CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၄

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ ကုမ္ပဏီများက ဂျင်းတစ်မျိုးထဲသာ ဝယ်ယူ တော့ခြင်းကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၌ ကုန်သွယ်မှုကျဆင်းနေကြောင်း မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန် သည်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့နယ် ရွှေမင်းဂံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှင့် မောင်တောမြို့နယ် ကညင်ချောင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်က မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်သည့် ကုန်များအနက် ဂျင်း တစ်မျိုးထဲကို သာ ဝယ်ယူတော့သည့်အတွက် ကုန်သွယ်မှုကျဆင်းသွားကြောင်း မောင်တောမြို့မှ ကုန်သည် ဦးအောင်နိုင်လင်း က ပြောသည်။

၎င်းက “ ကျနော်တို့ တစ်လကျော်ရှိပြီပေါ့ ဘာမှပို့လို့ မရတာ။ ပထမ သူတို့မှာ ဒေါ်လာ မရှိဘူး။ ဒေါ်လာ ပြတ်လပ် သွားတယ်ပေါ့။ ဒေါ်လာ မရှိဘူးဆိုပြီးတော့ ဒေါ်လာပြဿနာ တတ်တယ်တဲ့။ သွင်းကုန်ကို ဆိုတော့ သူတို့ပေးလို့ မရဘူးပေါ့ ဆိုပြီးတော့ ပိတ်လိုက်တယ်။ အရင်က ကုန်ပို့လို့ရတယ် သူတို့ ဝယ်တယ်။ အခုလောလောဆယ် တစ်လ ရှိပြီ သူတို့ မဝယ်ဘူး။ သူတို့ ဒေါ်လာမရှိဘူးတဲ့။ အခု သူတို့အလိုရှိတယ်ဆိုပြီးတော့ ဂျင်းတစ်မျိုးကိုပဲ သူတို့ အစိုးရ က ခွင့်ပြုထားတယ်တဲ့။ 

ဂျင်းသွင်းလာရင်တော့ ဒေါ်လာရောင်းပေးပေါ့ ညွှန်ကြားထားတယ်ပေါ့။ အစိုးရ ဘဏ်က ဂျင်းသွင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာရောင်းပေးတယ်။ ကျန်တဲ့ ကုန်သွင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာ မရောင်းပေးဘူး။ အဲဒါ ကြောင့် သွင်းလို့မရဘူး။ ဘယ်သွင်းကုန်မှ သွင်းလို့မရဘူး။ လောလောဆယ် ကျနော်တို့ ဒီဘက်ကနေ ပို့ထားတာ အများကြီးရှိတယ်။ ဆိပ်ကမ်းမှာ လှောင်ထားတယ်။ ပုံထားတယ်ပေါ့နော်”ဟု ပြောသည်။

 ကုန်သွယ်ရေး အမှတ်တံဆိပ်

ကုန်သွယ်မှု ကျဆင်းရခြင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရပိုင် ဘဏ်များက မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ရာတွင် ပေးချေရမည့် ဒေါ်လာ(ဒေါ်လာ လိုအပ်ချက်ဖြစ်နေ)ကို မရောင်းချပေးနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု မောင်တောမြို့နယ် မေယုတော်ဝင် ကုမ္ပဏီမန်နေဂျာ ဦးယဥ်ဆန်းက ပြောသည်။

ဦးယဥ်ဆန်းက “ကုန်ပစ္စည်း တင်ပို့နိုင်မှု အချိန်က မနှစ်ကထက်စာရင် ဘာမှကို မဆိုင်တာပါ။ မနှစ်က ဒီအချိန်မှာ ဆိုရင် ရာသီဥတု ဘယ်လောက် ကြမ်းနေပါစေ။ ငါးတွေ ၊ ကြက်သွန်တွေ၊ ဂျင်းတွေနဲ့ တခြား တခြားသော စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေရော ရေထွက်ကုန်တွေရော တင်ပို့နိုင်တယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ အဲဒီ အခြေအနေမျိုး မရှိ ဘူး။ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေနဲ့ ကြက်သွန်ရယ်။ ကြက်သွန်တောင် အဲလောက်မပါဘူး။ ဂျင်းပဲ အဓိက တင်ပို့နိုင် တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဘက်မှာရှိတဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ မိတ်ဖက်ကုန်သည်တွေ သူတို့တွေဆီကတဆင့် သတင်းတွေ စုံစမ်းကြည့်တယ်။ စုံစမ်းကြည့်တဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရပိုင် တဲ့ တိုနာလီဘဏ်၊ အေဘီဘဏ်နဲ့ နောက် ဘဏ်တစ်ခုပေါ့နော် အဲဒီဘဏ်တွေမှာ မြန်မာပြည်နဲ့ ကုန်သွယ်မှုလုပ် တဲ့ အချိန်ပဲ ငွေကြေး ပေးချေရတဲ့ ဒေါ်လာတွေ မရောင်းပေးနိုင်လို့ ဆိုလို့ ကုန်တွေ မသွားနိုင်ဘူး ဖြစ်နေရတာ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ ဂျင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဂျင်းတစ်မျိုးသာ တင်ပို့နေရသည့်အတွက် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို မှီခို လုပ်ကိုင် စားသောက်နေကြရသည့် လက်လုပ်လက်စား သမားများသည် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မောင်တောမြို့နယ်က အလုပ်သမား ခေါင်းဆောင် မာမတ်အာယစ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မာမတ်အာယစ်က “ပစ္စည်းက တစ်ခုထဲပဲ ချလို့ရတယ်။ နောက်ကုန်တို့ ဘာတို့ချလို့ မသေးဘူး။ ကျနော်တို့မှာ အခက်အခဲ ရှိနေတယ်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ မြန်မာနိုင်ငံက ပို့ကုန်အနေဖြင့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅.၅၈ သန်း ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့နောက် သွင်းကုန်ပမာဏ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၀.၁၂ သန်းဖိုး တင်သွင်းမှု ရှိခဲ့ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၃

အိန္ဒိယနိုင်ငံ မိုရေးမြို့တွင် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်း ဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် မေလဆန်းပိုင်းမှ စတင်၍ မိုရေးမြို့ဘက် သို့ အဝင်/အထွက်ကို ပိတ်ထားသည့်အတွက် တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များသည် တခြားသော လမ်းကြောင်းများ အသုံးပြု၍ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေကြရသည်ဟု တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခင်က တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် မိုရေး-တမူး နန့်ဖာလုံဈေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်ကြရကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် တမူးမြို့နှင့် အလှမ်းဝေးသည့် နာဂလန်းပြည်နယ် ဘက်သို့သွား၍ ကုန်သွယ် ကြရကြောင်း၊ ထိုလမ်းကြောင်းသည် မြန်မာဘက်မှ တရားဝင် အခွန်ဆောင်၍ သွားသော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက် တွင် တရားမဝင်သဘောမျိုး ဖြစ်နေသည်ဟု တမူးကုန်သည် ဦးခင်မောင်ဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူက Nagaland နယ်ထဲ ရောက်သွားမယ်။ အဲဒါတော့ သူတို့အဆက်အသွယ်နဲ့ သူတို့မှ သွားလို့ရတယ် လူတိုင်းတော့ သွားလို့မရဘူး။ ကုန်သည်နဲ့လည်း အချိတ်အဆက် ရှိရမယ်။ ပြီးတော့ ဟိုဘက် ကုန်သည်က ဟိုဘက် ကယ်ရီရှိမှ သွားလို့ရတယ်။ အဲဒီလမ်းကြောင်းက ကယ်ရီသပ်သပ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင်လည်း မသယ်ရဲဘူး ကုန်သည်က။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ဂျူတီဆောင် သွားကြပါတယ်။ သူတို့ဘက်ကတော့ အဖမ်းအဆီး ရှိတာ ပေါ့။ ဟိုဘက်ကတော့ မှောင်ခိုပါပဲ။
 
ဒီမှာရှိတဲ့ဟာတွေ တချို့ နည်းနည်း သွားကြတယ်။ အခက်အခဲတော့ အဲ လောက်ထိတော့ မရှိပါဘူး အဲဒီဘက် လမ်းကြောင်းက။ လမ်းတော့ နည်းနည်း ဆိုးတယ်။ ကုန်ကျမှုအပိုင်းကတော့ များတော့များတယ်။ ကျနော်ကတော့ အဲဒီဘက်လမ်းက ကုန်ကျမှုတော့ မပြောတတ်ဘူး။ များတာတော့ များ တယ်” ဟု ပြောသည်။

တမူးမြို့ နန့်ဖာလုံဈေးကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် မိုရေး-တမူး နန့်ဖာလုံဈေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်မှုရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုန်ကျစရိတ် များ မရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် မဖြစ်မနေ တင်ပို့ရမည့် ကုန်ပစ္စည်းတချို့ကို တခြားသော လမ်းကြောင်းများမှ ကုန်သွယ်နေရခြင်းကြောင့် ကုန်ကျစရိတ်များ ကြီးမြင့်နေသည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

တချို့သော ကုန်သည်များသည် တမူး - မိုရေး လမ်းကြောင်းသာ ကုန်သွယ်သည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ရပ်နားထားရသည်ဟု ကလေး - တမူး - ကလေးဝ နယ်စပ်ကုန်သည်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒါက အိန္ဒိယက ရွာပဲ ရှိတာလေ မြို့မရှိဘူး။ အိန္ဒိယ မဏိပူရ် ပြည်နယ်ထဲ သွားဖို့ဆိုတာ အဝေးကြီး သွားရတာ ကျန်သေးတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ official မဟုတ်ဘူးလေ။ ဒါကျတော့ ပိုက်ဆံမရှိ ရှာကြမှာပေါ့ တခြားအလုပ်။ 

အဆင်ပြေတဲ့နေရာ လုပ်ကြမှာပေါ့။ အဆင်ပြေတဲ့နေရာ နေကြမှာပဲလေ။ အဲဒါတွေ မသိဘူးဗျ ကျနော်တို့က တမူးနဲ့ မိုရေးကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘာမှလုပ်မရလို့ စိတ်ညစ်နေရတာပဲ ရှိတယ်” ဟု ပြော သည်။

