CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၅

ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းသည် မေလဆန်းပိုင်းမှ စတင်၍ တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာနေသော်လည်း ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းခြင်းမရှိဘဲ အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ်သိန်း ၃၀ အထိ ဖြစ်ပေါ် လျက်ရှိနေကြောင်း ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့် မေလဆန်းပိုင်းတွင် တစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂၀၇၀ သို့ ရောက်ရှိ ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိမှာတော့ တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာနေကြောင်း၊ မေလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉၆၀ ဝန်းကျင်သို့ ရောက်ရှိလာသည်ကို တွေ့ရသည်။

သို့သော်လည်း ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းမှုမရှိဘဲ အမြင့်ဈေးတွင်သာ ရှိနေကြောင်း၊ ထိုသို့ ဈေးနှုန်း ကျဆင်းမှု မရှိခြင်းသည် ရွှေဈေးနှုန်း မြင့်တက်ချိန်တွင် ဝယ်ယူထားသည့် ရွှေကုန်သည်များက လာရောက် ရောင်း ချမှုများ မရှိသေးကြောင်း၊ အရောင်းအဝယ် အေးနေသည့် အတွက်ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေဆိုင် တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လောလောဆယ်တော့ အမြင့်ဈေးနဲ့ ဝယ်ထားတဲ့လူတွေက ပြန်မရောင်းကြသေးဘူး။ အနိမ့်ဈေးနဲ့ လိုချင် တဲ့ သူတွေကလည်း ဒီဈေးကို စောင့်နေတယ်ပေါ့။ အရောင်းအဝယ် အေးတယ်။ ဒေါ်လာဈေးလည်း မကျဘူး။ ဒေါ်လာဈေးလည်း နည်းနည်းပြန်ပြီးတော့ မာနေတယ်။ ကမ္ဘာ့ဈေးလည်း ပြန်ကျလာမှာပါ။ ပြည်တွင်း ဒေါ်လာ ဈေး ကျရင် ကျသွားမှာပါ။ ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းကတော့ ငြိမ်နေအုံးမှာပါပဲ။ ဒီအတိုင်းပဲ သွားနေအုံးမှာပါပဲ”ဟု ပြောသည်။

ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းသည် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂၀၇၀ မှ ၁၉၆၀ ဖြစ်သွားသည့်အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀၀ ကျော် ကျဆင်းသွားခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းအနေဖြင့် တစ်ကျပ်သားလျှင် ၂ သိန်းခန့် ကျဆင်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ရွှေလာရောက် ရောင်းချမှု နည်းပါးခြင်းနှင့် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းနေမှု ကြောင့် ရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျသင့်သလောက် မကျခြင်းဖြစ်နေသည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

ထို့နောက် မိုးရာသီကာလ ရောက်ရှိတော့မည် ဖြစ်သည့်အတွက် ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ရွှေကုန်ကြမ်း ဝင်ရောက်မှု သည်လည်း နည်းပါးသွားနိုင်ခြင်းကြောင့် ရွှေဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိဈေးနှုန်း အတိုင်းသာ ဆက်လက် ရှိနေနိုင်သည် ဟု ရွှေဈေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေဆိုင် တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဈေးကတော့ ကမ္ဘာ့ရွှေ တက်တက်၊ ကျကျပါ ကမ္ဘာ့ရွှေ ဘယ်လောက်ကျကျ လိုက်ကျမှာ မဟုတ်ပါဘူး မြန်မာ့ရွှေကတော့။ ဘာလို့ဆို ၁၆၀၀ အထိပဲ ကျသွားအုံး မြန်မာ့ရွှေဈေး အဲဒီနားမှာပဲ တည်နေအုံးမှာပါ။ ကျလည်း ခဏပါပဲ။ ဘာလို့ဆိုတော့ လောလောဆယ် ဒေါ်လာတွေ၊ ဘတ်တွေကလည်း မာနေတဲ့ အနေအထားမှာ ရှိတာကိုး။ ပြည်တွင်းက လူတွေကတော့ အတက်ဘက်ကိုပဲ ဆွဲတင်ကြတာပါ။ အကျကတော့ ခပ်ရှားရှားပါ။ အရင်လို ဈေးကွက်ကြီး သပ်သပ် မှန်းလို့လည်း မရပြန်ဘူး။ နောက်တစ်ခုက ၆ လပိုင်းလောက်ဆို မိုးတွင်းရောက်ပြီဆို ရွှေ က ရှားတော့မယ်။ အဲဒါတွေ တစ်ကဏ္ဍပါတယ် အဲဒီလိုတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အရင်လိုမျိုး ပုံမှန်ဈေးကွက် ငွေဈေးတွေချည်းပဲ၊ ဝယ်လိုအားတွေချည်းပဲလည်း သွားတွက်လို့ မရတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး အမြင့်ဆုံး တစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၀၇၀ သို့ ရောက်နေချိန်တွင် ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းသည် တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ်သိန်း ၃၀ ဝန်းကျင်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး ပြန်လည် ကျဆင်းချိန်တွင် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းခြင်းမရှိဘဲ အမြင့်ဈေးတွင်သာ တည်ငြိမ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်း ရွှေဈေးကွက်တွင် ဝယ်လိုအား မရှိသော်လည်း ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လျက် ရှိနေကြောင်း၊ ထို့နောက် ရွှေဝယ်လိုအား မရှိသည့်အပြင် ရောင်းလိုအားလည်း မရှိဖြစ်နေကြောင်း၊ ငွေကြေး လိုအပ်မှုကြောင့်သာ လာရောက် ရောင်းချမှုများသာ ရှိနေပြီး ဈေးကွက်အတွင်း အရောင်းအဝယ် အေးနေသည့် အခြေအနေ ဖြစ်နေ သည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၄

လျှပ်စစ်ကား၊ ဆိုင်ကယ်နှင့် သုံးဘီးဆိုင်ကယ်များကို ပြည်ပမှ အစိတ်အပိုင်းများ တင်သွင်းပြီး ပြည်တွင်းတွင် SKD စနစ်ဖြင့် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်မည်ဟု သိရသည်။

လျှပ်စစ်ကား Hijet အစီးရေ ၁၀၀၀ ကျော်နှင့် သုံးဘီးဆိုင်ကယ် အစီးရေ ၅၀၀၀ ကျော်ကို ထုတ်လုပ်ရန် ပြင်ဆင် နေသည်ဟု လျှပ်စစ်ကား တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်မည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဆရာတို့က Hijet ရယ်၊ မီနီအိုးဝေရယ်၊ သုံးဘီးဆိုင်ကယ်ရယ်၊ နောက်ပြီးတော့ ဆိုင်ကယ် အစားထိုး၊ ဘေးဆိုက်တွဲ အစားထိုး ယာဉ်တစ်မျိုးပေါ့၊ နောက်ပြီးတော့ ၂ ဘီးဆိုင်ကယ်ပေါ့ ၄ မျိုးတော့ ထုတ်ဖို့ ရှိပါတယ်။ ၃ ဘီးကတော့ များမယ်ဗျ။ ၃ ဘီးကတော့ ဈေးကွက် လိုအပ်ချက်အရ အစီး ၅၀၀၀ ကျော်လောက် ထုတ်ဖို့ ရှိမှာပေါ့။ Hijet ကတော့ ၁၀၀၀ ကျော်လောက် ရှိမှာပေါ့။ ပထမအဆင့်တော့ SKD ပေါ့။ တဖြည်းဖြည်းတော့ ပြည်တွင်း ထုတ်လုပ်မှု အချိုးအစားတွေ ပေါင်းစပ်ပြီးတော့ ထုတ်သွားမှာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

လျှပ်စစ် ဆိုင်ကယ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြည်တွင်းတွင် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်မည့် လျှပ်စစ်ကားနှင့် သုံးဘီးဆိုင်ကယ်များ၌ ဆိုလာဖြင့် အားသွင်းနိုင်သည့် စနစ် ပါဝင်ကြောင်း၊ ထို့နောက် မိမိတို့အိမ်တွင်း အားသွင်းနိုင်သည့် စနစ်လည်း ထည့်သွင်းသွားမည်ဟု သိရသည်။

သို့သော်လည်း မိမိတို့အိမ်တွင် အားသွင်းမည်ဆိုပါက အားပြည့်နိုင်သည့် အချိန်ကာလသည် ကြာမြင့်ကြောင်း၊ အထပ်မြင့် တိုက်ခန်းနေသူများအနေဖြင့် အဆင်ပြေနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ အားသွင်းရုံတွင် အားသွင်းမည်ဆိုပါ က အချိန် ၁ နာရီဖြင့် အားပြည့်နိုင်သည်ဟု လျှပ်စစ်ကား တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်မည့်သူထံမှ သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လျှပ်စစ်ကားအတွက် အားသွင်းရုံများ တည်ဆောက်ရေး၊ ပြုပြင်ရေးဆိုင်ရာများနှင့် ပတ်သက်၍ လိုအပ် ချက်များ ရှိနေသေးကြောင်း၊ ထိုလိုအပ်ချက်များကို ဖြေရှင်းနိုင်မှ အဆင်ပြေမည်ဖြစ်ကြောင်း ကားဈေးကွက် လေ့လာသူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက ဝေဖန်နေကြသည်။

