CNI Interview 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၈

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)နှင့် လျှို့ဝှက်သဘောတူညီချက် စာချုပ် တစ်ခု ချုပ်ဆိုထားသည်ဟု အမေရိကန်နိုင်ငံ အခြေစိုက် Silicon Valley Time မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုသဘောတူညီချက်အရ KIA က အိန္ဒိယကို မြေရှားသတ္တု ရောင်းပေးကာ အိန္ဒိယက KIA ကို လက်နက်ခဲယမ်းနှင့် ဆေးဝါးများ ပြန်လည်ထောက်ပံ့ပေးရန် အချက်များပါဝင်သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ကချင်ပြည်နယ်တွင် ထွက်ရှိနေသော မြေရှားသတ္တုများကို KIA က ထိန်းချုပ်ထားပြီး တရုတ်မှ ဝယ်ယူနေသည်။

သို့သော် အိန္ဒိယနှင့် KIA ကြား လျှို့ဝှက်သဘောတူညီချက် စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားသည်ဆိုသော သတင်းထွက်ပေါ် လာပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံအမတ်ကြီး အဘ်ဘေး တာကူးရ်နှင့် စစ်သံမှူးတို့သည် ညှိနှိုင်းကွပ်ကဲ ရေးမှူး(ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကျော်စွာလင်းကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်က သွားရောက်တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်ပြီး တရုတ်-မြန်မာအရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောကို CNI သတင်းဌာနက ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားသည်။

KIA နဲ့ မြေရှားသတ္တုကို တွေ့ရစဉ်

မေး ။        ။ KIA နဲ့ အိန္ဒိယတို့ရဲ့ လျှို့ဝှက်သဘောတူစာချုပ်က ဘယ်လို အခင်းအကျင်း ဖြစ်နိုင်မလဲ

ဖြေ ။        ။ ကျမ ကြားတာတော့ အိန္ဒိယက သံအမတ်ကြီးလား ဘာလား လာပြီးတော့ စစ်ကောင်စီကို ရှင်းပြနေ တယ်လို့ ကြားတယ်။ ဘာတွေ ရှင်းပြလဲတော့ မသိဘူး။  ဒါပေမယ့် KIA နဲ့ ဘယ်လိုပဲ ဟိုဒင်းပြုပြုပါ ပထဝီ အနေအထားအရ အဝေးကြီးလေ မလွယ်ပါဘူး။ ထင်တာမြင်တာ ပြောတာထင်တယ်။ 

နောက်တစ်ခုက ဒီလို မြေရှားသတ္တုတွေက ထွက်ထွက်ချင်း သုံးလို့ရတာ မဟုတ်ဘူးလေ။ သူက processing တွေ လုပ်ရတယ်။ အဲဒီ processing တွေလုပ်တာ တစ်ခုလုံးက တရုတ်က တာဝန်ယူပြီး လုပ်နေတာဖြစ်တယ်။ 

ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီသတင်းက ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်မယ်ထင်တယ် ကြည့်ရတာ။ တကယ်တော့ အဲဒီမြေရှားဆိုတာ တချို့ နိုင်ငံတွေမှာလည်း ရှိပါတယ်။ ဥပမာ အမေရိကလည်း အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် process လုပ်လို့ရှိရင် ပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်လို့ သူတို့က မလုပ်တာ။ တရုတ်ကတော့ အထိခိုက်ခံပြီးတော့ လုပ်တာပေါ့။ လုပ်ပြီးတော့ ဒါကို Leverage ပေါ့။ သူကိုင်ထားနိုင်တဲ့ ပစ္စည်းအဖြစ်နဲ့ ပြန်သုံးတာပေါ့။ အဲဒီတော့ ဒီမြေရှားက ဘယ်လိုပဲ KIA နဲ့ လက်မှတ်ထိုးထိုး၊ ဘာထိုးထိုး။

မေး ။         ။ ဒါဆို ဒီလိုမျိုး သတင်းထွက်လာတာကရော ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးကစားကွက် ဖြစ်နိုင်မလဲ။

ဖြေ ။      ။ ကျမ ကြည့်တာတော့ KIA ကို နည်းနည်း အနှောင့်အယှက် ပေးတယ်နဲ့ထင်တယ် ဘက်စုံကလေ။ တချို့က KIA သူ့ဘာသာသူ ဟိုဒင်းလေး ဖြစ်နေတာကို KIA နဲ့ တရုတ်ကြားမှာလည်း အစားထိုးချင်တာပေါ့နော်။ 

တကယ်တော့ KIA က သူ့မြေရှားတွေ များသောအားဖြင့် တရုတ်ကို အကုန်လုံးလောက်နီးနီး တရုတ်ကိုပဲ ရောင်း နေတာ ကျမ သိသလောက်တော့။ တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေပဲ သွားပြီးတော့ လုပ်နေတာပဲလေ။ အကုန်လုံး တရုတ် ကုမ္ပဏီတွေ ချည်းပဲ။ 