တမူး-မိုရေး နယ်စပ်မျဉ်းကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေး အကြောင်းပြချက်ဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်က ၂၀၂၀ မတ်လမှစတင်၍ ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်ကို ပိတ်ထားခဲ့ပြီး မြန်မာကုန်သည်များအနေဖြင့် တရားဝင် အခွန်ပေးဆောင်၍ ကုန်စည်များ တင်ပို့သော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံတွင် တရားမဝင် သဘော ဖြစ်နေ သည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း မဏိပူရ်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ကိုဗစ် မတိုင်ခင်ကာလ ၂၀၁၉ - ၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် တမူးနယ်စပ်မှ တဆင့် ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၀ ဒသမ ၇၃၁ သန်း၊ သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၄၄၃ သန်းနှင့် စုစုပေါင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၂ ဒသမ ၁၇၄ သန်း ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂

နစက ထံသို့ နိုင်ငံခြားငွေ ဝင်ရောက်မှုကို ကန့်သတ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ် (MFTB) နှင့် မြန်မာ့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဘဏ်(MICB) တို့ကို အမေရိကန်အစိုးရက စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ ကန့်သတ်မှု လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် နစကထက် ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းရှင်များအား ပိုထိခိုက်နိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရှိ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ လေကြောင်းလိုင်းများ၊ ခရီးသွား လုပ်ငန်းများနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ လုပ် ငန်းများ၊ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများသည် ငွေပေးချေခြင်းနှင့် အခွန်ပေးဆောင်မှုများ လုပ်ဆောင်ရာ တွင် MICB ဘဏ်နှင့် MFTB ဘဏ်များဖြင့်သာ ချိတ်ဆက် ကြရသည့်အတွက် ပြည်တွင်း လုပ်ငန်းများ ထိခိုက်မှု ရှိနိုင်သည် ဟု Via Logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက ပိတ်လိုက်တော့ အမေရိကန်ကတော့ sanction ဆိုတော့ ပိတ်လိုက်တယ်ဆိုပေမယ့် အခု ထိခိုက် တာက MOGE နဲ့ ရေနံထွက်တွေ တပ်ရဲ့ ထောင့်တိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဦးတည်တာ မှန်ပေမယ့် ဒီဘက်က စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အင်အားစုတွေကို ပိုပြီး သက်ရောက်မှုက ရှိသွားတာပေါ့နော်။ ဘာလို့ဆို လောလောဆယ် ကျနော်တို့ဆီမှာ တရားဝင် လုပ်ဖို့ဆိုတာက အစိုးရဘဏ်တွေနဲ့ သွားမှပဲ အဆင်ပြေတာလေ။ KBZ ဘဏ်တို့ AYA ဘဏ်တွေတော့ ရှိသေးတာပေါ့နော်။ အဲဒီဘဏ်တွေနဲ့တော့ လုပ်လို့ရလားဆိုတော့ Trade နဲ့ကျတော့ အဲဒီဘဏ် တွေကတော့ သွားနေတာပဲ။ ဒါပေမယ့် အားက ဒီလောက် မကြီးဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံခြားဘဏ်ခွဲများ ရှိသော်လည်း အစိုးရက ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဘဏ်များနှင့်ယှဉ်ပါက အခက်အခဲ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ဦးသီဟပိုင်က ပြောသည်။

 မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့ဆီမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံခြားကနေ လာ ဖွင့်တဲ့ ဘဏ်ခွဲတွေ ရှိတယ်၊ နိုင်ငံခြားဘဏ်တွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒီကနေလည်း Project to Project တော့ သွားနေတာ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက သူ့အလုပ်ပေါ့နော်။ အစိုးရနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး လုပ်ရတဲ့ အခွန်ငွေပေးသွင်းရတဲ့ နိုင်ငံခြား ကော်ပိုရေးရှင်း လုပ်ငန်းတွေကျတော့ နည်းနည်း ခက် သွားတယ်ဗျ သက်ရောက်မှု တော်တော်ရှိတယ်။ ကဏ္ဍတွေကတော့ အစုံပေါ့လေ။ Oil and Gas ကဏ္ဍတွေ၊ စွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့၊ လျှပ်စစ်ရောင်းဝယ်ရေးကဏ္ဍတို့၊ ပြီးရင် Travel and Tour၊ လေကြောင်းလိုင်းကဏ္ဍတို့၊ ပြီးရင် သတ္တုတူးဖော်ရေးတို့၊ ပြီးတော့ တကယ့်ကို အစိုးရနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့မှ သွားရတဲ့ Project လုပ်ငန်းတွေ၊ CMP လုပ်ငန်းတွေ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတွေ အကုန်ထိသွားတာ” ဟု ပြောသည်။

အမေရိကန်သည် မြန်မာအစိုးရ၏ ဘဏ်နှစ်ခုကို ပိတ်ဆို့မှု လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် ပြည်တွင်းရှိ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တန်ဖိုး မြင့်တက်လာနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်ကြခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ နိုင်ငံခြားငွေကြေး လဲလှယ်သည့် ဝန်ဆောင် မှု လုပ်ငန်းများ ယာယီရပ်ဆိုင်းသွားကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် MFTB နှင့် MICB ဘဏ်တို့ကို ပိတ်ဆို့ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းအများစု သည် တခြားသော ဘဏ်များကို ပြောင်းလဲသုံးစွဲကြရမည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌ တွေ့ဆုံစဉ်

၎င်းက “ဒီပြင်ဘဏ် ဘဏ်တွေ ပြောင်းသုံးရမှာပေါ့။ ဒီပြင်ဘဏ်တွေ ပြောင်းသုံးရင် အစိုးရက ပြောင်းလဲပေးမှ ရ မယ်။ အခုက MFTB ပဲ အကုန်လုံး ချိန်းတာလေ။ ကုန်သွယ်ရေး ကိစ္စတွေကျတော့ MFTB ဖြတ်မှ ရတာကိုး။ MFTB မှ ဖြတ်လို့မရတဲ့ကိစ္စကို MFTB က သူက ဘယ်ဘဏ်တွေ official သုံးလို့ရပါတယ်၊ သူမလွှဲပေးရင်တော့ မလွယ် ဘူးလေ။ MFTB ကိုင်တွယ်လိုက်တော့ MFTB မှာ pass လုပ်လို့ မရဘူးပေါ့။ ဒီပြင်ဘဏ်ကိုပဲ လုပ်ရမှာပေါ့။ ကိုဇော်မင်းထွန်းလည်း ပြောသွားတာပဲ။ ဒီပြင်ဘဏ်တွေ သုံးလို့ရပါတယ်။ သုံးလို့ရအောင်လည်း ဗဟိုဘဏ်က ခွင့်ပြုပေးမှ ရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

နစက၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကတော့ အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့မှု သတင်းများကြောင့် မြန်မာ့ ဘဏ်လုပ်ငန်း စိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း၊ ပုံမှန်အတိုင်း နိုင်ငံခြားငွေ လွှဲ-လဲ-အပ် လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နေကြောင်း၊ အမေရိကန်သည် မြန်မာကို စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်အောင်လုပ်နေကြောင်း ပြောသည်။

ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းများကို ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များနှင့် ချိတ်ဆက်၍ လုပ်ဆောင်မှုများရှိသော်လည်း ဘဏ်များတွင် နိုင်ငံခြားငွေ အမြောက်အများ ရှိမှသာ အဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များသည် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများတွင် အားနည်းနေခြင်းကြောင့် တရား မဝင် ငွေကြေးလွှဲပြောင်းခြင်း ဟွန်ဒီစနစ် ဖြစ်သွားမည်ကို လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန် ၂၂

MOU သမားများ၏ ဗီဇာကြေးအား ဘတ် ၁၅၀၀ ခန့်အထိ လျှော့ချနိုင်ရန်အပြင် မိခင်နိုင်ငံသို့ သက်တမ်း ပြန်တိုးသည့် MOU သမားများအတွက် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ရမည့် အချိန်အား လျှော့ချနိုင်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း ထိုင်းသတင်း များ၏ ဖော်ပြချက်အရ သိရသည်။