ပြည်တွင်းတွင် လျှပ်စစ်ကားကို တပ်ဆင် ထုတ်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ရရှိလာမည့် အပြင် နည်းပညာများလည်း ရရှိလာမည်ဟု ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လျှပ်စစ် သုံးဘီးဆိုင်ကယ်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပြည်တွင်းမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်တယ်ဆိုရင် ဘယ်ကပဲလုပ်လုပ် အစ်ကိုတို့က ကြိုဆိုရမှာပေါ့နော်။ နောက်တစ်ခုက ဘာအကျိုးအမြတ် ရမလဲဆိုတော့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေ ရတဲ့အပြင်မှာ နည်းပညာ ပေါ့နော် လျှပ်စစ်ကားတွေ ပြောမယ်ဆိုရင် လျှပ်စစ်ကားရဲ့ သဘောသဘာဝ ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာလည်း ရှိတာ ပေါ့နော်။ ပြည်တွင်းကတော့ အခုမှ ထဲထဲဝင်ဝင် တကယ့်ကို လုပ်လာတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ ပြည်တွင်းမှာ တပ်ဆင် ထုတ်လုပ်တာမျိုးက ကောင်းတယ်။ တစ်ခုပဲ ပြန်ပြီးစဉ်းစားရမှာက ပြည်တွင်းမှာထုတ်တဲ့ လျှပ်စစ်ကား တွေသည် ပြည်ပကနေ သွင်းလာတဲ့ လျှပ်စစ်ကားတွေရဲ့ Quality Control ပေါ့နော် လောက်လောက်လားလား ဖြစ်ပါ့မလား၊ နိုင်ပါ့မလားဆိုတဲ့ အရာတစ်ခုကိုတော့ ပြန်ချိန်ကြည့်ရမှာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် မလုပ်သေးခင်ကနေ စပြီးတော့ အပျက်သဘောဆောင်တဲ့ စကားမျိုး ပြောနေတာတော့ သိပ်မကောင်းဘူး။ ဈေးကွက်အနေနဲ့ ပြောမယ် ဆိုလည်း ပြည်ပကနေ သွင်းတာထက်စာရင် ကိုယ့်ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်ပ နိုင်ငံခြားသုံးငွေလည်း လျော့သွားနိုင်သလို ပြည်တွင်းမှာလည်း ဒါက အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေလည်း ပြန် ရတယ်။ ကောင်းကျိုးတွေကတော့ အများကြီးပါပဲ”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ EV ကားတစ်စီး၏ ရောင်းစျေးသည် ဖြစ်သင့်သည့်စျေးထက် ကားတစ်စီးလျှင် သိန်း ၁၀၀ မှ သိန်း ၁၅၀ ပို၍ များနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အများပြည်သူ အသုံးပြုနိုင်သည့် ဈေးတန်းတစ်ခု ဖြစ်ရန်အတွက် တပ်ဆင်ထုပ်လုပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်မြို့အတွင်း၌ စက်သုံးဆီသုံး မော်တော်ယာဉ်များအတွက် ရပ်နားရန် ကားပါကင်များ အခက် အခဲများ ရှိနေခြင်းကြောင့် လျှပ်စစ်ကားများ ဝင်ရောက်လာမည်ဆိုပါက ပို၍ အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်ဟု ပြောဆိုမှုများလည်း ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၃

အစိုးရအနေဖြင့် တောင်သူများအတွက် စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေများ ထုတ်ပေးရာတွင် တစ်ဧက ကျပ် ငါးသောင်း တိုးမြှင့်ထုတ်ချေးခြင်းနှင့် ပြန်ဆပ်ရမည့် သက်တမ်းကာလကိုလည်း နှစ်နှစ်ခန့် တိုးပေးသင့် ကြောင်း ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး (အနောက်ပိုင်း) ပြည်ခရိုင်နှင့် သဲကုန်းမြို့နယ်တို့မှ တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အစိုးရသည် ဘဏ်ချေးငွေများကို အကျေဆပ်ပြီးသည့် တောင်သူများကိုသာ ထုတ်ချေးပေး ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ထို့နောက် ယခင်နှစ်က ထုတ်ယူထားသော ချေးငွေ အကျေမဆပ် နိုင်သေးသူများကိုလည်း အကျေ ပေးဆပ်ရန် ဖိအားပေး တောင်းခံခြင်းများ ရှိနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ချေးငွေပြန်ဆပ်ရမည့် ကာလကို သက်တမ်းတိုးပေးစေလိုကြောင်း ပြည်ခရိုင်၊ ပေါင်းတလည်မှ တောင်သူ ဦးကြည်ခိုင်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

စိုက်ပျိုးရေး လယ်ယာတစ်ခုကို တွေ့ရစဉ်

ဦးကြည်ခိုင်က “သွင်းအားစု စရိတ်တွေ၊ စိုက်စရိတ်တွေ ရိတ်စရိတ်တွေ အကုန်လုံးက စျေးတက်လာ တယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ အချို့ အကျေဆပ်နိုင်တဲ့ သူတွေဆိုလို့ရှိရင် တစ်ဧကကို တစ်သိန်းခွဲနှုန်းတင်မက ဘူးပေါ့ နှစ်သိန်းနှုန်းအထိ ထုတ်ချေးမယ်လို့တော့ ပြောသံကြားတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘဏ်ဘက်က တိတိ ကျကျ ပြောလာတာမျိုးတော့ မဟုတ်သေးဘူး။ အဲလို တိုးထုတ်ပေးနိုင်ရင်တော့ တောင်သူတွေ အနေနဲ့ ပိုပြီး အဆင်ပြေလာမှာပေါ့။ ပြီးတော့ ချေးငွေ သက်တမ်းကို ကာလတို မဟုတ်ဘဲနဲ့ နှစ်နှစ် ဒါမှမဟုတ် သုံးနှစ်အထိ သတ်မှတ်ပေးမယ်ဆိုရင် ပိုကောင်းပါတယ်။ အချို့နေရာမှာ ဘဏ်ကြွေးတွေ မဆပ်နိုင်ကြ လို့ ဘဏ်တွေ တောင်သူတွေကြားမှာ ကမောက်ကမ ဖြစ်တာတွေ ပြေလည်သွားမှာပါ။ တစ်နှစ်တည်း မဆပ်နိုင်တဲ့သူဆို ပထမနှစ်မှာ အတိုးသပ်၊ ဒုတိယနှစ်ကလေးမှာ အကျေဆပ် ဒါမှမဟုတ် တတိယနှစ် ကျမှ အကျေဆပ်တဲ့ သဘောမျိုးလေး လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် ပိုကောင်းတာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အစိုးရမှ သတ်မှတ်ထားသော ကာလအတွင်း အကျေမဆပ်နိုင်သူများမှာ ဒဏ်ကြေးကို တစ်လချင်း အတိုးနှုန်းနှင့် ပြန်လည် တွက်ချက် ပေးဆောင်နေရသည့်အတွက် များစွာနစ်နာရကြောင်း သဲကုန်းမြို့နယ်မှ တောင်သူ ဦးမြင့်ဦးက ပြောသည်။

 မြန်မာ့လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်ခွဲကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဟိုအတိုးက တရားမကျဘူး ဒဏ်တိုးက တစ်ဝက်ကျော်တယ်။ ဘယ်လိုနှုန်းတွေ ကောက်မှန်း မသိဘူး။ ၂၀၂၀ မိုး အရင်း ၁၅ သိန်းကို ၁၈ သိန်း ၄ သောင်း။ အတိုးအမှန်က တစ်သိန်းငါးသောင်းနဲ့‌ ခြောက်ထောင်လောက်ရှိတယ်။ ကျန်တာ ဒဏ်တိုးတွေ။ တစ်လနေရင် တစ်ခါ ထပ်တက်တာ ဒဏ်တိုး က။ သူတို့ ပါးစပ်ထဲမှာတင်ဖြစ်တာ ခုဥစ္စာက သဘောပြောကြပါစို့ တစ်လကို ဒဏ်တိုး ၅၀၀ ဆိုရင် နှစ်လဆို ၁၀၀၀ အဲနှုန်းတွေလို လုပ်လာတာ”ဟု ပြောသည်။

စပါးစိုက် တောင်သူများအား မိုးစပါးချေးငွေကို မေလမှ စက်တင်ဘာလအထိ လည်းကောင်း၊ ဆောင်း ချေးငွေကို အောက်တိုဘာလမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ လည်းကောင်း တစ်ဧကလျှင် ကျပ် ၁၅၀၀၀ နှုန်းနှင့် တောင်သူ တစ်ဦးလျှင် ၁၀ ဧကအထိ တစ်နှစ်အတိုးနှုန်း ၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ထုတ်ချေးပေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ ချေးငွေ အမျိုးအစားမှာ အစိုးရအနေနှင့် မြန်မာ့လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် MADB မှ တဆင့် သီးနှံ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက် စရိတ်စကအဖြစ် ကာလတို သဘောမျိုးနှင့် ထုတ်ချေးပေးခြင်းဖြစ် ကြောင်း MADB ဘဏ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၃

