CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၃၀

ပြည်တွင်းပြောင်းဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိတွင်ကျဆင်းနေပြီး တရုတ်နယ်စပ်သို့ တင်ပို့သည့် လမ်းကြောင်း အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြောင်းဈေးနှုန်းသည် တစ်တင်းလျှင် ငွေကျပ် ၂၀၀၀၀(နှစ်သောင်း)အထက်တွင် ရှိရာမှ လက်ရှိတွင် ၂၀၀၀၀(နှစ်သောင်း)ကျပ်အောက်သို့ ကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်သည်။

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် ပြောင်းများသည် တရုတ်နယ်စပ်သို့ တင်ပို့ရန် အခက်အခဲဖြစ်ပေါ်နေခြင်းနှင့် ရန်ကုန် နှင့် မန္တလေးဈေးကွက်သို့ မရောင်းချနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ပြောင်းဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်သည်။ 

ယခုကဲ့သို့ လမ်းကြောင်းအခက်အခဲ ဆက်လက် ရှိနေမည်ဆိုပါက ပြောင်းဈေးနှုန်းသည် ဆက်လက် ကျဆင်း နိုင်သည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပုံမှန်က ဒီအချိန်က ပြောင်းဈေးကျတဲ့အချိန် မရောက်သေးဘူး။ ဒီဇင်ဘာကုန်မှပဲ ပြောင်းဈေးက ကျတာ။ လမ်းကြောင်းသွားလာလို့ မရလို့ ခါတိုင်းက ရှမ်းမြောက်က ချင်းရွှေဟော်နဲ့ မူဆယ်နဲ့လည်း နီးတာကိုး။ နီးတော့ သယ်ယူစရိတ်လည်း သက်သာတယ်။ ပြီးတော့ ဈေးကောင်းလည်း ရတယ်ဆိုတော့လေ။ အခုကျတော့ လမ်းကြောင်းက ချင်းရွှေဟော်နဲ့ မူဆယ်က သွားလို့မရတော့ဘူး။ တိုက်ပွဲကြောင့် သွားလို့မရဘူး။ ပြီးတော့ လားရှိုးကနေ မန္တလေး ပြန်ဆင်းရောင်းမယ်ဆိုတော့လည်း ရှမ်းမြောက်လမ်းကြောင်းကလည်း အဆင်မပြေ ပြန်ရော အဲဒီလို ဖြစ်နေတယ်။ ရှမ်းတောင်ကနေ ပတ်ပြီးသွားဆိုရင် ကားခက ၄၀၀၀ ကျော်၊ ၅၀၀၀ တွေ ဖြစ်ကုန် တာလေ။ ခါတိုင်းဆိုရင် တိုက်ပွဲမရှိတုန်းကဆိုရင် ရိုးရိုး ရှမ်းမြောက်နဲ့ မန္တလေးပိုင်းဆိုရင် ကားခက ၁၅၀၀၊ ၁၆၀၀ လောက်ပဲ ရှိတာလေ။ အလွန်ဆုံး အဲဒီလောက်ပဲ ရှိတာလေ။ ကားခ အတက်ဆုံးအချိန်တောင် ၁၆၀၀ ပဲ ရှိတာ။ အခုချိန်က ၄၅၀၀၊ ၅၀၀၀ လောက် ဖြစ်နေတော့ ကားခသယ်ယူစရိတ်က အများကြီး ဖြစ်သွားတာပေါ့။ နယ်စပ် သွားလို့ မရတော့ဘူးလေ။ လားရှိုးကနေ မန္တလေးဆင်းလာဖို့ကျတော့ လမ်းမှ မရှိတာကိုး။ ဒီထက်ကျမှာပဲ ရှိမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

ပြောင်းပင်များကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း စိုက်ပျိုးထားသည့် ပြောင်းများသာ ရောင်းချမှုရှိနေပြီး ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး ရှိ ပြောင်းများကို စတင်စိုက်ပျိုးချိန်ဖြစ်သည်။

ဧရာဝတီပြောင်းများ ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်ပို့သည့်ကာလဖြစ်သည့်အတွက် ယင်းကာလတွင် ပြည်တွင်း၌ ပြောင်းများ ပေါများနေချိန်ဖြစ်၍ ဈေးနှုန်းကျဆင်းမည်ကို တောင်သူများက စိုးရိမ် နေကြသည်။

ပြည်တွင်းပြောင်းဈေးကွက်၌ ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားနှင့် သိုလှောင်မည့် ကုန်သည်များမှ ဝယ်ယူမှုများသာ ရှိနေ ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ရှမ်းမြောက်မှ ပြောင်းများသည် လမ်းကြောင်းအခြေအနေများကြောင့် ရောင်းချနိုင်ခြင်း မရှိသည့်အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ပြောင်းတင်ပို့ချိန်တွင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များထက် ပြောင်းများ စုပုံသွားမည် ဖြစ်သည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ပြောင်းစိုက်တောင်သူ ကိုမင်းခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပို့ရမယ့် လမ်းကြောင်းတစ်ဖက်က နည်းနည်း ဆိုင်းသွားတော့ တစ်ဖက်တည်းဆိုတော့ မြဝတီဘက် ဒီအချိန်မှာ တင်ပို့မရဘူးလေ။ အများဆုံးက ပြည်တွင်းမှာပဲ အခုချိန်မှာ လည်ပတ်ရတဲ့ သဘော ဖြစ်နေတော့ ပြည်တွင်း လောက် လည်ပတ်တာနဲ့ လှောင်လက်သမားနဲ့ ဒီလောက်ပဲဆိုတော့ ပြောင်းဈေးက အကျဘက်ကို ထိန်းသွားတဲ့ သဘော ရှိတယ်။ သက်ရောက်မှုကတော့ တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် သွားမှာပဲလေ။ ပြောင်းကတော့ ရှမ်းရယ်၊ ဧရာဝတီ ရယ်ပဲ မဟုတ်ဘူး၊ ကျပြီဆိုရင် အကုန်လုံးကို သက်ရောက်မှု ရှိတာပဲ။ ကျနော်တို့ဆီက အခု မပေါ်ပေမယ့် ဒီဟာ လည်း ကိုယ်တွေပေါ်တဲ့အထိကို သက်ရောက်မှုကတော့ ဖြစ်လာမှာပဲ။ ဒီဟာကြီးက ခဏလေးနဲ့ ပြီးသွားမယ့် ကိစ္စလည်း မဟုတ်ဘူး။ နောက်ပြီးတော့ အခုက ပြောင်းဈေးတွေကျတယ်။ ကျတော့ ရှမ်းသမားတွေက အခုချိန်မှာ မရောင်းဘူး။ မရောင်းတော့ ဧရာဝတီပေါ်တဲ့အချိန်လောက်ကို ဆွဲလာမှာပဲ။ ဧရာဝတီပေါ်ချိန်မှာ အခြေအနေက ပြောင်းဈေးတွေ နည်းနည်းသင့်တင့်လျောက်ပတ် ကောင်းလာရင်တောင်မှပဲ ကုန်ကတော့ နည်းနည်းပေါမယ့် အနေအထားတော့ ရှိတယ်။ ပြောင်းဈေးကတော့ ပုံမှန်အနေအထားကနေ မတက်နိုင်ဘူးလို့ မှန်းထားပါတယ်။ ခါတိုင်းနှစ်ထက်စာရင် ပြောင်းက ပိုများသွားမယ့်သဘောတော့ ရှိတယ်။ ဒါလည်း ဒီကြားထဲမှာ ပြည်တွင်းက ဝယ်တဲ့ လူနဲ့ ပို့တဲ့လူနဲ့ အဓိကကျသေးတယ်။ ပို့တော့ပို့နေတာပဲ နိုင်ငံပေါင်းစုံ ရေလမ်းကြောင်း၊ ကုန်း လမ်းကြောင်းနဲ့တော့ သူ့ဟာနဲ့သူ ပို့နေကြတာပဲ။ ဒါပေမယ့် မှန်းလို့ရပါတယ်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းနဲ့စာရင်တော့ ထိုင်းကိုပို့တဲ့အချိန်မှာ နည်းနည်းများလာမယ့်သဘောတော့ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ပြောင်းဈေးနှုန်းသည်လည်း ကျဆင်းနေခြင်းဖြစ်ပြီး ဧရာဝတီပြောင်း ထွက်ရှိချိန်နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ သို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်ပို့သည့်ကာလ ရောက်ရှိချိန်တွင် ပြောင်းဝယ်လိုအား များလာမည် ဖြစ်သည့် အတွက် ပြည်တွင်းပြောင်းဈေးနှုန်းသည် ပြန်လည်မြင့်တက်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်း အသင်းထံမှ သိရသည်။

ထို့နောက် ပြောင်းတင်ပို့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ပို့ကုန်မူဝါဒ အပြောင်းအလဲများ ထပ်မံရှိလာနိုင်သည့်အတွက် လက်ရှိ တွင် ပြောင်းဈေးကွက်အခြေအနေကို ကုန်သည်များက စောင့်ကြည့်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၃၀

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် လာမည့်နှစ်ကုန်ပိုင်း၌ အဖမ်းအဆီးများ ပိုမိုစိပ်လာနိုင်ကာ ယခင်ထက် ပိုမိုကြမ်းလာနိုင်ဖွယ် ရှိကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားဦးရေမှာ ယခင်ထက် ပိုမိုများပြား ထူထပ် လာသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဒီဇင်ဘာလကုန်တွင် ရီကာလီဘရာစီပါမစ် လျှောက်ခွင့်ပေးထားသည့် ကာလ ကုန်ဆုံးမည်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များထက် အဖမ်းအဆီး ပိုမိုကြမ်းလာနိုင်ဖွယ် ရှိသည်ဟု မလေးတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

“ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေ အတိုင်းအတာထက်စာရင်တော့ ဒီနှစ်က လူဦးရေလည်း တော်တော်လေး ထူလာတယ်။ လုပ်ငန်း ရှားပါးမှုရော တော်တော်လည်း ရှားပါးလာတဲ့အတွက် ဒီနှစ်ကတော့ တော်တော်ကြမ်းဖို့တော့ ရှိတယ်။ ကျနော် ထင်တာကတော့ တစ်နိုင်ငံလုံးအနေအထားအရပေါ့ တစ်နိုင်ငံလုံးကို Clear လုပ်ဖို့ သူတို့မှာ အစီအစဉ် ရှိတယ်။ အများစုကတော့ အိုသမားတွေအနေနဲ့ စိုက်ပျိုး‌ရေးတွေမှာ တောထဲတွေမှာ လုပ်နေရတော့ နည်းနည်း လုံခြုံတာ ပေါ့။ ကျန်တဲ့နေရာကတော့ သူတို့ ဥပဒေအရ သတင်းရတဲ့ နေရာဒေသတွေကတော့ အကုန်လုံး အော်ပရာစီဝင်ဖို့ အနေအထားရှိတာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် လမ်းပေါ်ရှိ ယာဉ်များကို တားဆီးစစ်ဆေးနေစဉ်

