CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃

မြန်မာနိုင်ငံ၏ GDP (ပြည်တွင်းအသားတင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု)သည် ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက်တိုင်း တိုင်းပြည်တိုးတက်နေခြင်း မဟုတ်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးတွင် ၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်၌ GDP သည် ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ယခု ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ် တွင် ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက်လာမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၊ ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုများနှင့် ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီ ၏ လုပ်ခလစာများနှင့် ချိန်ထိုးရန် လိုအပ်သည့်အတွက် GDP တိုးတက်နေသော်လည်း တိုင်းပြည်တိုးတက် နေ သည်ဟု ပြော၍မရကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “GDP ကိုတော့ ဘယ်နည်းနဲ့တွက်တယ် တွက်နည်းတွေ အများကြီးရှိတယ်။ နောက်တစ်ချက် ရှိတာက တော့ Trade value ကတော့ တက်ကောင်းတက်နိုင်လိမ့်မယ်။ Trade ကတော့ တရုတ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ် တွေ ပြန်ဖွင့်လာတယ်။ မြဝတီဘက်ကို ပြောင်းတွေ ထွက်တယ်ဆိုတော့ Trade value က တက်ပေမယ့် ပြည်တွင်း မှာရှိတဲ့ inflation (ငွေကြေးဖောင်းပွမှု) ပေါ့နော် အဲဒါတွေလည်း ပြန်ချိန်ရမယ်။ နောက်တစ်ခုက ကုန်ဈေးနှုန်းပေါ့ နော် အဲဒါတွေ အစစအရာရာ ချိန်ပြီးတော့မှ GDP effect က ဘယ်လောက်ရှိတယ်ဆိုတာ ပြန်တွက်ရမယ်။ GDP တိုးတက်တိုင်း တိုင်းပြည်တိုးတက်တာ မဟုတ်ဘူး။ တိုင်းပြည်ရဲ့ သိပ်သည်းဆကို ပြန်တွက်ရတယ်။ အဲဒီ သိပ် သည်းဆတွေ မတွက်ဘဲနဲ့ဆိုရင်တော့ GDP တိုးတက်တယ် တိုင်းပြည်တိုးတက်တယ်လို့ ပြောလို့မရပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးက ကျနိုင် ကျနေနိုင်တယ်ပေါ့နော်။ inflation တွေ ရှိမယ်၊ အထဲမှာရှိတဲ့ ကုန် ဈေးနှုန်း မတည်ငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒါကို စားသုံးသူ တစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ဝင်ငွေထွက် ငွေကိုပါ ပြန်တွက်ရမှာလေ။ ဝင်ငွေထွက်ငွေနဲ့ ပြန်တွက်ရင်တော့ အများကြီး difference (ကွာခြားချက်) တွေ ဖြစ်နေတယ်ပေါ့နော် မြန်မာနိုင်ငံက။ ဆိုတော့ အဲဒါကို သေချာနည်းလည်ဖို့ လိုမယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

 ရန်ကုန်မြို့က ဗိုလ်ချုပ်ဈေးအတွင်းက တစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ကိုဗစ် - ၁၉ ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု၊ နိုင်ငံတွင်း မတည်ငြိမ်မှုနှင့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ဖိအားများကြောင့် ယခင်နှစ်များက သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက် မှုနှုန်းအနေဖြင့် အနုတ် ၅ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့သည်ဟု အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် (ADB) ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ GDP သည် နှစ်စဉ် ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၇ ရာခိုင်နှုန်းအကြားတွင် ရှိသင့်သော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည် တည်ငြိမ်သည့် အနေအထား၌ မရှိသေးခြင်းကြောင့် GDP ကျမသွားဘဲ တိုးတက်မှု ရှိနေခြင်းမှာ ကောင်းမွန်သည့် အနေအထားတစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပုံမှန်ပေါ့ GDP တိုးတာက တချို့တိုင်းပြည်ဆို ဖွံ့ဖြိုးပြီးသား နိုင်ငံတွေဆိုရင် GDP တိုးတာ နှစ်စဉ် တချို့ ကြောက်စရာကောင်းအောင် တိုးတာတွေ ရှိတယ်။ အရမ်းကို GDP တိုးတက်နှုန်း မြင့်သွားတာ ရှိတယ်။ GDP က တန့်နေတာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ ပုံမှန်ကလေ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်က ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် တက်နေတယ်ဆိုရင် တော်တော်လေး အဆင်ပြေတယ်။ ပုံမှန် နှစ်စဉ် ၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဆို တော်တော်လေး အဆင်ပြေတယ်။ အဲဒီလောက်ထိ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မတိုးရင်တောင် ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ကြားထဲမှာ ပုံမှန်လေး တိုးတက်နေတယ်၊ GDP မကျသွားဘူးဆိုရင်ကို တိုင်းပြည် အခြေအနေ ကောင်းနေတယ်။ GDP ကို ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိ တိုးအောင်လုပ်ပေးနိုင်ရင် ကောင်းတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် GDP တိုးတိုင်း၊ GDP ကျတိုင်းလည်း လူတစ်ဦးချင်း ဝင်ငွေပေါ့နော်၊ တိုင်းပြည်က ချမ်းသာလာသလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းကလည်း ရှိတယ်။ အမြင်အားဖြင့်တော့ GDP တိုးတယ်ပြောလိုက်ရင် တိုင်းပြည်ကောင်းတယ်လို့ ထင်ပေမယ့် တကယ့် တကယ် တိုးလာတာက GDP က Export မဟုတ်ဘဲနဲ့ Import အပိုင်းမှာ အရမ်းတွေ ဆောက်လုပ်ရေးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ တိုးလာလို့ နိုင်ငံခြားအရံငွေ ထုတ်သုံးလာရင်လည်း GDP မှာ အပေါင်းဖြစ်သွားတာပဲ။ ဒါမျိုးဆိုရင်တော့လည်း တိုင်းပြည်ထဲမှာ နိုင်ငံခြားအရံငွေ အလုံအလောက်ရှိရင်တော့ တစ်မျိုးပေါ့။ မရှိလို့ရှိရင် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း တက်တာ တွေ ဖြစ်လာမယ်။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ GDP က တိုးတိုင်းလည်း ကောင်းတာမဟုတ်ဘူး။ ပုံမှန်အားဖြင့် Export နဲ့ Import နဲ့ မျှနေပြီးတော့ ကွာခြားပေါ့ ပို့ကုန်သွင်းကုန် ကွာခြားချက်ကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သ၍တော့ တိုင်းပြည် GDP က ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၇ ရာခိုင်နှုန်းကြားလေးမှာ သွားနေရင် ဘာပဲပြောပြော အဆင်ပြေနိုင်တယ်ပေါ့ အစ်ကို ကတော့ အဲဒီလိုမျိုးပဲ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းကိုတွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက်မှုကို တွက်ရာတွင် လယ်ယာကဏ္ဍ၊ စက်မှုကဏ္ဍ၊ ဝန်ဆောင်မှု ကဏ္ဍများအလိုက် ရာခိုင်နှုန်း များ တိုးတက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပို့ကုန်နှင့် သွင်းကုန် အပြင် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ တိုးတက် မှုနှုန်းကိုလည်း ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ပြည်သူများ၏ လုပ်ခလစာများနှင့် အခြေခံ စားသောက်ကုန် ဈေး နှုန်းနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု အချိုးအစားများကိုလည်း တွက်ချက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ပြောသည်။

ပို့ကုန်ထက် သွင်းကုန်ပမာဏ များပြားနေပြီး ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စွမ်းအားများ ကျဆင်းနေမည်ဆိုပါက တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံခြားအရံငွေများ ထိခိုက်နိုင်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စွမ်းအားများ ပိုမို တိုးတက်လာစေဖို့ နိုင်ငံတော်မှ ပံ့ပိုးကူညီရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃

ထိုင်းတွင် မြန်မာအပါအဝင် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများထဲမှ ဇူလိုင်လကုန်အထိ အမည်စာရင်း တင်သွင်း ထားပြီးသူများအား ဩဂုတ်လကုန်အထိ နေထိုင်ခွင့်ပြုထားကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၌ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာ အပါအဝင် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား များအား အထောက်အထား လက်မှတ်ပြုလုပ်ပေးရန်အတွက် ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်‌နေ့အထိ နောက်ဆုံးထား၍ အမည်စာရင်း တင်သွင်းရန် ထိုင်းပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “သူတို့နောက်ထပ်တစ်လပေါ့။ တစ်လဆိုတာက ဩဂုတ်လကုန်အထိ အဲဒီ Name List တင်ထားတဲ့ လူတွေက တရားဝင်နေထိုင် လုပ်ကိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ အဲဒီဟာပဲ ထုတ်ပြန်ချက် ထပ်ပြီး တော့ ထွက်လာတယ်။ ကျန်တာကတော့ ဟိုဒင်းမဖြစ်သေးဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီအစိုးရအသစ်ဖွဲ့ ဖို့က အဆင်မပြေ ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် မို့လို့လေ။ အဲဒါပြီးတော့မှပဲ ဆက်လက်ပြီးတော့ နောက်တက်လာတဲ့ အစိုးရကနေပြီးတော့ ထုတ်ပြန်ချက် ထပ်လုပ်မှာပေါ့။ ပြောရမယ်ဆိုရင် ထုတ်ပြန်ချက်တွေ ထွက်လာတဲ့ အခါကျ ရင် လိုအပ်တဲ့ လုပ်ရမယ့်ဟာတွေ လက်ဗွေ နှိပ်တာ၊ ဆေးစစ်တာတို့ အဲဒီဟာတွေ ဆက်ပြီးလုပ်ပြီးတော့ ပုံမှန် အတိုင်းဖြစ်တဲ့ တစ်နှစ် ဒါမှမဟုတ် နှစ်နှစ်ဆိုတဲ့ Work Permit နဲ့ နေထိုင်ခွင့်ကို ဆက်ရပြီးတော့ နေထိုင်ခွင့် ပေးသွားမှာပေါ့။ အတောအတွင်းမှာတော့ ဒီဟာနဲ့ပဲ လောလောဆယ်နေဦး၊ နေရမယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ ဩဂုတ် လ အတွင်းမှာက ဒီအတိုင်းပဲ နေရဦးမယ်။ ဘာလို့ဆို ထုတ်ပြန်ချက်ကို စောင့်ရမှာပေါ့။ ဘယ်အချိန်မှာ ဘာစလုပ် ရမယ်ဆိုတာက အခုဆိုရင် ဒီ ၈ လပိုင်းကုန်မှပဲ သိရမယ့်သဘောရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်း မြန်မာများကို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ယခု ဇူလိုင်လကုန်အထိ အမည်စာရင်း တင်သွင်းခိုင်းရာတွင် စာရင်း မတင်နိုင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများပြားရှိပြီး ၎င်းတို့သည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်းအား မပြုလုပ်လိုကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

၎င်း အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်း မပြုလုပ်ကြသူများထဲတွင် နယ်စပ်ဒေသရှိ မြန်မာနိုင်ငံသား အများဆုံးဖြစ် ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