လက်ရှိတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ ပခုက္ကူ၊ မုံရွာနှင့် မြင်းခြံဒေသတို့မှ ထွက်ရှိသည့် ကြက်သွန်နီများကို တင်ပို့လျက် ရှိနေကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မြစ်သား၊ ကျောက်ဆည်ဒေသမှ ထွက်ရှိသည့် ကြက်သွန် လက်ကျန်များသည် နည်းပါးနေပြီဖြစ်၍ ပခုက္ကူ၊ မုံရွာနှင့် မြင်းခြံဒေသတို့မှ ထွက်သည့် ကြက်သွန်နီများအား ပြည်ပသို့ တင်ပို့နေရခြင်း ဖြစ်သည်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ တရုတ်နယ်စပ်နှင့် ထိုင်းနယ်စပ်များမှတဆင့် တင်ပို့လျက်ရှိနေကြောင်း၊ တစ်ပတ်လျှင် တွဲကား အစီးရေ ၁၅ စီးမှ ၂၀ စီးခန့် တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်ဟု မြင်းခြံမြို့မှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးအောင်မြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“မြစ်သား၊ ကျောက်ဆည်ဘက်ကဆိုရင် တစ်လုံးမှကို မကျန်သလောက် ဖြစ်သွားပြီ။ အဲဒီဘက်တွေက အကုန်ဆွဲ သွားတယ်။ အခု ဒီဘက်ကို ပခုက္ကူတို့၊ မုံရွာတို့၊ မြင်းခြံတို့ဘက်ကို ဆွဲတယ်ဆိုတာက ဆိတ်ဖြူတို့၊ မလှိုင်၊ မိတ္ထီလာ တို့ဘက်ကို ဆွဲတယ်ဆိုတာက မြစ်သား ကုန်သွားလို့ ဒီဘက်ကို လာတာလေ။ ဝယ်ယူမှုနှုန်းက ပုံမှန်ဝယ်ယူနေတဲ့ နှုန်းထက်တော့ ကျမသွားဘူး။ တစ်လကို ပျမ်းမျှခြင်းဆိုရင် ကုန်သည်ပေါင်းစုံပေါ့နော် မူဆယ်ရော၊ မြဝတီရော နှစ်လိုင်းလုံး ပြောရရင် တစ်ပတ် တစ်ပတ်ကို အနည်းဆုံး ဝယ်တဲ့စကေးက ၁၅ စီးရှိတယ်။ ၄ ပတ်ဆိုတော့ တစ်လ ကို ဝယ်တဲ့စကေးက အနည်းဆုံး အစီး ၆၀။ အဲဒါ တွဲကားပေါ့၊ တွဲကားဆိုတာက ကုန်ချိန် ၂ သောင်း ပါတဲ့ ကားတွေ ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းသည် ကိုဗစ်အခြေအနေများကြောင့် ပိတ်ထား ရသည့်အတွက် တရုတ်နယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့မှု မရှိခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်တွင် တရုတ်နယ်စပ်လမ်းကြောင်း ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လိုက်ပြီဖြစ်သည့်အတွက် ယခင်နှစ်များထက် ကြက်သွန်တင်ပို့မှုသည် ပို၍ များသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ကြက်သွန်နီလှောင်ထားသည့် ဂိုဒေါင်တစ်ခု မြင်ကွင်း

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် ကြက်သွန်နီများ ဈေးနှုန်းကောင်းမွန်နေခြင်းကြောင့် တောင်သူများမှ ကြက်သွန်ရောင်းချမှု များ နည်းပါးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကုန်သည်များထံတွင် ကြက်သွန်လက်ကျန် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးကျော်ရှိန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တောင်သူလက်ထဲမှာပဲ ရှိတယ်။ တောင်သူတွေက နဂိုက အရင်နှစ်တွေက ပေါ်လာတာက အခု ၅ လပိုင်းဆိုရင် ကဏန်း ၃ လုံး၊ ၁၀၀၀ အောက်မှာပဲ။ ဒီနှစ်ကျတော့ ၂၀၀၀ နီးပါး၊ ၁၅၀၀ နဲ့ ၂၀၀၀ အောက်မှာ ဖြစ်သွားတော့ တောင်သူတွေက မနှစ်ကလည်း နောက်ပိုင်းမှာ ဈေးနည်းနည်းပါတော့ တောင်သူတွေက အရောင်းမာန ကြီးနေ တယ်။ နောက်ပြီးတော့ တစ်ခါ တောင်သူတွေက တောအနေနဲ့ကျတော့ ကြက်သွန် ၁၀၀၊ ၂၀၀ ရောင်းပြီးရင် သူ့ အိမ်အတွက် ၁ လစာ၊ ၂ လစာ ပြီးသွားပြီလေ။ အဲဒီတော့ ထုတ်မရောင်းသေးဘူး။ အဓိကကတော့ ဒီနှစ်အနေနဲ့ ပြောမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကုန်သည်လက်ထဲမှာ အရင်နှစ်တွေလောက် လှောင်လက်တွေထဲမှာ ကြက်သွန်က မရှိဘူး။ မရှိတာက ဈေးမြင့်တော့ နောက်ပိုင်းမှာ တကယ်လို့ ဈေးမြင့်နဲ့ ဝယ်လှောင်လို့ ရှုံးရင် ရှုံးနိုင်တယ်လေ။ ရှုံးနိုင်တော့ အရင်နှစ်တွေလို လက်ထဲမှာ မရှိဘူး။ အရင်နှစ်ထက်စာရင် ကုန်သည်လက်ထဲမှာ နည်းတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မုံရွာမြို့နှင့် အနီးအနားဒေသထွက် ကြက်သွန်နီများကို တရုတ်နိုင်ငံမှ နေ့စဥ်ဝယ်ယူမှု ရှိနေကြောင်း၊ တွဲကားကြီးများဖြင့် တိုက်ရိုက်ပို့ဆောင်ပေးနေရသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခုရက်ပိုင်းတွင် ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းများသည် တစ်ပိဿလျှင် ၂၀၀၀ ကျပ်နှင့် ၂၀၅၀ ကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေသော် လည်း ဈေးကွက်အတွင်း ကြက်သွန်ဝင်ရောက်မှုများ နည်းပါးလျက်ရှိနေပြီး တောင်သူများနှင့် တချို့သော ကုန်သည်များက ဈေးနှုန်းအခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေကြသည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ကြက်သွန် ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၃

ထိုင်းတွင် တရားဝင်နေထိုင်လုပ်ကိုင်နေသူများဖြစ်သော်လည်း Work Permit နှင့် ဗီဇာသက်တမ်းတိုး မပြုလုပ် ရသေးသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ဖမ်းဆီးမှုများပြားလာနေကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

Work Permit များ သက်တမ်းတိုးပြုလုပ်ရန် နောက်ဆုံးရက်အား မေလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ သတ်မှတ်ထားပြီး နောက် မေလ ၁၆ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ရှာဖွေဖမ်းဆီးမှု များပြားလာခြင်းဖြစ်ပြီး စာရင်းအတိအကျ မဟုတ်သော် လည်း တာ့ခ်ခရိုင်တွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား ၂၀၀၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံရပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “ကျနော်တို့ ဒီတာ့ခ်ခရိုင်ထဲမှာတော့ ရက်ရက်စက်စက် ဖမ်းပြီ။ ဒီ ဒိတ်လွန်တဲ့ဟာတွေ။ ဗီဇာသက်တမ်းကုန်နေပြီဆိုရင် ဒဏ်ငွေရိုက်တော့မယ် တစ်ရက်ကို ဘတ် ၅၀၀။ Work Permit ကကျ ဒဏ်ငွေမရှိဘူး။ သို့သော် Work Permit သက်တမ်းကုန်နေတယ် ၁၅ ရက်နေ့ကတည်းက သူတို့က စာရွက်စာတမ်းကို ပြီးစီးအောင်လုပ်ရမယ်ဆိုတာ။ Work Permit သက်တမ်း မတိုးထားဘူးဆိုရင် မေ ၁၅ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားတဲ့ဗီဇာကိုလည်း သူတို့က လုပ်ခွင့်မရှိဘူး။ Work Permit မရှိတဲ့သူဟာ ထိုင်း လ.ဝ.က ကလည်း ဗီဇာသက်တမ်းမပေးတော့ဘူး။ မပေးတော့ ဗီဇာသက်တမ်း တိုးနိုင်တဲ့ လူတွေရှိခဲ့ရင်တောင်မှ Work Permit သက်တမ်း မတိုးထားတာဖြစ်တဲ့အတွက် ဗီဇာကိုလည်း ယူလို့မရဘူး။ ဒီနှစ်လွှာလုံးပေါ့။ ဒီနှစ်မျိုးလုံးဟာ တစ်မျိုးတည်းရှိခဲ့လည်း တရားမဝင်ဘူးဖြစ်တဲ့အတွက် နှစ်မျိုးလုံးတွဲပြီးတော့ ကိုင်ရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ဗီဇာရှိပြီး Work Permit မရှိရင်လည်း ဖမ်းလို့ရသလို Work Permit ရှိပြီး ဗီဇာမရှိရင် လည်း ဖမ်းလို့ရတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီအဖမ်းခံရတဲ့ အုပ်စုတွေထဲမှာ အဲဒီလိုပုံသဏ္ဍာန် အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင် နေရတဲ့ မြန်မာတွေ ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အဖမ်းအဆီးခံရသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား နေရပ်သို့ ပြန်ပို့ကြောင်းနှင့် နေရပ်မပြန်ချင်ပါက သက်ဆိုင်ရာထိုင်းအာဏာပိုင်များအား ထိုင်းဘတ်ငွေ တစ်သောင်းခန့် (မြန်မာငွေ ရှစ်သိန်း ငါးသောင်းကျော်) ပေးပါက ပြန်လွှတ်ပေးသည့်အတွက် ထိုသို့ ငွေကြေးပေးလိုက်သည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိအနေအထားတွင် မြန်မာအများဆုံးနေထိုင်သည့် တာ့ခ်ခရိုင် မဲဆောက်မြို့မှ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအနေဖြင့် အထူးသတိထားကြရန် လိုအပ်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုဗစ်ဆေးထိုးနေသည့် နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ

“ဘာလို့လဲဆိုတော့ အခုလက်ရှိပြဿနာတွေမှာဆိုရင် အဲဒီမှာက ပိုပြီးတော့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ဖြစ်စဉ်။ နယ်စပ် တကျော ကြီးမှာလည်းဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ရောက်လာတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည်တွေ ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ လက်မှတ်အထောက်အထား အမျိုးမျိုးနဲ့ နေကြတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ ဒီကြားထဲမှာမှ မမျှော်လင့်တဲ့ ပြဿနာတွေဖြစ်တယ်ဆိုရင် အဲဒီဒေသတွေမှာရှိတဲ့ အာဏာပိုင်တွေက စစ်ဆေးမှုတွေလုပ်တော့ ရိုးရိုး ဒီအတိုင်း နေကြတဲ့ အထောက်အထားမဲ့တွေ အဲဒီလိုမျိုး ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအနေနဲ့တော့ အဖမ်းခံရတာတို့၊ အန္တရာယ်ရှိတာပေါ့နော် အထောက်အထားမပြနိုင်ဘူးဆိုရင်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ငွေကြေးမတတ်နိုင်သည့်အတွက်နှင့် အခြားအကြောင်းများကြောင့် သက်တမ်းတိုးမပြုလုပ်လိုက်ရသော မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား အများအပြား ခြောက်သောင်းဝန်းကျင်ခန့်ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိနိုင်ငံရေးအနေအထားအရ အထောက်အထားသက်တမ်းတိုး မမှီလိုက်သည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအနေဖြင့် သတိထားနေထိုင်ကြရန်လိုအပ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ထိုင်းမှာလည်း အစိုးရရွေးကောက်ပွဲတွေနဲ့ ကြားကာလလိုဖြစ်နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် အလုပ်သမားအရေး မူဝါဒ တွေ တစ်စုံတစ်ရာ ထွက်ရှိလာတာတွေ မရှိသေးတာဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီလိုကြားကာလတွေမှာ သွားလာတဲ့အချိန်မှာ အချိန်မရွေးဖမ်းခံရနိုင်တယ်။သူတို့နိုင်ငံရဲ့ တည်ဆဲဥပဒေအရ အချိန်မရွေး အပြစ်ပေးလို့ရတယ်ပေါ့။ ဒါကြောင့် မို့လို့ Work Permit သက်တမ်း မတိုးရတဲ့သူဟာ ဗီဇာသက်တမ်းရှိရင်လည်း အဖမ်းခံရနိုင်တယ်။ တချို့ ပတ်စပို့ အဟောင်းတွေမှာဆိုရင် ဗီဇာသက်တမ်းရှိသေးတာပေါ့နော်။ ဒါကြောင့် သွားလာတဲ့နေရာမှာ အဖမ်းအဆီး မခံ ရအောင် သတိထားဖို့ရယ်၊ မိမိရဲ့စာရွက်စာတမ်း မပြည့်စုံတော့ဘူးဆိုရင် တစ်ပါတည်း တစ်ခုမှ ယူမသွားဘဲနဲ့ ဒီတိုင်းအထောက်အထားမဲ့အဖြစ် သွားလာတာ ပိုပြီးတော့မှ သင့်တော်တယ်လို့ အကြံပြုလိုတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် အရပ်သားအစိုးရဖြင့် အစိုးရသစ်တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းရန် လုပ်ဆောင်နေသောကြောင့် သက်တမ်းမတိုးလိုက်ရသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် သက်တမ်း ပြန်လည်တိုးခွင့်ရနိုင်သည့် အခွင့်အလမ်းများ ပေးသင့်ကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၂

ပြည်တွင်း ထီစျေးကွက်တွင် ထိုင်းထီများကို တရားဝင် ရောင်းဝယ်ခွင့်ရှိနေသည့် ပုံစံမျိုးဖြင့် တွင်တွင် ကျယ်ကျယ် ရောင်းချမှုများ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ထိုင်းထီရောင်းချမှုများမှာ တရားမဝင်သည့်အတွက် လောင်းကစားဥပဒေနှင့် ညှိစွန်းကာ အဖမ်း ခံရနိုင်ကြောင်း တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲတာကကျတော့ လောင်းကစား ဥပဒေနဲ့ပဲ သွားမှာပေါ့ ။ လောင်းကစား တစ်မျိုးပဲလေ။ မြန်မာ နိုင်ငံက တရားဝင် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အောင်ဘာလေထီက လွဲလို့ ကျန်တဲ့အရာအားလုံးက လောင်း ကစား ဥပဒေနဲ့ အရေးယူခံရမှာပဲ။ ရောင်းချတယ်ဆိုရင်တော့ ဒိုင်ဥပဒေ ဒိုင်ပုဒ်မနဲ့ အ‌ရေးယူ ခံရမယ်။ ထိုးတဲ့ သူကလည်း ထိုးသားဥပဒေနဲ့ အရေးယူ ခံရမယ်။ တကယ်တန်း မြန်မာနိုင်ငံက ခွင့်ပြုထားတာ အောင်ဘာလေထီ တစ်မျိုးပဲ ရှိတာလေ။ အဲတာတွေက တရားဝင် မြန်မာပြည်မှာ ခွင့်ပြုထားတာ မဟုတ် တဲ့အတွက် လောင်းကစား ဥပဒေနဲ့ ညှိတယ်။ အဓိကကကျတော့ ရဲအရေးပိုင်တဲ့ ဥပဒေ ဖြစ်တဲ့အတွက် ရဲကလည်း အချိန်မရွေး ဝင်ဖမ်းပိုင်ခွင့် ရှိတယ် “ ဟု ပြောသည်။

အောင်ဘာလေထီလက်မှတ် ဝယ်ယူနေကြစဉ်

ထိုင်းထီများကို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ရောင်းချခြင်း၊ ထီထိုးခြင်းများသည် လောင်းကစားဥပဒေနှင့် ညှိစွန်း မှု ရှိကြောင်း၊ ပြစ်မှုထင်ရှားပါက ရောင်းသူအတွက် လောင်းကစားဥပဒေပုဒ်မ ၁၈ ( က ) အရ ထိုသူကို တစ်နှစ်မှ သုံးနှစ်အထိ ထောင်ဒဏ် ချမှတ်နိုင်သလို ကျပ်တစ်သိန်းမှ ကျပ်ငါးသိန်းအထိ ငွေဒဏ်လည်း ချမှတ်နိုင်ကြောင်း သိရသည်။

တရားမဝင် ထီထိုးသားများကိုလည်း လောင်းကစားဥပဒေပုဒ်မ ၁၉ ( က ) အရ အနည်းဆုံး ခြောက်လမှ အများဆုံး တစ်နှစ်အထိ ထောင်ဒဏ် ချမှတ်နိုင်သလို ကျပ်ငါးသောင်းမှ ကျပ်တစ်သိန်းအထိ ငွေဒဏ် လည်း ချမှတ်နိုင်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။

အချို့ ထိုင်းထီ ကိုယ်စားလှယ် ချပေးသည့် လက္ကားဆိုင်များသည် ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရမှ ထုတ်သော တရား ဝင်ထီ ဖြစ်၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း တရားဝင်သည့် သဘောမျိုး သက်ရောက်အောင် ပြောကာ ရောင်းချ နေကြကြောင်း သိရသည်။

ပြည်တွင်းမှ ထိုင်းထီရောင်းသူ၊ ဝယ်သူ အများစု အနေဖြင့် တရားမဝင်မှန်း သိသော်လည်း တစ်လ နှစ်ကြိမ် ထွက်ရှိသည့် ထိုင်းထီကို ဝင်ငွေရလမ်း မျှော်လင့်ချက်တစ်ခုဖြင့် ကံစမ်းနေကြကြောင်း သိရသည်။

အောင်ဘာလေထီရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

ကမာရွတ်မြို့နယ်နေ ရုံးဝန်ထမ်း တစ်ဦးဖြစ်သူ မသန်းသန်းစိုးက “ ထိုင်းထီရောင်းတာတော့ တရားမဝင် မှန်း သိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အချို့ ရုံးဝန်ထမ်းအနေနဲ့ သူတို့ လစာအပြင်ပေါ့ အပိုငွေရအောင် ရောင်းတာတော့ တွေ့ကြတယ်။ သူတို့အတွက်လည်း အလုပ်မပျက် ဘူးပေါ့။ နောက်တစ်ခုက သူတို့ ဒီလို မျိုးရောင်းရင် ကိုယ့်အကောင့်ပေါ် ကိုယ်တင်ပြီးတော့ ရောင်းတာက များတယ်။ သူတို့နိုင်သလောက်နဲ့ ပေါ့ အရင်းအနှီးလေးတွေ ရင်းပြီးတော့ ကိုယ်စားလှယ် လုပ်ကြတာ များမယ်ထင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ထိုင်း ထီက တရားမဝင်ဘူးလို့ ဘယ်လောက်ပဲပြောပြော ထိန်းချုပ်မှု နည်းပါတယ်။ ထိန်းချုပ်မှု နည်းတဲ့ အတွက် ထိုင်းထီက ကွယ်ပျောက်သွားဖို့တော့ မလွယ်ဘူးပေါ့။ ထိုင်းထီက ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့ပေးတဲ့ နှုန်းကလည်း မဆိုးဘူးလေ”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်တွင်းအခွန်များ ဦးစီးဌာနမှ ရောင်းချသော အောင်ဘာလေထီ တစ်စောင်လျှင် ကျပ် ၁၃၀၀ ဝန်းကျင် သာ ကျသင့်ပြီး ဆုငွေ အမြင့်ဆုံး ကျပ်သိန်း ၅၀၀၀ နှင့် အနိမ့်ဆုံး ကျပ် ၅၀၀၀၀ အထိ ပေးထားသည်။