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် အဖမ်းခံရပါက လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ကမ့်စခန်းများသို့ အပို့ခံရကာ ပြစ်မှု၊ ပြစ်ဒဏ်များ ကျခံရကြောင်း၊ ထိုသို့ ကျခံပြီးသူများထဲမှ လေယာဉ်လက်မှတ်ခ ပေးနိုင်သူများကိုသာ မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေကြောင်း လိုင်းဖြင့် ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိမလေးရှားနိုင်ငံအခြေအနေသည် ယခင်နှစ်များထက် လူဦးရေဖောင်းပွပြီး အလုပ်အကိုင်များလည်း ရှားပါး သဖြင့် နေရထိုင်ရ ပိုမိုကျဉ်းကြပ်ခက်ခဲလာကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက ပြောသည်။

မလေးတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက “သိပ်မကြာတော့ပါဘူး ဒီတစ်လပဲ ကျန်တော့ပါတယ်။ ၁၂ လပိုင်းပြီးလို့ ၂၀၂၄ ထဲ ဝင်လာလို့ရှိရင် မလေးရှားအစိုးရက ကြေညာချက် တစ်ခုမဟုတ်တစ်ခု ထုတ်ပြန်ကို ထုတ်ပြန်ပါလိမ့်မယ်။ ပါမစ်ဖွင့်ထားတာကို ပြန်ပိတ်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ ဘာတွေ ဘယ်လို သူတို့ စည်းမျဉ်းဥပဒေအသစ် ဘယ်လိုချမှတ်မယ်ဆိုတာ သူတို့ ထပ်ကြေညာဦးမှာပါ။ အဲဒီတော့ ဒီ ကြားကာလထဲမှာ ကိုယ့်ရှိတဲ့အလုပ်နဲ့ သည်းညည်းခံ လုပ်ပြီးတော့ စောင့်ဆိုင်း နားထောင်စေချင်ပါတယ်။ မလိုအပ်ရင်လည်း ဘယ်မှ မသွားစေချင်ပါဘူး။ အလုပ်နဲ့အိမ် အိမ်နဲ့အလုပ် အဲဒီလောက်ပါပဲပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူများ

ထို့အပြင် ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းကလည်း မလေးရှားနိုင်ငံသားတစ်ဦး အသတ်ခံရမှုဖြင့် သံသယရှိသူဟု သတ်မှတ် ခံထားရသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦး ထွက်ပြေးတိမ်း‌ရှောင်မှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ နေထိုင်သည့် အဆောင် တန်းလျားများကို ဝင်ရောက်ရှာဖွေသည့် ဖြစ်စဉ်များလည်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

လာမည့် ဒီဇင်ဘာလကုန်တွင် မလေးရှားနိုင်ငံရှိ တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား လျှောက်ထားခွင့် ပြုထားသည့် ရီကာလီဘရာစီပါမစ်သက်တမ်းကာလမှာ ကုန်တော့မည်ဖြစ်သောကြောင့် မလျှောက်ထားရသေး သည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများရှိပါက အချိန်မီလျှောက်ထားကြရန်လည်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက တိုက်တွန်းသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉

ရှမ်းပြည်နယ်သို့ ယခုနှစ် တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော် ၇ ရက်အတွင်း ခရီးသွား ၅ သောင်းခန့် ဝင်ရောက်ခဲ့ကြောင်း ရှမ်းပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေး ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ‌ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်၊ တောင်ကြီးမြို့၌ တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်အား နိုဝင်ဘာ ၂၁ ရက်မှ ၂၇ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ ကိုဗစ်မတိုင်ခင်ကာလအတိုင်း ပြန်လည်စည်ကားလာသဖြင့် ကောင်းမွန်သည့် ရလဒ် တစ်ခုဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေး ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “၂၁၊ ၂၂၊ ၂၃ အဲဒီဝန်းကျင် လောက်ကတော့ ဒီမှာရှိတဲ့ ဟိုတယ်၊ တည်းခိုးခန်းတွေရဲ့ ၃ ပုံ ၂ ပုံလောက် ဝင်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၄၊ ၂၅၊ ၂၆၊ ၂၇ အဲဒီ ၄ ရက်ကိုတော့ ဧည့်သည် အပြည့်အလျှံပေါ့။ တောင်ကြီးတစ်ခုတည်းမဟုတ်ပါဘူး။ ကလောဧရိယာမှာလည်း ဧည့်သည်တွေပြည့်တယ်၊ ညောင်ရွှေဆိုရင်လည်း ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရတယ်ပေါ့။ မနှစ်ကတော့ တကယ် လည်းပြောရင် မလုပ်ဖြစ်လိုက်ဘူးလေ လုပ်တယ်ဆိုတာကလည်း အဖြစ်လောက်ပဲ လုပ်တာဆိုတော့ ကိုဗစ် မတိုင်ခင်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်တာက ပိုကောင်းမယ်ထင်ပါတယ်။ ၂၁၊ ၂၂၊ ၂၃ ကတော့ ကိုဗစ်မတိုင်ခင် အခြေအနေကို မမီဘူးပေါ့။ ၂၆ နဲ့ ၂၇ ကတော့ ကွင်းတစ်ကွင်းလုံး ပြည့်လျှံပြီးတော့မှ လူတွေ ကြက်ပျံမကျ ပြောရမှာပေါ့ အရင် တုန်းက ပုံစံအတိုင်း ကိုဗစ်မတိုင်ခင်က အခြေအနေအတိုင်းပဲ ပြန်ပြီး စည်ကားလာပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

၁၃၈၅ ခုနှစ် တောင်ကြီးတန်ဆောင်တိုင် မီးပုံးပွဲတော်တွင် မီးပုံးလွှတ်တင်မှုများကို အဝေရာကုန်းသာယာကုန်းပေါ်မှ မြင်တွေ့ရစဉ်

Covid-19 ကပ်ရောဂါကြောင့် တောင်ကြီးတန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်အား ၂၀၂၀ ခုနှစ်က ရပ်နားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်က တောင်ကြီးတန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်အား နိုဝင်ဘာလ ၇ ရက်မှ ၉ ရက်အထိ အဖြစ် သဘောဖြင့်သာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် ပုဂံရှေးဟောင်းယဥ်ကျေးမှုနယ်မြေ၌ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် တန်ဆောင်တိုင်ပိတ်ရက်၌ ခရီးသွားဧည့်သည် ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးခဲ့ကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ကိန်းကဏန်းအတိအကျ မသိရသေးသော်လည်း ယခင်နှစ်ထက် ပို၍ များပြားလာကြောင်း ပုဂံရှေးဟောင်း သုတေသနမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးထံက သိရသည်။

ကမ်းခြေဒေသများတွင်လည်း ခရီးစဉ်များ၊ ဟိုတယ်ဘိုကင်ယူထားမှုများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ကြသဖြင့် ခရီးသွားဦးရေ မှာ အနည်းငယ် လျော့ကျသွားသော်လည်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက များပြားကြောင်းလည်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ယခုနှစ် တန်ဆောင်တိုင်၌ ခရီးသွား အများအပြား ပိုမိုလာရောက်မည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် ခရီးစဉ်များအား ပြန်လည်ဖျက်သိမ်းမှုများရှိသဖြင့် ယခုနှစ် တန်ဆောင်တိုင်ပိတ်ရက်တွင် အချို့ခရီးသွားဒေသများ၌ ခရီးသွားအများအပြား ဝင်ရောက်သော်လည်း မျှော်မှန်းထားသည်ထက် နည်းပါးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနောင်းနောင်း ဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၁၃၈၅ ခုနှစ် တောင်ကြီးတန်ဆောင်တိုင် မီးပုံးပွဲတော်သို့ လာရောက်ကြည့်ရှုကြသူများဖြင့် စည်ကား

“မူလ မျှော်မှန်းထားတာထက်တော့ အများကြီး နည်းသွားပါတယ်။ မူလကတော့ ပြည်တွင်းခရီးစဉ်တွေ အများကြီး စီစဉ်ထားတာတွေ ရှိတယ်။ ကားတွေကြိုပြီး ငှားထားတာတွေရှိတယ်။ အဲဒါတွေ အကုန်လုံး ခရီးစဉ်တွေ ဖျက်သိမ်း သွားတာမျိုးတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ခရစ္စမတ်နဲ့ New Year အတွက်ကို အရမ်းကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတာမျိုးတော့ မရှိသေးဘူး။ အခုလောလောဆယ် တန်ဆောင်တိုင်ပိတ်ရက်မှာ ဖြစ်သွားတဲ့ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အခုထိအောင် ဖြေရှင်းနေကြတုန်းပဲ ရှိသေးတယ်ပေါ့။ ခရီးသွားကုမ္ပဏီများ အချို့လည်း ဆုံးရှုံးမှုတွေ တော်တော် များများ ဖြစ်သွားတယ်။ ဟိုတယ်တွေလည်း ဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်တယ်။ ကြိုတင်ပြီးတော့ ဘိုကင်တင်ထားပေမယ့် cancel ဖြစ်သွားတယ်။ အချို့ဟာတွေဆိုလည်း ခရီးသွားကုမ္ပဏီ အချို့က ကြိုတင်ပေးချေထားတာတွေရှိတယ်။ ပေးချေထားပေမယ့် တကယ်တမ်း ခရီးစဉ် ဖျက်သိမ်းသွားတဲ့အခါကြတော့ မသွားဖြစ်လိုက်ဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လာမည့် ဒီဇင်ဘာ ရုံးပိတ်ရက်အတွက် လတ်တလောတွင် ဟိုတယ်ဘိုကင်ယူထားမှုများ မတွေ့ရ သေးကြောင်းလည်း သိရသည်။

၎င်း ဒီဇင်ဘာပိတ်ရက်၌လည်း ချောင်းသာ၊ ငွေဆောင်၊ ပုဂံ၊ တောင်ကြီး၊ ကလော၊ မန္တလေး စသည့် ဒေသများ သို့သာ ခရီးသွားလာမှုများ ရှိနိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနောင်းနောင်း ဟန်က ပြောသည်။

ပြည်ပခရီးသွားများအနေဖြင့်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံမှဝင်ရောက်သည့် ခရီးသွားများမှာ တစ်ရက်လျှင် ပျမ်းမျှ လူဦးရေ ၁၀၀ မှ ၂၀၀ ကြားတွင်ရှိကြောင်း၊ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယခရီးသွားများမှာလည်း ရာခိုင်နှုန်း ပြန်တက်လာကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုများဖြင့် ကြုံတွေ့နေရခြင်းကြောင့် မိုးစပါးများ ရိတ်သိမ်းရာတွင် တောင်သူများ အခက်တွေ့နေကြောင်း ရခိုင်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ အဝင်အထွက် ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်းအားလုံးကို ပိတ်ထားသည်။

