CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၈

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုနှင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်လာခြင်းတို့ ကြောင့် လျှပ်စစ်ကား(EV)ကို ဝယ်ယူအသုံးပြုမှု ပိုမိုများပြားလာနိုင်သလား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကြား သုံးသပ်လျက်ရှိနေသည်။ 

လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် ဆီဝယ်မရခြင်း၊ အချိန်ကြာမြင့်စွာ တန်းစီနေရခြင်း၊ အကန့်အသတ် ဖြင့်သာ ဝယ်ယူနေရခြင်း၊ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်လာခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် EV လျှပ်စစ်ကား အသုံးပြုရန် စဉ်းစားလာသူများ ရှိနေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ စက်သုံးဆီ အခက်အခဲနှင့် စက်သုံးဆီ ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစေရန်အတွက် EV လျှပ်စစ်ကားကို အသုံးပြုမည် မဟုတ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် EV လျှပ်စစ်ကားနှင့် ပတ်သက်၍ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုအပိုင်း၊ အာမခံချက်နှင့် အားသွင်းသည့် နေရာ လိုအပ်ချက်များ ရှိနေခြင်းကြောင့် ပြည်သူများအနေဖြင့် စက်သုံးဆီနှင့် ပတ်သက်သည့် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစေရုံအတွက်ဖြင့် EV လျှပ်စစ်ကားကို ဝယ်ယူအသုံးပြုကြမည် မဟုတ်ကြောင်း Via logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လျှပ်စစ်ကား အားသွင်းနေစဉ်

၎င်းက “EV ကားက လူတိုင်းက လက်ခံလို့ မရသေးဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ EV မှာ ပြဿနာတွေ ရှိတယ်။ ဥပမာ ကားအရည်အသွေးတွေ၊ စက်ပစ္စည်း ညံ့ဖျင်းတာတွေကို ကျနော်ပြောလိုတာ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ EV ကားရဲ့ အနေအထားက ကိုယ့်အိမ်မှာ ဝယ်ထားဖို့အတွက် စက်သုံးဆီက အဓိကဖြစ်တာ မဟုတ်ဘူး။ သူများ နိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် cooperation တွေနဲ့ လုပ်တာ။ အစိုးရက ဦးဆောင်ပြီးတော့မှ ဥပမာ Taxi ဂရုကြီးတွေက EV ပြောင်းတာတို့၊ public ကို အရင်ပြောင်းတာ။ အခုကကျတော့ လူတွေကြားထဲမှာ ဝယ်တာဆိုတော့၊ အခုက EV ကားလည်း ဒီလောက်ကြီး မဝယ်ကြဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်မှာက public ကို ရောင်းဖို့ဆိုရင် public က public ထဲမှာပဲ EV ကားကို ပြင်ဆင်ဖို့အတွက် ဝေါ့ရှော့တို့ ဘာတို့၊ ဒါတွေက အများကြီး စကားပြောတာလေ။ လူတစ်ယောက်က EV ကားတစ်စီး ဝယ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် စက်သုံးဆီ သက်သာတယ်ဆိုရုံ တစ်ခုတည်းနဲ့တော့ အဲဒါ ကို ဆုံးဖြတ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ အများစုပေါ့နော် ဥပမာ- ကိုယ် ဝယ်ရင်လည်း ဒီလိုပဲပေါ့နော်၊ စက်သုံးဆီ ဈေးသက် သာရုံနဲ့ မရဘူး၊ ရေရှည်မှာ ကိုယ့်အတွက် အဆင်ပြေနိုင်ဖို့ပေါ့၊ အာမခံချက် ဘယ်လောက်ပေးနိုင်မလဲ၊ ဒါတွေကို ကြည့်ပြီး ဝယ်ရတာ”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လတ်တလောမှာ Charging station နှင့် maintenance အပိုင်းများ သေချာမရှိသေး သည့်အတွက်လည်း EV ကားကို ဝယ်ယူရန် စိတ်အားမထက်သန်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ဦးသီဟပိုင်က “မြန်မာပြည်မှာက လောလောဆယ် Charging station နဲ့ maintenance အပိုင်းတွေ၊ workshop တွေ သေချာ မရှိသေးတဲ့အပေါ်မှာ ဘယ်သူမှ မဝယ်ရဲဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဗီယက်နမ်တို့ ဘာတို့မှာ EV လုပ် တယ်ဆိုရင်လည်း ဂရုတွေက သူတို့ရဲ့ ကုမ္ပဏီကနေပြီးတော့ ကိုယ်တိုင်ထုတ်၊ ကိုယ်တိုင် တက္ကစီတွေ ဆွဲလိုက် တာပေါ့နော်၊ အဲဒီအခါကျမှ လူက တဖြည်းဖြည်း ကြည့်ပြီးတော့ ဝယ်တာ။ အခုမှ သူက စလုံးရေးစ မားကတ်တင်း ကို လိုချင်တယ် ကြည့်နေတာဆိုတော့ စက်သုံးဆီကြောင့်တော့ EV ကားကို ရွေးချယ်ရမယ်လို့တော့ မရှိဘူး။ အဲဒါ ကြောင့်တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးပေါ့နော်၊ EV ကတော့ အခုကတော့ တစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ New Trend ဖြစ်တဲ့အတွက် ကြောင့်မို့လို့ change တာတော့ change မယ်၊ ဒါပေမယ့် အဲဒီလောက် မမြန်ဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ရန်ကုန်မြို့အတွင်း ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းကနေ စတင်၍ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု အခက်အခဲနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့သည်။ ထို့နောက် EV ကားဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။

ယခင်က သိန်း ၈၀၀ တန် EV ကားတစ်စီးသည် လက်ရှိတွင် သိန်း ၉၀၀ မှ သိန်း ၁၀၀၀ အထိ မြင့်တက်သွား သည်ကို EV ကားဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

 ဗဟိုဘဏ်၏ ဒေါ်လာရောင်း၀ယ်မှု လွတ်လပ်စွာလုပ်နိုင်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်ကိုတွေ့ရစဉ် 

EV ကားဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်သွားရခြင်းသည် စက်သုံးဆီ အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် ရောင်းချသူများက ဈေးကွက်ကစားခြင်း၊ ဗဟိုဘဏ်၏ ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ထိန်းချုပ်မှုကို ဖွင့်ပေးလိုက်ခြင်းများကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။ 

စက်သုံးဆီ အခက်အခဲကြောင့် EV လျှပ်စစ်ကားကို ဝယ်ယူသုံးစွဲကြမည်ဆိုပါက လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ EV နှင့် ပတ်သက်သည့် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံများနှင့် အားသွင်းသည့် နေရာများသည် လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသေး ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ထွက်ပေါက်မရှိလို့ EV ဘက်သွားရင် EV ကရော သူ့မှာ infrastructures ပြည့်စုံပြီလားလို့ ဆရာတို့ မေးပြီ လေ။ infrastructures မပြည့်စုံဘဲနဲ့ EV ဘက် ဘယ်လိုသွားမလဲ။ EV ကားတွေ သွင်းတဲ့နေရာမှာလည်း EV လည်း အဲဒီလိုပဲ Power Station မရှိရင် ဘယ်နားသွားဖြည့်မလဲ၊ ဖြည့်လို့မရရင် အဲဒီ EV ကားတွေ လမ်းမှာ ပုံနေမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီ ပြဿနာသည် မည်သည့် အချိန်ကာလအထိ ဆက်လက် သွားနိုင်ကြောင်းကို မသိနိုင်သေးကြောင်း၊ ယခုထက် အခြေအနေ ပို၍ ဆိုးရွားလာပါက ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ နှောင့်နှေးခြင်း၊ ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှုများ အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြလျက်ရှိသည်။

ထို့နောက် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများက အမြန်ဆုံး ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၈

ပြည်ပရောက် မြန်မာလုပ်သားများအား မိသားစုလွှဲပို့ငွေ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား တရားဝင် လွှဲပြောင်းပေးပို့နိုင်ရေး အေဂျင်စီများအနေဖြင့် တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အလုပ်သမားညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့ ရက်စွဲဖြင့် အကြောင်းကြားစာ ပေးပို့ထားသည်။

ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အေဂျင်စီများအနေဖြင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားရန်၊ ဆောင်ရွက်ပြီးစီးမှု အခြေအနေများကို အထောက်အထားများနှင့်တကွ ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့ မတိုင်မီ ပြန်လည်တင်ပြရန်နှင့် တင်ပြခြင်းမရှိသည့် အေဂျင်စီများအား အရေးယူဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်း အကြောင်းကြားစာထဲ တွင် ပါရှိသည်။