ထိုင်းထီမှာ တစ်စောင် ကျပ် ၈၀၀၀ မှ ကျပ် ၁၀၀၀၀ အထိ ရောင်းချနေကြပြီး ဆုငွေ အမြင့်ဆုံး ဘတ် ၆ သန်း ( မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် သိန်း ၂၄၀၀ ) ၊ အနိမ့်ဆုံး ဘတ် ၂၀၀၀ ( မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် ၈၀၀၀၀ ) ပေး ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၂

မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ကုန်စည်ရှားပါးမှုကြောင့် လာမည့် မိုးတွင်းကာလတွင် ပုံမှန်လည်ပတ်မှုထက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

မိုးတွင်းကာလတွင် ကုန်စည်ရရှိမှု နည်းပါးခြင်းနှင့် တချို့သော တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များတွင် ၆ ဘီးနှင့် အထက် ယာဉ်များ သွားလာ၍ မရခြင်းကြောင့် လုပ်ငန်းများ ကျဆင်းရခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မိုးတွင်းကာလက ၆ လပိုင်း ကနေပြီးတော့ ၉ လပိုင်းလောက်အထိက ပါးတယ်။ ၁၀ နဲ့ ၁၅ ကြားတော့ ပါးပါးပေါ့။ ဧရာဝတီတိုင်းကလည်း မိုးတွင်းကာလဆို ၁၂ ဘီး သွားလို့မရဘူး။ ၆ ဘီးပဲ သွားလို့ရတယ်။ အဲဒါ ကြောင့်မို့လို့ ပါးပါးလှပ်လှပ်လေးပဲ သူ့ဟာသူ ခါတိုင်းနှစ်လိုပါပဲ သွားမှာပါပဲ။ နောက်ပြီးတော့ ကျောင်းဖွင့်ရာသီ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် မိသားစုတွေက ကျောင်းတက်နိုင်ရေးပဲ လုပ်နေကြတော့ ကုန်နည်းနည်းလေး ပါးသွားမှာ ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာတွင် ကုန်တင်ကား ငှားရမ်းခများသည် ပုံမှန်အချိန်များထက် ဈေးနှုန်း မြင့်မားနေကြောင်း၊ နယ်စပ်သို့ သွားရောက် ကုန်စည်ပို့ဆောင်သည့် ကုန်တင်ကားများ များပြားနေသည်ဟု အဝေး ပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးကားများကိုတွေ့ရစဉ်

မိုးတွင်းကာလတွင် နှစ်စဉ် ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများ ကျဆင်းသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် နယ်စပ် လမ်း ကြောင်းသို့ ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှု များပြားနေသည့်အတွက် ယခုနှစ်၌ ကုန်တင်ယာဉ်ထွက်ရှိမှု များနိုင်သည်ဟု အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက ကားခနှုန်းတွေက မြင့်နေတယ်။ ကားခနှုန်းတွေ တက်နေတယ် အရင်နှစ်တွေနဲ့ မတူဘူး။ အခုက ကားတွေအကုန် ကားတွေက ရှားနေတာ။ ထွက်တဲ့ကားတွေက တာချီလိတ်တွေ၊ ကျိုင်းတုံတွေ၊ မြဝတီတွေ နယ်စပ်လမ်းကြောင်းတွေ သွားနေတော့ သာမန်လမ်းကြောင်းတွေပေါ်မှာ ကားကို ပျောက်နေတာ။ ပျောက်နေ တော့ အရင်တုန်းက မိုးတွင်းဆို ကားရှားတာ မှန်တယ်။ ထွက်ရှိမှုနည်းတာ မှန်တယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ဒီနှစ်ရဲ့ ပေါ်လစီက နယ်စပ်တွေ အားကောင်းနေပြီးတော့ ခုနကပြောတဲ့ ထွက်ရှိမှုတွေက မနည်းနိုင်ဘူးပေါ့နော်။ ပြီးတော့ အစိုးရရဲ့ ပေါ်လစီပေါ် မူတည်နေတာ။ နယ်စပ်ဒေသတွေ ဖွင့်ထားမယ်ဆိုရင် နယ်စပ်တွေ သွားနေတဲ့ ကားတွေ များနေတဲ့ အတွက်ကြောင့် သာမန်လမ်းတွေပေါ်မှာ တအားကြီး ကားတွေ ရပ်ထားတဲ့ အနေအထားတွေ မရှိဘူး။ သွားနေရမယ့် အနေအထားတွေ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။
ပုံမှန်ကာလတွင် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်သို့ တစ်လလျှင် အခေါက်ရေ ၄ ခေါက်ခန့် ပြေးဆွဲ၍ ရသော်လည်း မိုးတွင်း ကာလတွင် ကုန်စည်ရှားပါးလေ့ရှိသဖြင့် အခေါက်ရေများ လျော့ကျလေ့ရှိကြောင်း၊ တစ်လလျှင် ၃ ခေါက်ခန့်မျှသာ ရရှိသည်ဟု အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး ယာဉ်မောင်းများထံမှ သိရသည်။

အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးကားများကိုတွေ့ရစဉ်

အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး တွဲကားယာဉ်များသည် ရန်ကုန်ရှိ ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင် ယာဉ်ရပ်နားစခန်း တွင် အခြေစိုက်ပြီး စားဖိုဆောင်သီးနှံ၊ ရေထွက်ကုန်၊ လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် အိမ်သုံးပစ္စည်း၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းနှင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံး ပစ္စည်းများကို မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့သို့ ပို့ဆောင်ပေးလျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၂

မလေးရှားမှ မြန်မာလုပ်သားများကို ခေါ်ယူရန် အလုပ်ခေါ်စာအသစ် ဈေးကွက်သည် ဩဂုတ်လတွင် ပြန်ကောင်းလာရန် ခန့်မှန်းနေကြကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံဘက်မှ အလုပ်ခေါ်စာအသစ်များ ခေါ်ယူခြင်းအား ယာယီပိတ်ထားသည့်အတွက် မြန်မာဘက်တွင် လက်ကျန် Demand အဟောင်းများကိုသာ ပို့ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သောကြောင့် ဩဂုတ်လတွင် အလုပ်ခေါ်စာအသစ် ခေါ်ယူခြင်းများ ပြန်ရှိလာနိုင်ရန် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက ခန့်မှန်းနေကြ ခြင်းဖြစ်သည်။

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “ဒီ သုံးသပ်ချက်ဆိုတာက မလေးရှားအစိုးရကလည်း အသစ်ဆိုတော့ ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ပြောင်းလဲမှုအပေါ်မှာ အောက်ကဝန်ကြီးတွေကလည်း လိုက်ပြောင်းရတာ။ မလေးရှား အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့လည်း ပြောင်းလဲသင့်တာကို ပြောင်းလဲဖို့အတွက် သူတို့ Stop လုပ်လိုက်တာ။ ခေါ်ယူမှုတွေကို ခဏရပ်ဆိုင်းတာ Demand ပေးတဲ့ဟာကို။ သူတို့နိုင်ငံက လူပေါင်းစုံ ခေါ်တာ နိုင်ငံပေါင်းစုံ။ အခုလောလောဆယ်က ဘယ်နိုင်ငံတွေ ပိတ်လို့ ဘယ်နိုင်ငံတွေ ဖွင့်ထားလဲတော့ အတိ အကျမပြောနိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ကတော့ နှစ်လ သူတို့ ဆိုင်းငံ့ထားတယ်။ Demand မထွက်ဘူး KDN (အလုပ်ခေါ်စာအသစ်) မထုတ်ပေးဘူး။ ခေါ်လည်း ခေါ်မှာပါ အတင်းကြီး မကြပ်ပါဘူး။ အခု လုပ်နေတာ အားလုံးက လက်ကျန်တွေချည်းပဲ။ သူတို့အားလုံး နှစ်လစောင့်ခိုင်းထားတယ်။ နှစ်လစောင့်ပြီးတော့မှ အသစ်တွေခေါ်လာလို့ရှိရင် အလုပ်ပြန်လုပ်။ လောလောဆယ်ကတော့ ဘာအလုပ်မှ မရှိဘူး။ အဲဒီအပေါ်မှာမှ ပွဲစားတွေက လျှောက်ပြီး ကြော်ငြာတွေဆက်ပြော လိမ်ညာမှုတွေက ဆက်လုပ်တုန်းပဲ။ ဗမာကုမ္ပဏီအရင်းတွေမှာ ဘာ Demand မှ မရှိတော့ဘူး။ ပုံမှန်ကတော့ များတယ်။ ရာနဲ့ချီပြီးတော့သာမခေါ်တာ ဖွင့်ပြီဟေ့ဆိုရင် ထွက်လာမှာ အများကြီးပဲ။ ဘယ်လောက် အတိုင်းအတာအထိ ထွက်မလဲဆိုတာတော့ အန်ကယ်တို့လည်း ခန့်မှန်းလို့မရသလို ဒါကလည်း ထွက်ကိုထွက်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် သိပ်စိတ်ပူစရာတော့ မရှိဘူး” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံဘက်မှ ယခုကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံသားများအား အလုပ်ခေါ်စာအသစ် ခေါ်ယူမှု ရပ်နားခြင်းသည် ကိုဗစ် မတိုင်ခင်ကာလများတွင် မရှိခဲ့ကြောင်းနှင့် အလုပ်ခေါ်စာအသစ်များအား ဩဂုတ်လခန့်တွင် ခေါ်နိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းနေကြသော်လည်း အတိအကျမဟုတ်ဘဲ မလေးရှားအစိုးရအပေါ်တွင်သာ မူတည်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေး အေဂျင်စီများအဖွဲ့ချုပ်(MOEAF) မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ (၂) ဦးကျော်ထင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားရှိ လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုမှ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတစ်ဦး(ဓါတ်ပုံ-Getty Images)