“ဒီမဲဆောက်ဘက်ကများတယ်။ နောက် မယ်ဆိုင်-တာချီလိတ်ဘက်ကလည်း ရှိတယ်။ တချို့ကလည်း တတိယ နိုင်ငံကိုသွားဖို့ တတိယနိုင်ငံနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ Refugees အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လက်အောက်ခံအဖြစ် လက်မှတ်တွေ ယူထားတာရှိတယ်။ ဒီလက်မှတ်တွေ လုပ်ထားရင်လည်း တကယ်တမ်းကြ ရဲဖမ်းမယ်ဆိုရင် ဖမ်းခွင့်ရှိတယ်လေ။ သူက သွားလာခွင့်မပြုထားဘူး။ သူသတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာထဲမှာနေရတာမျိုး၊ ကမ့်တစ်ခုလိုမျိုး အဆောင် တစ်ခု လိုမျိုး နေရာတာမျိုး။ အဲဒီတော့ ခိုလှုံနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက တချို့ကြတော့လည်း လက်ဗွေတွေ သွားပြီး ငြိမှာစိုးလို့ပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့ တတိယနိုင်ငံကို သွားရန်အတွက် ဒီဘတ် (ပန်းရောက်ကဒ်) ကို မလုပ်တဲ့ သူဟာ မှားတယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ထုတ်ပေးတဲ့ တရားဝင် အထောက်အထားကိုသာ အရင်ကိုင်ထား။ တတိယ နိုင်ငံ သွားတဲ့အခါကျရင် အမှန်တကယ် Refugees ကမ့်ကနေ ခေါ်တဲ့အခါကြမှ သွားတယ်ဆိုရင် ဒီဟာကို ဖျက် သိမ်းလို့ ရတယ်လေ။ ကျနော်တို့ ထိုင်း labour မှာ တာဝန်ရှိသူတွေ မေးတဲ့အခါကြတော့ သူတို့က အစိုးရသစ် ပြောင်းလဲသွားမှပဲ လုပ်ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ အကြံပြုကြတယ်။ ကျနော်ထင်တယ် တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေပေါ့ အားလုံးဟာ ဒီ Name List တစ်ခု တည်းနဲ့ နှစ်လ၊ သုံးလလောက် အထိ ဒီအတိုင်းနေရမယ် လို့ ထင်တယ်။ အစိုးရအသစ်က ဘယ်အချိန်မှာမှ တာဝန်ယူဖြစ်မလဲဆိုတာ သေချာမသိဘူး” ဟု ၎င်းက ပြော သည်။

 ရွှေ့ပြောင်း မြန်မာများကို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တွေ့ရစဉ်

ထိုင်း၌ အစိုးရဖွဲ့စည်းပြီးမှသာလျှင် အမည်စာရင်း တင်သွင်းထားသူများ အနေဖြင့် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များအား သိရှိမည်ဖြစ်သောကြောင့် လာမည့် ဩဂုတ် ၄ ရက်နေ့၌ ပြုလုပ်မည့် ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ် ရေးအတွက် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်း အစည်းအဝေးအပေါ်တွင် မူတည်နေကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများထဲကမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ တရားဝင် အလုပ်သမား ၂ သန်းကျော်ရှိရာ ဇွန်လကုန်၌ သက်တမ်းတိုးထားသူ ဦးရေမှာ ၁ သန်းကျော်သာ ရှိ ကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

ပြည်သူလူထု စားဝတ်နေရေး ပြေလည်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အခြေခံစားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်း အပါအဝင် ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေး ဆောင်ရွက်ချက်ဖြင့် ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စု ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်ရေးကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်ဟု သိရသည်။

ယင်းကော်မတီသည် အမှန်တကယ် ကုန်ဈေးနှုန်းကို တည်ငြိမ်လာစေရန် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါ့မလားဆိုသည့် အမြင်ယူဆချက်များ ရှိနေကြောင်း၊ ယင်းကော်မတီအနေဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုကို တည်ငြိမ်ရေး ဆောင်ရွက် ရာတွင် လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် အရေးယူဆောင်ရွက်မှုကဏ္ဍများကို အများပြည်သူသိရှိရန်အတွက် ချပြသင့် သည်ဟု Via Logistics တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တိုင်ဖို့ကတော့ ကျနော်တို့တာဝန်၊ အရေးယူတဲ့အပိုင်းကတော့ သူတို့ကိစ္စပေါ့။ မထိန်းတာထက်စာရင် ထိန်းတာ ကောင်းတယ်။ အောင်မြင်တယ် မအောင်မြင်ဘူးဆိုတာတော့ သူတို့ရဲ့ မူဝါဒက အခုတော့ ဖွဲ့လိုက်ပြီ ကုန်ဈေးနှုန်း အဖွဲ့အစည်း ဘာညာဖွဲ့လိုက်ပြီ။ အခု ဒီနေ့ဖွဲ့တယ် ဘယ်တော့ အရေးယူမှာလဲ ဒါတွေအကုန်လုံးကို ပြည်သူကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြ။ ဘယ်သူ့ကို အရေးယူလိုက်ပြီ။ ဘယ်သူ့ကိုတိုင်တယ်ပြရင် လူထုက လက်ခံမှာပဲ။ မဟုတ်ရင် တော့ လျှိုဝှက်ပြီး ကိုယ့်ဟာကိုယ် လုပ်နေရင်တော့ ထင်မှာပဲလေ ဘာမှလည်း ဖမ်းတာမဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ဟာ သူတို့ ဂွင်ရှာတာပါ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်သွားမှာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ထောင်စု ကုန်ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်ရေးကော်မတီကို စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်နိုင်ဦးက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဦးဆောင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းချုပ်အပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် ၁၉ ဦး ပါဝင်သည်ကို တွေ့ရသည်။

ဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူများသာ ပါဝင်ပြီး စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပညာရှင်များမပါဝင်သည့်အတွက် အခြေခံ ပြည်သူများတွင် အမှန်တကယ်ကြုံတွေ့နေရသည့် ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်နေသည့် အချက်အလက်များကို အမှန်တကယ် ရရှိနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ ပြည်သူလူထုနှင့် နီးကပ်သည့် ပညာရှင်များကို ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ကော်မတီတွင် ပါဝင်သူများက ဈေးကွက်အတွင်း ကိုယ်တိုင်ကွင်းဆင်း လေ့လာ သင့်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ လမ်းဘေးဈေးတန်းတစ်ခု(ဓါတ်ပုံ-CNI)

“သူတို့ ဘယ်လောက်ဆောင်ရွက်နိုင်မလဲဆိုတာ ကြည့်ရမှာပေါ့။ အဖွဲ့အစည်းကတော့ အစိုးရဌာနဝန်ကြီးဌာနက လူတွေပဲ ဖွဲ့စည်းတယ်၊ ကုန်သည်အသင်းချုပ်က တစ်ယောက်ပါတယ်။ ကျန်တာပညာရှင်တွေ ပါတာမတွေ့ဘူး။ ပညာရှင်တွေပါတာ မတွေ့တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ သူတို့ ဘယ်လောက်လုပ်ဆောင်နိုင်မလဲ အတိုင်းအတာတော့ ဆရာတို့ စောင့်ကြည့်ရမယ်။ ဘယ်လောက်အရေးယူ ဆောင်ရွက်နိုင်မလဲဆိုတာ ကြည့်ရမယ်။ 

လောလောဆယ် ပြောလိုတာကတော့ စားသုံးဆီပေါ့ ၄၂၉၅ ကျပ်နဲ့ရောင်းတဲ့ စားသုံးဆီ ပြင်ပမှာ ၁ သောင်းဖြစ်နေတဲ့ဈေးကို သူတို့ ဘယ်လိုလျှော့ချနိုင်မလဲဆိုတာ အရင်ဆုံး စောင့်ကြည့်ရမယ်။ အောက်ခြေလူတန်းစားတွေရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေ ကို မေးတယ်၊ ဖမ်းတယ် အဲဒီလို သူတို့ လုပ်နိုင်ပါ့မလား။ သူတို့က ရုံးပေါ်မှာ ထိုင်ပြီးတော့ပဲ ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေး လုပ်လို့ကတော့ တစ်သက်လုံး ကုန်ဈေးနှုန်းက ကျမှာမဟုတ်ဘူး။ အောက်ခြေလူတန်းစားရဲ့ အနေအထားကို ဘယ်လောက်ထိ စုံစမ်းနိုင်မလဲဆိုတာကို ကြည့်မယ်။ အောက်က ဝန်ထမ်းကို ခိုင်းလို့လည်း ဘာမှဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဆင်းမှ ရမယ်။ ဝန်ထမ်းကလည်း ဝန်ထမ်းအလျောက်ခိုင်းရင် သူ့ဟာသူပဲ ကောင်းတာပဲ သူသတင်းတင်မယ်လေ။ တကယ်တမ်းကျ သတင်းမှန်ရမှာ မဟုတ်ဘူး။ သတင်း မှန်ရချင် ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဆင်းမှရမှာ။ အဲဒီမှာပါတဲ့ အဖွဲ့အားလုံး ညွှန်မှူးတွေ၊ ဝန်ကြီးတွေ အကုန်လုံးဆင်း၊ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ရုပ်ဖျက်ပြီး လေ့လာရမှာ အောက်ခြေမှာ ဖြစ်နေတာတွေ အကုန်လုံး သိရလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ကော်မတီအနေဖြင့် အခြေခံစားသောက်ကုန်စည်များဖြစ်သည့် ဆန်၊ ဆီနှင့် မီးဖိုချောင်သုံး ကုန်စည်များ၏ ဈေးနှုန်းများကို တည်ငြိမ်စေရန် ဦးစားပေးအဆင့်အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ပြီး ဒေသများအလိုက် ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရန် လိုအပ်သည့် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုများအတွက် အဖွဲ့အစည်းများကို တာဝန်ပေးရေး၊ ကုန်ပစ္စည်းထွက်ရှိရာဒေသများမှ စားသုံးသည့် ဒေသများဆီ ကုန်ပစ္စည်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရာတွင် ကုန်ကျစရိတ် ကြီးမြင့်နေခြင်း၊ ကြားခံအဆင့်များပြားခြင်း၊ သယ်ယူသည့် လမ်းခရီးတွင် မလိုအပ်သည့် ထိန်းချုပ်မှုများ မဖြစ် စေရေး ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန် စသည့် ၁၀ ချက်ကို ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော်လည်း ကော်မတီအတွင်း ပါဝင်သူများနှင့် စီးပွားရေးသမားများအကြားတွင် အဂတိလိုက်စားမှု ကင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ ထိရောက်သည့် အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေးလေ့လာသူများက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

မလေးရှားရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ပတ်စပို့နှင့် Work Permit များအား ပွဲစားများဖြင့် လျှောက်ထားရာ၌ အလိမ်ခံရမှုများ လတ်တလောတွင် များပြားလာကြောင်း မလေးရှားရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ အလိမ်ခံရစဉ် ငွေကြေးလိမ်လည် ခံရခြင်းသာမက နိုင်ငံသားစိစစ်ရေး မှတ်ပုံတင်ကဒ်များပါ ဆုံးရှုံးသွားကြ ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီး က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာတင် ပြောပြရမယ်ဆိုရင် အားလုံးသိအောင်ပေါ့နော်။ ဒီရက်ပိုင်း အတောအတွင်းမှာ ပါမစ်လုပ်ဖို့ ပွဲစားတွေနဲ့ အပ်တယ်။ နောက်ဆုံး ငွေလဲဆုံး၊ မှတ်ပုံတင်ပါ ပြန်မရတဲ့ ကလေးတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ အမှန်မှန်ကတော့ ဒီစာအုပ်ထုတ်ပေးတဲ့ ဌာနက ကောင်းကောင်း မွန်မွန်နဲ့ စည်းကမ်းတကျ လုပ်မယ်ဆိုရင် မဖြေရှင်းနိုင်စရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ အထက်ကလည်း မထူးမခြားနားဆို တော့ ကျနော်တို့လည်း ဘာမှလုပ်လို့ မရဘူးပေါ့၊ တင်ပြလည်း အလကားပဲဆိုတော့။ အခုလက်ရှိ ဒီမှာရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက သူတို့က အမှန်လိုချင်ကြလို့ သူတို့မှာ တရားမဝင် ဖြစ်နေတော့ အမှန်ဖြစ်ချင်လို့ အဲဒီလို ပွဲစားတွေ ကိုယ့်မြန်မာနိုင်ငံသား ပွဲစားတွေကို အားကိုးပြီးတော့ ပါမစ်တွေလုပ်ကြ ဘာလုပ်ကြနဲ့ ပိုက်ဆံငွေကြေး လေး၊ ငါး၊ ခြောက်ထောင် (ရင်းဂစ်ငွေ) အဲဒီလိုမျိုး ပေးပြီးတော့ လုပ်ကြတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း လိမ်တဲ့ကောင် ကတော့ လိမ်သွားတာပဲ။ ဘာကြောင့်လိမ်ရလဲဆိုတော့ အခုအလိမ်ခံရတဲ့ ကလေးတွေက သူတို့တိုင်စရာ နေရာ မရှိဘူး။ သူတို့သွားတိုင်ရင် သူတို့အရင်ဆုံး ဒုက္ခရောက်မယ်။ ရဲစခန်းမှာသွား ဖွင့်မယ်ဆိုရင် သူတို့မှာ ဘာ အထောက်အထားမှ မရှိဘဲနဲ့ Overstay အမှုနဲ့ သူတို့အဖမ်းခံရပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီတော့ ဒီပွဲစား မြန်မာ ပွဲစားတွေက ဒီအားနည်းချက်တွေကို သူတို့သိနေလို့ သူတို့လုပ်နေကြတာ။ ပြီးတော့သူတို့ ဒီပိုက်ဆံတွေနဲ့ပဲ ပိုင်ရာဆိုင်ရာတွေနဲ့ ပေါင်းပြီးတော့ လူမိုက်လိုလို၊ သူဋ္ဌေးလိုလို၊ ဂိုဏ်းစတားလိုလို အဲဒီလိုလုပ်နေကြတာပါ” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံကိုတွေ့ရစဉ်

အလုပ်လုပ်ခွင့်ပါမစ် အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ရာတွင် သက်ဆိုင်ရာ အလုပ်ရှင် သူဋ္ဌေးရှိရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ ၎င်း(သူဋ္ဌေး)၏ အာမခံ၊ လိုင်စင်၊ ဘဏ်အကောင့်၊ ငွေအဝင်/အထွက် စသည့် အထောက်အထား ပြည့်စုံမှသာ ရရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် အချို့အလုပ်ရှင်များသည် ၎င်းတို့အတွက် အလုပ်ပိုစေသောကြောင့် လိုက်လံ၍ လုပ်ဆောင်ပေးခြင်း မရှိ သဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများမှာ ပွဲစားများကိုသာ အပ်နှံပြီး လုပ်ဆောင်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ထို့အပြင် အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ရာတွင်လည်း နိုင်ငံသားစိစစ်ရေး မှတ်ပုံတင်ကဒ် အပါအဝင် အခြား စာရွက်စာတမ်းများအား မူရင်းသာ အသုံးပြုရသောကြောင့် ပွဲစားများဖြင့် အပ်မည်ဆိုပါက သေချာ စုံစမ်းပြီးမှ အပ်သင့်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

 ပတ်စပို့ လျှောက်နေတဲ့ မြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

“ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အများကြီး။ အခုကနည်းနည်းလေး စကားတတ်တယ်၊ နည်းနည်းလေး လည်ဝယ်လာရင် အေးဂျင့်လုပ်ဖို့ များနေတာလေ ကိုယ့်မြန်မာတွေက။ ကိုယ့်မြန်မာတွေကလည်း အေဂျင်စီ မပါဘဲနဲ့ ဘာအလုပ် တစ်ခုကိုမှ ပြီးမြောက်အောင် လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာ မရှိတဲ့အတွက် အဲဒီအေးဂျင့်တွေအတွက် အခွင့်အရေးတစ်ခု ရသလို ဖြစ်နေတာပေါ့။ အဲဒီအတွက် ကိုယ့်မြန်မာတွေကို အထူးသတိပေးချင်တာက ပါမစ်တို့၊ ပတ်စပို့တို့ လုပ် တော့မယ်ဆိုရင် ဒီအေဂျင်စီရဲ့ သမိုင်းကြောင်းပေါ့။ ပြီးသွားရင် သူကရော တကယ်လုပ်ပေးတာလား၊ ဈေး ပေါ ပေါနဲ့ လုပ်ပေးတာလား။ တိတိကျကျ မှန်မှန်ကန်ကန်နဲ့ ကျသင့်ငွေယူပြီး လုပ်ပေးတာလား သေချာလေး စုံစမ်းပြီး တော့မှ လုပ်စေချင်တယ်ပေါ့။ ပွဲစား မသုံးချင်ဘူးဆိုရင် မိမိကိုယ်တိုင် လက်ရှိလုပ်နေတဲ့ သူဋ္ဌေးကိုယ်တိုင် တာဝန် ယူမှု တာဝန်ခံမှု ရှိရှိနဲ့ လ.ဝ.ကအထိ လိုက်လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် ပွဲစား၊ အေးဂျင့်မလိုဘူး။ သူဋ္ဌေးနဲ့ အလုပ်သမားနဲ့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အဆင်ပြေရင် ဒီပါမစ်က ထွက်လာတာ။ အခုက ကြားထဲက သူဋ္ဌေးတွေကလည်း အဲဒီလောက်ထိ အောင် ခေါင်းရှုပ်မခံဘဲနဲ့ လ.ဝ.က ကို မသွားချင်တာမျိုးတို့ အဲဒီလိုမျိုး ကြရင်သာ အေးဂျင့်၊ ပွဲစားတို့က ကြားခံဝင် ရတာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ အထောက်အထားမရှိသည့် သူများအား အလုပ်ခန့်အပ်ခြင်း မပြုကြတော့သဖြင့် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

အလုပ်လုပ်ခွင့်ပါမစ် မရှိသော်လည်း နိုင်ငံကူးလက်မှတ်စာအုပ် ရှိမှသာလျှင် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများမှ အလုပ်ပေး ကြသည့်အတွက်ကြောင့် အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းများအား မဖြစ်မနေ ပြုလုပ်နေရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း လည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုအပြင် အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း ပိုမိုကြီးမြင့်သည့် အကျပ်အတည်းများအား လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အထိ ရင်ဆိုင်နေရဦးမည်ဆိုပါက ပြည်ပထွက်ခွာမှုနှုန်း ပိုမိုများပြား လာနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်း တိုးမြင့်လာကာ အခြေခံ ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာလည်း ကျသွားခြင်းမရှိဘဲ မြင့်တက်သည့် အနေအထားသာ ဖြစ်နေသောကြောင့် လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် စားဝတ်နေ ရေးအတွက် တရားဝင်သာမက တရားမဝင် လမ်းကြောင်းဖြင့်ပါ ပြည်ပထွက်ခွာမှုနှုန်းထား ပိုမို များလာနိုင်သည်ဟု ၎င်းတို့က သုံးသပ်ကြသည်။

 ရန်ကုန်မြို့တွင်း တစ်နေရာကို တွေ့ရစဉ်

ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “ထိုင်းနိုင်ငံ အပါအဝင် တခြားနိုင်ငံ တွေဆိုတဲ့နေရာမှာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာကြတော့ ပညာအရည်အချင်း မလိုအပ်ဘဲနဲ့ တစ်စုံတစ်ရာ သင်တန်းမတက်ရင် လည်း ခိုးဝင်လာပြီးတော့ ထိုင်းမှာ မှီခိုပြီးတော့ အလုပ်လုပ်လို့ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် တခြားနိုင်ငံတွေကို သွားတဲ့ နေရာမှာတော့ တစ်စုံတစ်ရာ ဘာသာစကားကို သင်တန်းတက်တာမျိုးတွေ၊ လုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင်ရာတွေ သင်တန်း တက်တာမျိုးတွေ ဒါမျိုးတွေလုပ်ပြီးတော့မှ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ရှိမှ သွားလို့ ရတာမျိုးတွေရှိတယ်။ ဥပမာ ဂျပန်တို့၊ ကိုရီးယားတို့၊ ဒူဘိုင်းတို့ ဆိုလို့ရှိရင် ခိုးဝင်လို့ မလွယ်ဘူး။ ထိုင်းနဲ့ မလေးရှားဆိုရင် ခိုးဝင်လို့ရတယ်။ မလေးရှား ဆိုရင်တော့ ခိုးဝင်ရတာ ခက်သေးတယ်။ အဲဒီတော့ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာကြ ခိုးဝင်လို့ကလည်း ရတာဖြစ်တဲ့အတွက် အများစုကတော့ ဒီ ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်ခါစနဲ့ ၂၀၂၄ အထိကိုတော့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ ဆက်လက်ပြီး တော့ ပိုမိုခိုးဝင်လာနိုင်စရာ အကြောင်းရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။
ပြည်တွင်း၌ အခြေခံ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုအပြင် အလုပ်အကိုင်ရှားပါးခြင်း၊ လုပ်ခလစာဝင်ငွေ နည်းပါးခြင်းတို့ ကြောင့် ပြည်ပထွက်ခွာသူဦးရေ များပြားလာသည်နှင့်အမျှ ပြည်တွင်း၌လည်း လုပ်သားရှားပါးမှု ပြဿနာအား တစ်ချိန်ချိန်တွင် ကြုံတွေ့လာနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်ကြ သည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ အပါအဝင် အခြားသော ပြည်ပနိုင်ငံများ၌ မြန်မာလုပ်သားများအား တရားဝင် ခေါ်ယူလျက် ရှိသော်လည်း မလေးရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာလုပ်သားအသစ် ခေါ်ယူမှုများမရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ တရားဝင်လုပ်သား ခေါ်ယူမှုမရှိသည့် ပြဿနာအား လက်ရှိအုပ်ချုပ်နေသော သက်ဆိုင်ရာဌာနများမှ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် သွားရောက်ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးခြင်းမျိုး တစ်စုံတစ်ရာ မတွေ့ရကြောင်း သိရသည်။