လူ၀င်မှုဦးစီးဌာနရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်ရန်ဆိုသည့် စကားရပ်ကို ထည့်သွင်းထားသဖြင့် မြန်မာလုပ်သားများအပေါ် ခြိမ်းခြောက် မှုများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း၊ အခက်အခဲ ပိုမိုဖြစ်စေကြောင်းနှင့် တရားမဝင် လုပ်သားအဖြစ် ခံယူ သွားကြမည့်သူများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အစိုးရက အေဂျင်စီကို ဖိအားပေးရင် အေဂျင်စီကလည်း ဒီအလုပ်သမားကို ဖိအားပေးမှာပဲ။ တရားမဝင် တဲ့ အလုပ်သမားတွေက ပိုများလာနိုင်တယ်။ ဥပမာ ဒီအေဂျင်စီတွေက ဖိအားပေးလို့ရတဲ့ နိုင်ငံတွေတော့ ရှိတာ ပေါ့။ ကိုရီးယားရတို့ ရနိုင်ခြေရှိတယ်၊ အခြား စင်္ကာပူတို့ ရနိုင်ခြေရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား အများစုနေတဲ့ နိုင်ငံတွေကြတော့ သူတို့ကတော့ ရာခိုင်နှုန်း အောင်မြင်မှု အားနည်းတယ်။ အေဂျင်စီအတွက် လည်း အခက်အခဲဖြစ်နိုင်တာ နားလည်တယ်။ အလုပ်သမားတွေကတော့ ပိုအခက်အခဲ ဖြစ်တာပေါ့။ တစ်ပိုင်းက ကိုယ်ရောက်တဲ့နိုင်ငံမှာ ဒီလိုပြဿနာတွေ ကြုံလာပြီဆိုရင် ဒီလူတွေကလည်း MOU ကို ဖျက်သိမ်း ပြီးတော့ တခြားနည်းလမ်းကို ရွေးချယ်ကြမှာပေါ့။ ဗမာပြည်က လာမယ့်အုပ်စုတွေကလည်း နောက်ပိုင်း အေဂျင်စီတွေက တဆင့် မသွားဘဲနဲ့ အထောက်အထားမရှိတဲ့ ပွဲစားတွေရှိ‌တာပေါ့။ ပွဲစားတွေက တဆင့် တရားမဝင် နည်းလမ်းနဲ့ပဲ သူတို့ လမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်ကြမှာ တွေ့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံမှ ရရှိမည့် လုပ်ခလစာ၏ အနည်းဆုံး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးပို့ရန် ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီနှင့် အလုပ်သမားအကြား စံစာချုပ် ချုပ်ဆိုခြင်းကို စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် စတင် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ စံစာချုပ်တွင် တစ်လလျှင်တစ်ကြိမ် လုပ်ခလစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် အများဆုံး ၃ လလျှင်တစ်ကြိမ် ၃ လစာ စုစုပေါင်း၏ အနည်းဆုံး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို မိသားစုဝင်များထံသို့ တရားဝင် ငွေလွှဲစနစ်ဖြင့် လွှဲပြောင်းပေးပို့ ရမည်ဟု ထည့်သွင်းဖော်ပြထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၃ လ ပြည့်ပြီဖြစ်၍  အေဂျင်စီများအနေဖြင့် စေလွှတ်ထားသည့် အလုပ်သမားများကို လည်းကောင်း၊ ပြည်ပနိုင်ငံရှိ အေဂျင်စီ (သို့မဟုတ်) အလုပ်ရှင်များကို ဆက်သွယ်၍ လည်း ကောင်း၊ အေဂျင်စီမှ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများရှိ အလုပ်သမားများထံသို့ လူကိုယ်တိုင် သွားရောက်၍လည်းကောင်း အလုပ်သမားများ၏ ဘဏ်စာရင်းသို့ဖြစ်စေ၊ မိသားစုဝင်များထံသို့ဖြစ်စေ တရားဝင် ငွေလွှဲပြောင်းပေးပို့နိုင်ရေး တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်ရန် အကြောင်းကြားလာခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်အိတ်စက်ရုံကိုတွေ့ရစဉ်

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “ကုမ္ပဏီအေဂျင်စီချင်း တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုတော့ မတူကြဘူးပေါ့။ ကိုယ်စီစဉ်တဲ့အပေါ်မှာ ကိုယ့်လမ်းကိုယ် လျှောက်တော့ လျှောက်ရမှာပဲ ပစ်ထားလို့ တော့မရဘူး။ ထိုင်းကတော့ လူတကာ တော်တော်များများ အိမ်ဦးနဲ့ ကြမ်းပြင်လို သွားနေကြတော့ သိပ်တော့ မခက်ပါဘူး။ မလေးရှားကတော့ နည်းနည်း ကသီတာပေါ့။ သူတို့ကိုပဲ တိုက်ရိုက်ပြောသင့်ရင်လည်း ပြောဖို့ပေါ့။ remind လုပ်တာလည်းပါတယ်။ တာဝန်ယူ၊ တာဝန်ခံမှု ရှိဖို့အတွက် ဌာနက စာထုတ်ပြန်ထားတယ်။ အရေးယူ မယ်လည်း ပြောထားပြီးသား ဖြစ်တဲ့အတွက် အေဂျင်စီတွေ အနေနဲ့ကတော့ လိုက်နာရမှာပဲ။ မလိုက်နာရင်လည်း မလိုက်နာသလို သူတို့က ထပ်ပြီး သတိပေးတာတို့ ဘာတို့ လုပ်ဦးမှာပါ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အကျိုးဆောင်လိုင်စင် ရယူထားသည့် အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ  ၅၀၆ ခုအထိ ရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်စာရင်းများအရ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက်သည် ၃၀၀ ခန့်သာရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ၂ နှစ် အတွင်း အေဂျင်စီ အသစ် ၂၀၀ ကျော်အား လိုင်စင်ချပေးထားခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၆

ပို့ကုန်တင်ပို့သူများအနေဖြင့် ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေပမာဏ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအစား ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ယနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်)တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်သည် ပို့ကုန်တင်ပို့သူများ ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေ ပမာဏ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ အမိန့်ကြော်ငြာစာ အမှတ် ၁၂/၂၀၂ ပါ သတ်မှတ်ညွှန်ကြားချက် အတိုင်း မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆော်ငရွက်ရန် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၃ ရက်က သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပို့ကုန်တင်ပို့သူများအနေဖြင့် ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေပမာဏ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း အစား ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ အမိန့်ကြော်ငြာစာ အမှတ် ၁၂/၂၀၂၂ ပါ သတ်မှတ်ညွှန် ကြားချက်အတိုင်း မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆောင်ရွက်ရန်ပြင်ဆင်သတ်မှတ်ပါသည်ဟု ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၆

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းနှင့် တချို့သော ဆီဆိုင် များတွင် ဆီပြတ်လပ်မှု အခြေအနေများ မဖြစ်ပေါ်စေရန်အတွက် နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ စက်သုံးဆီ တင်သွင်းရာ၌ ဒေါ်လာလိုအပ်ချက် အကျပ်အတည်းကို အမြန်ဆုံး ဖြေရှင်းပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ် သူများက ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ သီလဝါ ဆိပ်ကမ်းတွင် ဆီတင်သင်္ဘောများ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိတွင် လုပ်ငန်းရှင် များက ဒေါ်လာဝယ်ယူရာ၌ အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ဆီထုတ်ရာမှာ အဆင်မပြေဖြစ်နေကြသည်။

