အာဆီယံ၏ လူသားချင်း စာနာမှု ဆိုင်ရာ အကူအညီများ ပေးအပ်ရေးနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ အထူးကိုယ်စားလှယ် လာရောက်သည့်အခါ သက်ဆိုင်သူအားလုံးနှင့် တွေ့ဆုံနိုင်ရေးတို့ ဖြစ်ကြသည်။

ဒေါက်တာ ဘာလားကရစ်ရှန် အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ သဘောထား မှတ်ချက် ပေးလာခြင်းမှာ အကြောင်းရှိသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လက တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၄ ဦးကို ကွပ်မျက်သည့်ကိစ္စတွင် ယခုနှစ် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်ယူထားသော ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်နှင့် မြန်မာဆိုင်ရာ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ပရတ်ဆိုခွန်တို့က ပြစ်ဒဏ်များ ပြန်လည် သုံးသပ်ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံခဲ့သော်လည်း မြန်မာအာဏာပိုင်များက နားမထောင်ခဲ့ပေ။

အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဘလင်ကင်ကို အာဆီယံ အစည်းအဝေး မှာတွေ့ရစဉ်

“မြန်မာနိုင်ငံကို ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်ရဲ့ ခရီးစဉ်နဲ့ အာဆီယံကိုယ်စားလှယ် လာရောက်တာ သိပ်မကြာခင်မှာပဲ ကွပ်မျက် လိုက်တယ်ဆိုတာဟာ တပ်မတော်ရဲ့ အချိန်ကိုက် ဗုံးခွဲလိုက်သလိုပါပဲ။ တကယ်တော့ ဒီလိုလုပ်ရပ်တွေဟာ အာဆီယံရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို လုံးဝ မလေးစားရင်တောင်မှ သူတို့ရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု အဆင့်ကို ထင်ဟပ်စေပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာ ဗီဗီယန် ဘာလားကရစ်ရှန်က သဘောထား မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။

အစည်းအဝေးအပြီး အစဉ်အလာအတိုင်း ထုတ်ပြန်နေကျဖြစ်သည့် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်အားလုံး သဘောတူညီကြသော ပူးတွဲ ကြေညာချက်ထဲတွင် “လာမည့် နိုဝင်ဘာလတွင် ကျင်းပမည့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်များ၏ တိုးတက်မှု အလားအလာအပေါ် မူတည်၍ အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ယခုအစည်းအဝေးတွင် အာဆီယံ ဝန်ကြီးများက အဆိုပြုကြောင်း” ဖော်ပြခဲ့သည်။

လာမည့် လများအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ တိုးတက်မှုကို အာဆီယံ မည်သို့တိုင်းတာ၊ မည်သို့သတ်မှတ်နည်းဟု သတင်းထောက် များက မေးမြန်းခဲ့ရာ ၎င်းက “နိုဝင်ဘာလ ရောက်သည့်အခါ အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံကြမည့် စားပွဲဝိုင်းအတွက် ရွေးချယ်စရာ အချို့ကို မိမိတို့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ ရွေးချယ်ပြီး တချို့ကို ရေးဆွဲခဲ့ကြကြောင်း” ဖြေကြားခဲ့သည်။

သို့သော် အဆိုပါ ရေးဆွဲထားသော အချက်အလက်များကိုတော့ ဝန်ကြီး ဒေါက်တာ ဗီဗီယန် ဘာလားကရစ်ရှန်က ထုတ် မပြောပေ။

အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး နဲ့ စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး (Vivian Balakrishnan-fb)

“အချိန်သိပ် မကျန်တော့တဲ့ လပိုင်းအတွင်းမှာ သူတို့ဘက်က တစ်ခုခုတော့ အမြန်လုပ်ပြမှ ဖြစ်မယ်။ အကြမ်းဖက်မှု ရပ်တန့် သွားအောင် လုပ်တာမျိုး၊ နိုင်ငံရေး နယ်ပယ်လူတွေနဲ့ ထိတွေ့ ဆက်ဆံတာမျိုး၊ ကျနော်တို့ အာဆီယံသံတမန်ကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ဆုံခွင့် ပေးတာမျိုးဆိုရင်တော့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ခြေလှမ်းတွေ ဖြစ်လာမှာပါ” ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော့်ဘက်က အဆိုးမြင်တာတွေ ရှိနေတယ်ဗျ။ တပ်မတော်ရဲ့ အတွေးအမြင်အတွက် ထပ်လောင်း ဖိအားပေးမှုတွေ ရှိလာ မယ်။ အဆုံးစွန်ဆုံးအထိ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတာ သူတို့မြင်ရမှာဖြစ်သလို တိုင်းပြည်ကို ရှေ့ဆက်လှမ်းနိုင်မယ့် တစ်ခုတည်း သော နည်းလမ်းက အမျိုးသားပြန်လည် သင့်မြတ်ရေးပါပဲ” ဟု ဒေါက်တာ ဗီဗီယန် ဘာလားကရစ်ရှန်က ကောက်ချက်ချ ခဲ့သည်။

အာဆီယံသည် ဒေသတွင်း နိုင်ငံရေး မုန်တိုင်းဒဏ်ကို ကြံ့ကြံ့ခံ ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း တကယ့်လက်တွေ့ ခံနိုင်ရည် စမ်းသပ်မှုမှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အာဆီယံ၏ အဆုံးအဖြတ်ပဲဖြစ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ထိခိုက်လာစေသည့် အမေရိကန် နှင့်တရုတ်တို့၏ တင်းမာမှုများ လျော့ကျစေဖို့ အာဆီယံက လိုလားနေကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက် ရှင်းပြခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဒေါက်တာ ဘာလားကရစ်ရှန်ကို အာဆီယံ၏ အိန္ဒိယနှင့် ဆွေးနွေးနေမှု အခြေအနေကို သတင်းထောက်များက ဆက်လက် မေးမြန်းခဲ့ကြသည်။

လက်ရှိ အနေအထားတွင် စင်ကာပူသည် အာဆီယံ-အိန္ဒိယ ဆက်ဆံရေးအတွက် ညှိနှိုင်းရေးမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေပြီး နယ်ပယ်နှစ်ရပ်အတွက် ကျယ်ပြန့်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည့် အစီအစဉ်များကို အသေးစိတ် ဆွေးနွေးနေကြောင်း စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက သဘောထား မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။

Source: The Straits Times