ထို့ကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်၌ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုကြောင့် ရင့်မှည့်ပြီး စပါးများ ရိတ်သိမ်းမည့် တောင်သူများ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း၊ လာမည့် ရက်သတ္တပတ်အတွင်း စက်သုံးဆီများ မရရှိပါက စိုက်ပျိုးထားသော မိုးစပါးများအားလုံး ပျက်စီးဆုံးရှုံး သွားနိုင်သည်ဟု ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးသန်းဝင်းဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တောင်သူများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျောက်တော်ဘက်မှာလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲဗျာ။ စက်ကတော့ ရှိတယ်။ ရိတ်မယ့်လူကလည်း ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆီမရှိလို့ စက်တွေက နားထားတာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် စပါးက အချိန်ကလည်း လွန်နေ ပြီဆိုတော့ ပြဿနာက တက်မှာပါ။ လူနဲ့ကတော့ ရိတ်မယ်ဆိုလည်း စရိတ်က လွယ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ စက်နဲ့ လည်း အခု ဒီနှစ်က တစ်ဧကဆိုရင် ၂ သိန်းလောက် ရှိမှာ။ အရင်တုန်းက တစ်ဧကကိုမှ ၇ သောင်း၊ ၈ သောင်းပဲ ရှိတာ။ ဒါပေမယ့် ဆီရရင်တော့ ၁ သိန်းခွဲလောက် ရိတ်မယ့်လူလည်း ရှိတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် စပါးဆိုတာကလည်း လက်နဲ့ ရိတ်မယ်၊ ပြောင်းမယ်၊ ရွှေ့မယ်ဆိုရင်လည်း မလွယ်ဘူး ဒီဘက်မှာက။ နောက်တစ်ခုက စပါးဈေးကလည်း အဆင် မပြေဘူး။ စပါးကလည်း လမ်းတွေဘာတွေ အကုန်ပိတ်ထားတယ်ဆိုတော့ စက်သမားတွေကလည်း စပါးဝယ်တဲ့ အချိန်မှာ ဈေးကလည်း နိမ့်တယ်။ နောက်တစ်ခုက ငွေလည်း အဆင်မပြေဘူး၊ အဲဒီလို ဖြစ်နေကြတာ တောင်သူ တွေက။ စပါးတွေကတော့ အကုန်လုံး ကျန်မှာ ကျန်တဲ့ဘက်ကို များပါတယ်။ ဒီအတိုင်းအတာနဲ့ဆိုတော့ ဆီက နောက် ၁ ပတ်၊ ၁၀ ရက် အတောအတွင်းမှာ မရဘူးဆိုရင် စပါးတွေက အကုန်လုံး ဆုံးရှုံးသွားမှာ” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းသည် ယခင်က တစ်ပေပါလျှင် ၆ သိန်းကျပ်သာ ရှိသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ၁၂ သိန်းမှ ၁၃ သိန်းကြား ရှိနေကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ဝယ်ယူမရသည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

တောင်သူများကို တွေ့ရစဉ်

စပါးများကို အချိန်မီ မရိတ်သိမ်းနိုင်ပါက စပါးများသည် လယ်ကွင်းထဲတွင် ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရိတ်သိမ်း ချိန်လွန်မှ ရိတ်သိမ်းနိုင်ပါက ထိုစပါးများသည် ကြိတ်ခွဲရာတွင် ဆန်အဆင့်သို့ မရောက်ရှိဘဲ ဆန်ကွဲများ ဖြစ်သွား မည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

ထိုသို့ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုကြောင့် တောင်သူများ စပါးရိတ်သိမ်းရန် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တောင်သူအရေး ဆောင်ရွက်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းများက ရခိုင်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ထံသို့ စက်သုံးဆီ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးရန်အတွက် တင်ပြတောင်းဆိုသွားရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမား အသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စက်သုံးဆီကိစ္စက ကျနော်တို့ တောင်သူတွေမှာ အခု လိုနေတာက တချို့စက်တွေက ဆီတစ်ပေပါ ရပြီဆို လို့ရှိရင် ၁ ရက်ရိတ်ရင် ကုန်ပြီ။ ဆီတစ်ပေပါက ၂ ရက်ဆို ကုန်ပြီ။ မရှိတော့ဘူး၊ ရပ်နေရတဲ့ စက်တွေ အများကြီး ဖြစ်နေပြီ။ စပါးက မှည့်နေပြီ၊ ရိတ်လို့ရနေပြီ။ ရိတ်လို့ရနေပြီဆိုပေမယ့် စက်တွေက အကုန်လုံး မဆင်းနိုင်ဘူး။ မဆင်းနိုင်တော့တဲ့အတွက် စပါးတွေက အချိန်မီ ရိတ်ဖို့ဆိုတာ ဒီအတိုင်းဆိုရင် တော်တော် အခက်အခဲ ရှိပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး တစ်ခုခု၊ ပုံစံ တစ်မျိုးမျိုးနဲ့ ရဖို့ အထူး လိုအပ်ချက် ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့တောင်သူ အဖွဲ့အစည်းတွေက လည်း ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ဆီမှာ ရိတ်စက်တွေကို စက်သုံးဆီ ချပေးဖို့ တင်ပြတောင်းဆိုဖို့ လုပ်နေပါတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့က တစ်ခုခု မကူညီဘူးဆိုလို့ရှိရင် တောင်သူတွေအတွက်ကတော့ အကုန်လုံး အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းနေတဲ့ စပါးတွေ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှာကတော့ သေချာသလောက် ဖြစ်နေပြီ” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် တချို့သော စပါးခင်းများသည် ရိတ်သိမ်းချိန် တန်နေပြီဖြစ်သော်လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် ရိတ်သိမ်း၍ မရကြောင်း၊ တချို့သော စပါးခင်းများသည် တပ်စခန်းများအနီးတွင် ရှိနေခြင်းကြောင့် ရိတ်သိမ်းခွင့် မရသည်များလည်း ရှိနေသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးမှုသည် ဧက ၁၁ သိန်းမှ ၁၂ သိန်းကြားတွင် ရှိနေပြီး စပါးအများဆုံး စိုက်ပျိုးရာ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦးနှင့် မင်းပြားမြို့နယ်များသည် ပို၍ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ရှိမည်ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းတွင် ဆန်မလုံလောက်မှု ပြဿနာနှင့် ကြုံတွေ့လာနိုင်ကြောင်း ထောက်ပြကြ သည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ မိုးစပါးများ မရိတ်သိမ်းနိုင်ပါက မိုးစပါးများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမည့်အပြင် ဆောင်းသီးနှံများ စိုက်ပျိုး ရန်အတွက်လည်း အခက်အခဲ ဖြစ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အလားတူ လာမည့် မိုးစပါးစိုက်ရာသီတွင် တောင်သူများ က စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းကို စွန့်ခွာလာကြတော့မည် ဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၈

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် အေအေနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် လမ်းကြောင်းများအား ပိတ်ထားသဖြင့် လက်ရှိတွင် စစ်တွေမြို့နယ်နှင့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တို့တွင် ဆန်ပြတ်လပ်မှုဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်ကောင်စီက နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှစတင်ကာ ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်း အဝင်အထွက် အားလုံးကို ပိတ်ထားသဖြင့် ဆန်လက်ကျန် အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် စစ်တွေမြို့နယ်၌ သိုလှောင်ထားသည့် ဆန်ပမာဏသည် တစ်ပတ်စာသာ ကျန်ရှိတော့သဖြင့် မြောက်ဦးမြို့မှတဆင့် ဆန်ကို ရေလမ်းကြောင်းမှ သယ်ယူခွင့်ရရှိရေး ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းနှင့် ကုန်သည်များက ပြည်နယ်ကောင်စီထံ တင်ပြထားကြောင်း ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမားအသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ သိရသလောက်ကတော့ အဓိက စစ်တွေပေါ့နော်၊ စစ်တွေရယ်၊ ကျောက်ဖြူရယ် ကြားတာပဲ။ ကျနော်တို့ မြောက်ဦးဘက်မှာတော့ ဆန်ပြတ်လပ်တာ မရှိဘူး။ ဒီနေရာမှာက ဆန်စပါး ထုတ်လုပ်တဲ့နေရာ ဖြစ်တဲ့အတွက်လေ။ ကျနော်တို့ ပြောသံကြားတာ စစ်တွေမှာ တစ်ပတ်စာလောက်ပဲ ရှိတယ် ကြားရတယ်။ ကျောက်ဖြူမှာလည်း ပင်လယ်ပြင်ကလည်း သွားလို့လာလို့ မရလို့ဆိုတာနဲ့ ကုန်းလမ်းတွေကလည်း ပိတ်ထားတဲ့ အခါမှာ ကျောက်ဖြူက စပါးထွက်တဲ့နေရာ မဟုတ်ဘူးလေ။ အဲဒီနေရာမှာ နည်းနည်း ပြတ်လပ်နေတယ်။ စစ်တွေ မှာရှိတဲ့ ဆန်စက်အသင်းဥက္ကဋ္ဌတို့၊ ကုန်သည်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌတို့က စစ်တွေမှာ ဆန်တစ်ပတ်စာလောက်ပဲ ရှိတယ်၊ ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ကိုလည်း တင်ပြထားတယ်။ နောက်တစ်ခါ အဲဒီမှာ ရိက္ခာပြတ်လပ်မှု မရှိစေရေး အတွက် ကျနော်တို့ မြောက်ဦးမြို့နယ်က ဆန်သယ်ယူခွင့်ပါမစ်ကို လျှောက်ထားတယ်လို့ ကြားရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကျောက်ဖြူမြို့တွင် အခြေခံလူတန်းစားများအား လှူဒါန်းမည့် ဆန်ထုပ်များကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ပေါ်ဆန်းမွှေး ၁ သိန်း ၃ သောင်း ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး တချို့သော ဆန်ဆိုင်များက ဆန်ရောင်းချမှု များကို ရပ်နားထားခြင်းကြောင့် ဝယ်ယူ၍ မရဖြစ်နေသည်ဟု စစ်တွေမြို့ ဒေသခံများက ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့နယ်ရှိ ငွေကြေးတတ်နိုင်သည့် ဒေသခံအများစုသည် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားချိန်၌ ဆန်ကို ကြိုတင် ဝယ်ယူစုဆောင်းထားကြသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆန်များသည် ၃ ပတ်စာမှ ၁ လစာအထိသာ ကျန်ရှိ တော့ကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေဒေသခံ ဦးစိုးနိုင်က “စစ်တွေဘက် ဆန်ဆိုင်တွေကတော့ ဆန်ရောင်းဖို့ မရှိတော့ဘူးလို့ ကြားတာပဲ။ ဒါပေမယ့် တော်တော်များများကတော့ နည်းနည်း ဆန်ကြိုစုထားတာတွေ ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ စပါးလည်း ပေါ်နေပြီလေ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့ တစ်နည်းနည်းနဲ့တော့ ရောက်လာမယ်ဆိုပြီးတော့ ယုံကြည်နေကြတယ်။ အခု ဆန်ရှားတယ်ဆိုတာ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကြောင့် ရှားတာ။ ဒီနှစ်က စပါးအထွက်ကောင်းတယ်လို့ ကြားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ နယ်တွေမှာလည်း စပါးတွေက ပေါ်စပြုနေပြီ။ အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်လို့ ရတယ်ဆိုရင် ဒါကတော့ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အဆင်ပြေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