 ထိုင်းမှာ တွေ့ရသည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ

ထို့ကြောင့် တရားမဝင် ခိုးဝင်မှုများသည် ယခုကာလတွင်လည်း အများအပြားရှိနေပြီး နောင်တွင်လည်း ပို၍ များပြားလာနိုင်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေးကူညီပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ရှိ အခြေအနေ အရဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်ကြီးက ကျနော့်အမြင်မှာဆို ပိုပြီးခက်ခဲသွားဖို့ ပဲ ရှိတယ်။ ခက်ခဲလာမှုနဲ့အတူ လုပ်စားကိုင်စားလို့ မရတာတွေ၊ နေထိုင်လို့ မရတော့တာတွေကြောင့် လာကြမှာပဲ။ သူတို့ကတော့ နောက်ဆုံး တရားဝင် သွားလို့မရတော့ မဖြစ်မနေ ဒီအောက်လမ်းကနေပဲ အနီးစပ်ဆုံး ထိုင်း၊ မလေးရှား ဒါတွေပဲ သူတို့လာကြမှာပဲ။ ဒီအခြေအနေမျိုးမှာ ပြောင်းလဲမှု မရှိလို့ရှိရင်တော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲ။ အစိုးရလား မစိုးရလားတော့မသိဘူး သူတို့အုပ်ချုပ်နေသရွေ့ကတော့ ၂ နှစ်ကျော်ခဲ့ပြီ။ သူတို့ထိန်းချုပ်မှု ဆိုတာ လည်း ဘာမှ လုပ်မနေ(ပေး)နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဘယ်လိုလုပ်ပြီးတော့ လျော့ကျမှာလဲ။ ပြောင်းလဲမှုတစ်ခု ကတော့ ရှိရမှာပဲ။ မရှိလို့ကတော့ အခုဆိုရင် ကျနော်အမြင်ပေါ့နော် တချို့နေရာဒေသတွေမှာ ကြားနေရတာပဲ။ တောင်ယာတို့၊ လယ်တို့ လုပ်စားဖို့တောင် အဆင်မပြေတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ မကြာပါဘူး ကျနော်တို့နိုင်ငံ။ စိတ်ထဲတော့ မကောင်းပါဘူး ပြောရတာ။ ဒါပေမယ့် မဖြစ်ချင်ပေမယ့် ဖြစ်လာမှာကိုတော့ ကြိုမြင်နေရတယ် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုတွေ ဖြစ်လာမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း အပါအဝင် အရာအားလုံးမှာ ဈေးမြင့်တက်လျက်ရှိ နေရာမှ ယနေ့ (ဇူလိုင် ၃၁ ရက်)တွင် ငွေစက္ကူ နှစ်သောင်းကျပ်တန် ထုတ်ဝေမည့် ကိစ္စကြောင့် အခြေခံကုန် ဈေးနှုန်းများပါ ပိုမိုဈေးမြင့်တက် သွားခြင်းအား မြင်တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းအား သက်ဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်သူများမှ မထိန်းချုပ်နိုင်ပါက ပြည်ပ ထွက်ခွာမှု များပြားလာခြင်းသာမက ပြည်တွင်း၌ ခိုးဆိုးလုယက်မှုများလည်း ပေါများလာနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁

ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ရွှေဆိုင်များသည် ဆိုင်တွင်ရှိသည့် ရွှေများကို ရောင်းချမပေးဘဲ ဆိုင်သို့ ပြန်လည်ရောင်းချထားသည့် ရွှေထည်များကိုသာ ရောင်းချပေးသည့်ပုံစံဖြင့် အရောင်းအဝယ် လုပ်ဆောင် နေကြသည်ဟု ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

ရွှေဆိုင်များသည် အရောင်းကို ပိတ်ထားသည်မှာ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ရွှေရောင်းချသူတချို့ကို ဖမ်းဆီး အရေးယူမှုများ ရှိနေခြင်းနှင့် လက်ရှိ ရွှေဈေးနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်၏ အမြင့်ဆုံးဈေးနှုန်းကို ရောက်ရှိနေခြင်း ကြောင့် ထိန်း၍ ရောင်းချနေကြသည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့ ထုတ်မည့် ၂၀၀၀၀ တန် ဒီဇိုင်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့က အရောင်းပိတ်ထားတာ ကြာပြီ။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ အရောင်းအဝယ်လုပ်ရတာ အခု တလော တော်တော် မလွယ်ဘူး။ အရင်ကတည်းက လုပ်တာပါ ပစ္စည်းမရှိဘူး လာရောင်းပေးတဲ့သူရှိရင် အဲဒါကိုပဲ ပြန်ရောင်းပေးတဲ့ပုံစံ။ သူတို့ဆီ လာရောင်းရင်တော့ လက်ခံတယ်။ သူတို့က ရောင်းမပေးဘူး။ ရွှေဈေးက အခု ၃၆ သိန်းလောက် ဖြစ်သွားပြီလေ။ မနှစ်က အမြင့်ဆုံးဈေးဆိုတော့ အမြင့်ဆုံးဈေးကို နောက်တစ်ခေါက် ပြန်ရောက် လာမှာလို့ ပြောကြတယ် အခုတကယ်လည်း ရောက်လာတယ်။ ရောက်လာတဲ့အလျှောက် သူတို့ကလည်း လိုက် ထိန်းမှာပဲလေ။ အခုက အရောင်းအဝယ်က တော်တော်မလွယ်ပါဘူး။ ဆိုင်တွေလည်း မတင်ရဲဘူး။ လိုင်းပေါ်မှာ လည်း ဈေးတွေက မရမ်းပတာတွေ ပွစိထနေတာ” ဟု ပြောသည်။ 

ရန်ကုန်ရွှေစျေးကွက်အတွင်းရှိ ရွှေဆိုင်အချို့သည် လက်ခနှင့် အလျော့တွက်ကို ပို၍ တောင်းယူမှုများ ရှိနေခြင်း ကြောင့် တင့်သင့်မျှတသည့် နှုန်းထားဖြင့်သာ ရောင်းချကြရန် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (YGEA)က မေတ္တာရပ်ခံထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ရွှေဆိုင်တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဈေးမြှင့်တင် ရောင်းချနေမှုများကို ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ရွှေရောင်းချသူများက ရောင်းဝယ်မှု များ ရပ်နားထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ရွှေဈေးကွက်ကို ထိန်းချုပ်မှု မပြုဘဲ ရောင်းလိုအားနှင့် ဝယ်လိုအား ညီမျှသွား သည့်အချိန် ရွှေဈေးနှုန်း ပြန်လည်ကျဆင်းလာမည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပုံမှန်အားဖြင့် ပြောရရင်တော့ သူ့ဟာနဲ့သူ လွှတ်ပေးထားရင် ပိုကောင်းတယ်။ အရမ်းကြီး ထိန်းစရာ မလို ဘူး။ ဘာနဲ့တူလဲဆိုတော့ ဖိလေ ဖိလေ သူက ဖိအားများရင် ကွဲတဲ့အခါမှာ ပိုပြီးတော့ ကွဲတယ်။ ပေါက်ကွဲအား ပိုပြင်းတာပေါ့။ သူ့ရဲ့ ဈေးကွက်အတိုင်း ရောင်းအားနဲ့ ဝယ်အားအတိုင်း လွှတ်ပေးထားရင် တချိန်မဟုတ် တချိန်က တော့ ပြန်ကျလာမှာပဲ။ ဘာလို့ဆို ရောင်းလိုအားနဲ့ ဝယ်လိုအားက သူ့ဟာနဲ့သူ ဈေးကွက်က ထိန်းသွားမှာ။ အရမ်း ကြီး လိုက်ထိန်းစရာ မလိုဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေဆိုင်များ အမှန်တကယ် အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နေသည့် ဈေးနှုန်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၃၀ ဝန်းကျင်သာရှိကြောင်း YGEA က ပြောဆိုထားသော်လည်း ပြင်ပတွင် ရွှေဈေးနှုန်း သည် တစ်ကျပ်သား ၃၆ သိန်းအထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့နောက် ရွှေဈေးနှုန်းကို တစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၄၀ အထိ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းနေမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ သို့သော် ငွေစက္ကူ ၂၀၀၀၀ တန် ထုတ်ဝေသည့် ပမာဏနှင့် အရေအတွက်ပေါ် မူတည်၍လည်း ရွှေဈေးနှုန်းများ အပြောင်းအလဲ ထပ်မံဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၉

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွှေဈေးနှင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းများမြင့်တက်မှုကို အခြေခံ၍ နေ့စဉ် စားသောက်နေရသည့် အခြေခံ စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းများကို ဈေးနှုန်းမြှင့်တင် ရောင်းချနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်အောင် လုပ်နေသူများအား ထိရောက်စွာ အရေးယူသင့်သည်ဟု လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေး လေ့လာ သုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေနှင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ကစားသူတချို့ကို ဖမ်းဆီးနေမှုများ ရှိသော်လည်း အသေးစား လုပ်ကိုင်နေ ကြသည့် သူများကိုသာ ဖမ်းဆီး အရေးယူနေခြင်းကြောင့် ထိရောက်မှု မရှိကြောင်း၊ အကြီးစား ချုပ်ကိုင်နေကြ သည့် လုပ်ငန်းရှင်များကို ထိရောက်စွာ ဖမ်းဆီးအရေးယူ ဆောင်ရွက်သင့်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဝိသမလောဘသားတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီကောင်တွေကို အရေးယူရမှာ။ ဘယ်သူလုပ်တယ် လုပ်တဲ့သူကို အရေးယူရမှာ။ အရေးမယူရဲဘူးလားလို့ မေးချင်တယ်။ ဘာတွေ ပတ်သက်မှုရှိလို့ အရေးမယူရဲတာလဲ။ ဒေါ်လာ ဈေးပေါ် မူတည်ပြီးတော့ ကျန်တာတွေ အကုန်လိုက်တက်မယ် ဖြစ်နေတာ။ စက်သုံးဆီတင် မဟုတ်ဘူး သောက် တဲ့ ဆေးတွေကအစ၊ စားအုန်းဆီတွေ၊ အခု စားအုန်းဆီ အပြင်မှာ ၁၀၀၀၀ ဖြစ်နေပြီ ၁ ပိဿာကို။ ဒါကို ဒီအတိုင်းပဲ ထိုင်ကြည့်နေမှာလား။ ထိုင်ကြည့်နေရင် ပြည်သူတွေက သည်းခံနိုင်စွမ်း ကုန်သွားရင် စိတ်ဓာတ်ရေးရာအရ အား နည်းမှုတွေ ဖြစ်လာရင် ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်မလဲဆိုတာ အကျိုးဆက်ကို နည်းနည်း စဉ်းစားကြည့်ပေါ့လေ။ အခု ဖမ်းဆီးတဲ့ပုံစံက ထိရောက်တဲ့ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုတွေ မဖြစ်သေးဘူး။ ရွှေကလည်း တကယ် လက်ကြီးတွေကို မိသလားဆို လက်ကြီးတွေ မမိပါဘူး။ အခု လက်သေးသမားတွေ ကောက်ဖမ်းတာ။ နောက်ဆုံး စားသုံးသူ ရေးရာ ရှိတယ် ဈေးတွေမှာ။ ဈေးတင်ရောင်း ရောင်းတဲ့ကောင်ဖမ်း၊ ၁၄/၁၅ ယောက် မဖမ်းရဘူး အကုန်ကျသွားလိမ့်မယ်။ ဘာလို့ဆို မြန်မာလူမျိုးက အကြောက်တရားလည်းရှိတယ် ဖမ်းပြီဟေ့ဆို ကျသွားမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