ထို့နောက် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှလည်း ဆီပါမစ်များကို ချပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဓိကကတော့ လုပ်ငန်းရှင်ကလည်း ကစားတာပါသလို၊ စီးပွားကူးသန်းကလည်း ပါမစ်ချပေးဖို့ လိုတယ်။ အခုဥစ္စာက သီလဝါမှာ ဆီမရှိလို့ မဟုတ်ဘူး၊ သင်္ဘောတွေ ရှိတယ်။ သင်္ဘောပေါ်က ဆီချလို့မရဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ပိုက်ဆံမရှိလို့၊ ဒေါ်လာရှာနေရတယ် လုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း။ ဒေါ်လာရှာပြီးတော့မှ ဆီက ချလို့ရမှာ။ အဲဒီတော့ ဆီပြတ်နေတယ်။ အဲဒါကို အစိုးရ ဘယ်လိုကူညီမလဲ အဲဒါပဲ သိချင်တယ်။ လုပ်ပေးခဲ့တယ်၊ မလုပ်ပေးခဲ့ဘူး မဟုတ် ဘူး၊ လုပ်ပေးခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် လုပ်ပေးလည်း အကျိုးထိရောက်မှု မရှိဘူးပေါ့နော်။ ကြားထဲမှာ လုပ်စားတဲ့ကောင် က လုပ်စားသွားတယ်။ အဲဒါမျိုးတွေကျတော့လည်း အစိုးရက ဘယ်သူ့ကို တာဝန်ပေးရမလဲဆိုတာ ပြဿနာက ဖြစ်လာတယ် သူ့အတွက် ပြန်စဉ်းစားကြည့်တော့လည်း။ ဒီဘက်က ပြည်သူပြည်သားဘက်က စဉ်းစားကြည့်တော့ လည်း အဲဒီလို subscribe မလုပ်ပေးရင်တော့ ဆီတစ်လီတာကို ၄၀၀၀ တို့ ၅၀၀၀ တို့ ဖြစ်သွားရင် ဘယ်လိုလုပ် မလဲ၊ ဘယ်လိုရှေ့ဆက်သွားကြမလဲ၊ အဲဒါကြီးကလည်း ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်တယ်။ ဆရာတို့ကတော့ နဂိုအတိုင်းပဲ တိုင်းပြည်က ဆီနဲ့ပတ်သက်လို့ စားသုံးဆီရော၊ စက်သုံးဆီရော subscribe တော့ လုပ်ပေးရမယ်လေ။ 

စက်သုံးဆီ ထည့်ရန် စောင့်နေကြစဉ်

subscribe လုပ်ဖို့ ဒေါ်လာရှိဖို့ အရေးကြီးတယ်လေ။ အဲဒီဒေါ်လာတော့ သူရှာရမှာပေါ့။ နိုင်ငံတော်က အမြန်ဆုံး စီစဉ်မှ၊ မစီစဉ်ရင် ဒီကိစ္စက Crisis ဖြစ်ပြီးတော့ တိုင်းပြည်က ဒီလိုချည်းပဲ ဖြစ်နေရင်တော့ မကောင်းဘူးလေ” ဟု ပြော သည်။

စက်သုံးဆီ တင်သွင်းရာတွင် လိုအပ်သည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာကို နစက-က တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၂၁၀၀ ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချပေးသည်။

ထို့နောက် သတ်မှတ်ထားသည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်းသို့ ဖြန့်ဖြူးစေပြီး လက်ရှိတွင် ဒီဇယ် အတွက်သာ ဒေါ်လာရောင်းပေးတော့မည်ဖြစ်၍ ဓာတ်ဆီတင်သွင်းရန်အတွက် ရောင်းပေးတော့မည် မဟုတ်တော့ ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ ဓာတ်ဆီအတွက် ဒေါ်လာကို ရောင်းချပေးခြင်း မရှိပါက လုပ်ငန်းရှင်များက ဒေါ်လာကို ပြင်ပပေါက်ဈေးဖြင့်  ဝယ်ယူတင်သွင်းရမည်ဆိုပါက ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းသည် ယခုထက်ပို၍ အဆမတန် မြင့်တက်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ဈေးနှုန်းမြင့်တက်သည်ထက် ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရန်အတွက်သည် အဓိက ဖြစ်သည်ဟု Via Logistic & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တို့ စီးပွားရေးလောကမှာ တစ်ခုရှိတယ်၊ စီးပွားရေး သီအိုရီပေါ့နော်၊ ဈေးတက်တာ ပြဿနာ မဟုတ်ပါဘူးတဲ့၊ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့နော် ဝယ်နိုင်တဲ့သူ ဝယ်မှာပေါ့။ အသုံးလိုရင် လိုသလို ဝယ်ကြမှာ၊ ဒါပေမယ့် ပြဿနာက ဘာလဲဆိုရင် ဈေးနှုန်းမတည်ငြိမ်တာက ပြဿနာ။

သီလဝါဆိပ်ကမ်းကနေ စက်သုံးဆီများ သယ်ယူရန် စောင့်နေကြစဉ်

 ဈေးနှုန်းမတည်ငြိမ်ရင် ဘာမှလုပ်လို့မရဘူး။ ဘာလုပ်ရမလဲဆို အခုဒီလိုပေါ့ ဒေါ်လာဈေးက ကမောက်ကမ ဖြစ်နေတယ်။ ဈေးတက်တော့မှာလား၊ မရှိတော့မှာ လား မသိနိုင်ဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ရောင်းတဲ့သူက ရောင်းရမှာလား၊ မရောင်းရဘူးလား ဒီပစ္စည်း hold လုပ်ထားရမှာ။ ဈေးငြိမ်သွားပြီဆိုရင် ဒီပစ္စည်းက ဈေးငြိမ်သွားပြီဆို ဒီဈေးနဲ့ရောင်း၊ အဲဒီလိုပဲ အများနဲ့လိုက်ရောင်းရတာလေ။ ဈေး ကတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းဆိုတာက တည်ငြိမ်ဖို့လိုတာ၊ တက်တာက ပြဿနာ မဟုတ်ဘူး။ တက်ရင် အကုန်တက်လိမ့် မယ်၊ လစာကအစ တက်မှာပဲ။ ဖောင်းပွတယ် ပြောတာပေါ့။ တည်ငြိမ်ဖို့က အဓိက” ဟု ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ သီလဝါဆိပ်ကမ်းတွင် စက်သုံးဆီခွဲတမ်း ထုတ်ရာ၌ အဆင်မပြေမှုများ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ရန်ကုန် အပါအဝင် တခြားသော တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်များရှိ စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်များသည် အကန့်အသတ်ဖြင့် ရောင်း ချခြင်း၊ တချို့ကတော့ ရောင်းချမှုများကို ရပ်နားထားရသည်များလည်း ရှိနေသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီ အကျပ်အတည်းကြောင့် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများသည် နေ့စဉ် မြင့်တက်မှု ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာလတွင် အောက်တိန်း ၉၂ တစ်လီတာလျှင် ၂၁၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ရှိခဲ့သည့် ဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိတွင် ၂၅၀၀ ကျပ်သို့ ရောက်ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။  

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဆီပြတ်လပ်မှု အကျပ်အတည်းသည် ရက်ပိုင်းအတွင်း ပြေလည်သွားရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မဟုတ်ပါက စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုကြောင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှု နှောင့်နှေးခြင်း၊ ကုန်စည်ရှားပါးခြင်းနှင့် ပြတ်လပ်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၆