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံသည် စီးပွားရေကောင်းမွန်သည့်အနေအထား မဟုတ်သည့်အပြင် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ များ၌ အလုပ်အကိုင်ရှားပါးပြီး မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် အလုပ်အကိုင်သည် ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေး တို့တွင်လည်း အလုပ်ခေါ်ယူမှု အများအပြားမတွေ့ရကြောင်း ၎င်းကပြောသည်။

MOEAF မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ (၂) ဦးကျော်ထင်ကျော်က “KDN (အလုပ်ခေါ်စာအသစ်) ပိတ်လိုက်တယ်တို့ နောက်ကျ တယ်တို့မှ မရှိတာ။ KDN (အလုပ်ခေါ်စာအသစ်) က အမြဲတမ်းထွက်နေတာ။ အခုမှ အခုနောက်ပိုင်းတွေမှ နည်း နည်းဆိုးသွားတာ။ အလုပ်လည်း ရှားပုံရတယ် မလေးရှားမှာလေ။ ဒါပေမယ့် ဟိုးအရင်တုန်းကလည်း မလေးရှားမှာ Furniture တို့ ဘာတို့ဆိုရင် ၈ လ အလုပ်ကောင်းတယ်။ ၄ လ အလုပ်နည်းနည်းပါးတယ်။ ဒါမျိုး ရာသီခွင်လေး တွေ ရှိတယ်။ အကယ်၍ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ထုတ်ပေးလည်း ဗမာ ပါချင်မှ ပါမှာလေ။ သူများနိုင်ငံရဲ့ ဟိုဟာဆိုတော့ ပြောရခက်တယ်လေ။ သူတို့စီးပွားရေးအပေါ်မူတည်တာပေါ့။ ဒါကြီးက သွားပြီး ကိုယ်ခန့်မှန်း တယ်ဆိုတာက ဘယ်အချိန်ကျရင် အလုပ်ပေါ်မယ်၊ ဘယ်အချိန်ကျရင် အလုပ်ကောင်းမယ်ဆိုတာက အရင်တုန်း ကတော့ ရကောင်းရနိုင်တယ် ဟိုးလွန်ခဲ့တဲ့ ၄၊ ၅ နှစ်လောက်က။ အခုက အဲဒီလိုခန့်မှန်းလို့ မရတော့ဘူး။ သူ့နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးအခြေအနေ ရှိသေးတာကို။ သူတို့အစိုးရရဲ့ ပေါ်လစီပေါ့ သူတို့နဲ့ အလုပ်ရှင်တွေနဲ့ သူတို့ပေါ်လစီပေါ့။ မလိုအပ်သေးလို့ ဖွင့်မပေးသေးတာလည်းဖြစ်မယ်။ ဒါမှမဟုတ် ဒီဖြင့်ကိစ္စ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် လောလော ဆယ် ချမပေးတာလည်း ဖြစ်မယ်” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားသို့ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်လိုသည့် မြန်မာလုပ်သားအများစုသည် ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းများထက် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင်သာ အဓိကအများဆုံး လုပ်ကိုင်လိုကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် မလေးရှားဘက်မှ အလုပ်ခေါ်စာအသစ်နှင့် Demandများ မရှိသည့်အတွက် သွားရောက် လုပ်ကိုင်လိုသည့် မြန်မာလုပ်သားများအနေဖြင့် အလုပ်ရရှိမည်ဆိုသည့် ပွဲစားများ၏ အလိမ်အညာများအား မယုံကြည်ကြရန်နှင့် လိုင်စင်ရအေဂျင်စီများဖြင့်သာ သွားရောက်လုပ်ကိုင်ကြရန် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီ များက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၀

စားသောက်ဆိုင်များတွင် ဖြစ်သင့်သည့် စျေးနှုန်းထက် အဆမတန် စျေးပိုတောင်းခြင်း၊ ဝန်ဆောင်မှုနှင့် ရောချပြီး မလိုအပ်သည့် ကျသင့်ငွေများကို ပိုမိုတောင်းခံခြင်းများရှိပါက စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနသို့ တိုင်ကြားနိုင်ကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ အရှေ့ပိုင်းခရိုင် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အထောက်အထားလေး ရှိရင်တော့ တိုင်လို့ရတာပေါ့ ဘောက်ချာ မရှိဘူး၊ အထောက်အထား မရှိရင်တော့ မရပါဘူး။ တိုင်ကြားလို့ရှိရင်တော့ ကျမတို့က သွားပြီးတော့ လုပ်ပေးလို့ရတယ်။ သက်ဆိုင် ရာ မြို့နယ်အလိုက်ပဲ တိုင်ရမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

စားသောက်ဆိုင်အချို့သည် ၎င်းတို့ဝန်ထမ်းများ၏ ဝန်ဆောင်မှုအတွက်ဟု ခေါင်းစဉ်တပ်၍ စားသုံးသူ များထံကနေ စားသောက်မှု ကျသင့်ငွေ စုစုပေါင်း၏ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျသင့်ငွေ တောင်းခံလွှာများတွင် ကောက်ခံနေကြောင်း၊ အချို့ဆိုင်များကတော့ ဝန်ဆောင်ခ မကောက်တော့ဘဲ အစားအသောက်ကို စျေးတင်ရောင်းနေခြင်းများ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

စားသုံးသူများကို ကြိုတင် အသိပေးထားခြင်း မရှိဘဲ ဆိုင်၏ ဝန်ဆောင်မှုအတွက် ကောက်ခံခြင်းများကို ကျေနပ်မှု မရှိပါက ငွေလက်ငင်း ဖြတ်ပိုင်းနှင့်တကွ တိုင်ကြားနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်မြို့တွင်းက ဘီယာဆိုင်များကို တွေ့ရစဉ်

အချို့စားသောက်ဆိုင်များမှာလည်း ထိုင်ခုံနေရာဖိုး၊ ပန်းကန်ဖိုးဟု အမည်တပ်ကာ ငွေကျပ် ၅၀၀၀ အထိ တောင်းနေကြသဖြင့် စားသုံးသူများအတွက် များစွာထိခိုက် နစ်နာရ‌ကြောင်း နစ်နာခဲ့သော စားသုံးသူ အချို့က ၎င်းတို့၏ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် လူမှုကွန်ရက်တွင် ရင်ဖွင့်ရေးသားထားကြသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထိုကဲ့သို့သော ဆိုင်များကို စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေး ဥပ‌ဒေပုဒ်မ ၁၉ အရ စီမံခန့်ခွဲရေး ပြစ်ဒဏ်ဖြစ်သည့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် သတိပေးခြင်း၊ နစ်နာကြေး ပေးစေခြင်းများအပြင် ငွေဒဏ်ဖြစ်စေ၊ ထောင်ဒဏ် ဖြစ် စေ၊ ဒဏ်နှစ်ရပ်လုံးဖြစ်စေ အရေးယူနိုင်ကြောင်း စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

သို့သော်လည်း ဝန်ဆောင်မှု ကောင်းကောင်းနှင့် ဝန်ထမ်းအင်အား အများဖြင့် လည်ပတ်နေရသည့် စားသောက်ဆိုင်များ အနေဖြင့် ဆိုင်ခန်းငှားရမ်းခအပြင် ယစ်မျိုးခွန်၊ စည်ပင်ခွန်၊ လူမှုဖူလုံရေးခွန်များနှင့် တကွ လုပ်ငန်းသုံး မီတာခဖြင့် ပေးဆောင်နေရသည်များရှိကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် စားသုံးသူများက နား လည် ပေးသင့်ကြောင်း စားသောက်ဆိုင် လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးကျော်မြတ်မိုးက ပြောသည်။

စားသောက်ဆိုင် တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စားသောက်ဆိုင်ရဲ့ standard ပေါ့ ၊ သူ့ standard နဲ့ အညီဖွင့်ထားတဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ဆိုရင် ဒီ service charges တွေက ပစ္စည်းသုံးစွဲထားတဲ့ အနေအထားတွေ အခြေအနေအရ မတူနိုင်ဘူး။