အလားတူ ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တွင်လည်း ရန်ကုန်၊ မန္တလေးနှင့် ပြည်မြို့မှတဆင့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်သို့ ကုန်စည်တင်ပို့နေသည့် ကုန်ကားများသည် လမ်းကြောင်းတွင် ပိတ်မိနေခြင်းကြောင့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ် တွင်လည်း ကုန်စည်ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင် စစ်တွေနှင့် ကျောက်ဖြူအပြင် တချို့သော မြို့နယ်များသည် ကုန်စည်ပြတ်လပ်မည့် အခြေအနေနှင့် ကြုံတွေ့လာနိုင်ကြောင်း၊ ကုန်စည်စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်း ပိတ်ထားမှုကြောင့် လမ်းကြောင်းတွင် ပိတ်မိနေသော ကုန်တင်ကားများကို ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ဝင်ခွင့်ပြုရန်အတွက် ဒေသခံများက မျှော်လင့်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများတွင်  လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု အားနည်းလာပြီး ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ ထိခိုက်မှုရှိလာ၍ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုနှင့် ပြတ် လပ်မှုများ ပြည်သူလူထု အနေဖြင့် ကြုံတွေ့လာနေကြသည်။

ထိုသို့ အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများ ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့် ရန်ကုန် အပါအဝင် ဒေသ အသီးသီးတွင် ကုန်စည်ရောက်ရှိမှုသည် ယခင်ကထက် လျော့ကျလာပြီး ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရသည်။

ကုန်စည်စီးဆင်းမှု အခြေအနေသည် ယခုကဲ့သို့ ဆက်လက်၍ ထိခိုက်နေမည်ဆိုပါက ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှု၊ တိုင်းပြည်စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုနှင့် ဒေသတွင်း ဒုစရိုက်မှုများ တိုးလာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကတော့ နံပါတ် ၁ လားရှိုး - မူဆယ် - မန္တလေးလမ်းကြီးက မရသေးဘူးလေ။ နောက်ပြီး တော့ ရခိုင်ဘက် သွားတဲ့လမ်းတွေက ပိတ်နေတယ်။ နောက် ကယားဘက် သွားလို့မရသေးဘူး။ မြဝတီဘက်ပဲ သွားလို့ရတယ်။ ကျန်တဲ့နေရာတွေကလည်း ဒေသအလိုက် အတားအဆီးတွေက ရှိနေတာ။ ဆိုတော့ ဘာပဲပြော ပြော ကုန်စည်စီးဆင်းမှုက အားနည်းသွားရင် ကုန်ဈေးနှုန်း တက်လာမှာလေ။ ကုန်ဈေးနှုန်း တက်လာရင် ပြည်သူ တွေ ခံရမယ်။ နောက်ပြီးတော့မှ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေး ကျသွားမယ်။ ကုန်စည်ဖလှယ်မှု မလုပ်နိုင်ရင် ကျသွား မယ်။ မနေ့ကလည်း ကုန်ကားတွေ အစီး ၂၀၀ လောက် ကျင်စန်းကျော့မှာ မီးရှို့ခံရတယ်။ ဒါတွေက ကုန်စည် စီးဆင်းမှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတာပဲလေ။ လောလောဆယ် ဆင်းလို့မရလို့ ရပ်ထားတယ် ထားအုံးတော့ မီးရှို့တယ်ဆို တော့ ဒါ အဖျက်အမှောက်တွေက တိုင်းပြည်ကို ထိခိုက်အောင် လုပ်နေတာပဲ။ ဒါ အစိုးရပိုင် မဟုတ်တော့ဘူးနော်၊ ပြည်သူပစ္စည်းတွေ၊ ဒါတွေမလုပ်ရဘူး။ တိုင်းပြည်စီးပွားရေး မကောင်းရင် ငတ်လာရင် လူတွေက ကိုယ့်ရဲ့ အငတ် တရားကို ဖြေရှင်းဖို့နည်းလမ်း သုံးရင် သုံးလာမှာပဲလေ။ ဒါဆိုရင် ရာဇဝတ်ဘေးတွေ တိုးလာမှာပေါ့နော်။ ဒုစရိုက် တွေ တိုးလာမယ်၊ အဲဒါတွေကတော့ ဖြစ်လာမှာတော့ မလွဲမသွေပဲ။ နိုင်ငံတော်အနေနဲ့လည်း အမြန်ဆုံး စစ်ပွဲတွေ ပြီးစီးအောင် လုပ်ပြီးတော့ ဒေသတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို အမြန်ဆုံး တည်ဆောက်ပြီးတော့မှ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ကို အမြန်ဆုံး ကူညီဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ အကြံပြုလိုတယ်” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့က ကျင်စန်းကျော့ ဂိတ်မှာ ကုန်တင်ကားများ မီးလောင်နေစဉ်

လက်ရှိတွင် ဒေသတွင်း ကုန်စည်စီးဆင်းမှု လမ်းကြောင်းသည် မြဝတီ၊ မန္တလေး၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် ရန်ကုန်တို့သာ အဓိက သွားလာနေရသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည် နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း စသည့် ဒေသများမှာတော့ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေ၍ နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် ကုန်စည် စီးဆင်းမှုသည် ရပ်တန့်လုနီးပါး ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

အလားတူ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်လည်း ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေခြင်း ကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှစတင်၍ ကုန်စည်စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်း အားလုံးကို ပိတ်ထား သည်။ 

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းနှင့် ပြတ်လပ်မှုများ ကြုံတွေ့နေခြင်းကြောင့် စပါးရိတ်သိမ်းမည့် တောင်သူများ အခက်တွေ့နေသည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမား အသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ ၁၃ ရက်နေ့ကတည်းက လမ်းတွေက ပိတ်ထားတာကိုး။ လမ်းပိတ်တော့ လူတွေလည်း သွားလာလို့မရ၊ ဆီတွေလည်း တချို့ဆီတွေ ကုန်နေတယ်ဆိုရင်လည်း ဈေးတင် ရောင်းချလာတာတွေလည်း ပါ တယ်။ ပြတ်တဲ့အချိန်နဲ့ တိုက်ဆိုင်တာတွေရော ပါတယ်။ 

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းက လမ်းဆုံတစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

ဝယ်လို့ကို မရတဲ့ အနေအထားတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ဆီ တစ်ပေပါကို ၁၂ ရက်နေ့ကဆိုလို့ရှိရင် ၅၄၀,၀၀၀၊ ၅၅၀,၀၀၀ ပရီမီယံ တစ်ပေပါကို အဲဒီလောက် အနေအထားက အခု ၈ သိန်းနဲ့ ရှာမရဘူး။ အဲဒီလို အခြေအနေမျိုးတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့မှာ စပါးကလည်း ရိတ်ဖို့အချိန် တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် လာဖြစ်တော့ တောင်သူတွေက အဲဒီအချက်ကို တော်တော် စိုးရိမ်နေကြတယ်။ စက်ပိုင်တွေ မှာလည်း စက်ရှိလို့ ဆီမရှိတဲ့ အနေအထား ဖြစ်နေတယ်။ တကယ်လို့များ ဒီလိုအခြေအနေနဲ့သာ ဆက်သွားမယ်ဆို လို့ရှိရင် လယ်တစ်ဧကကိုက ၁ သိန်းခွဲ၊ ၂ သိန်းလောက်အထိ ရှိသွားမှာ ရိတ်စရိတ်ကလေ။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ဈေး ကြီးလာရင် ဒီထက်ပိုပြီးတော့ တက်အုံးမှာ။ အဲဒါနဲ့ ရိတ်ခြွေစရိတ်က လယ်သမားတွေအတွက် တော်တော့်ကို စိန်ခေါ်မှု ဖြစ်နေတယ်။ လယ်ယာကဏ္ဍအတွက် စက်သုံးဆီ တစ်ခုရယ်လို့ မဟုတ်ဘူး စားသောက်ကုန်တွေကအစ တခြားအကြောင်းအရာတွေ၊ လူသုံးကုန်တွေ အကုန်လုံးကို ဈေးတက်ကုန်ပြီလေ။ ငရုတ်သီး တစ်ပိဿာ ဆိုရင် လည်း မြောက်ဦးမှာ ၄ သောင်း ဖြစ်နေပြီ” ဟု ပြောသည်။

ဒေသတွင်း ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းတချို့သည် မိုးတွင်းကာလတွင် ရပ်နားထားရပြီး ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ရှိချိန်တွင် ပြန်လည်၍ လည်ပတ်နိုင်သည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ဒေသအများစုသည် တည်ငြိမ်မှု မရှိသေးခြင်းကြောင့် ကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများမှာ အပြည့်အဝ မလည်ပတ်နိုင်သေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အကျိုးဆောင် အေဂျင်စီများ၏ လိုင်စင်အာမခံကြေးအား ယခင်နှုန်းထားထက်  ၃ ဆခန့် တိုးမြှင့်မည့်အစား သိန်း ၅၀ စီသာ တိုးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အသိုင်းအဝိုင်းမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သို့သော် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လိုက်သည့် လိုင်စင်အာမခံကြေးနှုန်းထားနှင့် ပတ်သက်၍ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန မှ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသေးပေ။