မြန်မာနိုင်ငံသားများ အဓိကသွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြသည့် ပြည်ပနိုင်ငံများထဲမှ အချို့နိုင်ငံများတွင် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းဖြစ်ပေါ်နေသည့် မတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် ကုန် ထုတ်လုပ်မှုများ ကျဆင်းသည့်အတွက် မြန်မာ လုပ်သားများ အခက်ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုဒဏ်ကို ခံစားနေရသည့် မလေးရှားတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးနီးပါး လုပ်သား များကို အချိန်ပိုကြေး မပေးနိုင်တော့ခြင်း၊ ပုံမှန်ထက် အများအပြား လူဦးရေထူထပ်လာသဖြင့် အလုပ်အကိုင် အင်မတန် ရှားပါးလာခြင်း၊ လုပ်သားလျှော့ချခြင်းတို့ဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသား များအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခက်အခဲတွေကတော့ ပိုပြီးများလာတာပဲ ရှိတာပေါ့။ အလုပ်အကိုင်ရှားပါးလာတာတွေ၊ ငွေကြေးလခ နည်းလာတာတို့ အများကြီးဖြစ်လာပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီမတိုင်ခင်မှာ မလေးရှားအစိုးရက တခြားနိုင်ငံ တွေပေါ့။ ပြောရမယ်ဆိုရင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ သူတို့သဘောတူညီမှုယူထားတဲ့ အလုပ်သမားဦးရေ နည်းတာ မဟုတ်ဘူး။ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ဝင်ရောက်လာသလို အခုလက်ရှိ မလေးရှားမှာရှိနေတဲ့ စက်ရုံကြီးတချို့မှာဆို မြန်မာ အလုပ်သမားတွေကို သိသိသာသာလျှော့ချပြီး ပြန်ပို့နေတာတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ အသစ်ရောက်လာတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွေကို သူတို့ရဲ့နေရာမှာ အစားထိုးကြတာပေါ့။ ဘာလို့ဆို အသစ်ရောက်လာတယ်၊ လခ နည်း တယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ သူတို့ဆီမှာလည်း အမာခံရှိတဲ့အနေအထားမျိုးမှာ သူတို့ တရားဝင်တဲ့ အလုပ်သမားကိုပဲ ခေါ်ပြီးတော့ ခန့်တာမျိုးရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်မှာ တွေ့ရတဲ့ မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု မကျဆင်းသော်လည်း တောင်ကိုရီးယား၌ ဥပဒေအရ တစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် တိုးပေးလေ့ရှိသည့် တစ်နာရီအတွက် လုပ်ခလစာနှုန်းထားမှာ လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ယခင်ထက် ထက်ဝက်ကျော်ခန့် တိုးမြှင့်နှုန်းလျော့ကျသွားကြောင်း ဘူဆန်မြို့ရှိ အလုပ်သမား ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ကူညီထောက်ပံ့ရေး စင်တာမှ တာဝန်ခံ ကိုခန့်နေကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “ရှေ့နှစ်မှာတောင်မှ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား ၁၆၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ကို ခေါ်ဖို့ လျာထားတဲ့ စာထွက် လာပြီပေါ့။ နှစ်တိုင်း၊ နှစ်တိုင်းမှာ ငါးသောင်းလောက်ပဲ ခေါ်နေတာက‌နေ ၁၆၀,၀၀၀ လောက်ကို ခေါ်မယ်ဆိုတာ ကတော့ ဘာပဲပြောပြော အလုပ်အကိုင်ကတော့ အရမ်းကြီး ပါးသွားတာမျိုး မရှိဘူးလို့ နားလည်ရပါတယ်။ အခုနှစ် ၂၀၂၃ ဆိုရင်တော့ ၉၆၂၀(ဝမ်ငွေ) ပေါ့ တစ်နာရီနှုန်းပေါ့။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ ဆိုရင် ၉၁၆၀။ ရှေ့နှစ်အတွက် တက်တာက တော့ နှုန်းထား အရမ်းနည်းတယ်။ လာမယ့်နှစ်ဆိုရင် ၉၈၆၀ ဖြစ်သွားတယ်။ ၉၆၂၀ နဲ့ ၉၈၆၀ ဆိုတော့ ဝမ် ၁၀၀ ကျော်ကျော်လောက် တက်တာပေါ့။ အရင်နှစ်တွေကဆို ဝမ် ၄၀၀ ၊ ၆၀၀၊ ၈၀၀ တို့ ၁၀၀၀ လောက် တက်တဲ့နှစ် တွေရှိတယ်။ တက်တော့တက်တယ် ကျသွားတယ်ဆိုတဲ့ သမိုင်းတော့ မရှိဘူး။ သို့သော် တိုးတဲ့ပမာဏ ရာခိုင်နှုန်း က အနည်းအများတွေ ကွာတယ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ကိုဗစ်နောက်ပိုင်းမှ ပေါ်လာသည့် E73 ဗီဇာ အသစ်ဖြင့် တောင်ကိုရီးယားသို့ လာရောက် လုပ်ကိုင်ကြ သူများသည် ဥပဒေချိုးဖောက်ခံရသည့် ကိစ္စရပ်များ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်းလည်း သိရသည်။ 

အဆိုပါ ဗီဇာဖြင့် လာရောက်လုပ်ကိုင်သူများသည် ဘာသာစကား အရည်အချင်းစစ် စာမေးပွဲဖြေရန် မလိုအပ် သကဲ့သို့ ဘာသာစကား ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် တတ်မြောက်ထားရန်လည်း မလိုကြောင်း၊ အေဂျင်စီနှင့် ကုမ္ပဏီ တိုက်ရိုက် ချိတ်ဆက်ခေါ်ယူခြင်းဖြစ်ပြီး  အများစုသည် သင်္ဘောကျင်းလုပ်ငန်း၌ လုပ်ကိုင်ကြရကြောင်း သိရသည်။

ကိုရီးယားက စက်ရုံတစ်ရုံမှာ အလုပ်သမား ၂ ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာလုပ်သား ခေါ်ယူရာတွင်လည်း တောင်ကိုရီးယားနှင့် ဂျပန်တို့သည် ပုံမှန်နှုန်းထားအတိုင်း ခေါ်ယူနေကြခြင်း ဖြစ်သော်လည်း မလေးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင် လုပ်သားခေါ်ယူမှု နည်းပါးလာကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “ဒါပေမယ့် ထိုင်းရော မလေးရှား ရောက စီးပွားရေးတွေ တစ်ကမ္ဘာလုံးကျတဲ့အပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ အလုပ်သမား လျှော့ချတာတွေရှိလာတယ်။ ဒါကတော့ ကမ္ဘာနဲ့ချီပြီးဖြစ်တဲ့ ပြဿနာဆိုတော့ ဘာမှ ရှောင်လွှဲလို့တော့ မရဘူးပေါ့။ တကယ်ကိုလည်း လုပ်သား လိုအပ်ချက် လျှော့ချတာတွေ ရှိလာတယ်။ မလေးရှားဈေးကွက် သွားနေတယ်ဆိုတာကလည်း အရင် လက်ကျန် အဟောင်းတွေက သွားနေတာ။ လူခေါ်ခွင့်အသစ် မချပေးဘူး မလေးရှားအစိုးရ ပိတ်ထားတယ်”ဟု CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ အချို့နိုင်ငံများ၌ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးခြင်းနှင့် အခြားသော အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်နေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်လိုသူ နှုန်းထားများမှ လျော့နည်းမသွားကြောင်း သိရသည်။

တရားဝင် လမ်းကြောင်းဖြင့် သွားရန် စောင့်ဆိုင်းနေသူများရှိသကဲ့သို့ တရားဝင် လမ်းကြောင်းသည် အချိန်ကြန့် ကြာမှု ရှိသဖြင့် မစောင့်ဆိုင်းနိုင်သည့်အတွက် တရားမဝင် လမ်းကြောင်းများမှ ခိုး၍ဝင်ရောက်ကြ သူများမှာလည်း နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၆

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ မူဆယ်မြို့မှာ ဓာတ်ဆီတစ်လီတာလျှင် ၃၀၀၀ ကျော်ဖြင့် ဝယ်ယူနေကြရကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

မူဆယ်မြို့ရှိ ရွှေရာဇာ စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်တွင် ဓာတ်ဆီတစ်လီတာ ၃၃၀၀ ကျပ်ဖြင့် လည်းကောင်း၊ Royal Muse စက်သုံးဆီဆိုင်တွင် ဓာတ်ဆီတစ်လီတာ ၃၄၀ ကျပ်ဖြင့်လည်းကောင်း ရောင်းချလျက်ရှိသည်။

မူဆယ်မြို့က ရွှေရာဇာနဲ့ Royal Muse စက်သုံးဆီဆိုင်မှာ ဆီဝယ်ရန်စောင့်နေကြစဉ်(ပြည့်စုံ-ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်)

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့ကြီးများဖြစ်သော ရန်ကုန်၊ မန္တလေးတို့တွင် စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်သည့်အထိ ဖြစ်ပေါ် နေခြင်းကြောင့် ကျန် တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်များ၌ စက်သုံးဆီများ တင်ပို့ဖြန့်ဖြူးရန် အခက်အခဲများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။

CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅

ဈေးကွက်အတွင်း နိုင်ငံခြားငွေ ရောင်းချလိုသူနှင့် ဝယ်ယူလိုသူတို့မှ တင်သွင်းသော ငွေလဲလှယ်နှုန်းပေါ် မူတည်၍ Market Rate အတိုင်း လွတ်လပ်စွာ ဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြားသုံးငွေများ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည့် လုပ်ငန်း(AD)လိုင်စင်ရဘဏ်များအနေဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေကြေး ဈေးကွက်(Online Trading)တွင် အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ရာ၌ ငွေလဲလှယ်နှုန်းကို မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ပေးမည်မဟုတ်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅

မြန်မာနိုင်ငံတွင် PJ(Passport for Job)၊ PS(Passport for Seamen) နိုင်ငံကူးလက်မှတ်စာအုပ်အသစ်ပြုလုပ် ပါကလည်း အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်း ထောက်ခံချက် လိုအပ်ကြောင်း ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာနနှင့်     မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ်ထုတ်ပေးရုံးမှ သိရသည်။