စက်သုံးဆီဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပိုက်ဆံချမ်းသာသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ကျပ်ငွေထက် အိမ်ခြံမြေ၊ ဒေါ်လာ၊ ရွှေတို့ကို ဝယ်၍ ကိုင်ထားမှု များလာကြောင်း၊ ထို့နောက် ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်လာကြောင်း၊ ထိုအခြေအနေကို ထိန်းနိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတော်မှ အရန်ရွှေနှင့် မြေကွက်များကို ထုတ်ရောင်းခြင်းများ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့ လာနေသူများက ပြောသည်။ 

ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်စေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် ရွှေ၊ ဒေါ်လာနှင့် စက်သုံးဆီ ရောင်းဝယ်သော အကြီးစား လုပ်ငန်းရှင်တချို့ကို ဖမ်းဆီးအရေးယူ ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက တိုင်းပြည်၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စွမ်းအားကို ထိခိုက် သွားနိုင်ခြင်းကြောင့် ပြန်လည်စဉ်းစားရမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ကြီးသမားတွေ ၁၀ ယောက်၊ ၁၀ ယောက်စီ ရွှေက ၁၀ ယောက်၊ ဒေါ်လာက ၁၀ ယောက်၊ စက်သုံး ဆီက ၁၀ ယောက် စသည်အားဖြင့် ၁၀ ယောက်၊ ၁၀ ယောက်စီကို ဖမ်းပြီးတော့ အထဲထည့်ထားပြီဆိုတာနဲ့ တိုင်းပြည် GDP က ထက်ဝက်လောက် ကျသွားမယ့်အကြောင်းကိုလည်း ပြန်စဉ်းစားရမှာကိုး။ ပုံမှန်ကတော့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုက နိုင်ငံတိုင်းမှာ ဖြစ်နေတာ။ အစ်ကိုတို့လို့ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့နိုင်ငံမျိုးမှာ အင်မတန်ဖြစ်တဲ့ အခြေ အနေရှိတယ်။ အစ်ကိုတို့နိုင်ငံရဲ့ ငွေကြေးကျဆင်းတဲ့ ဒဏ်ကလေ အရမ်းမြန်လွန်းတယ်ပေါ့နော်။ အောက်ကို မြှား က တအားစိုက်တာ မြန်လွန်းတဲ့အခါမှာ ဘာသွားတွေ့လဲဆိုတော့ မြန်မာငွေ ကိုင်တာထက် လူတွေက ဒေါ်လာ ကိုင်တယ်၊ ရွှေကိုင်တယ်၊ အဲဒီလိုကိုင်လေ ရွှေဈေး၊ ဒေါ်လာဈေးက တက်လေပဲ။ လူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ပိုက်ဆံ မကိုင်ချင်တော့တဲ့ အချိန်မှာ ဒီလိုကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်လာတာ။ လူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ငွေတွေ ပြန်ကိုင်လာ အောင် အစိုးရက ပေါ်လစီတွေ ပြန်ချပေးဖို့ လိုတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ဆိုင် တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ပိုမိုထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အစိုးရမှ ကိုဗစ်ကာလ၌ ထုတ်ချေး ပေးသည့် ချေးငွေမျိုး ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍအလိုက် ချေးငွေများ ထုတ်ချေးပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားများ မြင့်တက်ပြီး ပြည်သူများ၏ အခြေခံလုပ်ခလစာများလည်း မြင့်တက်လာ မည်ဖြစ်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရှိ အခြေခံလုပ်ခလစာသည် တစ်ရက်လျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ ၄၈၀၀ နှုန်း သတ်မှတ်ထားသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆန်တစ်ပြည်၏ ဈေးနှုန်းနှင့် ညီမျှနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၈

ငွေကျပ် နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူ ထုတ်ဝေမည်ကို အကြောင်းပြ၍ စီးပွားရေးသမားများသည် စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်း များအပေါ် ဈေးကစားခြင်းကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာနေသော်လည်း လာမည့် ၂ လအတွင်း ဈေးပြန် ကျလာမည်ဟု စပါးစိုက်တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ပုံမှန်အချိန်တွင် ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် ဇူလိုင်နှင့် ဩဂုတ်လများတွင် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာလေ့ရှိ သော်လည်း ငွေကျပ် နှစ်သောင်းတန် ထုတ်မည့်သတင်းကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ ပိုမို၍ ဈေးမြင့်တက်လာသွားခဲ့ သည်။ 

လက်ရှိတွင် မြန်မာကျပ်ငွေ နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူကို ထုတ်ဝေမှုကြောင့် ပြည်တွင်း၌ ဆန် အပါအဝင် ကုန်ဈေး နှုန်းများ မြင့်တက်လာနေကြောင်း၊ ဆန်ဈေးနှုန်းသည် မိုးစပါးများပေါ်ချိန် အောက်တိုဘာလတွင် ပြန်လည် ကျဆင်းသွားမည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ရောင်းချနေသည်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ခါတိုင်းကတော့ နည်းနည်း တက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခု ဆန်ဈေးတက်တာကတော့ စီးပွားရေးသမား များရဲ့ အကြောင်းပြချက်တစ်ခုနဲ့ ဆွဲတင်တဲ့သဘောပါပဲ။ ၂ သောင်းတန် ထုတ်မယ် ဘာညာဆိုတာကို အကြောင်း ပြုပြီးတော့ ဆီဈေး၊ ဆန်ဈေး အကုန်လုံး တက်တာပေါ့။ သပ်သပ်မဲ့ ရိုးမယ်ဖွဲ့တာပေါ့။ အကယ်၍ ၂ သောင်းတန် မရိုက်ဘဲနဲ့ ၁ သောင်းတန် အရွက်ရေ ၁ ဘီလီယံ ရိုက်ရင်ရော ဘယ်သူသိမလဲ။ ဘာမှမဟုတ်တဲ့ ငွေစက္ကူ ရိုက်နှိပ်မှု အပေါ်မှာ အကြောင်းပြပြီးတော့ အခုလိုဖြစ်နေတဲ့ အပေါ်မှာတော့ စီးပွားရေးသမားတွေရဲ့ လုပ်ချက်ပဲလေ။ သူတို့ က ဒီဟာကို အခွင့်အရေးယူပြီးတော့ တက်တာပါ။ သူတို့ တက်လည်း ၂ လပေါ့။ အခုဆိုရင် ဇူလိုင်။ ဩဂုတ်၊ စက်တင်ဘာ ၂ လပေါ့။ အောက်တိုဘာဆိုရင် အန်ကယ်တို့ဆီက စပါးတွေပေါ်ရင် ဒါတွေက သူတို့ ဘယ်လိုပဲ ပြော ပြော အန်ကယ်တို့ စပါးပေါ်လာတဲ့ အချိန်ကျရင် သူတို့ အဲဒီတုန်းက ငွေတွေရှားလို့ ဘာတို့ဆိုပြီး ဈေးချတာပါပဲ။ အဲဒီတော့ အန်ကယ်တို့ ဈေးပေါ်လာတဲ့ အချိန်ဆိုရင်တော့ မလွဲမသွေ ဈေးကျမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတွင် မိုးစပါးစိုက်ဧက ၃၇ သန်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတွင် စိုက်ဧက ၂ သန်းနှင့် ပဲခူးတိုင်း ဒေသကြီးတွင် စိုက်ဧက ၃၅ သန်းရှိကြောင်း၊ အောက်တိုဘာ၊ နိုဝင်ဘာနှင့် ဒီဇင်ဘာလတွင် မိုးစပါးများ ပေါများစွာ ထွက်ပေါ်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုကာလတွင် ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း တောင် သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းစားသုံးနေသည့် ဆန်ဈေးနှုန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် ၂၀၀၀ နှင့် ၃၀၀၀ အထိ မြင့်တက်လျှက် ရှိနေပြီး ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် ၅၀၀၀ နှင့် ၆၀၀၀ ကြား မြင့်တက်နေသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီးရှိ ဝါးတန်းကုန်စည်ဒိုင်မှ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဦးဇော်ခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ရောင်းချနေသည်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပြည်တွင်းဆန်တော့ တစ်အိတ်ကို ၂၀၀၀ နဲ့ ၃၀၀၀ ကြား တက်လို့ကတော့ ကျနော်တို့က အခြေခံ ၁ ပြည် မှာ ၁၀၀ နှုန်းလောက်ပဲ ပြောင်းလဲမှု ရှိတာပေါ့နော်။ ဆန် ၁ အိတ်ကို ၁ ပြည်ကို ၁၀၀ နှုန်းပေါ့။ ၁ အိတ်ကို ၂၄ ပြည် ဆိုတော့ ၂၀၀၀ ကျော် တက်တာပေါ့နော်။ အမှန်တော့ ပုံမှန်လလည်း စကူးမက်ကူးလလည်းဖြစ်သလို ငွေကြေးရဲ့ လူတွေရဲ့ စိတ်ထင်ပေါ့နော် ဖောင်းပွတယ်ထင်ပေမယ့် အယူအဆအရတော့ ဒါက ပုံမှန် ဒါက ထုတ်လုပ်တယ် ဆိုပေမယ့် အကန့်အသတ်နဲ့ ဖြစ်တဲ့အတွက် လူတွေရဲ့ စိုးရိမ်စိတ်ကြောင့်လည်း ပါပါတယ်။ ပုံမှန်လည်း ဒီအချိန်မှာ ဆန်ဈေးက ၁ အိတ်ကို ၁၅၀၀၊ ၂၀၀၀ လောက် တက်မှာပေါ့။ လောလောဆယ် လကုန်ရက် ဆန် ၁ အိတ်ကိုတော့ ၂၀၀၀ နဲ့ ၃၀၀၀ ကြား တက်တယ်ပေါ့။ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းတော့ ၅၀၀၀ နဲ့ ၆၀၀၀ ကြားတော့ တက်သွားတယ် လတ်တလော အခြေအနေမှာတော့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းသည် ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှု အပေါ်တွင်လည်း သက်ရောက်မှု ရှိကြောင်း၊  လက်ရှိ တွင် ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒ ဖြေလျှော့ပေးထားခြင်းကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့ရန် ဆန်ဝယ်ယူမှု မြင့်တက်နေကြောင်း၊ ထို အခြေအနေများကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ လိုက်ပါမြင့်တက်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်စပါးကုန်စည် ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၅၃၀၀၀ လောက်ရှိတယ်။ အခု ၅၈၀၀၀ လောက် ရောက်သွားတယ်။ Exporter မဝယ်ရင် ဈေးက ကျသွား တယ်။ အခု Exporter ဝယ်တော့ ဈေးက တက်သွားတယ်။ ၅၀ / ၅၀ လည်းပါတယ်။ ငွေကိစ္စလည်း ပါတာပေါ့။ အလားအလာကတော့ Exporter မဝယ်ရင် ဈေးက မတက်ဘူးပေါ့။ Exporter ဝယ်ရင် ပြည်တွင်းစားသုံးမှုနဲ့ Exporter ဈေးကွက်ယှဉ်ပြီးတော့ အဝယ်လိုက်တော့ ဈေးနှုန်းက နည်းနည်းလေး လှုပ်တယ်။ Exporter တွေ ကလည်း အရေအတွက် များများလိုချင်လို့ ဝယ်ပေမယ့် ၈ လပိုင်း၊ ၉ လပိုင်းက ဆန်အထွက် ပါးမယ်ဆိုတော့ လှောင်ထားတဲ့သူတွေက မရောင်းဘဲနဲ့ ၉ လပိုင်းအကုန် အသစ်တွေ ပေါ်လာပြီဆိုတော့မှ ချပြီး ရောင်းကြမယ်။ ၈ လပိုင်း၊ ၉ လပိုင်းက ထိန်းရောင်းကြတာပေါ့နော်။ ဆန်ဈေး နည်းနည်းဆွဲတင်ပြီး ရောင်းကြတာပေါ့နော်။ အဲဒါ တော့ ဝယ်သူနဲ့ ရောင်းသူနဲ့ ဝယ်လိုအား ရောင်းလိုအား ကြည့်ပြီးတော့ ဈေးကတော့ ကျစရာတော့ သိပ်မရှိဘူး။ ရသလောက်တော့ ရောင်းကြမှာပေါ့။ ဒါကတော့ ပြည်တွင်းဈေးကွက်ကို ပြောတာလေ။ Exporter ကတော့ Exporter မဝယ်ဘူးဆိုရင်တော့ ဈေးကွက်က ပြန်အေးသွားရော” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် ယခင်က တစ်အိတ်လျှင် ၅၃၀၀၀ ကျပ်ခန့်သာ ရှိသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် ဆန် ၁ အိတ်လျှင် ၅၀၀၀ ကျပ်ခန့် မြင့်တက်လာကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် တစ်အိတ်လျှင် ၆၀၀၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ဆန်များ ဝယ်ယူမှု များပြားနေကြောင်း ဘုရင့်နောင်ကုန်စည် ဒိုင်ထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၇