လပ်ကီးပြည်ပ အလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “၅၀ စီပဲ တိုးတယ်လေ။ တက်ရောက်လာတဲ့ ဝန်ကြီးကလည်း သူကပြေလည်မှုကို ညှိနှိုင်းပေးတော့ အရင် ၂၅၀ က ၃၀၀ ဖြစ်သွားမှာပေါ့။ ထိုင်းက ၅၀ ကနေ ၁၀၀ ဖြစ်သွားမယ်။ သိန်း ၅၀ စီပဲတိုးသွားတယ်။ ရှဉ့်လည်း လျှောက်သာ ပျားလည်းစွဲသာ ဖြစ် သွားတာပေါ့။ ကောင်းပါတယ် ဒီလောက် ၅၀ လောက်ကတော့ အိုကေ ကြမှာပါ။ အသစ်တွေအတွက် အမှန်မှန်မှာ ကတော့ ဦးစားပေးတာပေါ့။ ကုမ္ပဏီအသစ်တွေက အများကြီး လိုင်စင်တွေ ထုတ်ပေးထားတာကို။ ဒီဘက်က MOEAF ဘက်ကလည်း တင်ပြတယ်လေ။ လုပ်ငန်းတွေ အဆင်မပြေတာတွေ၊ အခက်အခဲ ဖြစ်တာတွေ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားကတ်ထုတ်ပေးရေးရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသည် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ လိုင်စင်များအနေဖြင့် အာမခံကြေး ကျပ်သိန်း ၂၅၀ အစား ကျပ်သိန်း ၁၀၀၀ နှင့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အကျိုးဆောင် (ထိုင်း)လိုင်စင်အတွက် အာမခံကြေး ကျပ်သိန်း ၅၀ အစား ကျပ်သိန်း ၂၀၀ တိုးမြှင့်ကောက်ယူရန် မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ် (MOEAF) သို့ သဘောထား တောင်းခံထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုပမာဏမှာ များပြားလွန်းသဖြင့် MOEAF နှင့် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနတို့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ကြပြီးနောက် ယခု ကဲ့သို့ သိန်း ၅၀ စီသာ တိုးမြှင့်ကောက်ယူရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ လိုင်စင်ချပေးထားသည့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အကျိုးဆောင် အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ ၅၀၀ နီးပါးရှိနေပြီး ပို၍ ပေါများလာကာ သတ်မှတ်ထားသည့် စေလွှတ်လုပ်သားဦးရေ ပြည့်မီမှ သာ လိုင်စင်သက်တမ်း တိုးခွင့်ရသဖြင့် အဆင်မပြေမှုများရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “နောက်တစ်ခုကလေ လိုင်စင်တွေ အများကြီး ချပေးထားတယ်။ ဒီလိုင်စင်တွေ များလာတဲ့အပေါ်မှာ အေဂျင်စီတွေကနေ ဈေးကွက်ကို အလုအယက် လုရတာတွေရှိတယ်။ နောက် သတ်မှတ်လူဦးရေ မပြည့်မှာစိုးလို့၊ လိုင်စင်သက်တမ်း မတိုးရမှာ စိုးလို့ မတန်တဆ ဈေးနှုန်းတွေနဲ့ demand တွေကို ရယူတာတွေ၊ ဝယ်တာတွေ ဖြစ်လာကြတော့ သိပ်တော့ အဲဒါက မကောင်းဘူး ပေါ့နော်။ အဟောင်းတွေအတွက်က ခံသာပေမယ့် အသစ်တွေ အတွက်က ရုန်းကန်ရတာ မလွယ်ဘူး။ လူဦးရေ သတ်မှတ်ချက် ရှိနေတဲ့အတွက်။ နည်းနည်း စဉ်းစားစရာပေါ့နော်။ မလေးဆို ဘယ်လောက်၊ ထိုင်းဆို ဘယ်နှ ယောက်၊ ဂျပန်ဆို ဘယ်နှယောက်၊ စင်္ကာပူ ဘယ်နှယောက်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဆို ဘယ်နှယောက် အဲဒါမျိုး ပြည့်မီအောင် လုပ်ပေးနိုင်ရင် လိုင်စင်သက်တမ်းတိုးမယ်။ ပြည့်မီအောင် မလုပ်ဘူးဆိုရင် လိုင်စင်သက်တမ်း တိုးတာကို လျှော့ချမယ်။ နောက်တစ်ခေါက်ဆိုရင် အရေးယူတယ် လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းတဲ့ အထိ ကြေညာထား ပြီးသား စာထွက်ပြီးသားရှိတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက်မည့် အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

ယခုသတ်မှတ်လိုက်သည့် နှုန်းထားသည် နည်းလွန်းသဖြင့် မမှန်မကန် လုပ်‌ဆောင်သော အေဂျင်စီများအတွက် သက်ရောက်မှု မရှိနိုင်ကြောင်း၊ အာမခံကြေး အများအပြား တိုးမြှင့်ကောက်ယူသင့်ကြောင်း၊ အာမခံကြေး တိုးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် လုပ်သားများထံမှ ဝန်ဆောင်ခစရိတ်ကိုပါ အေဂျင်စီများမှ တိုးမြှင့်ကောက်ယူခြင်း မျိုးမရှိစေရန် ဝန်ကြီးဌာနမှ အထူးကြပ်မတ်သင့်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် အေဂျင်စီများမှ တစ်စုံတစ်ရာ ချိုးဖောက်ခဲ့ပါက ၎င်းအာမခံကြေးအား ရန်ပုံငွေ အဖြစ် သိမ်းလိုက်ခြင်း၊ လုပ်သားများအား ပြန်လည်ပေးဆောင်ခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံ အခြေစိုက် Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “အစိုးရနဲ့ အေဂျင်စီတွေနဲ့က တိကျတဲ့ မူဝါဒတွေမရှိတော့ ပြဿနာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ပြဿနာက အေဂျင်စီ တော်တော်များများက လူရရှိရေးအတွက်ကိုပဲ ကြိုးစားပြီးမှ ခေါ်လာတဲ့ အေဂျင်စီကလာတဲ့ အလုပ် သမားတွေ အပေါ်မှာ တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှုက အားနည်းနေတယ်။ တတ်နိုင်ရင်တော့ အာမခံတွေက အများကြီး ယူနိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့ သိန်း ၅၀ ဆိုတာက ဘာမှမဟုတ်တဲ့ အရာပေါ့။ အာမခံသွင်းတဲ့ဟာ နည်းတာ များတာကို များရင် အလုပ်သမားတွေဆီက ဖြတ်တာမလုပ်ဖို့ အရေးကြီးတာပေါ့။ တကယ်လို့ လုပ်လာမယ်ဆိုရင် လွတ်လွတ်လပ်လပ် တိုင်ကြားမယ့်နေရာလိုတယ်။ တိုင်ကြားမယ့် အလုပ်သမား တစ်ယောက်ချင်းစီကိုလည်း အာမခံပေးဖို့လိုတယ်။ ဒါတွေကိုလည်း ထိန်းနိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ ကျဆင်းပြီး လုပ်သားလျှော့ချခြင်းများ၊ အချိန်ပိုကြေး လျှော့ချခြင်းများ၊ လုပ်သားခေါ်ယူမှုနှုန်း နည်းပါးခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်းလည်း အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃

မြန်မာနိုင်ငံသာမက ကမ္ဘာကျော်သည့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အမရပူရမြို့နယ်၊ တောင်သမန်အင်းပေါ်ရှိ ဦးပိန်တံတား ပျက်စီးမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြင်ဆင်ရာတွင် အားနည်းချက်များ ရှိနေကြောင်း မန္တလေးဒေသခံများနှင့် ပညာရှင်တချို့က ထောက်ပြကြသည်။

ဦးပိန်တံတားသည် ခရစ်နှစ် ၁၈၄၉ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တံတား၏ သက်တမ်းမှာ နှစ်ပေါင်း ၁၇၅ နှစ်ခန့် ရှိပြီဖြစ်သည်။

၂၀၀၀ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှစတင်၍ အကြီးစား ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှု ၅ ကြိမ်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့ရကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းကျွတ် ရုံးပိတ်ရက်က တံတားပေါ်ရှိ အခန်း ၂ ခန်းသည် လူစုပြုံ တက်ရောက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပြိုကျပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

ဦးပိန်တံတား ပြိုကျပျက်စီးမှုများကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် တောင်သမန်အင်းအတွင်း၌ တစ်နှစ်ပတ်လုံး အင်းထဲသို့ ရေဝင်ရောက်မှု ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အင်းလေလံစနစ်ကို ပယ်ဖျက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ တံတားကို ပြုပြင်ရာတွင် လည်း ရေရှည်အသုံးပြုနိုင်သည့် ကျွန်းသစ်များကို အသုံးပြုသင့်ကြောင်း၊ အခါကြီးရက်ကြီးများတွင် လူဦးရေ အကန့်အသတ်ဖြင့် တံတားပေါ်သို့ ဖြတ်သန်းခွင့်ပြုသည့်စနစ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းသင့်သည်ဟု မန္တလေးမြို့မှ စာရေး ဆရာ ဦးဆူးငှက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးပိန်တံတားကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တံတားပျက်ရင်တော့ ပြင်ရမှာပဲ။ ပြင်တဲ့အခါမှာ ရှေးတုန်းက ပုံစံတကျ ဆောက်ခဲ့တဲ့တံတား မဟုတ် တော့ ရှိတဲ့အသားနဲ့ ပြင်ရမှာပဲ။ သို့သော် ရှိတဲ့အသားသည် ရေရှည်ခိုင်ခံ့တဲ့ အသားဖြစ်ဖို့ လိုတာပေါ့။ သစ်သား ကောင်းကောင်းသုံးပါ။ ကျွန်းသစ်တွေဘာတွေ သုံးဖို့၊ သစ်မာအကောင်းစားထဲက ဒီလိုဟာတွေ သုံးရမှာပဲ။ ရှေးဟောင်းပုံစံအတိုင်း ရဖို့တော့ အဆင်မပြေဘူး။ အဲဒါတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အဲဒီတော့ ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတော့ ၁၂ ရာသီ ရေသွင်းတဲ့စနစ်ကို ရေသွင်းပြီးတော့ ငါးမွေးပြီးတော့ စီးပွားရေးလုပ်တယ်၊ အင်းလေလံဆွဲတဲ့စနစ်ကို ဖျက် ပစ်ရမယ်။ ရေတက်တဲ့အချိန်မှသာ ရေတက်ပါစေ၊ ရေဆုတ်သွားလို့ရှိရင် ရေဆုတ်သွားပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီမှာ တံတားသည် ရေအမြဲတမ်း မရှိတဲ့အတွက် မပျက်ပါဘူး။ နောက်တစ်ခါ အခါကြီးရက်ကြီးလို နေ့တွေမှာ ဒီအပေါ် မှာ လူတွေ ထောင်ချီပြီးတော့ တက်ကြတဲ့ကိစ္စ။ နောက် တချို့ရှိသေးတယ်၊ သင်္ကြန်လို ကာလမျိုးမှာ တက်တဲ့ အပြင် ဘာလုပ်လဲဆိုရင် မူးရူးနေကြပြီးတော့ ဖောင်ချောင်းလို နေရာမျိုးမှာ ပျဉ်ချပ်တွေ ခင်းထားတဲ့နေရာက အဲဒီနေရာက အားနည်းတယ်။ ဒီလိုနေရာ ရောက်တယ်ဆိုရင် ယောကျာ်းလေးတွေက မိန်းကလေးတွေကို စတဲ့ အနေနဲ့ ခုန်ကြတယ်။ အဲဒီမှာ ကျိုးကျတယ် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တုန်းက။ အဲဒီတော့ ဒီဟာတွေလည်း ထိန်းသိမ်းရမယ်။ လူအသွားအလာကို ကန့်သတ်ရမယ် အခါကြီးရက်ကြီးဆို၊ ကျန်တဲ့ရက်တွေက အဲဒီလောက် မရှိဘူး” ဟု ပြော သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းကျွတ် ရုံးပိတ်ရက်ကာလတွင် ပြိုကျပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ဦးပိန်တံတား၏ အစိတ်အပိုင်း တချို့ကို ပြုပြင်ရာ၌ သက်တမ်းနု သစ်မာသားများဖြင့် အစားထိုး ပြုပြင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဒေသခံများနှင့် နိုင်ငံ တစ်ဝှမ်းရှိ ပြည်သူများက ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