ယခင်က PJ၊ PS နိုင်ငံကူးလက်မှတ်စာအုပ် သက်တမ်းတိုးလိုသူများသည် အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်း ထောက်ခံချက် တင်ပြနိုင်မှသာ သက်တမ်းတိုးလုပ်ငန်းစဉ်အား ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံကူး လက်မှတ်ထုတ်ပေးရေးရုံးမှ ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

စာအုပ်အသစ်ပြုလုပ်သည့်သူများအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ်ထုတ်ပေးရေးရုံးမှ အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်း မလွဲမသွေ လိုအပ်သည်ဟု ဆိုပါက အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်းအား မိမိသက်ဆိုင်ရာ နယ်မြေရှိ အခွန်ဦးစီးဌာန၌ ရယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း အခွန်ဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုဌာနခွဲမှ သိရသည်။

အခွန်ဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုဌာနခွဲမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ကျမတို့ အမိန့်စာထုတ်ထားတဲ့အထဲမှာတော့ PJ နဲ့ PS က လိုကိုလိုတယ်။ တစ်ခါမှမသွားရသေးဘူး အခုမှ အသစ်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ သွားမယ့်နိုင်ငံအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ သွားမယ့်နိုင်ငံရဲ့ အခြေခံလစာအပေါ်မှာ ခန့်မှန်းတွက်ချက်ပြီးတော့ သူက ၁.၁၀.၂၀၂၃ ကနေ ၃၁.၃.၂၀၂၄ အတွက် ကြိုတင်ငွေလေးကို ထပ်မံပြီးတော့ ကောက်မှာပေါ့။ ကောက်ပြီးတော့မှ ကင်းရှင်း ကြောင်းလေး ထုတ်ပေးမှာ။ အခုမှသွားမှာမှန်တယ်။ အကျုံးဝင်တာက ဒီအမိန့်ကြော်ငြာစာက ၁ ရက် ၁၀ လကနေ စလိုက်တာဆိုတော့ အခု ဒီဘဏ္ဍာနှစ်ထဲမှာဆိုရင် ၆ လတာကာလအကျုံးဝင်တယ်ပေါ့လေ။ အဲဒါကို ကြိုတင်ငွေလေးကောက်မှာ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ်ထုတ်ပေးရေးရုံးသို့ အတည်ပြုမေးမြန်းရာတွင် PJ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်အသစ်ပြုလုပ်ပါက အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်း လိုအပ်သည်ဟု အတည်ပြုသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ထုတ်ပေးရေးရုံး

လက်ရှိတွင် အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်းလိုအပ်သည့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အမျိုးအစားများမှာ PJ၊ PS  နှစ်မျိုးသာ သတ်မှတ်ထားသေးကြောင်း၊ အခြားနိုင်ငံကူးလက်မှတ်အမျိုးအစားများ မပါဝင်သေးကြောင်းနှင့် PV မှ PJ ပြောင်းပါကလည်း အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်း ထောက်ခံချက် လိုအပ်ကြောင်း ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

ထိုသို့ အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်း လျှောက်ထားရာတွင် သွားရောက်မည့် နိုင်ငံမှရရှိမည့် အနိမ့်ဆုံးလုပ်ခလစာ နှုန်းထားကို အခြေခံပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ၆ လစာကို ၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် တွက်ချက်ပြီး ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင်သွားရမည်ဖြစ်သည်။

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက  “ဒီ ပြည်သူဟာ ဘယ်နိုင်ငံကို သွားမှာလဲ။ ဘယ်လိုပုံစံ အလုပ်သွားလုပ်မှာလဲ။ တစ်ဖက်ကရော အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးနဲ့ သူနဲ့ အဆင်ပြေပါ့မလား ဒါတွေကို ကြည့်ရမှာပေါ့။ ပြည်ပထွက်ခွာမယ့်သူတွေရော၊ ပြည်ပမထွက်သေးမယ့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကို ကြိုတင် လုပ်ထားတာတွေရော တရင်းတနှီးကြီး အခွန်ဆောင်ရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် ပိုမိုပြီးတော့မှ အခက်တွေ့လာနိုင်စရာ အကြောင်းရှိသလို နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်ပေးရေးရုံးတွေကနေပြီးတော့ ငွေကြေး တစ်စုံတစ်ရာ ရလိုမှု လမ်းသစ်ကို တီထွင်လိုက်တယ်လို့ မြင်တယ်” ဟု CNI  သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အခွန်ကင်းရှင်း‌ကြောင်း ထောက်ခံချက်ယူရာတွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် QR code ကျထားပါက ၎င်း အထောက်အထားနှင့်အတူ မှတ်ပုံတင်၊ အိမ်ထောင်စုဇယား၊ မိမိကိုယ်တိုင်မဟုတ်ဘဲ အခြားလူပုဂ္ဂိုလ်အား ကိုယ်စားပြုလုပ်ခိုင်းမည်ဆိုပါက ကိုယ်စားလှယ်လွှဲစာ၊ ပြည်ပအလုပ်ခေါ်စာတို့ လိုအပ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် သင်္ဘောသားဖြစ်ပါက အလုပ်အတွက် ချုပ်ဆိုထားသည့် စာချုပ်၊ လစာအတွက် သ‌ဘောတူထားသည့် အထောက်အထား စသည်တို့ကို ပူးတွဲတင်ပြရမှာဖြစ်ပြီး အခွန်ရုံးမှ ထုတ်ပေးသည့် လျှောက်လွှာပုံစံကို ဖြည့်စွက် တင်ပြပေးရမည် ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅

ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်း၊ ကျိုင်းတုံမြို့နယ်ရှိ လွိုင်မွေဒေသတွင် တိုင်းရင်းသား ရိုးရာအစားအစာ ရောင်းချပွဲနှင့် ချယ်ရီပန်းပွဲတော်ကို ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှမ်းပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

ချယ်ရီပန်းပင် ရာနှင့်ချီ၍ ရှိနေသည့် လွိုင်မွေဒေသတွင် ချယ်ရီပင်များကို ထိန်းသိမ်းသည့်အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ ချယ်ရီပန်းများ အပွင့်စုံချိန်၌ ချယ်ရီပန်းပွဲတော်ကို ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုနှစ်တွင် ချယ်ရီပန်းပွဲတော်အပြင် ကျိုင်းတုံဒေသရှိ တိုင်းရင်းသားများ၏ ရိုးရာအစားအစာ ရောင်းချပွဲကိုလည်း ၃ ရက်တာ ကျင်းပသွားမည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွား ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးထင်အောင်နိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ချယ်ရီပန်းပွဲတော် လာရောက်လေ့လာကြစဉ်

၎င်းက “ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်းရဲ့ မြို့တော်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့ ကျိုင်းတုံလေ၊ ကျိုင်းတုံမှာ ဆရာတို့က ပွဲ ၂ ပွဲ လုပ်ဖို့ရှိတယ်။ ချယ်ရီပန်းပွဲတော်ရယ်၊ နောက်တစ်ခုက တိုင်းရင်းသား ရိုးရာအစားအစာ ရောင်းချပွဲရယ်ပေါ့နော်။ တိုင်းရင်းသားရိုးရာ အစားအစာ ရောင်းချပွဲကတော့ ဒီဇင်ဘာ ၂၆၊ ၂၇၊ ၂၈  သုံးရက်လုပ်ပါမယ်။ အဲဒါကတော့ အဲဒီ ဒေသမှာ မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစု ၁၃ စု မျိုးနွယ်ကနေပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ ရိုးရာအစားအစာတွေ ၈၈ မျိုးလောက်ကို ၃ ရက်မှာ ရောင်းချသွားမှာပေါ့။ ချယ်ရီပန်းပွဲတော်ကို ဆရာတို့ ဒီဇင်ဘာ တတိယပတ်မှာ လုပ် တယ်၊ ဒုတိယပတ်မှာ လုပ်တယ်၊ သူကတော့ ရက်အတိအကျ ပြောဖို့ခက်တာက ဘာလဲဆိုတော့ ပန်းပွင့်စုံတဲ့ အချိန်မှာ သူကလုပ်ရတာကိုး” ဟု ပြောသည်။