မြန်မာနိုင်ငံထဲတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အများဆုံးပြုလုပ်နေသည့် တရုတ်အနေဖြင့် ဒေသခံများအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများပေးနိုင်ရန်လိုအပ်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် အဖွဲ့ အစည်းများက ပြောသည်။

တရုတ်က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်ထားသည့် ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်မှ ကျောက်ဖြူ ရေနက်ဆိပ်ကမ်း စီမံကိန်းသည် ဒေသခံများအတွက် ကျွမ်းကျင်လုပ်သားဖြစ်ရေး အခြေခံမူများမရှိခြင်းကြောင့် ပြည်ပထွက်ခွာသူ များ လာရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်အမျိုးသားကွန်ရက်ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်ထူးအောင်က CNI သတင်းဌာနကို ပြောသည်။

ဦးတင်ထူးအောင်က “နိုင်ငံရေးစီးပွားရေးမတည်ငြိမ်မှုရယ် အလုပ်အကိုင်ရှားပါးမှု ပြဿနာရယ် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုပြဿနာနဲ့အတူ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမရှိဘူး။ ရှိလာခဲ့ရင်လည်း ရှိလာတဲ့ဒေသ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက ဒီမှာ ရှိတဲ့ဒေသခံတွေပေါ်မူတည်တဲ့ ကျွမ်းကျင်လုပ်သားဖြစ်ရေးဆိုတဲ့ အခြေခံမူတွေမရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီ အချက် တွေ မူတည်ပြီးတော့ ပြည်ပထွက်ခွာသူတွေ ပိုများလာတယ်လို့ ကျနော်တို့က အဲ့လိုမြင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင် ၂၄ ရက်နေ့က တရုတ်-ကျောက်ဖြူ ချစ်ကြည်ရေးလက်မှတ်ရေးထိုးပွဲကို ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မြှင့်တင်ရေးအသင်း ညီလာခံခန်းမတွင် ပြုလုပ် ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

အဆိုပါ လက်မှတ်ရေးထိုးပွဲတွင် ကျောက်ဖြူခရိုင်ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း(KDNEDA) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးငြိမ်းချမ်းမောင်က  ကျောက်ဖြူမြို့နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ ကျီလင်မြို့တို့မှာ ထာဝရ မိတ်ဆွေများဖြစ်သွားပြီဖြစ်၍ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝအောင် ဆောင်ရွက်ကြမည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်ဖြူမြို့နယ် မဒေးကျွန်းရှိ ရွှေသဘာဝဓာတ်‌ငွေ့ပိုက်လိုင်းစီမံကိန်းကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့က တွေ့ရစဉ်

ဦးငြိမ်းချမ်းမောင်က “တနေ့တခြား အိမ်ကို စွန့်ခွာသွားကြတဲ့ ရခိုင်တွေ အိမ်ကိုပြန်လာနိုင်ဖို့ ပထဝီ အနေအထား အရ အားသာချက်များစွာရှိနေတဲ့ ကျောက်ဖြူဒေသမှာ အထူးစီးပွားရေးဇုန်ကြီး တည်ဆောက်နိုင်ခြင်းဟာ ကမ္ဘာ့ ဈေးကွက်ကြီးတွေဖြစ်ကြတဲ့ တရုတ်၊ အိန္ဒိယနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံတွေကို စီးပွားရေးဆုံမှတ် ဖြစ်လာစေခြင်း ဖြင့် ခိုင်မာတဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ရရှိလာမည်ဆိုပါက မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့ ဂျီဒီပီ ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ဆွဲတင် နိုင်မယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းထားပါတယ်” ဟု ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စီမံကိန်းများ၊စက်မှုဇုန်များရှိလာခဲ့လျှင်တောင် လုပ်ခလစာ ဝင်ငွေနည်းပါးနိုင်ခြင်းကြောင့် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာအလုပ်လုပ်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကျောက်ဖြူဒေသခံ ကိုစိုးချေက CNI သတင်းဌာနကို ပြော သည်။
ကိုစိုးချေက “ကျနော်တို့ဒေသက လူတွေက ထိုင်းတို့မလေးရှားတို့သွားပြီး အလုပ်လုပ်တယ်ဆိုတာက ဒီမှာ အလုပ် လုပ်စရာမရှိလို့ သွားတာမဟုတ်ဘူးဗျ။ ဒီမှာရတဲ့၀င်ငွေနဲ့ ထိုင်း၊မလေးရှားမှာ သွားလုပ်လို့ရတဲ့ဝင်ငွေက တအားကို ကွာနေတဲ့အတွက်ကြောင့် သွားပြီးလုပ်ကြတာပေါ့နော်။ စက်မှုဇုန်တွေ ဖြစ်လာခဲ့ရင်ကော ဒီစက်မှုဇုန်တွေမှာ ပေးနေတဲ့လစာနူန်းထားသည် ထိုင်း မလေးရှားမှာ ပေးတဲ့လစာနှုန်းနဲ့ ဘယ်လိုမှ နှိုင်းလို့ မရဘူးပေါ့နော်။ ကျောက်ဖြူမှာ စက်မှုဇုန်ရှိလာခဲ့ရင်လည်း ကျောက်ဖြူ စက်မူဇုန်မှာရှိတဲ့ အလုပ်သမား၀န်ထမ်းတွေရဲ့ လစာနှုန်းထားသည် လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံမှာ ပေးနေတဲ့ နှုန်းထားအတိုင်း ပေးနေမယ်ဆိုရင်တော့ ထိုင်းတို့မလေးရှားတို့က လုပ်နေတဲ့လူတွေ ပြန်လာဖို့ ဘယ်လိုမှ မဖြစ် နိုင်ဘူး ဖြစ်နိုင်ချေတော််တော်လေးနည်းတယ်"ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ပြည်ပထွက်ခွာပြီး အလုပ်သွားရောက်လုပ်ကိုင်ကြသူဦးရေ  သုံးသောင်းကျော် ရှိခဲ့ကြောင်း စစ်တမ်းများအရ သိရပြီး မလေးရှား၊ ထိုင်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံများသို့ အများဆုံး သွားရောက်ကြကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ ဓာတ်ငွေ့နှင့်ရေနံပိုက်လိုင်း၊ အထူးစီးပွားရေးဇုန် တို့ကို တည်ဆောက်လျက်ရှိသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ အမ်း၊ သံတွဲနှင့် ဂွ စသည့် မြို့နယ်များတွင်လည်း တရုတ်အစိုးရက လေအား လျှပ်စစ် စီမံကိန်းကို ဆောက်လုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁ ရက်နေ့က တရုတ်ကုမ္ပဏီနှင့် လျှပ်စစ်ဝန်ကြီး ဌာနတို့ စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၇

ထိုင်းတွင် ဝန်ကြီးချုပ်နေရာ မဲခွဲရွေးချယ်မှုအား အချိန်အကန့်အသတ်မရှိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ခြင်းသည် မြန်မာ ရွှေ့ ပြောင်း လုပ်သားများအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုရှိကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

MFP ပါတီ ခေါင်းဆောင် ပီတာလင်ဂျာရိုရတ်အား ဝန်ကြီးချုပ်နေရာအတွက် မဲခွဲဆုံးဖြတ်မှုကို နှစ်ကြိမ် ကျင်းပခဲ့ ပြီးနောက် အရေးနိမ့်ခဲ့ရာ ဇူလိုင် ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ရေး မဲခွဲဆုံးဖြတ်မှု ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ 