နောက် သူ့ရဲ့ quality နဲ့ ပတ်သက်လို့ရှိရင်လည်း ထည့်တဲ့ portion ရယ် ဟင်းအနည်းအများရယ် သူ့ရဲ့ quality ရယ် သူသုံးထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေရဲ့ တန်ဖိုးပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ စျေးကွာခြားနိုင်တယ်။ ဒါပေ မယ့် မတန်ဘဲနဲ့ တန်ဖိုးမြှင့်ပြီး ယူနေတဲ့ ဆိုင်တွေကျတော့ ဒါကတော့ သူ့ရဲ့ ရပ်တည်မှုပေါ့။ သူ့ရဲ့ လုပ် ဆောင်ချက်ဖြစ်တော့ ဒါကလည်း စားသုံးသူတွေကပဲ ဆုံးဖြတ်သွားမှာ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို စားသောက် ဆိုင်ဆိုတာက စားသုံးသူမရှိရင် ရပ်တည်လို့ မရဘူးလေ “ ဟု ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့တွင်းရှိ တချို့သော စားသောက်ဆိုင်များသည် ရေသန့်ဗူး တစ်ဗူးကို ၂၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချ နေသလို တချို့ဆိုင်များကတော့ ၁၀၀၀ သို့မဟုတ် ၁၅၀၀ ကျပ်ဖြင့် ရောင်းလျက်ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၀

မိုခါမုန်တိုင်း ဝင်ရောက်ပြီးနောက် လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးယာဉ်လိုင်းများ သည် ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည်ပြေးဆွဲနေပြီဖြစ်ကြောင်း စစ်တွေမြို့ မော်တော်ယာဉ်လုပ်ငန်းပေါင်းစုံ ထိန်းသိမ်း ကြီးကြပ်မှုကော်မတီထံမှ သိရသည်။

မေလ ၁၈ ရက်နေ့မှ စတင်၍ စစ်တွေမှ ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးယာဉ်လိုင်းအားလုံး ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည် ပြေးဆွဲနေပြီး စစ်တွေ - ရန်ကုန်နှင့် စစ်တွေ - မန္တလေးသို့ ပြေးဆွဲနေပြီဖြစ်သည်ဟု စစ်တွေမြို့ မော်တော်ယာဉ် လုပ်ငန်းပေါင်းစုံ ထိန်းသိမ်းကြီးကြပ်မှုကော်မတီမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးချမ်းအေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ခရီးသည်တင်ယာဉ်လိုင်းတွေ အကုန်လုံး ပြေးဆွဲနေပါပြီ ၂ ရက် ရှိပါပြီ။ အကုန်လုံးပြေးဆွဲနေပါပြီ မန္တလေးရော၊ ရန်ကုန်ရော။ ခရီးသည်တွေအားလုံး အကုန်လုံး များတာပေါ့နော်။ ပိတ်နေတဲ့သူတွေ အိတ်တွေနဲ့ အကုန်လုံး ပြန်ကြတာပေါ့။ ရန်ကုန်ကနေ စစ်တွေကို လာတာလည်း ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ မြို့နယ်များသို့ ပြေးဆွဲနေသည့် ခရီးသည်တင် အမြန်ရေယာဉ်များသည်လည်း ပြန်လည်ပြေးဆွဲရန်အတွက် လုပ်ဆောင်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ပြေးဆွဲသည့် အမြန်ရေယာဉ်

လက်ရှိတွင် ဆိပ်ကမ်းများနှင့် ဂိုဒေါင်များကို ပြင်ဆင်မှုများ လုပ်ဆောင်နေကြောင်း၊ မေလ ၂၂ ရက်နေ့ တနင်္လာနေ့တွင် ရေယာဉ်အစီးရေ ၉ စီးခန့်ဖြင့် ပြန်လည်ပြေးဆွဲမည်ဖြစ်သည်ဟု ရွှေပြည်တန် ရေယာဉ်မှ မန်နေဂျာ ဦးစံမော်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့မှာကျတော့ လူဝင်လမ်း၊ ထွက်လမ်းတွေမှာ အပင်တွေ လဲနေတာတွေ ကျနော်တို့ သန့်ရှင်းရေး လုပ်နေတယ်။ ပြီးရင် ကျနော်တို့က ဂိုဒေါင်တွေ ပြိုထားတာ ရှိတယ်။ ပြီးရင် ဆိပ်ကမ်းမှာလည်း အမိုးတွေ ပါသွားတာရှိတယ်။ အဲဒါတွေကို လုပ်နေပါတယ်။ တနင်္လာနေ့ စဆွဲမယ်လို့ လုပ်ထားပါတယ်။ ရေယာဉ်အစီးရေ ကတော့ ကျနော်တို့ ၈ စီး၊ ၉ စီးလောက် ဆွဲပါမယ်။ ကျနော်တို့က ဒီဘက်မှာ စစ်တွေကနေ ရသေ့တောင် - ဘူးသီးတောင် ရှိတယ်။ စစ်တွေကနေ မြောက်ဦးရှိတယ်။ စစ်တွေကနေ ပေါက်တော - မင်းပြားရှိတယ်။ ပြီးရင် စစ်တွေကနေ ကျောက်ဖြူ - ရမ်းဗြဲ - ကျောက်တော် - တောင်ကုတ်။ ပြီးရင် တောင်ကုတ်ကနေဆိုရင် တောင်ကုတ် - မာန်အောင် - တောင်ကုတ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

အဝေးပြေးယာဉ်လိုင်းများနှင့် အမြန်ရေယာဉ်များ ပြန်လည်ပြေးဆွဲပေးနေပြီဖြစ်သော်လည်း ယာဉ်စီးခနှုန်းထား များ ကောက်ခံရာတွင် ဈေးနှုန်းတိုးမြှင့်ကောက်ခံခြင်းမရှိဘဲ မုန်တိုင်းဝင်ရောက်မှု မတိုင်ခင်ကာလ၏ နှုန်းထား အတိုင်းသာ ကောက်ခံနေကြောင်း သိရသည်။

လတ်တလောတွင် စစ်တွေမြို့၌ စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်များ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နေကြပြီဖြစ်သော်လည်း စက်သုံးဆီအမျိုးအစား စုံလင်စွာ မရသေးကြောင်း၊ ဒီဇယ်ဆီအမျိုးအစားများလည်း မရရှိသေးကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ခရီးသည်တင် အမြန်ရေယာဉ်လိုင်းများသည် မုန်တိုင်းကာလမတိုင်ခင်တွင် ဝယ်ယူထားသည့် စက်သုံးဆီများ ရှိသေးသည့်အတွက် ယင်းစက်သုံးဆီများဖြင့် ပြေးဆွဲမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉

ဆန်စပါးဈေးနှုန်း ကစားမည့်သူများကို ထိန်းချုပ်သည့် အနေဖြင့် ဆန်အိတ်ရေ ၁၀၀၀၊ တန်ချိန်အနေဖြင့် တန် ၅၀ နှင့် စပါးတင်းရေ ၅၀၀၀ နှင့်အထက် သိုလှောင်မည်ဆိုပါက မှတ်ပုံတင်ကြရမည်ဟု စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားခြင်းသည် ကောင်းမွန်သော်လည်း ပုံမှန်ဝယ်ရောင်း လုပ်ဆောင်နေ ကြသည့် ကုန်သည်များနှင့် ပွဲရုံများအတွက် လုပ်ငန်းများ နှောင့်နှေးသွားစေနိုင်ကြောင်း ဆန်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ဆန်ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ဆောင်နေကြသည့် ဆန်ဆိုင်ကြီးများနှင့် ပွဲရုံများ၏ ဆန်သိုလှောင်မှုနှင့် ရောင်းချနေမှုများ သည် ဆန်အိတ်ရေ ၁၀၀၀ မက ရှိသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ သိုလှောင်ပမာဏ ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် အခက် အခဲ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လှောင်ပြီး ကစားတဲ့ သူတွေအတွက်ကိုတော့ လုပ်တာ ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပုံမှန်လုပ်နေတဲ့ သူ တွေ အတွက်တော့ နည်းနည်း အလုပ်ရှုပ်တာပေါ့။ အခက်အခဲလေး နည်းနည်း ရှိတာပေါ့။ အခက်အခဲ မရှိအောင် တော့ သူတို့ကတော့ အလွယ်ဆုံးနည်းတွေနဲ့ လုပ်ပေးဖို့တော့ စီစဉ်နေတယ် ပြောပါတယ်။ အွန်လိုင်းကနေ စာရင်း ပို့တာတို့ ဘာတို့ပေါ့။ တချို့တွေက ဈေးပေါမှ ဝယ်ပြီး ဈေးကြီးမှ ပြန်ရောင်းတဲ့သူတွေအတွက် လုပ်တာတော့ ကောင်းပါတယ်။ ကျနော်တို့ အမြဲဝယ်ရောင်း လုပ်နေတဲ့ ပွဲရုံတွေ၊ ဆိုင်ကြီးတွေကတော့ အိတ် ၁၀၀၀ မကဘူး ထားထားတယ်။ အဲဒီလူတွေကတော့ စာရင်းတင် ဘာတင်နဲ့တော့ နည်းနည်း အလုပ်လေးတွေ ပိုလာတာပေါ့။ ဈေးကွက်မှာတော့ ထိရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။ လက်ထဲမှာ အများကြီး အမြတ်ကြီး ချရောင်းမယ်ဆိုရင်တော့ နည်း နည်းလေး လျှော့ရောင်းပေါ့။ အဲဒါတွေလည်း နည်းနည်းတော့ လှောင်တဲ့သူတွေအပေါ်တော့ အကျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပုံမှန်လုပ်တဲ့သူတွေကျတော့ နည်းနည်းလေး အလုပ်များသွားတယ် အဲဒီသဘောပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ဆန်အိတ်များ သိုလှောင်ထားစဉ်