သို့သော်လည်း ဦးပိန်တံတားသည် တခြားသော ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များနှင့် မတူဘဲ အမရပူရမြို့ နယ်ရှိ ဒေသခံများ သွားလာရေးအတွက် လက်ရှိ အသုံးပြုနေသည့် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် ဖြစ်သည့်အတွက် ပြုပြင်ရာတွင် အားနည်းချက်များ ရှိနေသည်။

ထို့ကြောင့် အများပြည်သူများအနေဖြင့် တာဝန်သိစွာဖြင့် ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှေးဟောင်း သုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညိုမြင့်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးပိန်တံတားကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုလည်းပဲ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့က ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ဦးပိန်တံတား ထိန်းသိမ်းရေး ကော်မတီဆိုတာ ရှိပါတယ်ဗျ။ အဲဒီကော်မတီနဲ့ သူ့ရဲ့ အပိုင်းလိုက်၊ အပိုင်းလိုက်တွေကို ကြံ့ခိုင်မှု အားနည်းတာ တွေကို စိစစ်ပြီးတော့မှ ထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းတဲ့ အပိုင်းမှာတော့ ကျွန်းသစ်နဲ့ အသုံးပြုတာပါ။ ကျွန်းသစ်ကို အသုံးပြုတဲ့ နေရာမှာတော့ တချို့ တန်းတွေက ခံနိုင် ရည် ရှိပါသေးတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ခံနိုင်ရည်ရှိတယ်ဆိုပေမယ့်လည်း မထင်မှတ်ဘဲ အဲဒီနေရာမှာ လူပြုံပြီးတော့ မှ ရပ်မိသွားတဲ့ အချိန်အခါမျိုးကျတော့လည်း ပြိုကျပျက်စီးသွားတာ ဖြစ်သွားတာပေါ့။ ဦးပိန်တံတားဆိုတာက လည်း နိုင်ငံကျော်တင် မဟုတ်ပါဘူး ကမ္ဘာကျော်သွားပါပြီ။ ဒါက ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် တစ်ခုပါပဲဗျာ။ အဲဒီ အတွက်ကြောင့်လည်း ကျနော်တို့ တာဝန်ရှိသူများ အားလုံးပေါ့နော် ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်း နေကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အားနည်းချက်က ဘာလဲဆိုတော့ မထိရ၊ မကိုင်ရ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ် မဟုတ်ဘဲနဲ့ လက်ရှိအသုံး ပြုနေတဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ထိန်းသိမ်းတဲ့နေရာမှာ အားလုံး တာဝန်သိသိနဲ့ ဝိုင်းဝန်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှပဲ ရမှာပါခင်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ဦးပိန်တံတား ပျက်စီးမှုကို ထိန်းသိမ်းသည့် အနေဖြင့် လူဦးရေ အကန့်အသတ်ဖြင့် ဖြတ်သန်းစေခြင်းသည် လုပ်ဆောင်ရန် မလွယ်ကူကြောင်း၊ ဦးပိန်တံတား ရေရည်ပြုပြင် ထိန်းသိမ်ရန်အတွက် မန္တလေးတိုင်း အစိုးရအဖွဲ့မှ ဦးပိန်တံတား ထိန်းသိမ်ရေး ကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းထားကြောင်း သိရသည်။

ထိုကော်မတီမှ ဦးပိန်တံတား၏ ကြံ့ခိုင်မှုများကို စစ်ဆေးပြီး ဆက်လက် ပြင်ဆင်သွားမည်ဟု ရှေးဟောင်း သုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များကို အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ပေးနေသဖြင့် MOU လုပ်သားခေါ်ယူမှုနှုန်းထား နည်းပါးနေကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ၌ ထိုင်းသို့ ရောက်ရှိနေသည့် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း သက်သေခံလက်မှတ်(CI)၊ ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ်၊ အမည်စာရင်းတင်သွင်းခြင်း (Name List) စသည့် အ‌ထောက်အထားများ ပြုလုပ်ခွင့်ပေးထားသဖြင့် အလုပ်ရှင်သူဌေးများသည် အဆိုပါ တရားမဝင် လုပ်သား များကိုသာ ခေါ်ယူလုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “MOU လုပ်သားဈေးကွက် နည်းတယ်ဆိုတာက စီးပွားကျတာကတစ်ခု၊ နောက်တစ်ခု ထိုင်းမှာရှိတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို ပန်းရောင်ကဒ်တို့ ဘာတို့လုပ်ပေးတာ သူတို့အခေါ် ဘတ်ကဒ်ပေါ့နော် အဲဒါတွေ လုပ်ပေးတော့ သူတို့အတွက် အလုပ်သမား လျင်မြန်စွာရရှိတယ်။ အချိန်စောင့်စရာမလိုဘူး MOU လို။ အဲဒါတွေက တစ်ခု၊ နောက်တစ်ခု အောက်လမ်းကနေ ဝင်တဲ့ကလေးတွေ အဲဒါတွေကလည်း ဟိုရောက်ပြီးရင် ဘတ်ကဒ်လုပ်ကြတယ်။ စမတ်ကဒ်တွေ လုပ်ကြတယ်။ အဲဒီလို လမ်းပေါင်းစုံ ပွင့်နေတဲ့အတွက် MOU က မျက်နှာပန်း မလှဘူးဖြစ်နေတာပေါ့။ အခုအချိန်အထိ ထိုင်းဘက်အခြမ်းက လွယ်လင့်တကူရတဲ့ အလုပ်သမားကို ခေါ်ယူသုံးစွဲနေတဲ့အတွက် MOU လုပ်ငန်းတွေက လျော့ကျလာတာ ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ၌ နှစ်သစ်ကူးကာလနီးကပ်လာပြီဖြစ်သောကြောင့်လည်း MOU လုပ်သားခေါ်ယူမှုမှာ ပို၍ နည်းပါးသွားခြင်းဖြစ်ပြီး ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများက သုံးသပ်သည်။

ကော့သောင်းမြို့မှတဆင့် MOU ဖြင့် သွားရောက်ကြသူများ

ထိုင်းဘက်အခြမ်း၌ အလုပ်ရှာဖွေပေးနေသည့်ပွဲစားများ၊ demand ရရှိရန် ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် ထိုင်း စက်ရုံ ပိုင်းမှ HR များ၊ အလုပ်သမားခေါင်းဆောင်များမှာလည်း ဝန်ဆောင်ခစရိတ် လိုချင်ကြသဖြင့် လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံ တွင် အလုပ်သမားဝန်ဆောင်ခစရိတ်မှာ မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ၌ တရားမဝင်အထောက်အထားမဲ့များကို အထောက်အထားများပြုလုပ်ခွင့်ပေးထားသဖြင့် အမည်စာရင်း (Name List) တင်သွင်းရာတွင် အမြန်ကြေးအဖြစ် ဘတ်ငွေ တစ်သောင်း (မြန်မာငွေ ဆယ်သိန်း) အထိ ပေါက်ဈေး များရှိနေကြောင်းလည်း ထိုင်းတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူများထံက သိရသည်။

ထို့အပြင် MOU ဖြင့် လုပ်သားစေလွှတ်ရာ၌ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်သားအဖြစ် သွားရောက်လုပ်ကိုင်လိုသူ အနည်းငယ်ရှားပါးလာသဖြင့် ခေါ်ယူမှု ခက်လာကာ စက်ရုံလုပ်သားအဖြစ် သွားရောက်လိုကြသူများပြားသည်ဟု ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပွင့်ဖူးအောင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြတ်ဟေမာန်လင်းက “အလုပ်ခေါ်စာ တွေကတော့ ပါးနေတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အထဲထဲကို black နဲ့ ရောက်သွားတဲ့သူတွေက CI လုပ်တယ်၊ ဘတ်ရိုက်တယ် အဲဒါတွေနဲ့ပဲ ချာလည် လည်နေတော့ အထဲထဲမှာ လူရောက်နေသရွေ့ အေဂျင်စီတွေက လွတ် သွားတာပေါ့။ MOU နဲ့ တရားဝင် လွှတ်ဖို့အတွက်ကြတော့ demand က ထွက်မလာတော့ဘူးပေါ့။ ဟိုမှာက အလကားရနေတာ ဆိုတော့လေ။ ဘတ်ရိုက်တာတို့၊ CI လုပ်တာတို့ရှိနေတော့။ ဒီ CI တို့ဘာတို့ လုပ်တယ် ဆိုတာက ကိုယ့်ဆီက လူကြီးတွေပဲ လုပ်တာပဲလေ။ လူကြီးတွေ ဖွင့်ပေးလို့လုပ်လို့ရတာပေါ့။ ဘတ်လည်း အတူတူပေါ့။ နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းပြီး သူတို့ လုပ်နေတယ်လို့ပဲ ထင်တာပေါ့။ သွားလိုအားကတော့ အရင်အတိုင်းပဲ များတယ်။ ဒါတောင် စာအုပ်အခက်အခဲတွေ ပတ်စပို့အခက်အခဲတွေရှိသေးတယ် ကလေးတွေက။ အခွန်ကတော့ တိတိပပရယ်လို့တော့ ညွှန်ကြားထားတာမရှိဘူး အဓိကသိတာကတော့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း လွှဲပေးရမယ်ဆိုတာကိုပဲ အဓိကထား သိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ကုန်ကျစရိတ် ပိုမိုအကုန်အကျခံနိုင်ပါက အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းများအား မြန်ဆန်စွာ ရရှိနေသည့်အတွက် တရားမဝင်လမ်းကြောင်းများဖြင့် ဝင်ရောက်ခြင်း၊ အလည်ဗီဇာဖြင့် တရားဝင် သွားရောက်ပြီး overstay အဖြစ် ခံယူကြခြင်း စသည့်နည်းလမ်းများဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်နေကြခြင်းကို တွေ့မြင်ရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုင်းသို့ လုပ်သားစေလွှတ်ခွင့် လိုင်စင်ရထားသည့် အေဂျင်စီ ၁၅၀ နီးပါးရှိပြီး MOU လုပ်ငန်းစဉ် သည် နှစ်နိုင်ငံ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်ရခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြာမြင့် သည့်အတွက် တရားမဝင် သွားရောက်မှုများမှာ ယခုထက်ပိုမို ရှိလာနိုင်ဦးမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြ သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂

ပြည်ပရောက် မြန်မာလုပ်သားများ၏ လုပ်ငန်းခွင်ပြဿနာများကို တာဝန်ယူစေလွှတ်လိုက်သည့် အေဂျင်စီများ အနေဖြင့် ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်းသွားရောက်ဖြေရှင်းပေးရမည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ညွှန်ကြား ထားသော်လည်း လာရောက်ဖြေရှင်းပေးခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

ပြဿာနာကြီးမားပြီး လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများ၌ ရေးသားဖော်ပြကြမှသာလျှင် လာရောက် ဖြေရှင်းပေးကြ ခြင်းဖြစ်ပြီး လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာပေါ်သို့ မတက်လာသည့် ကိစ္စများဖြစ်ပါက လာရောက် မဖြေရှင်းပေးကြ သည်က ပိုများကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လွန်ခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းကဖြစ်တဲ့ လရောင်မှာဖြစ်တဲ့ ၂၃၀ ကျော် ကိစ္စပေါ့။ အဲဒါမျိုးဆိုလည်းကြည့် သူတို့အနေနဲ့က အကူအညီတောင်းတယ်၊ တောင်းတဲ့အခါမှာ သက်ဆိုင်ရာလွှတ်တဲ့အေဂျင်စီတွေက မဖြေရှင်းပေးနိုင်ဘူး။ မဖြေရှင်းပေးနိုင်တော့ နောက်ဆုံး ဒုက္ခရောက်တဲ့ဟာမျိုးပေါ့။အများစုကတော့ သိရသလောက် မဖြေရှင်းနိုင်ဘူး လို့ပဲ ပြောလို့ရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အခြေအနေပေါ် မူတည်တယ်။ အုပ်စုလိုက်ကြီးဆိုရင် သူတို့ များသော အားဖြင့် သွားပြီးရှင်းကြတာတို့၊ ဟိုးလေးတစ်ကျော်ကျော် ဖြစ်သွားတဲ့ဟာမျိုးဆိုရင် ရှင်းတာရှိတယ်။ အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ဘူးဆိုရင် တစ်ယောက်၊ နှစ်ယောက်နဲ့ဖြစ်တဲ့ MOU တွေဆိုရင် တော်တော်များများ ဒုက္ခရောက်ကြတယ်။ ပြဿနာကြီးတဲ့အခါမျိုးမှသာ အကုန်လုံးရောက်လာကြတာ။ ပြဿနာမကြီးဘူး မီဒီယာပေါ် သေချာ မတက်လာ ဘူးဆိုရင် ရောက်တာနည်းပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုမှ လုပ်သားများအား သံအရာရှိများမှ တွေ့ဆုံစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိသည့် MOU လုပ်သားများသည် သတ်မှတ်ထားသည့် လုပ်ငန်းခွင်၊ အလုပ်နေရာ၊ လုပ်ငန်းရှင် မဟုတ်ခြင်းများ၊ လုပ်ခလစာမရရှိခြင်းများ အဓိကကြုံတွေ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ကြုံတွေ့ရသည် အချို့အေဂျင်စီများသည် ရက် ၃၀ အတွင်းမဟုတ်သော်လည်း  လုပ်ငန်းခွင် ပြောင်းလဲပေး ခြင်းများ လုပ်ဆောင်ပေးကြကြောင်းနှင့် အချို့အေဂျင်စီများကမူ ရှောင်တိမ်းသွားကြကြောင်း သိရသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့်လည်း အေဂျင်စီများမှ လာရောက်မဖြေရှင်းပေးသည့်အခါမျိုးတွင် အလုပ်သမား သံအရာရှိတို့ထံသို့ အကြောင်းကြား၍ အကူအညီတောင်းခံနိုင်သော်လည်း ဆက်သွယ်ရန် ဝန်လေးခြင်း၊ အဆက်အသွယ်မရရှိခြင်းတို့ကြောင့် အလုပ်သမားအရေးအဖွဲ့အစည်းများဖြင့်သာ ဖြေရှင်းကြလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

အေဂျင်စီမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးနှင့် အလုပ်သမားများ တွေ့ဆုံစဉ်

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “အလုပ်သမားတွေက သံရုံးကို တိုင်လိုက်ရင်လည်း ဖုန်းဆက်ပြီးတော့မှ ဖုန်းကိုင်ချင်ကိုင်တယ်၊ မကိုင်ချင် မကိုင်ဘူး။ ဘယ်အေဂျင်စီ တွေ ကလည်း မေးပြီးတော့ ငါတို့ အေဂျင်စီတွေကို အကြောင်းကြားလိုက်ပါ့မယ်ဆိုတဲ့ အသံဖိုင်တွေ၊ record တွေ ကျနော်တို့ဆီကို အများကြီးရောက်လာတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အလုပ်သမားအရေးမှာ ထိထိ ရောက်ရောက် အကူအညီပေးချင်တယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနဟာ မိမိတို့ ဝန်ကြီးဌာနကအစ သံအရာရှိအဆုံး ဥပဒေကို လေးစားလိုက်နာဖို့ လိုသလို အလုပ်သမားတွေကို သတ်မှတ်ထားတဲ့အချိန်ကာလ အတိုင်းအတာတစ်ခုမှာ သွားရောက်မဖြေရှင်းပေးခဲ့ရင် ဒီပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေး အေဂျင်စီတွေကို သူတို့ဆီက တစ်စုံတစ်ရာ အကျိုးခံစားခွင့်တွေ မယူဘဲနဲ့ လုံးဝ blacklist လုပ်ပစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောလိုတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်းသွားရောက်ဖြေရှင်းပေးရမည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ညွှန်ကြားထားသော်လည်း လာရောက်ဖြေရှင်းပေးခြင်းမရှိကြခြင်းသည် အေဂျင်စီများအပေါ် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဆိုင်ရာများ၏ အရေးယူမှု အပိုင်း အားနည်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေးကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြ သည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသည် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် အလုပ်သမားရေးရာကိစ္စ၊ ပြဿာနာများ၊ ထူးခြားဖြစ်စဉ် များ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါက သက်ဆိုင်ရာသို့ သတင်းပို့ကာ အချိန်နှင့်တပြေးညီ အလုပ်သမား သံအရာရှိများနှင့်အတူ ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ညွှန်ကြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ 

ထို့အပြင် လက်ရှိ၌ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်သမားအခွင့်အရေးချိုးဖောက်သည့် ထိုင်းကုမ္ပဏီ ၁၂၆ ခု၊ ထိုင်းနိုင်ငံသား ၁၂၅ ဦး၊ ထိုင်းအေဂျင်စီ ၂၀ ခုကိုလည်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ Blacklist စာရင်းသွင်းထားကြောင်း ထုတ်ပြန် ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂

ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်း မိုင်းလားနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် တင်ပို့နေသည့် ဖရဲများသည် လမ်းခရီး ကြာမြင့်သည့်အတွက် အပျက်အစီး ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် မူဆယ်၊ ကျင်စန်းကျော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်၍ မရသည့်အတွက် ဖရဲတင်ပို့သည့် ကုန်သည်များက မိုင်းလားနယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့နေရခြင်း ဖြစ်သည်။

ကျင်စန်းကျော့မှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် ၂ ရက်ခန့်သာ ကြာမြင့်သော်လည်း မိုင်းလားမှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် ၅ ရက်ခန့် ကြာမြင့်နေခြင်းကြောင့် ဖရဲများ ပို၍ ပျက်စီးလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ပျက်စီးမှုသည် ၂ တန်မှ ၁၀ တန်အထိ ရှိသည်ဟု ဖရဲကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဖရဲကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လမ်းခရီး ကြန့်ကြာတာနဲ့ သူက မိုးသီးဖြစ်နေတဲ့အတွက် အပျက်အစီးများတာ၊ နောက်ပိုင်း ဆောင်းသီး ကျရင်တော့ အဲဒီလောက် မပျက်တော့ဘူး။ လမ်းခရီးကလည်း ကြာတယ်လေ၊ ၄ ညအိပ် ၅ ရက်လောက် ကြာ တယ်လေ။ ရောင်းကွင်းရောက်ဖို့ဆိုရင် တစ်ပတ်လောက် ကြာတယ်။ ကျင်စန်းကျော့ကနေ သွားတဲ့အခါကျ ၁ ည အိပ်နဲ့ ရောက်သွားတာလေ။ အလွန်ဆုံး တရုတ်ပြည်ထဲ ရောက်သွားရင် ၂ ရက်ပဲ ကြာတာလေ။ ရှမ်းသီးတွေက မပျက်ဘူး။ ဗမာသီးတွေကပဲ ပျက်တာ။ ပျက်တယ်ဆိုတာက မိုးတွင်းမှာ စိုက်ထားတဲ့အတွက် အသီးက ရေတအား သောက်ထားတယ်။ ရေသောက်သီးက အထားမခံဘူး။ ပုံမှန်ကတော့ ၅ တန်ပျက်တဲ့ကောင်က ပျက်တယ်၊ ၆ တန် ပျက်တဲ့ကောင်က ပျက်တယ်။ တချို့ကားတွေကျတော့လည်း ၁၀ တန်လောက် ပျက်သွားတယ်။ ကားတစ်စီးမှာ ၁၆ တန်လောက် တင်တဲ့နေရာမှာ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်နေတယ် ပုံမှန် မရှိပါဘူး။ ရှမ်းသီးတွေကျတော့ အပျက်အစီးက နည်းပါတယ်။ ကားတစ်စီးကို အပျက်ကမှ ၂ တန်၊ ၃ တန်ဆို အကုန်ပဲလေ။ ဘယ်လိုမျိုး အသီးတွေ တင်မလဲဆို တော့ ရေစစ်တဲ့အသီး၊ အဝေးတင်ခံနိုင်တဲ့ အသီးတွေကို တင်တော့ပေါ့။ အဝေးတင်မခံနိုင်တဲ့အသီး၊ အရည်အသွေး မပြည့်မီတဲ့ အသီးတွေကို တင်လိုက်ရင် ပျက်စီးမှုက ရှိလာမှာလေ။ အဲဒီအရည်အသွေး မပြည့်မီတဲ့အသီး၊ အဝေး တင် မခံနိုင်တဲ့ အသီးတွေက ပြည်တွင်းဈေးကွက်ကိုပဲ သွားပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မိုင်းလားမှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဖရဲတင်ပို့မှုသည် နေ့စဉ် ကားအစီးရေ ၁၀၀ အထက်တွင် ရှိနေ ကြောင်း သိရသည်။

သိန်း ၁၀၀ မှ သိန်း ၁၅၀ ကြားတွင် ရှိနေပြီး ကားခအနေဖြင့် သိန်း ၆၀ ရှိနေကြောင်း၊ တင်ပို့ချိန်တွင် အပျက်အစီး ဖြစ်ပေါ်သွားပါက ကားခပင် မရရှိကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ဖရဲတင်ပို့မည့် ကုန်သည်များ၊ တောင်သူများနှင့် ပွဲရုံများအနေဖြင့် အရည်အသွေး ပြည့်မီသည့် အသီး များနှင့် ကြာရှည်အထားခံသော ဖရဲသီးများကို ရွေးချယ်၍ တင်ပို့ကြရန် လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုကြသည်။