ဗီဇာကြေးသည် ဘတ် ၂၀၀၀ ပေးသွင်းရခြင်းအစား ဘတ် ၅၀၀ သာ ပေးသွင်းနိုင်ရန် (ဘတ် ၁၅၀၀ လျှော့ချပေးနိုင်ရန်)နှင့် သက်တမ်း ၄ နှစ်ပြည့်သူများ မိခင်နိုင်ငံသို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးပြီး ရက်ပေါင်း ၃၀ နေထိုင်ရန် မလိုဘဲ ထိုင်းသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုရန် နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူများ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဗီဇာကြေး လျှော့ချရန်မှာ ယခင်ကတည်းက ဆွေးနွေးနေကြခြင်း ဖြစ်သည့်အပြင် ယခုအခါ ထပ်မံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်းဖြစ် ကြောင်း၊ အလုပ်သမားများအနေဖြင့် ဗီဇာကြေး သက်သာသော်လည်း အေဂျင်စီများနှင့် အခြားသော ကုန်ကျစရိတ်မှာ လျော့ နည်းမသွားကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒီ amount လောက်ပဲ လျော့သွားတာပါ။ ၅၀၀ ကို လျှော့ပေးလိုက်တယ်ဆိုရင် ၁၀၀၀၊ ၁၅၀၀ သက်သာသွားတဲ့ ဟာ။ ကျန်တဲ့ Process တွေက အတူတူပဲ။ ၁၀၀၀၊ ၁၅၀၀ ပဲ သက်သာတာပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် နည်းတော့လည်း မနည်းပါဘူး ဒီလောက်ကြတော့လည်း။ တကယ့်တကယ်က တစ်ယောက်ချင်း ကြည့်ရင်တော့လည်း ဘာမှမဟုတ်ဘူးဆိုပေမယ့် အများနဲ့ ဆိုရင်တော့လည်း တော်တော်လေးကို လျော့သွားတာပဲ။ အခုထိုင်းနိုင်ငံမှာ တရားဝင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား မြန်မာချည်းပဲ ၁.၉ သန်း ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလူတွေရဲ့ ဗီဇာခကို ဗီဇာနှုန်းကို တွက်ကြည့်လိုက်ပေါ့။ ကိုဗစ်ကြောင့် ပြဿနာ တက် သွားတာလေ။ ဒီဘက်ကို ကူးလာပြီးကတည်းက MOU အလုပ်သမားတွေကို သူတို့ Camp သွင်းပြီးတော့ ရောဂါ စစ် ဆေးတာတို့ ဘာတို့လုပ်ရတယ် ကွာရန်တင်း ကာလတွေ အဲဒါတွေပါတဲ့ အခါကြတော့ ဘယ်လိုမှ တစ်လနဲ့က မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ပြီးတော့ စက်ရုံကိုရောက်ပြီး ၁၅ ရက်အတွင်းမှာ Work Permit တွေဘာညာ လုပ်တဲ့ကိစ္စတွေပေါ့။ လုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်တာ တွေကို သင်ကြားမယ်။ ပြီးတဲ့အခါကြမှ အဲဒီကြား ကာလမှာ ပါမစ်တွေကို လုပ်တဲ့ကိစ္စဆိုတော့ အဲဒီမှာ အချိန်က ပေးရတာ ပေါ့။ အခုကြတော့ ဒီဟာတွေ ကဏ္ဍတွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး ချုံ့ပြီးတော့ တစ်လ အတောအတွင်း ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးမယ်ဆို တာ ဒါ ကိုဗစ်ကာလ မတိုင်ခင်ကလို ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် အလုပ်ရှင်နှင့် အလုပ်သမား အလုပ်ခန့်ထားရေး နှစ်ဦးသဘောတူ စာချုပ် ချုပ်ဆိုပြီးသော်လည်း အလုပ်သမားများ အား အလုပ်နေရာသို့ ခေါ်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိသည့် အလုပ်ရှင်များကို ထိရောက်သည့် အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် အလုပ်ခန့်ထားရေး စာချုပ်များအား သက်တမ်းတိုးခြင်းနှင့် လုပ်ငန်းခွင်များကို MOU စနစ်အတိုင်း ပြုလုပ်ရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြ ကြောင်း သိရသည်။

ကိုဗစ် ကာလပြီးနောက် မြန်မာ MOU လုပ်သားများအား စတင်စေလွှတ်ရာတွင် စာချုပ်ပါအတိုင်း လုပ်ငန်းခွင် မဟုတ်သဖြင့် မြန်မာလုပ်သားများ အခက်အခဲ ဒုက္ခရောက် ခဲ့ရသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ထိုအချက်အား နှစ်နိုင်ငံ ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းသည် ကောင်းမွန်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်။

ယခုဆွေးနွေးခဲ့သည့် အချက်များအား သက်ဆိုင်ရာများမှ အတည်ပြု ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးကြောင်းနှင့် အမြန်ဆုံး အတည်ပြု ထုတ်ပြန်စေလိုကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် MOU သက်တမ်း ပြည့်သူများအား နေရပ်သို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးခြင်း ပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် ဇူလိုင်လကုန်အထိ ယာယီနေထိုင်ခွင့် ပြုထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း အချို့လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများကြောင့် သက်တမ်းပြည့် MOU သမား အများစု သည် နေရပ်ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးရန်မှာ အဆင်မပြေကြကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “တကယ်တမ်း တွက်ကြည့်မယ် ဆိုရင်တော့ ဗီဇာ ကြေးတွေ ဟိုကြေး ဒီကြေးတွေ လျှော့ချတာကတော့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ လက်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လုပ်နည်းလုပ်ဟန်တွေ မှာ တချို့ဟာတွေက ပြောစရာတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုရင် ဥပမာ နံပါတ်တစ် သူတို့မှာ အထောက်အထား မရှိဘူး။ အထောက်အထားတွေက သေနေတယ်။ သေတဲ့အခါကြတော့ နယ်စပ်ကို ဘယ်လိုသွားမလဲ။ နယ်စပ်ကို သွားတဲ့အခါ ကိုယ် လာတဲ့ အေဂျင်စီကနေ လာမခေါ်ဘူးလား ကိုယ့်ဘာသာ သွားရမှာလား။ အဲဒီသွားတဲ့ အခါမှာလည်း သက်တမ်းက သေနေတဲ့ အခါကြတော့ သံရုံးထောက်ခံချက်ကို အလုပ်သမားတွေ ကိုယ်တိုင်က သွားယူရမလား၊ အေဂျင်စီက ယူရမှာလား။ အဲဒီ တစ်ခု ချင်း တစ်ခုချင်းစီရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ကြည့်တဲ့အခါကြတော့ ပွဲစားကို ဗဟိုပြုတာ တွေ့ရတယ်။ တချို့ လုပ်ဆောင်ချက် တွေကို ပြန်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။ တတ်နိုင်ရင်တော့ အဲဒီလိုပုံစံမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ သံရုံးကနေ တစ်ခါတည်း လုပ်ပေးလိုက်လို့ရတဲ့ ကိစ္စတွေကို။ သံရုံးကနေ တိုက်ရိုက်မလုပ်ဘဲ မြန်မာပြည် ပြန်ခိုင်းတဲ့ ကိစ္စတွေက တချို့ဟာတွေက သွားလို့ ရတယ်ဆိုပေမယ့် တချို့ဟာတွေက ငွေကြေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲကြောင့်။ ကျနော့်အထင် သွားမယ့်အုပ်စုတွေက ၁၀၀ မှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ဖြစ်မယ်မထင်ဘူး”ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ MOU သက်တမ်းပြည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသာမက ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသည့် အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့် နေရပ်သို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးခိုင်းခြင်းအစား ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း၌သာ သက်တမ်းတိုး ပြုလုပ်ရန် ထုတ်ပြန်စေလိုနေကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း၌ လုပ်သား လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသည့်အတွက် အလုပ်သမား အရေးကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အချိန်နှင့်အမျှ ထုတ်ပြန်ချက်များ၊ ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေသောကြောင့် MOU သက်တမ်းပြည့်သူများအပြင် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ အထောက်အထားမဲ့ လုပ်သားများနှင့်ပတ်သက်၍လည်း တစ်စုံတစ်ရာ ထူးခြားလာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂

မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ပို့ကုန်ရငွေ၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆောင်ရွက်ရန် ထုတ် ပြန်ထားမှုကြောင့် တရုတ်သို့ ဆန်ကွဲတင်ပို့မှု ကျဆင်းသွားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဦးနေလင်းဇင်က “ အရင်ကထက် စာရင် ကျသွားတယ်။ ၆၅/၃၅ မူဝါဒကြောင့်ပေါ့နော်။ ၆၅/၃၅ ကြောင့် တော်တော်များများ မလုပ်နိုင်ကြတော့ဘူး။ စာချုပ်ချုပ်ပြီးသား လူတွေက လွှဲလို့ ကျန်နေတဲ့ ဥစ္စာတချို့ကလွှဲလို့ နောက်ထပ် အသစ်သွားမယ့် သူတွေ ၆၅/၃၅ မူဝါဒနဲ့ ဖြစ်သွားကြတယ်။ ၆၅/၃၅ မူဝါဒပြင်မှပဲ ပုံမှန်အတိုင်း သွားနိုင်မယ် ထင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ဆန်နှင့်ဆန်ကွဲဈေး မြင့်တက်နေမှုနှင့် ငွေလဲလှယ်နှုန်း မကိုက်ညီခြင်းတို့ကြောင့် တင်ပို့မှုများ နည်းနေ ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်မြင့်က ပြောသည်။

စပါးကြမ်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တရုတ်ကို ဆန်ကွဲ ရောင်းထားတာတွေတော့ ရှိတယ်။ မူဆယ်ဘက်ကတော့ ဈေးသိပ်မကိုက်လို့ သိပ် ထပ် မရောင်းရဘူးလို့ ကြားတယ်။ ဈေးနှုန်းက ပြည်တွင်း ဈေးက နည်းနည်းမြင့်နေတယ်။ ဟိုမှာ ရောင်းရမယ့်ဈေး၊ ငွေလဲနှုန်းနဲ့ဆိုရင် သိပ်မကိုက်ကြတော့ တင်တာတော့ နည်းနည်း နည်းနေတယ်။ အခု ဈေးနဲ့ ငွေလဲနှုန်းနဲ့ မကိုက် တော့ သွားတာ နည်းတယ်။ ဈေးကွက်ကတော့ ပြည်တွင်းဈေး နည်းနည်းကျရမယ်။ ငွေလဲနှုန်းနဲ့ နောက် ကျနော် တို့က ပြည်တွင်းဈေး တက်တိုင်း လိုက်ခေါ်ရောင်းလို့လည်း မရဘူးလေ။ သူ့ရဲ့ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်ရှိတယ်ဗျ။ နိုင်ငံတကာ ဈေးနဲ့ ကိုက်မှ ကျနော်တို့က ရောင်းလို့ရမှာ”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်ပစ္စည်း ပြန်လည် တင်ပို့နိုင်ရန်နှင့် လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ၆၅/၃၅ မူဝါဒကို ဖြေလျှော့ပေးရန် လိုသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဦးနေလင်းဇင်က ပြောသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်နေကြစဉ်

၎င်းက “နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကလည်း စက်မှုဇုန် လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ တွေ့တဲ့အချိန်က သူကိုယ်တိုင် ပြောသွားပါ တယ်။ ဒေါ်လာဈေးကို ထိန်းဖို့အတွက် တည်ငြိမ်တဲ့ အချိန်တစ်ခုရတဲ့ အချိန်မှာ ၆၅/၃၅ မူဝါဒကို အကုန်လုံး ဖြေလျှော့ပေးမယ်ဆိုတာကို ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ကိုယ်တိုင် ပြောသွားတာ ဘယ်အချိန်ကျရင် ဒီဟာကို ဖြေလျှော့ မလဲပေါ့နော်။ အဲဒီချိန်တစ်ခုကို ကျနော်တို့ စောင့်နေကြတာ။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံက နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားကို ရောက် နေတာပေါ့နော်။ အဲဒီအချိန်မှာ ကျနော်တို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ အနေနဲ့ လုပ်သာကိုင်ရှိဖို့ဆိုတာ အခွင့်အလမ်းရှိဖို့လို ပါတယ်။ လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင် အခွင့်အလမ်းရှိဖို့ဆိုတာ လက်ရှိ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ မူဝါဒ လမ်းညွှန်မှုတွေနဲ့ ဆိုင်ပါတယ်။ ဒီဟာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လိုအပ်ချက်ရှိတယ်။ ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတ်မှတ်ပေးဖို့ အချိန် ပြန်လည် ဖြေလျှော့ ပေးဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၀-၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ဆန်ကွဲ တင်ပို့မှု တန်ချိန် ၉၄၇၈၂ ရှိပြီး တန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၁၁.၈၅၉ သန်းသာ တင်ပို့နိုင် ခဲ့သည်ဟု ဆန်ကုန်သည် အသိုင်းအဝိုင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁