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်း ဆန်စျေးနှုန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် အနိမ့်ဆုံး ၆၀၀၀၀ ကျပ်မှ အမြင့်ဆုံး ၁၃၀၀၀၀ ကျပ် အထိ ရှိနေကြောင်း၊ စပါးတင်း ၁၀၀ လျှင် ၁၃ သိန်းကျပ်မှ သိန်း ၂၀ ကျော်အထိ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

ဆန်နှင့်စပါး သိုလှောင်မှုအတွက် မှတ်ပုံတင်ရန်နှင့် မှတ်ပုံတင်မှု ရှိ/မရှိကို စစ်ဆေးကြပ်မတ်နိုင်ရန် ဆန်စပါး သိုလှောင်မှုလုပ်ငန်း မှတ်ပုံတင်ခြင်းဆိုင်ရာ အစိုးရ - ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းထားကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ မေလ ၉ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ဆန်စက်များတွင် စပါးမည်မျှရှိကြောင်းနှင့် ဆန်ကုန်သည်များထံတွင် ဆန် ပမာဏ မည်မျှ လှောင်ထားကြောင်း သိရှိနိုင်ရန်အတွက် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဆန်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

သို့သော်လည်း ဆန်စပါး ဈေးကွက်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းနိုင်သည့် အခြေအနေ မဟုတ်ဘဲ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ ထိန်းနိုင်မည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်နေစဉ်

ဦးသိန်းအောင်က “၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ထိန်းလို့ရမယ်။ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ဖောက်ထွက်သွားမှာပဲ။ ဥပမာ ဆိုပါတော့ တန်ချိန် ၅၀ ထက်ပိုရင် မှတ်ပုံတင် ရမယ်ဆိုရင် ဥပမာဆိုပါတော့ ရင်းနှီးတဲ့ မိတ်ဆွေ ၁၀ ယောက်ရဲ့ နာမည်နဲ့ ခွဲလိုက်ရင် တန်ချိန် ၅၀၀ တောင် ထားလို့ရမယ်လေ။ သူတို့ အဲဒီလို ခွဲမှာပဲလေ။ အဲဒီ ထိန်းချုပ်မှုက ပြောမယ်ဆိုရင် ဆန်စပါးဈေးကွက်ကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ အခု ဒီလို ကမောက်ကမ ဖြစ်မှုကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း လောက်ပဲ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းထက် မပိုဘူးလို့ ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းက။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရေးအရတော့ တစ်ဖက်ကနေပြီး တော့ ထိန်းချုပ်လို့တော့ ရတာပေါ့။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အထိန်းလေးတစ်ခုတော့ ရပါတယ်။ ဒါကလည်း ပြောမယ်ဆိုရင် တာဝန်ယူထားတဲ့ အစိုးရအနေနဲ့ မဖြစ်မနေ လုပ်ရမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

ဆန်စပါး သိုလှောင်မှုအတွက် မှတ်ပုံတင်ရာတွင် ကုန်သည်များ၊ ပွဲရုံများ၊ ဆန်စက်များနှင့် ဂိုဒေါင်အငှား လုပ် ဆောင်သည့်သူများ ပါဝင်ကြောင်း၊ မှတ်ပုံမတင်ပါက ဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူ ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခင်က ဆန်နှင့် စပါးကို သိုလှောင်မှုအတွက် မည်သည့်ဌာနကိုမှ စာရင်းတင်ပြရခြင်းနှင့် မှတ်ပုံတင် လျှောက်ထားရခြင်း မရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉

တိုက်ခန်း အရောင်းအဝယ်များတွင် အမည်ပြောင်းခနှင့် လခ ပေးဆောင်နေရခြင်းများအတွက် မြေရှင် လက်မှတ် ထိုးခ တောင်းခံနေခြင်းမှာ ဥပဒေအရ ပေးဆောင်ရန် မလိုအပ်ကြောင်းနှင့် တောင်းခံခွင့်မရှိကြောင်း တရား လွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်က “အဓိကကတော့ တိုက်တစ်ခုခု ဖြစ်သွားတဲ့ အချိန်ကျ မြေရှင် အသိအမှတ်ပြု ပါတယ်ဆိုတဲ့ သဘောတရားနဲ့ မြေရှင်ကို ကန်တော့တဲ့ သဘောနဲ့ ပေးကြတာ။ ဥပဒေကြောင်းအရတော့ သတ်မှတ်ထားတာ မရှိဘူး။ မြေရှင်က အသိအမှတ် မပြုဘူးဆိုလည်းရတယ်။ မြို့နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးမှာ မြေရှင် အတွက်ဆိုပြီး သွားပေးကြလည်း ရတယ်။ သူ့ရဲ့ တာဝန်အရ ငှားရမ်းခ ကြီးကြပ်ရေးဝန်အဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက် လို့ရတယ်။ အဲတာကလည်း ကိုယ့်ရဲ့ သဒ္ဓါကြေးပဲပေါ့။ အဓိကကတော့ ဘယ်ရွေ့ဘယ်မျှ ဆိုတာ မရှိဘူး”ဟု ပြော သည်။

အချို့ မြေရှင်များအနေဖြင့် အမည်ပြောင်းခြင်းမျိုးကြုံလျှင် မြေရှင်နှင့် သဘောတူညီချက် ပမာဏ စာချုပ်တွင် ပါသည့် တန်ဖိုးအတိုင်းပေးသည်ကို လက်မခံတော့ဘဲ လက်မှတ်ထိုးခကို မတန်တဆစျေး တောင်းဆိုခြင်းများ ရှိနေကြောင်း အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်များက ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ပြကိုတွေ့ရစဉ်

တိုက်ခန်း အရောင်းအဝယ်တစ်ခု အောင်မြင်ရေးအတွက် မြေရှင် လက်မှတ်ထိုးခနှုန်းကို သုံးရာခိုင်နှုန်း အထိ တောင်းဆိုခြင်းများရှိလာရာ ကျပ်တစ်သိန်းအတွက် သုံးထောင်ကျပ်၊ သိန်းတစ်ရာအတွက် သုံးသိန်းပေးရမည် ဖြစ်နေသည်။

အိမ်ခြံမြေ အရောင်းအဝယ်လုပ်သူ ဦးဇေယျာက “မြေရှင် လက်မှတ်ထိုးတာက တချို့တိုက်တွေဆို 1 percent တချို့ဆိုရင် 2 percent တောင်းကြတယ်။ တချို့ ကြတော့လည်း နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာပြီးတော့ တိုက်တန်ဖိုးတွေ အရမ်းတက်သွားတဲ့ အခါဆိုလို့ရှိရင် 3 percent လောက် တောင်းကြတယ်။ လောဘကြီးတဲ့ မြေရှင်တွေရှိသလို သဘောကောင်းတဲ့ မြေရှင်တွေ ရှိတာပေါ့။ ဘာကြောင့် ပေးရမယ်ဆိုတဲ့ ဥပဒေက မရှိဘူး ။ ဒါပေမယ့် လူတွေက စာချုပ်အတိုင်းပဲ ပြောတာ၊ စာချုပ်ဆိုတာကလည်း ပဋိညာဉ်ပဲလေ တောင်းဆိုချက် တစ်ခုအနေနဲ့သာ တောင်းနေ ကြတာ။ အချို့ရှေ့နေတွေကြတော့လည်း မပေးဖို့ ပြောတယ်။ အချို့ကျတော့လည်း ပေးဖို့ ပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် ပထမစာချုပ်မှာ ပေးမယ်လို့ စာချုပ်ချုပ်ဆို ဝယ်ထားတဲ့အတွက်ကြောင့် အဲတာ ပေးရမယ်ဆိုတဲ့ အစဥ်အလာလို ဖြစ်သွားတာ “ ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် မြေရှင်မှ လက်မှတ် မထိုးပေးခြင်း၊ ငွေထပ်မံ တောင်းခြင်းများ မဖြစ်ပေါ်စေရန် တိုက်ခန်း အရောင်း အဝယ် စာချုပ်ချုပ်ဆိုစဥ်ကတည်းက မြေရှင် လက်မှတ်ထိုးခနှုန်းထားကိုပါ တစ်ခါတည်း ထည့်သွင်းချုပ်ဆိုသင့် ကြောင်း ဥပဒေရေးရာ ပညာရှင်များနှင့် အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်များက ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့တွင်း တစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

အလားတူ သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင်များကလည်း တိုက်ခန်း အရောင်းအဝယ် လုပ်ရာမှာ မြေရှင်က အသိအမှတ်ပြု လက်မှတ်ထိုးခ တောင်းခံနေခြင်းကို ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူသင့်ကြောင်း၊ ဥပဒေတွင် မြေရှင် လက်မှတ်ထိုး ခ ပေးရမည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းခြင်းမရှိကြောင်း ရှေ့နေများနှင့် အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်များက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုက်ခန်း/အိမ်ရာဥပ‌ဒေနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက် မတိုင်ခင်ကတည်းက ကြိုးစားလုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ယခုချိန်အထိ ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

အဆိုပါ တိုက်ခန်း/အိမ်ရာဥပဒေ ပေါ်ပေါက်မှသာ တိုက်ခန်း အရောင်းအဝယ်အတွက် ခိုင်မာမှုရှိလာမည် ဖြစ်သလို ရောင်းသူဝယ်သူ နစ်နာမှု နည်းပါးလာနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မြေရှင် လက်မှတ်ထိုးခလည်း ပျောက်ကွယ်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း အိမ်ခြံမြေ အရောင်းအဝယ်လုပ်သူ ဦးဇေယျာက ပြောသည်။