ထို့နောက် နောက်ထပ် ဖရဲစိုက်ပျိုးမည့် တောင်သူများအနေဖြင့် ချင့်ချိန်၍ စိုက်ပျိုးကြရန် လိုအပ်သည်ဟု စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီးမှ ဖရဲစိုက်တောင်သူ ကိုသစ္စာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဖရဲကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဖရဲဈေးကွက် အလားအလာက တရုတ်ပြည်ဈေးကွက် အရောင်းအဝယ် အေးသွားတယ်ဆိုတဲ့ အနေ အထားတွေရော၊ နောက်တစ်ခုက လတ်တလော စိုက်တဲ့သူတွေရဲ့ အနေအထားကတော့ ကျနော်တို့ အကောင်း ဆုံးကိုတော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ မူဆယ်ဈေးကွက်ကို ဖွင့်ဖို့အတွက်ကို မျှော်လင့်တယ်။ ဒီအတိုင်း မိုင်းလား တစ် ပေါက်တည်းနဲ့ သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုလည်း များမယ်၊ စိန်ခေါ်မှုလည်း ကြီးမယ်ပေါ့နော်။ ဒါလေးတွေကိုတော့ ကျနော်တို့ တွေ့ရတယ်။ ဘာလို့ဆို ခရီးဝေးတာရော၊ ခရီးကြန့်ကြာတာတွေပေါ့နော်၊ နောက် တစ်ခု ကြားစခန်းတစ်ခု ရှိသေးတယ်၊ မြန်မာဘက်ခြမ်း ကြားစခန်း ဂျူတီစစ်တွေက သူ့ပုံမှန် သွားနေကျ လမ်း ကြောင်း မဟုတ်တဲ့အတွက် အချက်အလက် မပြည့်စုံတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ ဂျူတီစောင့်ရတာ နည်းနည်းကြာ တယ်။ လမ်းပန်းအနေနဲ့ကတော့ ကောင်းပါတယ်၊ ကျနော်တို့ လုံခြုံလည်း လုံခြုံတယ်၊ သွားလို့လာလို့လည်း အဆင်ပြေတယ်၊ ခရီးဝေးတာလေး တစ်ခုပေါ့နော်၊ နောက်စိုက်မယ့် သူတွေအတွက်ကိုလည်း ချင့်ချိန်စိုက်ဖို့ လို တယ်၊ ကျနော်တို့ မူဆယ်ပေါက် ပွင့်သွားရင်တော့ ကျနော်တို့ ကုန်ကျစရိတ်တွေလည်း လက်ရှိကုန်နေတဲ့ဟာနဲ့ ယှဉ်လိုက်ရင် ကုန်ကျစရိတ်က ခေါက်ချိုးမက သက်သာမှာလေ အဲဒီလိုလေးတွေတော့ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တရုတ်ပြည်အတွင်း၌ အရောင်းအဝယ် အေးနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဖရဲဈေးနှုန်းများသည်လည်း တည်ငြိမ်နေပြီး တစ်ကီလိုလျှင် တရုတ်ယွမ်ငွေ ၃ ယွမ်မှ ၄ ယွမ်ကြားသာ ရှိကြောင်း သိရသည်။

မူဆယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှုများ ပြန်လည်၍ လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဆိုပါက ဖရဲကုန်သည်များ အနေဖြင့် ကုန်ကျစရိတ်နှင့် ကြာမြင့်ချိန်သည် ယခုထက် ထက်ဝက်ခန့် သက်သာသွားမည်ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၁

ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းတွင် တစ်ကျပ်သားလျှင် ၃၈ သိန်းကျော် ရောက်ရှိခဲ့သည့် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိတွင် ၂ သိန်းကျပ်ခန့် ကျဆင်းလာနေပြီး ထပ်မံကျဆင်းမည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သည်များသည် ရွှေဝယ်ယူမှု များလာ ခြင်း၊ ဘဏ်တွင် ငွေထုတ်မရသည့် ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းနှင့် စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူ၍ မရသည့် အကျပ်အတည်း များကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်တချို့မှာ ရွှေများ ဝယ်ယူစုဆောင်းလာကြသည်။

ထို့နောက် ရွှေဈေးနှုန်းသည် ငွေကျပ် ၃၆ သိန်းရှိရာမှ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ၃၈ သိန်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ပြန်လည်ကျဆင်းနေပြီး ထပ်မံ ကျဆင်းသွားမည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသ ကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေမျှောတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကောလာဟလတွေ ပြေသွားရင် ပြန်ကျအုံးမှာပဲ။ ဖြေးဖြေးတော့ ကျနေမှာပဲ။ ဟိုတလောက လမ်းတွေ ပိတ်တာတို့၊ ဘဏ်တွေကနေပြီးတော့ ငွေပြန်ထုတ်ပေးတယ်တို့ ကောလာဟလတွေ လုပ်နေတယ်ပေါ့။ နောက် တစ်ခါ ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းကလည်း ရုတ်တရက် တက်သွားတယ်ပေါ့။ အဲဒါတွေကို ဖြစ်ပြီးတော့ အခု ဓာတ်ဆီ ဈေးနှုန်းတွေလည်း ကျသွားပြီ။ ဆီလည်း သင်္ဘော ၁၅ စီး တင်ပြီးသွားပြီဆိုတော့ အေးအေးဆေးဆေး ပြန်ဖြစ်သွား ပါပြီ။ စက်သုံးဆီက သူတို့က ဒီမှာ သင်္ဘော ၁၅ စီး ရောက်လာတဲ့ အခါကျတော့ အဲဒီသင်္ဘော စရံပေးထားတယ် ပေါ့ကွာ။ ဒီရောက်လာရင် ငွေအကြေချေမှ ဆီချပေးတာပေါ့။ ဒီရောက်တဲ့အခါကျတော့ သင်္ဘော ၁၅ စီး တစ်ပြိုင် နက်တည်း ဝင်လာတဲ့အခါကျတော့ ငွေပြန်စုပေးနေရတာပေါ့။ အခုလည်း အကုန်လုံး ငွေကြေသွားတော့ ဆီလည်း ပြန်ပြည့်သွားပြီ။ ဘဏ်တွေလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်သွားပြီ။ ကျမှာပါ ရွှေကတော့ ထပ်ကျသွားမှာပါ။ ဒီလ ကုန်လောက်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ သိသာပါလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ဒီကနေ့ နိုဝင်ဘာ ၂၁ ရက်နေ့တွင် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ၃၆ သိန်းကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ၃၅ သိန်းကျပ် ဝန်းကျင်သို့ ထပ်မံကျဆင်းလာနိုင်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ဈေးကွက် အတွင်း၌ အထည်ပျက်များကို လာရောက် ရောင်းချသူများနေပြီး ရွှေဈေးနှုန်း ထပ်မံကျဆင်းမည်ကို ခန့်မှန်း နေကြခြင်းကြောင့် လာရောက်ဝယ်ယူသူ နည်းပါးနေကြောင်း သိရသည်။

ရန်ကုန်တိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း၊ မကွေးတိုင်း၊ မော်လမြိုင် စသည့် မြို့များမှ ရွှေအထည်ပျက် ဝင်ရောက်မှုသည် ပိဿာချိန် ၅၀ ခန့် ရှိသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

ရွှေဈေးနှုန်း ၃၅ သိန်းကျပ်ခန့် ပြန်လည်ရောက်ရှိချိန်တွင် ဝယ်ယူမှု များပြားလာနိုင်သည်။

ထိုအချိန်တွင် ရွှေဈေးနှုန်းသည် ထပ်မံ မြင့်တက်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေဆိုင်တစ်ဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လောလောဆယ်က ကျနော်တို့ ဘဏ်ကိစ္စပေါ့နော်။ ဘဏ်မှာက ငွေထုတ်ရတာ မလွယ်ဘူးလေ။ လောလောဆယ် ဆိုင်တွေက Banking နဲ့ အရောင်းအဝယ် လုပ်တာကိုလည်း နည်းနည်း ရပ်ထားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဒီရက်ထဲမှာ ဆိုင်တွေ ငွေပြတ်တာလည်း ပါတာပေါ့။ ငွေသားနည်းသွားတဲ့အတွက် ဈေးချ ရောင်းပြီးတော့ သူတို့လက်ထဲကို ငွေသား ပြန်ကောက်တာ။ အငြိမ်ဈေး တစ်နေရာ ရောက်ရင် သူတို့ ပြန်ဖမ်း ဝယ်မှာပါပဲ လောလောဆယ်ကတော့။ လောလောဆယ်တော့ ၃၆ သိန်းအောက်ကို ရောက်ပါပြီ။ ၃၅ အပေါ်ပေါ့ နော် ၃,၅၈၉,၀၀၀ အဲဒီဝန်းကျင်လောက် ရှိတယ်။၃၅ အောက် ကျဖို့တော့ မလွယ်တော့ပါဘူး။ အခံဈေးလည်း ဖြစ် သွားပြီဆိုတော့လေ။ လောလောဆယ်က ရောင်းချင်တဲ့သူက နည်းတယ်။ လက်ထဲမှာ ငွေသိပ်မထားချင်ဘူး။ ဘဏ်ကို ယုံကြည်မှုက လျော့လာတဲ့အတွက် ကိုယ့်ငွေကို တချို့လူတွေက အလုအယက် ထုတ်နေကြတယ်။ အဲဒီ ငွေကို ထုတ်ပြီး ရွှေဝယ်တာ တစ်ခုပဲ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် လောလောဆယ်တော့ မဝယ်ရဲသေးဘူး။ ဘာလို့ဆို ဈေးကျနေတဲ့အတွက် မဝယ်ရဲသေးဘူး။ သူတို့ ကြိုက်တဲ့ဈေး ဥပမာ ၃၅ ကပ်ကပ်လောက် ဖြစ်ရင်တော့ ကျနော် ထင်ပါတယ် ပြေးဝယ်ကြလိမ့်မယ်၊ အဲဒီအခါကျရင်တော့ ရွှေက နောက်တစ်ခေါက် ထပ်တက်လာလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေတူးဖော်ရာ ဒေသများဖြစ်သည့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ်တို့တွင် စက်သုံးဆီ မရောက်ရှိသည့် အခက်အခဲကြောင့် လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေဈေးကွက်အတွင်းသို့ ရွှေကုန်ကြမ်း ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးလျက်ရှိနေသည်။

ရွှေကုန်ကြမ်းများ ဝင်ရောက်မှု များပြားလာပါက ပြည်တွင်းရွှေဈေးကွက် အခြေအနေသည် ထပ်မံ၍ အပြောင်း အလဲ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသူများက ပြောသည်။