မွန်ပြည်နယ်အတွင်း ယခုနှစ် မိုးစပါး စိုက်ပျိုးချိန်တွင် ကောက်စိုက်ရာ၌ အလုပ်သမားများသည်  ယခင်နှစ်များက ထက် အငှားကောက်စိုက်ခများ(ဈေးနှုန်း) ပိုမိုရရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

စပါးဈေးနှုန်းများ ကောင်းမွန်နေခြင်းနှင့် ကောက်စိုက်သမားများ ရှားပါးနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိ ကောက်စိုက်ချိန် တွင် ကောက်စိုက်သမားများသည် တစ်ရက်လျှင် ၁၂၀၀၀ အထိ ရရှိနေသည်ဟု မွန်ပြည်နယ် ဇင်းကျိုက်မြို့မှ ဒေသခံ ဒေါ်မြမြစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကောက်စိုက်တာက နေ့စားသမားဆိုရင် ၁၂၀၀၀၊ ချိုင့်ဆွဲ ကိုယ့် ထမင်းချိုင့်နဲ့ ကိုယ်ဆိုရင် ၁ သောင်းခွဲ၊ ပဲခူးတို့၊ ဝေါတို့ ဘက်ကလာရင် နားနီး၊ နားဝေး ရှိတယ်ဆိုရင် ၇၀၀၀။ ဈေးကောင်းတာပေါ့ စပါးဈေးတွေလည်း ကောင်းတာဆိုတော့ ကောက်စိုက်သမား ဈေးတွေလည်း ကောင်းသွားတာပေါ့။ အများကြီး ပိုသွားတယ်။ ခါတိုင်း နှစ်က ၉ ထောင်၊ ၁ သောင်းပဲ။ ဒီနှစ်က ၁ သောင်း ကျော်သွားတယ်။ လူတွေကလည်း မရှိဘူးလေ တစ်ဖက်နိုင်ငံကို သွားကုန်ကြပြီလေ”ဟု ပြောသည်။

လယ်ထွန်နေကြသည်ကိုတွေ့ရစဉ်

စပါးစိုက်ပျိုးချိန်တွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ခရမ်းမြို့နယ်နှင့် သုံးခွမြို့နယ်တို့မှ အလုပ်သမားများ အပြင် ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့မှ အလုပ်သမားများသည် မွန်ပြည်နယ်သို့ လာရောက်၍ ကောက်စိုက်ကြသည်ဟု သိရသည်။

ယခင်က လယ် ၁ ဧကလျှင် ကောက်စိုက်သမား ၈ ယောက်ဖြင့် လုပ်ကြသော်လည်း ယခုအခါ ၁၅ ယောက်ခန့် သုံးစွဲနေရကြောင်း မွန်ပြည်နယ်၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်မှ တောင်သူ နိုင်မောင်လေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်သမားခ များတယ်၊ နည်းတယ်ဆိုတာ သူ့သတ်မှတ်ချက် ရှိတယ်။ အခုက သူတို့ အလုပ်လုပ်တာ ၈ နာရီ မပြည့်ဘူး။ အလုပ်လုပ်ချိန်မှာလည်း အလုပ်နဲ့တူအောင် လုပ်တာ သိပ်မရှိဘူး။ မတန်ဘူးလို့တောင် လယ် သမား တွေက ပြောတယ်။ ဥပမာ လယ်သမားက နေ့စားကို တစ်နေ့ ၇၀၀၀၊ ၇၀၀၀ ဆိုတာက မနက်မိုးလင်း ၆ နာရီအချိန် လယ်ကွက်ထဲ ရောက်ပြီ။ ည ၅ နာရီထိုးမှ တက်မယ်။ သူတို့ကျတော့ အဲဒီလိုမျိုး မဟုတ်ဘူး။ ၇ နာရီ ထိုးမှ လယ်ကွက်ထဲ ရောက်တယ်။ ၄ နာရီထိုးတာနဲ့ တက်ပြီ။ အဲဒီကြားမှာ သူတို့ အလုပ်လုပ်တာက သိပ်မရှိဘူး။ ဖုန်းပြော၊ ဟိုသွားဒီသွားနဲ့ အချိန်တွေ ပြည့်သွားတာ။ လုပ်ကွက်တွေက နည်းတယ်။ အများကြီး ကွာဟတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်၊ ၁၅ နှစ်ဆိုရင် လယ် ၁ ဧကကို လူ ၈ ယောက်၊ ၉ ယောက် အဲဒီလောက်ဆို ပြီးသွားတယ်။ လယ် ၁ ဧက။ အခုဆိုရင် ၁၅ ယောက် မပြီးဘူး။ မပြီးဆိုတာ ဈေးက များတယ်ပြောတာ ဈေးက မများဘူး။ ကုန်ကျ စရိတ်က လုပ်အားခ လုပ်ရတာနဲ့ လုပ်ကွက် နည်းတဲ့အတွက် ကုန်ကျစရိတ်က များသွားလို့ လယ်သမားက ညည်း တာ။ လယ်သမားတွေက စိုက်ဖို့အတွက်ကို ငြီးငွေ့ပြီးတော့ ကြဲခင်းတွေ ကြဲတာ များတယ်” ဟု ပြောသည်။

 ကောက်စိုက်နေကြစဉ်

ထို့နောက် မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ကောက်စိုက်ကျွမ်းကျင် လုပ်သားအများစုသည် လက်ရှိတွင် ရှားပါးနေကြောင်း၊ အမျိုးသားများမှာ ပို၍ ရှားပါးသည်ဟု မွန်ပြည်နယ်၊ ပေါင်မြို့နယ်မှ တောင်သူ ဒေါ်ဋ္ဌေးရီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘယ်လိုမျိုး ဖြစ်နေလဲဆိုတော့ ရှာလို့မရတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ အခု တစ်နေ့ကို ၁၂၀၀၀ ပေါ့ မတတ်တဲ့ သူတွေကိုပါပေါ့။ တကယ် တတ်တဲ့သူတွေက မရှိတော့ဘူး။ အခု ယောကျာ်းလေးတွေက ပိုရှားသွားတာပေါ့ မျိုး နုတ်။ အဲဒါက နုတ်နုတ် စိုက်စိုက် သမားပေါ့။ ယောကျာ်းလေးတွေဆို ၁ သောင်းခွဲ၊ သူတို့ဟာသူတို့ နုတ်၊ သူတို့ဟာ သူတို့ စိုက်။ မိန်းကလေးတွေဆို ၁၂၀၀၀။ အလုပ်သမားတွေကတော့ ရှားတယ်၊ ယောကျာ်းလေးတွေက ပိုရှား တယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရသည့် အလုပ်သမား ရှားပါးမှုနှင့် အလုပ်သမားစရိတ် ကြီးမြင့်ခြင်းတို့ကြောင့် မွန်ပြည်နယ် အတွင်းရှိ လယ်သမားအများစုသည် မျိုးစပါးစိုက်ပျိုးခြင်းကို မလုပ်ဆောင်ကြတော့ကြောင်း၊ ကြဲခင်းစနစ်ကို လုပ် ဆောင်လာကြကြောင်း သိရသည်။

မျိုးကြဲ၍ စိုက်ပျိုးခြင်းသည် စပါးအထွက်နှုန်း ကျဆင်းသော်လည်း ဓာတ်မြေဩဇာ အများအပြား သုံးစွဲမည်ဆိုပါက အထွက်နှုန်း ကောင်းမွန်နိုင်ကြောင်း၊ သို့သော်လည်း မိုးအများအပြား ရွာသွန်းပါက အပင်များ ရေမြုပ်၍ ပျက်စီး သွားမည်ကို တောင်သူများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁ 

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဓာတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းများ ကျနေသော်လည်း စိုက်ပျိုးရေးကုန်ကျစရိတ်များသည် ယခင် အတိုင်း မြင့်တက်နေဆဲ ဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဓာတ်မြေဩဇာဈေး ကျသော်လည်း လယ်ယာသုံးစက်ပစ္စည်းများ၏ ဈေးနှုန်းများမှာ တက်နေဆဲဖြစ်သည့်အတွက် အခြေခံစိုက်ပျိုးရေး တောင်သူများအနေဖြင့် အခက်အခဲရှိနေနိုင်သေးကြောင်း ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ လယ် သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က ပြောသည်။

၎င်းက “ စက်နဲ့သုံးရတဲ့ ပစ္စည်းတွေ အားလုံး ဈေးတက်တယ်။ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းတွေကတော့ ဈေးတက်သွားပါ တယ်။ ကျန်တဲ့ သွင်းအားစုဖြစ်တဲ့ မြေဩဇာဈေးနှုန်းက မနှစ်ကထက်စာရင် ဒီနှစ်က နှစ်သောင်းဝန်းကျင် နှစ်သောင်းခွဲလောက် သက်သာပါတယ်။ အစောကြီး ကတည်းက အကြွေးနည်းတဲ့ တောင်သူ၊ လည်ပတ်ပြီးသား တောင်သူ အဖို့တော့ သိပ်အခက်အခဲမရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အနှစ်နှစ် အလလ ကြွေးက မပြုတ်သေး (အကြွေးက မကျေသေး)။ တောင်သူတွေ ကျတော့ ခါတိုင်းက မြေဩဇာစက်ခ ဘာညာ အားလုံး ဥပမာ တစ်ဧကကို ကောက် မရိတ်ခင် ဘာညာ လေးသိန်းကုန်တယ်၊ အခုဥစ္စာကျတော့ ဥပမာ ၃ သိန်းလောက် ကုန်မယ်ဆိုရင် ခုလောလော ဆယ်မှာ  ၅ သိန်း၊ ၆ သိန်း ကုန်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီအတွက် ငွေပိုရှာရတာပေါ့။ ငွေပိုရှာရတဲ့အတွက် အတန်(အ တော်)တော့ ခက်ခဲပါတယ်။ အစိုးရဘက်က ပံ့ပိုးကူညီပေး။ ကူညီပေးနိုင်တဲ့ အရာတွေကို ၁ နှစ်၊ ၂ နှစ်လောက် ဆက်ပြီး ကူညီပေး လိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ တောင်သူ ရာခိုင်နှုန်း တော်တော်များများ အဆင်ပြေသွားမှာပါ ”ဟု ပြောသည်။