လွိုင်မွေဒေသ၌ အင်္ဂလိပ်ခေတ် ၁၉၉၀ ဝန်းကျင်တွင် စိုက်ပျိုးခဲ့တဲ့ ချယ်ရီပန်းပင် ရာနှင့်ချီရှိခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် ချယ်ရီပန်းပင်ကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးထားသည့်အတွက် အပင် ထောင်နှင့်ချီ၍ ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ချယ်ရီပန်းပွဲတော်ကို ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် စတင်ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယ အကြိမ် ကျင်းပခဲ့သည်။ 

လာမည့် တတိယအကြိမ်အတွက် ချယ်ရီပန်း အဖူးအပွင့် အစုံအလင်ဖြစ်သည့်အချိန်ကို စောင့်ဆိုင်း၍ ကျင်းပမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ရက်အတိအကျ မသိရသေးကြောင်း၊ ချယ်ရီပန်း အခါးပွင့်ပြီးနောက် အချိုပွင့် ပွင့်ချိန်တွင် ကျင်းပမည်ဟု သိရသည်။

ထိုကာလသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ တတိယပတ် သို့မဟုတ် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ပထမပတ်တွင် ဖြစ်နိုင် သည်ဟု ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွား ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

ချယ်ရီပန်းပင်များကို တွေ့ရစဉ်

ယခုနှစ် ချယ်ရီပန်းပွဲတော်အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ခရီးသွားကုမ္ပဏီများကိုလည်း ဖိတ်ကြားထားကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ကျင်းပခဲ့သည့် ပွဲတော်တွင် ခရီးသွား များပြားခဲ့ခြင်းကြောင့် ယခုနှစ်တွင်လည်း ခရီးသွား ပိုမို လာရောက်ရန်အတွက် မျှော်မှန်းထားကြောင်း ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးထင်အောင်နိုင်က ပြောသည်။

၎င်းက “အရင်စလုပ်တဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တုန်းကဆိုရင်တော့ ပွဲတော်ကိုလာတဲ့ ဧည့်ပရိတ်သတ်က ၄ သောင်းလောက် လာတယ်ပေါ့။ မနှစ်က ၂၀၂၃ ရောက်တော့ ဒုတိယအကြိမ်မှာ လုပ်တဲ့ပွဲကတော့ ၇ သောင်းခွဲလောက် လာတယ်။ လူပိုများလာတာပေါ့၊ ပိုပြီးတော့လည်း awareness လုပ်နိုင်တာပေါ့။ ပထမနှစ်ကျတော့ ဆရာတို့လည်း အချိန်သိပ် မရလိုက်ဘူး။ သူက အဓိကကတော့ ရှမ်းအရှေ့ကျတော့ တကယ်တမ်းပြောရရင် ထိုင်းဘက်နဲ့ နီးတာပေါ့နော်၊ တာချီလိတ်နဲ့ ကျိုင်းတုံဆိုတာက ကားမောင်းရင် ၂ နာရီခွဲ၊ ၃ နာရီလောက်ပဲ မောင်းရတာလေ။ ဆိုတော့ ထိုင်း ဘက်က Tours တွေကိုလည်း မျှော်လင့်တယ်၊ နောက် ရန်ကုန်၊ မန္တလေးနဲ့ တခြားဒေသက ပြည်တွင်း ဧည့်သည် တွေလည်း လေယာဉ်နဲ့လာရင် ပိုအဆင်ပြေတယ်။ မန္တလေးကနေ ကျိုင်းတုံလေယာဉ်ရှိတယ်၊ ရန်ကုန်ကနေ ကျိုင်းတုံလေယာဉ် ရှိတယ်၊ နေပြည်တော်ကနေ ကျိုင်းတုံလေယာဉ် ရှိတယ်။ အဲဒါကတော့ ပိုအဆင်ပြေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လွိုင်မွေဒေသရှိ ချယ်ရီပန်းများကို ကိုင်းချိုးနေကြသည့် အခြေအနေများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဒေသခံများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

ထို့ကြောင့် ချယ်ရီပန်းပွင့်ချိန် အကိုင်းအခက် ချိုးခြင်းကြောင့် အပင်ပျက်စီးမှုများကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ချယ်ရီပန်းပွဲတော်အား အသိပညာပေးသည့်အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၄

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားနေခြင်းကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ ပြက်တောက်ကာ ရပ်တန့်လာနေခြင်းကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းနှင့် ရှားပါးမှုများ ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။ 

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်- ထိုင်း- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့နှင့် ကုန်သွယ်ရေးလုပ်နေရာမှာ တိုက်ပွဲများကြောင့် ထို ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း အားလုံးမှာ ရပ်တန့်လုနီးပါးဖြစ်နေသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသော စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံခြားငွေ ရရှိမှုသည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် အဓိက အားထားနေရသည်။

လက်ရှိတွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်နေခြင်းကြောင့် ရေရှည်မှာ ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေရသည့် ကုန်စည်များ ရှားပါးခြင်းနှင့် ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းများဖြင့် ကြုံတွေ့လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံး သပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တိုက်ပွဲကြောင့် ပိတ်မိနေသော ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးက ရပ်သွားတဲ့အခါကျတော့ မြန်မာပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးက ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ပဲ သွားနေ ရတာလေ။ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းက ဘာမှမရှိဘဲ။ ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတွေ လုပ်လို့မရတော့ ကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်း ရပ်သွားတော့ နိုင်ငံရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကတော့ ထိခိုက်မယ်လို့ ဆရာတို့ ခန့်မှန်းတယ်။ ဆီကိစ္စက အစ အစိုးရက ဒေါ်လာ မရောင်းပေးနိုင်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ပြင်ပဒေါ်လာနဲ့ လုပ်နေရတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဆီဈေး က တစ်လီတာကို ၃၀၀ လောက် ခုန်တက်သွားတာလေ။ ရေရှည်မှာ ဒီအတိုင်း ဆက်သွားရင် တိုင်းပြည်က နည်း  နည်း အခက်အခဲ ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆရာတို့ ယူဆတယ်။ နံပါတ်တစ်ကတော့ ကုန်ဈေးနှုန်း တက်လာမှာပေါ့။ နံပါတ် နှစ်ကတော့ ပစ္စည်း ရှားပါးမှာပေါ့။ အဲဒါတွေကတော့ အရင်ဆုံး ထိခိုက်မှု ဖြစ်လာမှာပေါ့။ အဓိကကတော့ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးက ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလေ။ ၂၀ ရခိုင်နှုန်းက ပင်လယ်ရေကြောင်းကနေ သွားနေတာဆိုတော့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရပ်တန့်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ တိုင်းပြည် စီးပွားရေးကတော့ တော်တော်ထိခိုက်သွားမယ့် အနေအထား မှာတော့ ရှိနေတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းရှိ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်ပေါက် အားလုံးနီးပါးသည် ကုန်စည်စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်းတစ်လျောက်၌ နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိဘဲ ဖြစ်နေသည်။

သို့သော် ကချင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်းနှင့် တနင်္သာရီ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်နေသည်တော့ ရှိသည်။

ထိုကဲ့သို့ ကုန်သွယ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေသည့် သွင်းကုန်များသည် ပြည်တွင်းသို့ မရောက်ရှိ နိုင်ခြင်းကြောင့် ရေရှည်တွင် ပြည်တွင်း၌ ကုန်စည်ရှားပါးခြင်းနှင့် ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင် ကြောင်း၊ ထို့နောက် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေများ ပြည်တွင်းသို့ စီးဆင်းနိုင်မှု လျော့ကျသွားနိုင်သည့်အတွက် နိုင်ငံခြားငွေ ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်မှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်ဟု လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိခြင်းကြောင့် သက်ဆိုင်ရာမှ ကုန်သွယ် ရေး လိုင်စင်များကို မည်သည့်နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်များမဆို တင်သွင်းခြင်းနှင့် တင်ပို့နိုင်ခြင်းများ လုပ်ဆောင်နိုင် သည်ဟု ထုတ်ပြန်ထားသော်လည်း နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်း၊ လမ်းခရီး ကြန့်ကြာခြင်းနှင့် သယ်ယူစရိတ် ကြီးမြင့်ခြင်းကြောင့် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