သို့သော် အခြေအနေများ ရှုပ်ထွေးလာနေခြင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ရေး မဲခွဲဆုံးဖြတ်မည့် လွှတ်တော် အစည်းအဝေးကို အချိန် အကန့်အသတ်မရှိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ကြောင်း အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ကြေညာခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ အချိန်အကန့်အသတ်မရှိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ခြင်းသည် အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းမှု၌ အချိန်ကြန့်ကြာမှု ပိုမိုဖြစ်စေ သောကြောင့် လက်ရှိ မြန်မာ အပါအဝင် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ဇူလိုင်လကုန်အထိ အမည် စာရင်း တင်သွင်းခိုင်းထားခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့တွေအနေနဲ့ အစိုးရမဖွဲ့နိုင်သရွေ့ပေါ့ ရွေးကောက်ပွဲ တင်မြှောက်တာ မလုပ်နိုင်သရွေ့ကတော့ ဒီအစိုးရဌာန ပိုင်းဆိုင်ရာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မူဝါဒတွေချဖို့ရှိတာကို။ ပြီးတော့ သုံးစွဲတဲ့ အသုံးစရိတ်တို့ ဒါတွေ အားလုံး လုပ်ဖို့က ဒီအစိုးရအဖွဲ့ ဖွဲ့ပြီးတော့မှ လုပ်လို့ရမှာ။ ဆိုတော့ အဲဒီဟာ မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် အခုနောက်ဆုံး ဆိုရင် ၅ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ချက်လုပ်ထားတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား လူသစ်မှတ်ပုံတင်တဲ့ ကိစ္စပေါ့။ အဲဒါဆိုလို့ ရှိရင် ဒီဇူလိုင် ၃၁ ဆို ကုန်ပြီ။ ၃၁ ကုန်ပြီဆိုတာနဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ကို ဩဂုတ်လမှာ cabinet အစည်းအဝေးပြီးတာနဲ့ ထုတ်ပြန်ပါ့မယ်လို့ ပြောတော့ အဲဒီအစည်းအဝေး မဖြစ်ဘူးဆိုရင် ထုတ်ပြန်ချက် မထွက်ရင် ဒီလူတွေနဲ့ ပတ်သက် တဲ့ အထောက်အထားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆက်ပြီး လုပ်ရမယ့်ဟာတွေက အကုန်လုံး ဘယ်လိုပြောမလဲ ရပ်တန့်၊ ရပ်တာတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့ ဘာဆက်လုပ်ရမလဲ မသိတဲ့ဟာတွေ ဖြစ်ကုန်တာပေါ့။ ဒီအကျိုးဆက်ကတော့ အကုန်လုံးကို ထိမှာ ပဲ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်း ပြုလုပ်ရာတွင် မပြီးပြည့်စုံသေးသည့် မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား အများအပြား ရှိနေသေးကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများ ထံက သိရသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေသည့် ထိုင်းနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းသည် ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ ယုံကြည်မှုကို ထိခိုက် စေနိုင်သည့်အတွက် ထိုင်းစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက တစ်လအတွင်း အစိုးရဖွဲ့ရန် လွှတ်တော်ကို တိုက်တွန်းခဲ့ ကြောင်းလည်း Thai PBS World မှ ဖော်ပြထားသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် နိုင်ငံခြားစီးပွားရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု များပြားသည့် နိုင်ငံဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရှိနေသရွေ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအတွက် ဆိုးကျိုးမရှိနိုင်ကြောင်း ထိုင်းရောက်ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာအရေး ကူညီပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာအများစု လက်ရှိသန်းပေါင်းများစွာ အလုပ်လုပ်နေတာက ထိုင်းနိုင်ငံသား တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း ပိုင်တဲ့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေက နည်းတယ်ပေါ့။ နိုင်ငံခြားသား လုပ်ငန်းရှင်တွေပဲ များ တယ်။ ဒီနေရာမှာ ဒီစက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ကျနော်တို့ မြန်မာတွေအပေါ်ကိုတော့ ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်လာ နိုင်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခ ဖြစ်နေရင်တောင်မှ စီးပွားရေး ထိုးကျတယ်ဆိုရင်တောင်မှ တည်ဆဲ ဥပဒေအရ သတ်မှတ်ထားတဲ့ လုပ်ခလစာကိုတော့ အပြည့်အဝ ပေးရပါလိမ့်မယ်။ နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ ပြောင်း အလုပ်သမားတွေအပေါ်မှာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ လုပ်ခလစာထက် လျော့နည်းပြီးတော့ ပေးတဲ့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ ဆိုတာကတော့ အင်မတန်ပဲ နည်းပါတယ်။ မဲဆောက်လို နယ်စပ်မျိုးတွေ လောက်မှာပဲ ရှိတာပါ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုကြောင့် MOU သက်တမ်း နှစ်ပြည့်မည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများ အနေဖြင့် မည်သည့်ပုံစံ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ရမည်အား မသိရှိကြသည့် အနေအထား ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ဆက်လက် နေထိုင် အလုပ်လုပ်ခွင့်ရရန်အတွက် လက်ရှိ လူသစ်မှတ်ပုံတင်သွင်းခွင့် ပြုထားသည့် ကာလ၌ မိမိတို့၏ အလုပ်ရှင် သူဌေးအား အကူအညီတောင်းကာ အမည်စာရင်း တင်သွင်းထားသင့်ကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၇

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းတွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှစတင်၍ နွေစပါးနှင့် မိုးစပါး စိုက်ပျိုးစရိတ်အတွက် မြန်မာ့လယ်ယာ ဖွံ့ဖြိုးရေဘဏ်ထံမှ ချေးယူထားသည့် ချေးငွေများကို ပြန်လည်ဆပ်ရန်အတွက် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများမှတဆင့် တောင်းခံမှုများ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ စတင်၍ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အထိ တောင်သူများသည် စပါးအထွက်နှုန်း နည်းပါးခြင်းနှင့် စပါးများ ဈေးကောင်းမရခဲ့ခြင်းကြောင့် အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး စိုက်ဘဏ်ချေးငွေများကိုလည်း ပေးဆပ်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့ ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အတိုးနှင့်အရင်းအပြင် ရက်လွန်ကြေးအနေဖြင့် ဒဏ်အတိုးများလည်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

စိုက်ဘဏ်အနေဖြင့် တောင်သူများကို ဒဏ်တိုး ၁ ကျပ်နှုန်းကို လျှော့ပေါ့ပေးပြီး သာမန်အတိုးနှင့် အရင်းကို အရစ်ကျဖြင့် ပြန်လည်ပေးဆပ်မည်ဆိုပါက တောင်သူများ အကြွေးဆပ်ရန် အဆင်ပြေနိုင်သည်ဟု ဘိုကလေးမြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးအေးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လယ်သမားလည်း မနှစ်ကမှစပြီး ထူထောင်တာဆိုတော့ အရစ်ကျနဲ့သွားပြီးတော့ နောက်ဆုံး အတိုး ၅ မူးကတော့ ယူပေါ့ အရင်းရယ်၊ အတိုးရယ်။ ဒဏ်တိုးကိုတော့ အစိုးရဘက်ကနေပြီးတော့ ပြန်ပြီးတော့ ငဲ့ညှာတဲ့အနေနဲ့ လျှော်ပေးသင့်တယ်။ ဒဏ်အတိုးကို ကြာပြီ လျှော်စေချင်တာ။ ဒဏ်တိုး မယူဘဲနဲ့ အရင်းကို သွင်း၊ ၅ မူး အတိုးနဲ့ဆိုရင် မြန်မြန် ကျေနိုင်တယ်ပေါ့။ အဲဒီလို လုပ်ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အကောင်းဆုံးပဲ အမြန်ဆုံး ကျေမှာပဲ။ သူတို့သတ်မှတ်တဲ့ကာလမှာ မဆပ်ရင် နောက်က ဒဏ်တိုးဆိုတာ ၁ ကျပ်၊ ဟိုက ပြား ၅၀ ဆိုတော့ ၁ ကျပ်ခွဲ ဖြစ်သွားတယ်။ ဒဏ်တိုးလေးကို လျှော့ပေးပြီးတော့ အတိုးနဲ့ အရင်းနဲ့ကို ၁ နှစ်ကို ဘယ်လောက်ဆပ်ဆိုရင် ၃ နှစ်လောက်၊ ၄ နှစ်လောက်၊ ၅ နှစ်လောက်ဆို ကျေသွားလောက်တယ်။ အရစ်ကျနဲ့ပေါ့ ဒဏ်အတိုးကိုတော့ လျှော်ပေါ့။ ပြား ၅၀ အတိုးနဲ့ အရင်းနဲ့ကို ၁ နှစ်ကို သိန်း ၄၀ ရှိတဲ့လူက ၁ နှစ်ကို ၁၀ သိန်းလောက်ဆပ်ရင် ၄ နှစ်ဆို ကျေတာပေါ့။ အဲဒီလိုနဲ့ဆို လယ်သမားလည်း ဘဝမပျက်ဘူးပေါ့။ အခုလို မတရားကြီး ဇွတ်တောင်းရင် လယ်ပေါင် ပေါင်ရင်လည်း အတိုးနဲ့ ဆုံးမှာပဲလေ။ ဒီကအတိုးက အနိမ့်ဆုံး ၅ ကျပ်၊ ၁၀ ရှိမှာ” ဟု ပြောသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ မအူပင်၊ ကျိုက်လတ်၊ ဖျာပုံ၊ ဒေးဒရဲ၊ မော်လမြိုင်ကျွန်းနှင့် ဘိုကလေးမြို့နယ် တို့တွင် စိုက်ဘဏ်ကြွေးကျန်များ ကျန်ရှိသည့် လယ်သမား အမြောက်အများ ရှိကြောင်း သိရသည်။

နွေစပါးတွင် လယ် ၁၀ ဧကအတွက် ၁၀ သိန်းကျပ်နှင့် မိုးစပါးအတွက် ၁၀ သိန်းကျပ် စုစုပေါင်း တစ်နှစ်လျှင် ကျပ်သိန်း ၂၀ နှုန်းဖြင့် ထုတ်ချေးပေးခဲ့ပြီး အတိုးနှုန်းအနေဖြင့် ပြား ၅၀ နှုန်းထားဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကောက်စိုက်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

ချေးငွေများကို ၆ လတစ်ကြိမ် ဆပ်ကြရမည်ဖြစ်ပြီး ရက်ကျော်လွန်မည်ဆိုပါက ဒဏ်အတိုးအနေဖြင့် ၁ ကျပ်နှုန်း ကို သတ်မှတ်ပြီး စုစုပေါင်း ၁ ကျပ်ခွဲနှုန်းဖြင့် အတိုးဖြစ်သွားခြင်းကြောင့် တောင်သူများအနေဖြင့် အခက်အခဲ ဖြစ်ကြရသည်ဟု ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် ပြီးခဲ့သည့် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးချိန်တွင် ဓါတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်း၊ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းကြီးမြင့်နေခြင်းနှင့် စပါး အပင်ဖျက်ဆီးသည့် ရွှေခရုများ ကျရောက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် စပါးအထွက်နှုန်းများ လျော့ကျခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က “အထွက်နှုန်းကတော့ မနှစ်က မိုးစပါးတုန်းက အထွက်နှုန်း မကောင်းဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့လေ သွင်းအားစု လိုအပ်မှုကြောင့် အဲဒီတုန်းက စပါးဈေးက မတက် သေးဘူး။ 