လယ်သမားများ လယ်ယာသုံးစက်ပစ္စည်းနဲ့ လယ်ထွန်နေစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိမှာ သွင်းအားစုထဲက ဓာတ်မြေဩဇာဈေးများ ကျနေသော်လည်း စိုက်ပျိုးရေး ရာသီရောက် လာပါက ဈေးပြန်တက်နိုင်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “လောလောဆယ်မှာတော့ ဈေးက မနှစ်က ဝန်းကျင်လောက်ပဲ ရှိသေးတယ်။ လက်ရှိ အခြေအနေထိပေါ့။ တက်လာနိုင်ချေရှိတယ်လို့ ကျနော်တို့ သုံးသပ်ထားတာ ရှိတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဲဒီ ရာသီရောက်လာရင် အခုကတော့ လောလောဆယ် စုဆောင်းတဲ့ ကာလ စုဆောင်းတဲ့ အချိန်မို့လို့ ဈေးကတော့ သိပ်မကြီးသေးဘူး ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ တကယ်သုံးရမယ့် ရာသီရောက်လာရင်တော့ အခုကြိုပြီး ဝယ်နေတဲ့သူတွေက ပိုက်ဆံရှိတဲ့ လယ်သမား အဲလောက်ပဲ ဝယ်နိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဈေးက သိပ်မြင့်နိုင်တဲ့ အနေအထားမရှိဘူး။ မဖြစ်မနေ ဝယ် ရမယ့် အချိန်ရောက်ရင် ဈေးက ပိုလာလိမ့်မယ်။ မနှစ်က ကြိုပြီးတော့ ရောက်တဲ့ရာသီနဲ့ ယှဥ်ရင်တော့ ဈေးက နည်းနည်းလောက်ပေါ့ ထောင်ဂဏန်းပါ။ သိပ်များများ စားစားတော့ မဟုတ်ဘူး ထောင်ဂဏန်း ကျနော်တို့ ကွာ ခြားနေတာရှိတယ်”ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဓာတ်မြေဩဇာဈေး ထောင်ဂဏန်းလောက်သာ ဈေးကျသည့်အတွက် ယခင်အတိုင်း အမြတ် အစွန်း နည်းသည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်တော်မြို့နယ် ဘုရားပေါင်းကျေးရွာက ဟင်းသီးဟင်းရွက်စိုက်ပျိုးသူ  ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသိန်းအောင်က “တစ်အိတ်ကို တစ်သိန်းခွဲလောက် ဝယ်ရတဲ့ အခါမျိုးရှိတော့ ဟင်းသီးဟင်းရွက် ရောင်းရတာက အဲလောက်ထိ မရတဲ့ဟာမျိုးတော့ ရှိပါတယ်။ အခုဈေးကျတယ် ပြောပေမယ့် တစ်သိန်း ပတ်ဝန်းကျင်ပဲ ရှိတယ်။ အရင်အတိုင်းပါပဲ”ဟု ပြောသည်။

တောင်သူတစ်ဦး လယ်ထွန်နေစဉ်

မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းမှာ ကုန်ကျစရိတ် သက်သာရန် တောင်သူများအတွက် အစိုးရဘက်မှ ချေးငွေ ထုတ် ပေးခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးရေးသုံး စက်ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း တောင်သူလယ်သမားများက ပြော သည်။

နစကသည် တောင်သူများ စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်နိုင်ရန်အတွက် ချေးငွေများ ထုတ်ပေးနေသလို စိုက် ပျိုးရေးသုံး စက်ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူနိုင်ရေးအတွက်ကိုလည်း ချေးငွေများ ပေးနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

မူဆယ် - ရွှေလီ ဂိတ်ပေါက်တွင် အဝင်အထွက်လုပ်ရန်အတွက် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်အနီကို မူဆယ်နှင့် နမ့်ခမ်း အိမ်ထောင်စုဇယား ရှိသူများကိုသာ ထုတ်ပေးသဖြင့် အခြားသော ဒေသမှ လာရောက်သည့် ကုန်သည်များ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေသည့် မြန်မာကုန်သည် အများစုမှာ မူဆယ်နှင့်နမ့်ခမ်း အိမ်ထောင်စုဇယား မရှိသည့်အတွက် စာအုပ်အနီ ပြုလုပ်ရန် အခက်တွေ့နေကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး မူဆယ်- နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများအသင်းမှ ဦးဆောင်၍ ကုန်သည် ၂၀၀ ကျော်အတွက် စာအုပ်အနီ ထုတ်ပေးရန် သက်ဆိုင်ရာ ခရိုင်မှတဆင့် နေပြည်တော်သို့ တင်ပြထားကြောင်း၊ လက်ရှိ အချိန်ထိ ထုတ်ပေးခြင်း မရှိသေးကြောင်း မူဆယ်ဆန်ကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများအသင်းက ဦးဆောင်ပြီးတော့ စာအုပ်အနီ တင်ထားတာ အခုထိ မရ သေးဘူး။ သူက နေပြည်တော် တင်ထားတယ် ပြောတာပဲ။ နေပြည်တော်က မကျသေးလို့ မထုတ်ပေးတာလို့ ပြော တယ်။ မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများ လက်အောက်မှာရှိတဲ့ မူဆယ်ဆန်စပါးအသင်း၊ ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်းအသင်း၊ ရော်ဘာအသင်း၊ ရေထွက်ပစ္စည်းအသင်း အသင်းမျိုးစုံကနေ လုပ်ထားတာ စာအုပ် ၂၀၀ ကျော်လောက် ရှိတယ်။ စာအုပ် ၂၀၀ ကျော်ကို စိစစ်ပြီးတော့ တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်ထွက်ဖို့က အိမ်ထောင်စုဇယားလည်း မရှိဘူး။ မူဆယ်မှာ လာလုပ်စားနေရတာ၊ တရုတ်နိုင်ငံကို အဝင်အထွက် ရှိတဲ့အတွက် စာအုပ်အနီ လုပ်ပေးပါဆိုပြီးတော့ မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများ အသင်းကတဆင့် လုပ်တာ ဒီကနေ့အထိ မရသေးဘူး။ အဲဒါ ဘယ်သူ့ကို တင်ရလဲဆို တော့ ခရိုင် လ.ဝ.ကကို တင်ရတယ်။ ခရိုင် လ.ဝ.က ကနေပြီးတော့ နေပြည်တော်ကို တင်ထားတယ် ပြောပေမယ့် အခုထိတော့ မကျသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ပေါက်ကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာ - တရုတ် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည့် မူဆယ် - ကျယ်ဂေါင် - ရွှေလီအား ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့မှ စတင်၍ လူ အဝင်/အထွက်နှင့် တရားဝင် ကုန်သွယ်ခွင့်ကို ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

မူဆယ်မြို့မှ ကုန်သည်တစ်ဦးက “ဝင်လို့မရဘူးလေ။ အမှန်တကယ် တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်ထွက် သွားလာ လုပ်ကိုင် စားသောက်နေတဲ့ ကုန်သည်ကြီး များ အစစ်အမှန်၊ နောက်ပြီးတော့ သူက မူဆယ် အိမ်ထောင်စု မရှိဘူး။ မူဆယ် အိမ်ထောင်စုဇယား မရှိတဲ့အတွက် ဝင်လို့မရဘူး။ ဝင်လို့မရတဲ့အတွက် တစ်ဗန်းရှုံးသွားပြီ။ တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်လို့ မရဘူး။ ဖုန်းနဲ့ပဲ ပြောနေတာ။ တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်မယ်၊ ထွက်မယ်၊ ပစ္စည်းတွေ သွားကြည့်မယ်၊ နမူနာ သွားကြည့် ပြီး လုပ်ရတာကိုး။ ဝင်ထွက် သွားလာတာ မရတဲ့အတွက် ကုန်သည်ကြီးတွေအနေနဲ့ အများကြီး နစ်နာနေတယ် စာအုပ်အနီ မထုတ်ပေးတာက” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်အနီကို လက်ရှိတွင် မူဆယ်နှင့် နမ့်ခမ်း အိမ်ထောင်စုဇယား ရှိသည့် နေထိုင်သူများကိုသာ လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တခြားသော ဒေသမှ လာရောက် လုပ်ကိုင်သူများ ကို ပွဲစားများက စာအုပ်အနီ လုပ်ပေးမည်ဟု ပြော၍ ငွေကြေး လိမ်လည်မှုများ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