ကုန်စည်စီးဆင်းမှုနှင့် ကုန်သွယ်မှု ရပ်တန့်နေခြင်းကြောင့် အစိုးရအနေဖြင့် ထိခိုက်မှုရှိသော်လည်း အစိုးရထက် ပြည်သူလူထုအနေဖြင့် ပို၍ ဒုက္ခရောက်သည်ဟု Via Logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်ကားတစ်စီးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လက်တွေ့ခံစားရတာက supply chain network တွေကို အဓိက လုပ်နေတဲ့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုနဲ့ အဓိက ချိတ်ဆက်နေတဲ့သူတွေက ပိုပြီးတော့ ခံရတာပေါ့။ အစိုးရ ခံရတာ နည်းနည်း၊ လူထုခံရတာ များများပေါ့။ အစိုးရ က cooperation လေ။ မြန်မာပြည်မှာ အကြီးဆုံး ကုမ္ပဏီကို ပြပါဆိုရင် အစိုးရပဲ။ အစိုးရက စီးပွားရေးပဲ လုပ် တယ်လေ။ သူကကျတော့ သူ့ထွက်ပေါက်နဲ့သူ လုပ်လို့ရတယ်ဆိုတော့ အောက်ကလူက မလွယ်ဘူးပေါ့။ တကယ် ဒုက္ခရောက်ရင် ဒုက္ခရောက်မှုက ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်ဆိုရင် အစိုးရက ၁၀၊ လူထုက ၉၀ ပဲ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အစိုးရဆိုတာက အနည်းစုပဲ။ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းပဲ ရှိတယ်၊ တကယ်ခံရတာက လူထုက ခံရတာ ဘယ်သူပဲ လုပ်လုပ် ပေါ့နော် အဲဒီလိုမျိုးတော့ ရှိတယ်။ ကုန်သွယ်ရေးပိုင်းကျတော့ အစိုးရက ဝန်ဆောင်မှုပဲ ပေးတာ။ သူက တိုက်ရိုက် တာဝန် မရှိဘူး။ သူကိုယ်တိုင်က ကားတွေရှိတယ်၊ သူကိုယ်တိုင်က ဈေးကွက်တွေ ဖော်ဆောင်ထား တယ်ဆိုရင် တော့ အရင်ဆိုရှယ်လစ် ခေတ်ကဆိုရင်တော့ သူ့အတွက် ပြဿနာ ရှိတာပေါ့။ အခုက အကုန်လုံးက စီးပွားရေး လုပ်ငန်းစု တော်တော်များများက အများပြည်သူ လက်ထဲမှာ ရှိတာဆိုတော့ အစိုးရ ဘယ်ဖြစ်မလဲ။ မရရင် မသွင်းနဲ့ ပေါ့ ဒါပဲ သူကပြောမှာပေါ့။ သူကတော့ လိုက်ပြီးတော့ မရရအောင် သွင်းပေးပါ့မယ်လို့ မကူညီဘူးလေ” ဟု ပြော သည်။

နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် ဒေသထွက် ကုန်စည်များကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်ခြင်း မရှိခြင်းနှင့် တခြားသော တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များသို့ ရောင်းချနိုင်ခြင်း မရှိခြင်းကြောင့် တချို့သော ကုန်စည်များသည် ဈေးနှုန်းကြီး မြင့်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။

အထူးသဖြင့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် နေရာဒေသများသည် ပို၍ အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေသည် ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားနေသော်လည်း ဒေသတွင်း ကုန်စည်စီးဆင်းမှုနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ် ရေးအတွက် ဖြတ်သန်းသွားလာနေသည့် ကုန်တင်ကားများကို ဖြတ်သန်းသွားလာခွင့် ပြုနိုင်ရေး လုပ်ဆောင်ပေး ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၄

မလေးရှားရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုး ပြုလုပ်ရာတွင် အချိန် ၃ ပတ် ခန့်သာကြာမြင့်ပြီး အသစ်ပြုလုပ်ရာမှာတော့ ၅ လဝန်းကျင် ကြာမြင့်မှသာရရှိကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာ နိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားရှိ မြန်မာသံရုံး၌ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်ရန်အတွက် ရက်ချိန်းအား အွန်လိုင်းမှ QR code စနစ်ဖြင့် လျှောက်ထားကြခြင်းဖြစ်ကာ ယခင်က ရက်ချိန်း ပြန်မကျသဖြင့် အခက်အခဲ ဖြစ်ခဲ့ကြသော်လည်း ယခုအခါ တစ်ပတ်အတွင်း QR code ရရှိကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နှစ်ပတ်ကနေ သုံးပတ် အများဆုံးပဲ ကြာတာပေါ့နော် လက်ရှိ အခြေအနေကတော့။ သက်တမ်းတိုးတွေ အတွက် သူတို့ရဲ့ register ကျမယ့်ရက်ချိန်း။ သက်တမ်းတိုးက နေ့ချင်းပြီးတယ်။ အသစ်လုပ်တဲ့ လူတွေကတော့ ၄၊ ၅ လလောက် စောင့်ရတာပေါ့။ QR code ကတော့ တစ်ပတ်အတွင်းရတယ်။ QR code ရပြီးတော့မှ ရက်ချိန်း ဘယ်နှစ်ရက်နေ့ဆိုပြီးတော့ ပြန်စတာကို။ QR code ကတော့ တစ်ပတ်အတွင်း ပေးပါတယ်။ ပြီးသွားရင်သူက နှစ်ပတ်၊ သုံးပတ်လောက် ခွာပြီးတော့မှ ရက်ချိန်းပြန်ပေးတာ။ ဒီ system အပေါ်မှာ အသုံးပြုတတ်တဲ့ လူတွေ ကတော့ အဆင်ပြေတာပေါ့။ အသုံးမပြုတတ်တဲ့ သူတွေကတော့ အေးဂျင့်တွေပဲ သုံးနေရတာပေါ့ ကြားခံအဖြစ်။ ဒီဟာကတော့ လွယ်ကူပါတယ်။ ကိုယ့် အီးမေးလ်ရှိရင် ဖုန်းနံပါတ်တစ်လုံးနဲ့ အီးမေးလ်နဲ့ ပတ်စပို့နံပါတ် ဒါလေး ပဲ register လုပ်လိုက်ရင် QR ပြန်ပေးပါတယ်။ ပြီးရင် အီးမေးလ်မှာ ရက်ချိန်းပြန်လာတယ်” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားအစိုးရကိုတွေ့ရစဉ်

မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ကွာလာလမ်ပူမြို့ရှိ မြန်မာသံရုံးသည် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ စက်တင်ဘာ ၄ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ အွန်လိုင်းမှ QR code ဖြင့် ရက်ချိန်းယူရခြင်းစနစ်ကို ပြောင်းလဲလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

အွန်လိုင်းအား သေချာအသုံးမပြုတတ်သည့် မြန်မာများအနေဖြင့် ပွဲစားများအား ပြုလုပ်ခိုင်းရာတွင် မလေးရှား ရင်းဂစ်ငွေ ၈၀၀ မှ ၁၈၀၀ အထိ (မြန်မာငွေ ၃ သိန်းမှ  ၈ သိန်းကျော်) ပေါက်ဈေးများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်းလည်း သိရသည်။ 

လက်ရှိတွင် ရီကာလီဘရာစီ ပါမစ် လျှောက်ထားခွင့် သက်တမ်းကာလသည် ဒီဇင်ဘာလကုန်၌ ကုန်ဆုံးတော့မည် ဖြစ်သည့်အတွက်ကြောင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်အသစ် ပြုလုပ်ချင်သူများရှိသဖြင့် မြန်ဆန်စွာ ထုတ်ပေး နိုင်မည်ဆိုပါက မြန်မာလုပ်သားများအတွက် အဆင်ပြေ ကောင်းမွန်မည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံ သားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက အကြံပြုသည်။

မလေးရှားရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

မလေးတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက “အခုမလေးရှားနိုင်ငံ သူတို့ နိုင်ငံအတွင်းမှာကိုက အစိုးရတင်မဟုတ်ဘဲ ဒီနိုင်ငံသားတွေ ကိုယ်တိုင်ကိုက တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ် သမားတွေကိစ္စမှာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာရှိနေတော့ အခု တရားဝင် အလုပ်သမားနဲ့ တရားမဝင် အလုပ်သမားတွေကို ဒီနိုင်ငံသားတွေ ကိုယ်တိုင်က ဖော်ထုတ်နေတော့ ဒီအစိုးရ တာဝန်ရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းကပေါ့ အရေးမယူဘဲနဲ့ နေလို့မရဘူး။ အဲဒီတော့ သူတို့နိုင်ငံသားတွေက ဒီလို ဖော်ထုတ်နေတဲ့ အနေ အထားမျိုးမှာ သူတို့ကလည်း နောက်ကနေလိုက်ပြီးတော့ ဖမ်းဆီးမှုတွေ၊ အရေးယူမှုတွေ လိုက်လုပ် နေရပါတယ်။ မြန်လေ ကောင်းလေပေါ့။ အခုက ပြဿနာတွေအမျိုးမျိုးပေါ့။ သက်တမ်းတိုးတာရော၊ ပါမစ်အမီ မပိတ်ခင်လေးမှာ ပါမစ်လျှောက်ချင်လို့ စာအုပ်လုပ်ချင်တဲ့ လူတွေကလည်း အများကြီးရှိတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုအချိန်အထိ အဲဒီလို မြန်မြန်ဆန်ဆန် ထုတ်ပေးနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးတော့ မကြားမိသေးပါဘူး။ မလေးရှားမှာဆိုရင်တော့ နိုင်ငံကူး လက်မှတ် ဒီနေ့သွားလုပ်တယ် ဒီနေ့ချက်ချင်းရတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ၌ လက်ရှိတွင် ကိုဗစ်မတိုင်ခင် ကာလကထက် မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်း ဦးရေမှာ ပိုမိုများပြားလာသည်။ 

ထို့ကြောင့် လာမည့်နှစ်ကုန်ပိုင်း၌ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များကထက် အဖမ်းအဆီး ပိုမို ကြမ်းလာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁

ကချင်ပြည်နယ်၊ ကန်ပိုက်တီ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ငှက်ပျောများကို တင်ဆောင်ရာတွင် လက်ရှိ၌ ငှက်ပျောကား မောင်းနှင်သည့် ကုန်ကားသမားအများစုသည် တရုတ်နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ခွင့် စာအုပ်အနီ မရရှိ သေးခြင်းကြောင့် အခက်အခဲ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ကုန်ကားမောင်းနှင်သူများထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များတွင် ယခုအချိန်၌ ကန်ပိုက်တီတွင် ကုန်ကားသမားများအတွက် စာအုပ်အနီကို ထုတ်ပေးနေပြီ ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိတွင် ထုတ်ပေးခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်၏ စာအုပ်သက်တမ်း ကျန်ရှိနေသူများ သာ တရုတ်နိုင်ငံထဲသို့ မောင်းနှင်ခွင့် ရရှိနေပြီး စာအုပ်မရှိသူများအနေဖြင့် အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်နေရသည်။

လက်ရှိတွင် ငှက်ပျော စတင်ထွက်ရှိသည့် ရာသီဖြစ်ခြင်းကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့နိုင်မှုသည် အနည်းငယ်သာ ရှိသေးသည့်အတွက် အခက်အခဲ မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် စာအုပ်အနီးနဲ့ ငှက်ပျောများကို တွေ့ရစဉ်

ငှက်ပျော လှိုင်လှိုင်ပေါ်ချိန်တွင် ယခုကဲ့သို့ စာအုပ်အနီ မရရှိသေးပါက ကန်ပိုက်တီနယ်စပ်တွင် ကုန်ကားများ စုပုံသွားခြင်းနှင့် ငှက်ပျောများ ပျက်စီးခြင်းများ ဖြစ်သွားမည်ဟု ကုန်ကားမောင်းနှင်သူ ကိုရှမ်းကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စာအုပ် မထုတ်ပေးသေးဘူး။ တချို့သူတွေက စာအုပ်မရှိလို့ စောင့်နေရတာတို့၊ သွားမတင်ရဘူးလေ။ စာအုပ်မရှိလို့ ပတ်စပို့ မရှိတာလေ။ တရုတ်ကို ဝင်တဲ့ ငှက်ပျောကားနဲ့ ဝင်တဲ့ဟာတွေဆိုရင် အကုန်လုံး လုပ်ပေး တယ်။ ဘယ်မှတ်ပုံတင်မဆို အကုန်လုပ်ပေးတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းက ဘာအခက်အခဲ ရှိနေလဲတော့ မသိဘူး။ မရသေးဘူး၊ အရင်နှစ်ဆိုရင် ရပြီလေ။ အခက်အခဲဖြစ်နေတာက အခုက စာအုပ်မရသေးလို့ တချို့လူတွေက ခေါက်တို့၊ ပေါ့တိုက် ဘာတိုက် အဲဒီလိုပဲ သွားနိုင်တယ်။ စာအုပ်အနီ မရဘူးဆိုတော့ ငှက်ပျော တကယ်ပေါလာတဲ့ အချိန်ကျရင် တအား အခက်အခဲဖြစ်မှာ အခုတောင်မှ စာအုပ်ရှိတဲ့သူကို ငှားပြီး ဝင်ရတာ။ ဒီကနေ သွားတာ စာအုပ်မရှိတဲ့သူများတယ် ဒီနှစ်လာတဲ့အဖွဲ့တွေက။ အခုချိန်တော့ ဘာမှမဖြစ်သေးဘူးပေါ့နော်။ တကယ်လို့ ငှက်ပျော ပေါလာတဲ့အချိန်ကျရင် တအားအခက်အခဲဖြစ်မှာ၊ ကားက ကန်ပိုက်တီဘက် သွားပုံတော့မှာလေ။ အဲဒီလိုမျိုးကျတော့ ငှက်ပျောတွေ ဘာတွေက မှည့်ကုန်မှာလေ။ သူတို့ခြံထဲက လိုသလောက် အခေါက်ရေ မထွက်ရင် အဲဒီလိုမျိုး အခက်အခဲ ဖြစ်သွားမှာ” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ ဖြတ်သန်းခွင့်လက်မှတ် စာအုပ်အနီ ရရှိထားသည့် ကုန်ကားသမားများမှာ လက်ရှိတွင် ၃ ပုံ ၁ ပုံ ခန့်သာ ရှိသေးကြောင်း၊ နောက်ထပ် လာရောက်မည့် ကုန်ကားသမား အများစုမှာလည်း စာအုပ် မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

စာအုပ်အနီကို လာမည့် နှစ်ဆန်းပိုင်းတွင် လုပ်ဆောင်ပေးမည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသော်လည်း တိကျ သေချာမှု မရှိသေးကြောင်း၊ စာအုပ်အနီကို ငှက်ပျောများ လှိုင်လှိုင်ပေါ်သည့် ဇန်နဝါရီလအမှီ လုပ်ဆောင်ပေးမှသာ အဆင်ပြေနိုင်မည်ဟု ကုန်ကားသမားများက ပြောသည်။

ကုန်ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် စာအုပ်အနီ မရှိသည့် ကုန်ကားသမားများက အစားထိုးယာဉ်မောင်းစနစ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်နေရခြင်း ကြောင့် ယာဉ်မောင်းခသည် ၅၀,၀၀၀ ကျပ်သာ ကျန်ရှိသည်ဟု ကုန်ကားမောင်းနှင်သူ ကိုကုလားလေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ရှန်တိန်နဲ့ ဝင်ရတယ်ဆိုတော့ နည်းနည်း အခက်အခဲက ဖြစ်ပြန်ရော၊ အဲဒီလို ဖြစ်နေတယ်။ ခံစားခွင့် နည်းသွားတယ်။ ၃ သိန်းဆိုတော့ ၂ သိန်းခွဲလောက် ကုန်သွားပြီလေ။ ၅ သောင်းလောက်ပဲ ကျန်တော့မှာလေ သူ့အတွက်ကျတော့။ ခရီးဝေး မောင်းပြီးမှ ၅ သောင်းလောက် သွားကျန်တော့မှာ။ ဝင်ခဆိုရင် ၂ သိန်းပေါ့နော်၊ ထမင်းဖိုးက ၅ သောင်းဆိုရင် ၂ သိန်းခွဲလေ။ မောင်းတဲ့သူက ၃ သိန်းဆိုရင် ဒီအောက်ကနေ မောင်းတဲ့သူကျတော့ ပိုက်ဆံက မကျန်တော့ဘူး။ သူ့အတွက် မကျန်တော့ဘူး။ ရှန်တိန်ခ ပေးလိုက်ရသလို ဖြစ်နေတယ်။ စာအုပ်အနီ မလုပ်ပေးတာ တော်တော်အခက်အခဲ ရှိတယ်။ ဒါတောင် တခါတလေ မလွယ်ဘူး ရှန်တိန်ရှာရတာ” ဟု ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် ကန်ပိုက်တီ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် နေ့စဉ် ငှက်ပျောကား အစီးရေ ၃၀၀ ခန့် ဝင်ရောက် လျက်ရှိနေသည်။