အဲဒီတော့ တရုတ်နဲ့ KIA တို့ကြားမှာ ပဋိပက္ခ ဖြစ်စေချင်လို့များ ဒီသတင်းလွှင့်လား မသိဘူး။ ဒါပေမယ့် သူတို့ မသိတာက အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်နဲ့က တော်တော်အဆင်ပြေနေပြီ။ သူတို့နှစ်နိုင်ငံပေါင်း သေနင်္ဂဗျူဟာ ဘာဆိုလဲ အဲဒါတောင် စဉ်းစားနေကြတယ်။ တော်တော်အဆင်ပြေ နေပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် အိန္ဒိယလည်း ဗမာအစိုးရနဲ့ရော တရုတ်နဲ့ရော ပဋိပက္ခဖြစ်မယ့်ဟာ လုပ်မယ်လို့တော့ မထင်ဘူး။ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ဆွေးနွေးတာတွေ ရှိနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် အစိုးရတစ်ရပ် အနေနဲ့တော့ ဖြစ်နိုင်မယ် မထင်ဘူး။ 

မြေရှားသတ္တု တူးဖော်နေစဉ် 

မေး ။          ။ ဒါက‌တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုပြီးတော့ ရှုထောင့်ကနေ ပြောတာပေါ့နော်၊ တကယ်ပဲ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ သတင်းကသာ မှန်တယ်ဖြစ်ခဲ့ရင် အိန္ဒိယက ဘယ်လိုကစားတာ ဖြစ်နိုင်မလဲ။

ဖြေ ။        ။ အိန္ဒိယကုမ္ပဏီတွေက ဒီလိုတော့ရှိတယ်။ အိန္ဒိယကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ Joint Venture တွေတော့ အများကြီး လုပ်နေတာတွေရှိတယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီကုမ္ပဏီတွေကနေ တဆင့် လုပ်သလား တော့ မပြောတတ်ဘူး။

မေး ။        ။ ဒါဆို မြန်မာ့အရေးကရော တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံအကြား ဘယ်လိုဖြစ်သွားနိုင်မလဲ။

ဖြေ ။         ။ ခုနက ကျမ ပြောသလိုလေ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်ကြားမှာ သေနင်္ဂဗျူဟာဘက်စုံ မဟာမိတ်ဖွဲ့ရေး စာချုပ်တွေဘာတွေ ချုပ်ဖြစ်ရင်တော့ ဗမာပြည်ရဲ့အရေးကို ကိုင်တွယ်တဲ့အခါမှာ နှစ်နိုင်ငံပေါင်းပြီးတော့ တူညီတဲ့ ပေါ်လစီတို့ မူတို့ ချမယ်ထင်တယ်။ အဲဒီစာချုပ်တွေကိုက အဲဒီအဓိပ္ပါယ်လေ။ သူက တစ်ကမ္ဘာလုံး ချီတဲ့ဟာကို စဉ်းစားတာဖြစ်တာကို။ 

အဲဒီတော့ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယကလည်း အဲဒီလို မချုပ်တောင်မှ ဥပမာ BRICS လိုဟာမျိုး၊ SCO လိုဟာမျိုး အဲဒီလို ဟာမျိုးတွေမှာ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနဲ့က အမြဲတွေ့နေ ဆွေးနွေးနေတာဖြစ်တော့ အဲဒီလို ပူးတွဲဆွေးနွေးတာပဲ လုပ် လိမ့်မယ် ထင်တယ်။ တစ်သီးတစ်ခြား တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ ပဋိပက္ခဖြစ်နိုင်တဲ့ ကနကောဇ ဖြစ်နိုင်တဲ့ မူတွေတော့ ချမှာ မဟုတ်ဘူးထင်တယ်။

အဲဒီတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးရင်လည်း စစ်ကောင်စီနဲ့ အိန္ဒိယရော၊ တရုတ်ရော ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေ ထောင်မှာပဲ။ သူတို့နှစ်နိုင်ငံ ပဋိပက္ခဖြစ်စရာ အကြောင်းမရှိဘူး ထင်တာပဲ။ အခု ကျမ ကြားနေတာ အဲဒီ မြေရှား သတ္တုတွေ ရှာရင်း ရှာရင်းနဲ့ ရွှေတောင် တွေ့တယ်လို့ ကြားတယ်။ ဘယ်လောက်မှန်လဲတော့ မသိဘူး။ ရှိတာတော့ ရှိနိုင်မယ်ထင်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါလုပ်တာက တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေပဲ ကျမ သိသလောက်တော့။