မူဆယ်-နမ့်ခမ်းကုန်သည်အသင်းမှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက “အရင်တုန်းက စာအုပ်အနီဆိုတာက Border Pass ပေါ့နော် BP လို့ ခေါ်တယ်။ ပြီးရင် ခရီးသွားဗီဇာကို အလည်ဗီဇာလို့ ခေါ်တယ်။ Traveling Border Pass ဆိုတာ ရှိတယ် TBP လို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒါက ၆ ညအိပ်၊ ၇ ရက်ကို ပေးတယ်။ အခုလာရင် မူဆယ်အိမ်ထောင်စု မဟုတ်ဘူး၊ စာအုပ်အနီ မလုပ်ချင်ဘူး၊ မူဆယ်ကလူလည်း စာအုပ်အနီ မလုပ်ချင်ဘူးဆိုရင် TBP ကို ဓာတ်ပုံတွေ ပေးလိုက်တာ နဲ့ နန်းတော်ပေါက်မှာ မကဖ ကနေပြီးတော့ ထုတ်ပေးလိုက်တယ်။ အဲဒါဆိုရင် ၆ ညအိပ် ၇ ရက်နဲ့ ဝင်သွားလို့ရပြီ။ Traveling Border Pass ကို ပေးဖို့အတွက်ကို စာအုပ်အနီကတော့ ဟုတ်တယ် ဥပဒေနဲ့ မညီဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံက မပေးနဲ့ ရတယ်။ အဓိကကတော့ အစ်ကိုတို့ကတော့ စာအုပ်အနီ မပေးနိုင်ရင် ပြည်သူတွေ လွယ်လွယ်ကူကူ သွား ပြီးတော့ အရင်လိုပဲ ပုံမှန်သွားလာနိုင်အောင်လို့ Traveling Border Pass ကို ပေးစေချင်တယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် တကယ် ကုန်သည်ကြီးများအသင်းက တကယ့် အမှန်အကန် တကယ့်ကို လိုအပ်နေတဲ့ ၁၀၅ မိုင်၊ မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်စည်ဒိုင် သူတို့အပါ၊ ပြီးရင် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင်၊ ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်း၊ သစ်သီးဝလံ၊ ကားအသင်းတွေ အမှန်အကန် ပေးသင့်တယ်လို့ တောင်းဆိုချင်တာပေါ့လေ” ဟု ပြောသည်။

စာအုပ်အနီ လုပ်ရာတွင် မြန်မာကျပ်ငွေ သိန်း ၂၀ မှ သိန်း ၅၀ အထိ ဈေးနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ရှိ အမည်ခံ အလုပ်ရှင်၏ လုပ်ငန်းခွင်တွင် မလုပ်ဘဲ အခြားသော အလုပ်ရှင်၏ လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှု ယခင်ကထက် ပိုမိုများပြားလာ ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းဥပဒေအရ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်ထံတွင်သာ အလုပ်လုပ်ကိုင် ရခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ၎င်းအလုပ်ရှင်ဘက်မှ တရားဝင် အလုပ်ထွက်စာမပေးသဖြင့် အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးအသစ် ပြောင်းလဲရန်မှာ မလွယ်ကူသောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ အလုပ်ရှင်မတူဘဲ အလုပ်လုပ်ကိုင်မှု များလာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးအဟောင်းကနေ တရားဝင် အလုပ်ထွက်စာ မပေးတာတွေပေါ့။ အဲဒီလိုမပေးတဲ့အခါဆို တစ်ဖက် အလုပ်ရှင်အသစ်သူဋ္ဌေးဆီကို အလုပ်သမားကနေ Work Permit ဟိုဘက် အသစ်သူဋ္ဌေးနာမည်နဲ့ ပြောင်းလို့မရဘူး။ မရတဲ့အခါကျတော့ ဒီအတိုင်းပဲ အလုပ်လုပ်နေရတာပေါ့။ အဲဒီမှာ ကောင်းတာတစ်ခုက ရှိသလို ဆိုးတာလည်း ရှိတယ်။ ကောင်းတာတစ်ခုက ဘာလဲဆိုတော့ အလုပ်တော့ လုပ်နေရတယ် သူဋ္ဌေး မပြောင်းလိုက် ရဘူးပေါ့။ အထူးသဖြင့် အဲဒီလိုပြဿနာတွေက MOU စနစ်နဲ့ လာတဲ့အလုပ်သမားတွေ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို ရှိတာ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တရားဝင် အလုပ်ထွက်စာပေါ့ သူဋ္ဌေးဟောင်းဆီကနေ အဲဒီလို မထုတ်ပေးဘူး။ မထုတ်ပေးဘူးဆိုတာက တော်တော်များများ မြန်မာအေဂျင်စီတွေက အဲဒီလို တရားဝင်ထွက်စာတောင်းပြီးဆိုရင် အလုပ်သမားတွေဆီကနေ မတရား ပိုက်ဆံပြောင်းတယ်။ လူတစ်ယောက်ကို ဘတ်လေးထောင်၊ ငါးထောင် တောင်းမှ ထုတ်ပေးတယ်ပေါ့။ တချို့တွေဆိုရင် အလုပ်စမတ်ခဆိုတဲ့ အလုပ်လျှောက်ခ တွေကို ပေးရတယ်။ Work Permit တွေ မပြောင်းထား ပေးဘူး။ မပြောင်းထားပေးလို့ လွန်ခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ မှာ Work Permit တော်တော် များများ သက်တမ်းမတိုးထားရဘူး။ ဒါကို ဘတ်အသစ်ဖွင့်တဲ့အခါမှ ဘတ်ပြန် လျှောက်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ့ ဆက်ပြီးတော့ စည်းရုံးတယ်ပေါ့။ မသိနားမလည်တဲ့ တောသူတောင်သား အများစုကတော့ ဒီလိုဒဏ်ကို ခံနေရ တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု(ဓါတ်ပုံ-Getty Imgaes)

ယခုကဲ့သို့ Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်နှင့် မတူသည့်လုပ်ငန်းခွင်များတွင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ လုပ်ကိုင်နေရခြင်းသည် တရားဝင်ဖြစ်စေရန် ကြိုးစားကြသော်လည်း အထောက်အထားလက်မှတ်များ ပြုလုပ် ရသည့် လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ၎င်းတို့အတွက် ရှုပ်ထွေးကြန့်ကြာမှုများနှင့် ကုန်ကျစရိတ် များပြားမှုများကြောင့် ယခုကဲ့သို့ တရားမဝင်ပုံစံအဖြစ်သို့ ရောက်သွားကြခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်နေသူများက သုံးသပ်သည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်နှင့်မတူသည့် လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ရနေခြင်းသည် ၎င်းတို့အား လက်ခံခန့်အပ်သည့် လုပ်ငန်းရှင်သူဌေးများကြောင့် ဖြစ်သည့် အတွက် ၎င်းတို့၌လည်း တာဝန်ရှိကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံရှိ Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အထောက်အထားရှိသည် ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ၊ သူဌေးတူသည်ဖြစ်စေ၊ မတူသည်ဖြစ်စေ တကယ်တမ်း ပြောမယ်ဆိုရင် လက်ခံတဲ့လူမရှိရင်တော့ ဘာမှလုပ်လို့မရဘူးလေ။ ဆိုလိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်ကတော့ ထိုလုပ်ငန်းရှင် များလည်း အလုပ်သမားလိုအပ်မှုတွေရှိနေတယ်။ အလုပ်သမားလည်း အလုပ်လိုအပ်မှုတွေ ရှိနေတယ်။ နှစ်ယောက်စလုံးမှာ အပြစ်ရှိနေတာကို။ သူဋ္ဌေးမတူဘဲခိုင်းတဲ့သူ သူဋ္ဌေးမှာ ပိုအပြစ်များတယ်လေ။ အဲဒီမှာ သူ့ကို လုပ်ခလစာ အပြည့် ပေးလား၊ မပေးလား အဲဒီဟာလည်း ပြန်ကြည့်ရဦးမယ်။ သူဋ္ဌေးက ပိုအပြစ်ကြီးတယ်။ အလုပ်သမားတွေကရော သူဋ္ဌေးမတူဘဲနဲ့ ဘာလို့သွားလုပ်လဲ။ မလုပ်ရင် ထမင်းငတ်မှာပေါ့။ အဓိကက သူတို့ နှစ်ယောက်မှာ အခက်အခဲက တူနေတယ်” ဟု ၎င်းက သုံးသပ်သည်။

ထိုင်းဥပဒေအရ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်ထံတွင်သာ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရ မည်ဖြစ်သောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးမတူညီပါက တိုင်ကြားချက်ကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဝင်ရောက်စီးနင်းခြင်းခံရသည့်အခါတွင်လည်းကောင်း ဖမ်းမိခဲ့ပါက ဥပဒေအရ အရေးယူခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း Labour Right Foundation (LRF) မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အလုပ်အကိုင်ရှားပါးခြင်းမျိုးမရှိဘဲ ပေါများလွန်းသောကြောင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ လုပ်သား များအား ခေါ်ယူနေရခြင်းဖြစ်သောကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ကြခြင်းသည် လွယ်လင့်တကူ ဆုံးဖြတ်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

“အလုပ်အကိုင်ကတော့ ပုံမှန်ရှိနေတာပဲ။ သို့သော် လုပ်သားတွေကိုယ်တိုင်က လွယ်လင့်တကူ ဆုံးဖြတ်တာ။ ဥပဒေဆိုတာကို ထည့်မစဉ်းစားတော့ဘဲနဲ့ ချက်ချင်းပဲ ဒီနေ့အလုပ်လုပ်နေရင်းမှ ငါ ဒီမှာအလုပ် မလုပ်ချင်တော့ ဘူး။ ငါ့သူငယ်ချင်းက ဘယ်မှာရှိတယ်။ ငါ့ရပ်ဆွေ ရပ်မျိုးက ဘယ်မှာရှိတယ်။ အဲဒီမှာ ငါသွားပြီး အတူနေချင်တယ် ဆိုပြီး ကောက်ခါငင်ခါ ထွက်သွားတာတွေရှိတယ်။ ဥပဒေအရ ပြောရမယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားဟာ စက်ရုံကနေမှ အလုပ်ကနေ ထွက်ခွာချင်ပါတယ်ဆိုရင် အနိမ့်ဆုံး ၁၅ ရက် ကြိုတင်အကြောင်းကြားရတယ်။ အလုပ်ရှင်ကလည်း ဒီလုပ်သားကို မလိုချင်တော့ပါဘူးဆိုရင် နောင် ၁၅ ရက်နေရင် အလုပ်ကနေ အနားပေးတော့မယ်ဆိုတာမျိုး အပြန်အလှန် အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမားဘက်ကနေ သတိပေးရတာတွေ အကြောင်းကြားရတာတွေရှိတယ်။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအဖြစ် လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေစဉ်ကာလမှာ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အလုပ်သမားဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ဥပဒေတွေအားလုံး သိအောင်ကြိုးစားပြီးမှ စနစ်တကျ နေထိုင်လုပ်ကိုင် ကြဖို့ အကြံပြုချင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းကလည်း ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုတွင် အလုပ်ရှင်မတူဘဲ အလုပ် လုပ်ကိုင်နေသည်ဟု တိုင်ကြားချက်ကြောင့် ထိုသို့လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာလုပ်သား ၈ ဦး နှင့် ကမ္ဘောဒီးယား လုပ်သား ၉ ဦး စုစုပေါင်း ၁၇ ဦးတို့အပြင် ထိုင်း ကန်ထရိုက်တာနှစ်ဦးကိုပါ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းလိုက်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၉