အစာဈေးက တက်နေတာလေ။ သူတို့ အကြွေးဆပ်မယ်ဆိုရင် ဒါလေးလျှော့ပေးလိုက်ရင်တော့ ပြေတာ ပေါ့။ နည်းနည်း ထွက်ပေါက်လေးတစ်ခုတော့ ရမှာပေါ့။ ဘဏ်တိုးရော၊ ဒဏ်တိုးရော၊ မူလကြွေးရင်းရောဆိုတော့ သူတို့ တော်ရုံတန်ရုံ မဆပ်ဖြစ်တော့ဘူး။ တကယ်လို့ ဒဏ်တိုးကို ဖြေလျှော့ပေးပြီးတော့ ရိုးရိုးဒဏ်တိုးနဲ့ပဲ တွက်ပြီး တော့ ယူမယ်ဆိုရင်တော့ သင့်ပါတယ်လို့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်မှ လက်ရှိ ကြွေးကျန်များကို တောင်းယူနေခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး မည်ကဲ့သို့ ပေးဆပ်ရမည်ကို ထုတ်ပြန်ပြောဆိုထားခြင်း မရှိသော်လည်း တချို့သော ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများက အရေး ယူမည်ဟု လိုက်လံကြေညာနေမှုများကြောင့် တောင်သူများသည် လယ်ယာများကို ပေါင်နှံ၍ အကြွေးဆပ်နေရ မှုများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၆

ငွေကျပ် နှစ်သောင်းတန် ထုတ်ဝေမည့်ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းများ မတည်ငြိမ်သည့်အပြင် ယခင်ထက် ပိုမိုမြင့်တက်သွားသောကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက်လုပ်ကိုင်မည့် လုပ်သားများအတွက် ကုန်ကျစရိတ်ပိုလာနိုင်ကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆင်ဖြူတော်မွေးဖွားမှု တစ်နှစ်ပြည့်မြောက်သည့် အထိမ်းအမှတ်အနေဖြင့် ငွေကျပ်နှစ်သောင်းတန်အား ထုတ်ဝေ မည့်အကြောင်း ဇူလိုင် ၂၃ ရက်နေ့က ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ၊ ထိုင်းဘတ်ငွေနှင့် တရုတ်ယွမ်ငွေ အပါအဝင် အခြားနိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းများမှာ ဇူလိုင် ၂၂ ရက်နေ့ထက် ပို၍ မြင့်တက်သွားခဲ့သည်။

ပွင့်ဖူးအောင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြတ်ဟေမာန်လင်းက “လုပ်သားတွေအတွက်ကတော့ ခက်ခဲနေတယ်နော် အခုက။ နှစ်သောင်းတန် ဂယက်နဲ့ ဘတ်ဈေးတွေ တက်သွားတဲ့အခါကြတော့ လုပ်သား ဈေးကွက်တွေတောင် ပျက်မလိုဖြစ်နေတယ်။ ဘာလို့တုန်းဆိုတော့ အမတို့က နိုင်ငံခြားငွေနဲ့ လုပ်ရတာကို။ ဂျပန်ဆိုလည်း ဒေါ်လာနဲ့အလုပ်လုပ်ရတာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့။ အမတို့ကြတော့လည်း ထိုင်းဆိုတော့ ဘတ်နဲ့အလုပ်လုပ်ရတာဆိုတော့ ဘတ်ဈေးတွေက ဒီအတိုင်း တအားတွေလည်း အပြောင်းအလဲများနေတဲ့ အခါကြတော့ အလုပ်တွေလုပ်ရတဲ့ လူတွေအတွက် ကမောက်ကမတွေ ဖြစ်တာပေါ့။ အဲဒီအပြင်ကို လုပ်သား တွေအတွက်က ငွေကြေးတွေကို အဆမတန်တွေ ကုန်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

တောင်ကိုရီးယားသို့ သွားရောက်လုပ်ကိုင်မည့် မြန်မာများ 

သက်ဆိုင်ရာ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ အေဂျင်စီများဖြင့် သွားရောက်ကြရာတွင် လုပ်သားတစ်ဦး၏ သတ်မှတ်နှုန်းထား နိုင်ငံခြားငွေကြေးပမာဏမှာ မပြောင်းလဲသော်လည်း နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်း များလာသောကြောင့် ကုန်ကျစရိတ် မှာ ပိုမိုများလာမည့်အလားအလာဖြစ်ကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများမှ ပြောသည်။

ထိုသို့ နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းများ မတည်ငြိမ်ခြင်းသည် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာမည့်လုပ်သားများအပေါ်တွင်သာမက ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများအပေါ်တွင်လည်း ရိုက်ခတ်မှုများရှိကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီ များထံက သိရသည်။

လပ်ကီးအေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “ငွေဈေးမတည်ငြိမ်တာက အခု ဒီဈေးဖြစ်သွားရင် ဒီဈေးနဲ့ပဲ ရှေ့ဆက်အလုပ်လုပ်ရမှာလေ။ ကျရင်လည်း ကျပေါ့။ နောက်ထပ်တက်ရင်လည်း နောက်တစ်ခေါက် အဆင်မပြေမှုတွေနဲ့ ထပ်ရင်ဆိုင်ရမှာပဲ။ ဒီဈေးနဲ့ ဒီဟာရပ်တန့်မယ်ဆိုရင်တော့ ရှုံးသည်ဖြစ်စေ မြတ်ဖို့တော့ မရှိဘူး။ အရင်းရမယ်။ ရှုံးမယ် အဲဒီနှစ်ခုပဲရှိတယ်။ အရင်းလောက်ရှိနေရင်တော့ အလုပ်က ဆက်လုပ်ရမှာပဲ။ ဘာလို့ဆို က‌လေးတွေကို ဒုက္ခမရောက်စေချင်ဘူး။ အခုတင် ငွေဈေးမတည်ငြိမ်မှုကြောင့်မို့လို့ အလုပ်လုပ်ရတာ အခက်အခဲတွေအများကြီးဖြစ်သွားတယ်။ အန်ကယ်တို့တင်မဟုတ်ဘူး အကုန်လုံးဖြစ်တာ။ ဒီ နိုင်ငံခြားနဲ့ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်တဲ့လုပ်ငန်းတွေက အရှုံးတွေဖြစ်ကုန်တာပေါ့။ အခက်အခဲကတော့ ဖြစ်တယ်။ ဖြစ်ပျက် လာတဲ့ကိစ္စတွေကို ဝိုင်းမထိန်းဘဲနဲ့ ရှို့ပေးလိုက်သလို ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အရောင်းတွေရပ် ဘာတွေရပ် ဘာမှ မသိဘူး။ သိပ်တော့မူမမှန်ဘူး။ ဒီဘက်က ဝိသမလောဘတွေက ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ မထိန်းသိမ်းဘဲနဲ့ လွှတ်ပေးထားတော့ပိုဆိုး ကုန်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းမတည်ငြိမ်သည့်အတွက် နိုင်ငံတော်မှ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိလူကြီးများအနေဖြင့် ထိန်းချုပ်ပေးမှသာလျှင် ပြည်ပထွက်ခွာမည့် လုပ်သားများအတွက် ကုန်ကျစရိတ်နှုန်းထား သက်သာမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံပြည်ပအလုပ်အကိုင်ရှာဖွေရေးအေဂျင်စီများအဖွဲ့ချုပ်(MOEAF) မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ(၂) ဦးကျော်ထင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

MOU လုပ်သားများကို တွေ့ရစဉ်

“ဈေးတက်ရင် အလုပ်သမားပိုထိခိုက်တာပေါ့။ ဈေးတက်ရင်ထုံးစံပဲပေါ့။ ဆိုကြပါစို့ တစ်ဒေါ်လာကို ၁၀ ပေးရာ ကနေ တစ်ဒေါ်လာကို ၁၅ ကျပ်ပေးရရင် ၅ ကျပ်ပိုတိုးသွားတာပေါ့။ ဒါကိုပဲ စိတ်ပူနေရတာ။ အခုက ဒေါ်လာဈေး က ဈေးကစားနေတာကို။ အခုက ဘာမှတောင်မလုပ်ရသေးဘူး ဈေးက စတက်နေပြီ။ အသံထွက်တာနဲ့ ဈေးက တက်နေပြီ ဒါကအဓိပ္ပါယ်မှမရှိတာ။ အခုက ဘာမှလည်း မလုပ်ရသေးဘူး။ ဆိုကြပါစို့ အခုက သတင်းလေး တစ်ခုထွက်လာတယ် အဲဒါကလည်း အကောင်အထည်မဖော်ရသေးဘူး။ ဈေးက ဒီမှာလိုက်ပြီးတော့ ဒေါ်လာဈေး က ပါးစပ်ဈေးတွေဖြစ်နေပြီ။ ဒါတွေက ကောင်းတဲ့အလားအလာမှ မဟုတ်တာ။ ဒါတွေက ဈေးကစားနေတာ ထိန်းချုပ်ပေးဖို့လိုတာပေါ့။ တစ်ခုပဲရှိတာပေါ့ အေဂျင်စီတွေနဲ့ ဟိုဘက်ကခေါ်တဲ့ အလုပ်ရှင်တွေ ညှိနှိုင်းပြီးတော့ အလုပ်သမားကို ဘယ်လိုသက်သာအောင် ကူညီနိုင်မလဲ သူတို့ဆောင်ရွက်။ နိုင်ငံခြားဘက်ကအလုပ်ရှင်ကနေပြီးတော့ ငွေရေး ကြေးရေးကို သတ်မှတ်တာထက်လျှော့ချပေးမယ်လို့ ဟိုဘက်ကအေဂျင်စီက လျှော့ချပေးမယ်ဆိုရင်တော့ အလုပ်သမားသက်သာမှာပေါ့။ ဒီဘက်ကတော့ များသောအားဖြင့် service ခ ပဲ ယူရတာကို” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဗဟိုဘဏ်မှ ၎င်း နှစ်သောင်းကျပ်တန် ထုတ်ဝေခြင်းသည် အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ငွေစက္ကူအဟောင်းများနှင့် အစားထိုးလဲပေးခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုမဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြောဆိုထားသည်။

သို့သော် ဇူလိုင် ၂၃ ရက်နေ့၌ ငွေကျပ် နှစ်သောင်းတန်ထုတ်ဝေမည့်အကြောင်း မကြေညာမီ ဇူလိုင် ၂၂ ရက်နေ့ နိုင်ငံခြားငွေ ဈေးနှုန်းထားသည် အမေရိကန်တစ်ဒေါ်လာလျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ ၃၁၀၀ ဝန်းကျင်သာရှိခဲ့ရာမှ ငွေကျပ် နှစ်သောင်းတန်ထုတ်ဝေမည့်အကြောင်းကြေညာပြီးနောက် ယနေ့ ဇူလိုင် ၂၆ ရက်နေ့၏ နိုင်ငံခြားငွေ ဈေးနှုန်း ထားမှာ အမေရိကန်တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၃၄၀၀ ကျပ်သို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။