ကချင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ဆောင်နေသည့် ကန်ပိုက်တည် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် လွယ်ဂျယ် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများသည် မိုးရွာသွန်မှုများကြောင့် ပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ကုန်တင်ကားသမားများထံမှ သိရသည်။

အဆိုပါ လမ်းပိုင်း ပျက်စီးမှုများသည် နှစ်စဉ် မိုးရာသီရောက်တိုင်း ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ကချင် ပြည်နယ် ကန်ပိုက်တည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းပိုင်း ပျက်စီးမှုများကို တရုတ်ကုမ္ပဏီများက ပြုပြင်မှုများ ရှိနေကြောင်း၊ သို့သော် ယခုနှစ် မိုးတွင်းကာလတွင် ယခင်နှစ်များကဲ့သို့ ဆိုးရွားစွာ ပျက်စီးမည် မဟုတ်ကြောင်း ကန်ပိုက်တည် လမ်းကြောင်း မောင်းနေသည့် ကုန်ကားသမား ကိုရှမ်းကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကန်ပိုက်တည် ဘက်မှာလည်း အခုက ရှိတော့ ရှိတယ်။ လမ်းတော့ ပြန်တော့ ပြင်နေတယ်။ နည်းနည်းပါး ပါးတော့ လုပ်နေကြတယ် တရုတ်နဲ့။ လမ်းတော့ ဆိုးတော့ ဆိုးသေးတယ်။ ဆိုးပေမယ့်လည်း နည်းနည်းတော့ သွားလို့ရသေးတယ်။ သူတို့ လုပ်တော့ လုပ်နေတာပဲ။ အကြမ်းပေါ့နော် ချိုင့်၊ ကျွင်းတွေ ရှိတဲ့နေရာတို့ ဘာတို့ အဲဒီ လိုတွေ ဖို့၊ ကျောက်တွေ ဘာတွေဖို့ အဲဒီလိုတော့ လုပ်နေကြတယ်။ လမ်းပိုင်းက အခုမှ စလုပ်တာဆိုတော့ လုံးလုံး ကောင်းတယ်လို့တော့ ပြောလို့ မရသေးဘူး။ အခုမှ စလုပ်တုန်းပဲ အဲဒီလို ဖြစ်နေတယ်။ အရင်နှစ်လည်း ဒီအတိုင်း ပဲ။ အရင်နှစ်တွေ တုန်းကတော့ မပြင်ဘူးပေါ့နော်။ ဒီနှစ်တော့ သူတို့ နည်းနည်းပါးပါးတော့ သူတို့လုပ်နေတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကန်ပိုက်တည် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းကိုတွေ့ရစဉ်

ကချင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ လမ်းပိုင်းအများစုသည် နှစ်စဉ် မိုးအဆက်မပြတ် ရွာသွန်းချိန်တွင် တောင်ကျရေများခြင်း ကြောင့် တောင်ကမ်းပါး ပြိုကျခြင်း၊ လမ်းပိတ်ဆို့မှုများ ဖြစ်ပွားလေ့ ရှိသည်။

ထို့နောက် ကားလမ်းပေါ်ရှိ ရေစီးလမ်း‌ကြောင်းများကြောင့် လမ်းပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိကြောင်း ကုန်ကား သမားများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အဓိက တင်ပို့နေသည့် ငှက်ပျောများသည် ရာသီကုန်နေပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် အစီးရေ အနည်းငယ်သာ တင်ပို့မှုရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေးတွင် အဓိက လမ်းပိုင်းဖြစ်သည့် ဗန်းမော် - လွယ်ဂျယ် လမ်းပိုင်းလည်း ပျက်စီးမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ကုန်တင်ကား အကြီးများသာ သွား၍ရကြောင်း၊ မော်တော်ကားအငယ်များ သွားရန် ခက်ခဲသည်ဟု လွယ်ဂျယ်ဒေသခံတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မိုးရွာရင်တော့ လမ်းက မကောင်းဘူးလေ။ ကားကြီးတွေ သွားတာ များတယ်လေ။ အဲဒီကြောင့်မို့ ကား တွေက သွားဖို့ ခက်နေတာ ကားသေးတွေက။ မိုးတွင်းဆိုရင်တော့ သူတို့ မပြင်ဘူး။ အခုက ကျနော် လွယ်ဂျယ် ကနေ နမ့်ခမ်းကို ပြေးတယ်လေ။ မိုးတွင်းဆိုရင်တော့ ကားမပျက်ရင်တော့ ၂ ရက်ပေါ့။ မိုးမရွာရင်တော့ တစ်ပိုင်း ပဲလေ ရောက်ပြီ” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်က မိုးရွာသွန်းလို့ လွယ်ဂျယ်လမ်း ပိတ်ဆို့စဉ်

တရုတ်-မြန်မာ ကုန်သွယ်ရာ လမ်းကြောင်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ဗန်းမော် - လွယ်ဂျယ်လမ်းတွင် မိုးအဆက်မပြတ် ရွာသွန်းမှုများကြောင့် မြေကြီးနိမ့်ကျ ပျက်စီးခြင်းနှင့် တောင်ကျချောင်းတံတား ဘေလီသံဘောင် ပျက်စီးခြင်းများ ရှိခဲ့သည်။

အလားတူ သစ်သားကြမ်းခင်းတံတား ကမ်းကပ်ခုံနေရာ ချောင်းရေတိုက်စားပြီး ပျက်စီးခြင်းများလည်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ ကြောင်း သိရသည်။

ဗန်းမော်-လွယ်ဂျယ် လမ်းပိုင်းတွင် ဗန်းမော်ခရိုင်ထွက် ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ပြောင်း ၊ ငှက်ပျော၊ ကြံ၊ ဖရဲတို့ကို တရုတ်သို့ တင်ပို့လျက်ရှိပြီး လက်ရှိတွင် ပို့ကုန်ရှားပါးသည့် ရာသီဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ကုန်ကား အများစုသည် ရပ်နားနေရ သည်ဟု ကုန်တင်ကား မောင်းနှင်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၉

ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အကျိုးဆောင် လိုင်စင်ရ အေဂျင်စီများအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများသို့ စေလွှတ်မည့် အလုပ်သမားများအား ခိုင်လုံသည့် အကြောင်းပြချက်မရှိဘဲ အချိန်မီ စေလွှတ်နိုင်ခြင်း မရှိပါက လိုင်စင်ရုပ်သိမ်း သည်အထိ အရေးယူခြင်း ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေးဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံမှအပ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံအလိုက် စေလွှတ်မည့် အေဂျင်စီများ လိုက်နာရမည့် အချက်များအား ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့ ရက်စွဲနှင့် အလုပ်သမား ညွှန်ကြားရေးဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အလုပ်ခေါ်စာ Demand Letter အတုများ ဖြင့် အလုပ်သမား စုဆောင်းခြင်း၊ သင်တန်း တက်ရောက်စေပြီး ငွေကြေးကြိုတင် ကောက်ခံထားပြီး အလုပ်သမား စေလွှတ်မှု မပြုခြင်း စသည့် ပြဿနာများကြောင့် ယခု အချက်များအား ထုတ်ပြန်ရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ ထုတ်ပြန်လိုက်သည့်အတွက် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ အလုပ်သမား စေလွှတ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ကာလ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ အချိန်ကြန့်ကြာမှုများ ရှိနိုင်သော်လည်း ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ကောင်းမွန် ကြောင်း လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေးမှ မန်နေဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “မလေးရှားနဲ့ပတ်သက်တာ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ကောင်းတယ်။ အရင်တုန်းက စည်းကမ်းမရှိဘဲနဲ့ Process ကြီးက ပြောင်းပြန်ဖြစ်နေတာ။ အခုတော့ Process အမှန်ဖြစ်သွားပြီ။ လောလောဆယ် တဒင်္ဂ အခက် အခဲတွေ ဖြစ်ကြမယ်။ ရေရှည်အတွက် ကောင်းသွားမယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို သင်တန်းဆိုလည်း သင်တန်း အလျောက် ညွှန်ကြားချက်တွေ ဘယ်လောက် ထုတ်ထုတ် လုပ်စားတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ ရှိနေသရွေ့ ပျက်နေဦးမှာပဲ။ အခုဌာနက ကြီးကြပ်လိုက်တဲ့အတွက် အရမ်းကောင်းသွားပြီ။ စေလွှတ်လည်း ဒီအတိုင်းပဲ။ အလုပ်ရှင် အလုပ် သမား စာချုပ် ချုပ်တယ်။ ထိုင်းလည်း စာချုပ်ချုပ်ရတာပဲ။ ဂျပန်လည်း စာချုပ်ချုပ်ရတာပဲ။ အခု စာချုပ်သည် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဆိုင်ရာ အရာရှိတွေ ရှေ့မှာ ချုပ်ကြတဲ့အတွက် ကလေးတွေအတွက်လည်း မျှော်လင့်ချက် ပို ကောင်းတယ်။ ပိုပြီး cover ဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့ အေဂျင်စီတွေအတွက်လည်း ပိုပြီး ခိုင်မာတာပေါ့။ ကြိုက်တယ် ကျနော်ကတော့ သဘောကျတယ်။ အခုက ကလေးတွေဆီက ပိုက်ဆံ တစ်သိန်းယူ၊ သင်တန်း တက်ခိုင်း၊ အေဂျင်စီက တစ်သိန်းယူ ပွဲစားက သုံး၊ လေးသိန်းယူ၊ ငါးသိန်းကောက်၊ ၁၀ သိန်းကောက် အဲဒီလိုတွေ လုပ်ပစ် လိုက်တာ။ ကလေးတွေက ဘာမှန်းမသိဘဲ ခံလိုက်ရတာ”ဟု ပြောသည်။

 ပြည်ပထွက်မည့် မြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေးဦးစီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ အလုပ်ရှင်မှ လက်မှတ် ရေးထိုးပေးပို့သည့် EC စာချုပ် (Employment Contract) များအား မိတ္တူ ၃ စုံကူး၍ အေဂျင်စီ၏ မန်နေဂျင်းဒါရိုက်တာ ကိုယ်တိုင် လက်မှတ်ထိုးပြီး နီးစပ်ရာ အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေးဦးစီးဌာန (မြို့နယ်) ရုံးသို့သွားရောက်ကာ အလုပ်သမား တစ်ဦးချင်းစီအလိုက် စာချုပ်ချုပ်ဆိုရန် ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် အလုပ်သမားသံအရာရှိ ထောက်ခံပြီးသည့် Demand Letter များကို သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ မြန်မာသံရုံးမှ မှန်ကန်ကြောင်း စိစစ်ပြန်ကြားပြီးသည့် Demand Letter များအတွက် ဦးစီးဌာန(ရုံးချုပ်)မှ စေလွှတ်ရေး လုပ်ငန်း စဉ်များ ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း ခွင့်ပြုသည့်စာ ရရှိမှသာ အလုပ်ရှင် အလုပ်သမား သဘောတူ စာချုပ်ချုပ် ဆိုရန်နှင့် ထိုစာချုပ်ချုပ်ဆိုရာတွင် ခွင့်ပြုစာ၊ Demand Letter၊ အလုပ်သမား၏ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် မူရင်း/မိတ္တူ ယူဆောင်သွားရန် ပါရှိသည်။

အလုပ်သမားများ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် လမ်းညွှန်သင်တန်း တက်ရောက်ခွင့်များအား ဇူလိုင်လ ၃ ရက်နေ့မှ စတင် ကာ ပြောင်းလဲ သတ်မှတ် လိုက်ခြင်းဖြစ်သောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် အေဂျင်စီ အရေ အတွက်လည်း လျော့နည်းသွားနိုင်ကြောင်း ပွင့်ဖူးအောင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေးမှ မန်နေဂျင်း ဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြတ်ဟေမာန်လင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက်မည့် မြန်မာများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဘာဖြစ်လို့လဲဆို အခုနောက်ပိုင်းက အေဂျင်စီတွေက အခုလောလောဆယ်မှာ ငွေရလွယ်တဲ့ လုပ်ငန်း ဖြစ် နေတယ်။ နိုင်ငံခြားကလည်း လုပ်သားတွေက ဒီမြန်မာပြည်က လုပ်သားတွေက အမြဲတမ်း စေလွှတ်ပြီး ပို့နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ လိမ်တာတွေ များတာကို။ လိမ်ချင်လို့ကို တချို့က အေဂျင်စီ ထောင်ကြတယ်။ လိုင်စင်ကို cover ယူပြီးတော့ အဲဒီလိုင်စင်တစ်ခု ရတယ်ဆိုရင် ရုံးပေါ် တက်လာမယ်၊ ငွေကြေး ကောက်ခံမယ် ဒါတွေကို လုပ်ချင်လို့ လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို ရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် အဲဒါတွေကို သူတို့လည်း သိ တယ်။ လိုင်စင်တင်တုန်းက အချက်အလက်တွေ ပြည့်စုံလို့ သူတို့ပေးလိုက်ရတာကို။ ထိုင်းတွေလည်း လျော့သွား မှာ လျော့သွားနိုင်တယ်။ ထိုင်းက နဂိုကတည်းက အရေးယူပြီးသား ၇၆ ရက် တစ်ခါမပြည့်ရင် နောက်နှစ်ခါ သုံးခါ မြောက်ဆို လက်မှတ် တစ်ခါထိုးရတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ၄ ခါ သုံးကြိမ်မြောက်သွားပြီ သုံးခါထိုးပြီးသွားပြီဆိုရင် ၆ လ အနည်းဆုံး ပိတ်သိမ်းမှာလေ။ အလုပ်ရဲ့ Process အရဆိုရင် ၃ လအတွင်းက လုံးဝကို ထွက်ခွာလို့ရတယ်။ စက်ရုံ ကလည်း သူ လိုအပ်တဲ့ အော်ဒါကို လိုအပ်တဲ့ အချိန်မှာ ခေါ်တာဆိုတော့ စက်ရုံတစ်ရုံက Demand ၅၀၀ ထွက် ထားတယ်ဆိုရင် အဲဒီမှာ သူ့ရဲ့ schedule က ပါလာပြီးသား ဘယ်လကို ဘယ်နှယောက် ပို့ရမယ်ဆိုတာ ကိုယ်က အဲဒါကို ဒီကနေ ချင့်ချိန်ပြီး စာချုပ်ချုပ်ပြီး တင်တယ်ဆိုရင် အများဆုံး နှစ်လပေါ့” ဟု ပြောသည်။

အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေးဦးစီးဌာန၏ ယခုထုတ်ပြန်ချက်ကြောင့် ပြည်ပသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်လို သည့် မြန်မာအလုပ်သမားများအပေါ် လိမ်လည်မှုများ လျော့နည်းသွားနိုင်ကြောင်း၊ သင်တန်း ပြီးဆုံးသွားသည့် အလုပ်သမားများ အနေဖြင့်လည်း အချိန်မီ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံသို့ မသွားရသည့် အခြေအနေများလည်း လျော့နည်း သွားနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၉

ကမ္ဘာ့ဒေါ်လာဈေး တက်လာမှုနှင့်အတူ မြန်မာ့ရွှေဈေးများ တဟုန်းထိုး တက်လာမှုများကြောင့် ရွှေဈေးကွက် အတွင်းမှာ ရွှေထည်အဟောင်း ရောင်းချသူများ ပိုမို များပြားလာသည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ရွှေဈေးများ တက်လာခြင်းကြောင့် လက်လုပ်လက်စားများနှင့် စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ကိုင်သူများက အထည်အဟောင်း များကို ပြန်လည်ရောင်းချလာကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောပါ သည်။

ရွှေထည်များကို ပြသနေစဉ်

၎င်းက “ဈေးကွက်ကတော့ အေးတယ်။ လောလောဆယ် မိုးဦးကျ ကာလဖြစ်တဲ့အတွက် အရောင်းအဝယ် အေး တယ်။ လယ်သမားတွေ ကိုင်းသမားတွေလည်း လုပ်ငန်းခွင် ပြန်ဝင်နေတဲ့ အချိန်ဆိုတော့။ အထည်ပျက်တွေ (အထည်ဟောင်း) လာပြန် ရောင်းတာ များတယ်။ အထည်ပျက်တွေက တစ်နေ့ကို ပိဿာချိန် ငါးဆယ်လောက် လာပြန် ရောင်းတာများတယ်။ ငွေရှင်းတာတောင်မှ တစ်ရက်ထဲ အကျေမရှင်းနိုင်ဘူး။ တောကလာရောင်းတာတွေ သုံးရက်ခြား လေးရက်ခြား အဲလိုခြားပြီးတော့ ပြန်လုပ်ရတယ်။ ရွှေဈေး မကျတဲ့ အကြောင်းအရင်းက ဒေါ်လာဈေး ကြောင့်ပါ။ လေမုန်တိုင်း တိုက်လိုက်တဲ့အတွက် သွပ်ပြားတွေ သံတွေ ဘိလပ်မြေတွေ လိုကုန်ရော။ လိုတော့ အဲဒါ တွေကို ဒေါ်လာဈေး အဲဒီမှာ မြောက်ကုန်တာ။ ဒေါ်လာဈေး ပြန်ကျရင်တော့ ပြီးသွားမှာပါ။ လေမုန်တိုင်း တိုက်တဲ့ ကိစ္စကြောင့် ဒေါ်လာဈေးပျောက်ပြီး ရွှေဈေးတွေ နည်းနည်း ပြန်မြင့်နေတယ်။ ဒေါ်လာဈေး ကျသွားရင်တော့ ရွှေ ဈေး ပြန်ကျသွားမှာပါ။ ရွှေကတော့ ပေါနေပြီ ဈေးကွက်ထဲမှာ အိုင်နေပြီ”ဟု ပြောသည်။

ရွှေဈေး အတက်အကျ မတည်ငြိမ်ခြင်းကြောင့် ရွှေလုပ်ငန်းများတွင် အခက်အခဲများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့နယ်မှ ရွှေဆိုင်ပိုင်ရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အခေါက်ရွှေအတုံးလိုက်ကိုတွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “အရောင်းအဝယ်က ပါးတယ်။ ပြန်လာရောင်းတဲ့ သူတွေ အပေါင် လက်ခံရတဲ့ဟာတွေလည်း ပိုများပါ တယ်။ မုန်တိုင်းဒဏ် ခံခဲ့ရတဲ့သူတွေ သူတို့မှာ ပိုက်ဆံလိုတော့ ပြန်ပြီး လာပြန် ရောင်းတာ ရှိတယ်။ ဒေါ်လာဈေး တက်ရင် ရွှေဈေး တက်တာက ပုံမှန်ပါပဲ။ ကျနော်တို့အတွက် ကတော့ ရွှေဈေးငြိမ်ရင် အလုပ်လုပ်လို့ ပိုအဆင်ပြေ တယ်။ တကယ်လို့ ရွှေဈေး အတက်အကျ များသွားတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့အတွက် အလုပ်လုပ်ရတာ အခက်ခဲ ရှိတယ်။ လူတွေကို ရွှေဈေးပြောရတာလည်း သိပ်အဆင်မပြေဘူး။ ပြန်လာရောင်း ပြန်ရောင်း အဲဒါတွေလည်း အဆင်မပြေဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ကမ္ဘာ့ဒေါ်လာဈေး အတက်အကျများကြောင့် လာမည့် ဈေးကွက်ကို အခြေအနေကို ခန့်မှန်းရ ခက်ခဲနေကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။