CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁

မြန်မာနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများကြားရှိ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးများကို မြန်မာ့တပ်မတော်က ထိန်းချုပ်မထားနိုင်ဘဲ ဖြစ်လာနေခြင်းကြောင့် နစကသည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးအား လက်လွတ်လာနေရသည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်း ရှင်များနှင့် နိုင်ငံရေးသမားများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး အဓိက အားထားနေရသည့် နိုင်ငံဖြစ်သော်လည်း မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများကြား ဖြစ်ပွားနေသော တိုက်ပွဲများကြောင့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၊ မြန်မာ- ထိုင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၊ မြန်မာ- အိန္ဒိယ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၊ မြန်မာ- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးများ ရပ်တန့်နေသည်။

အဆိုပါ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးများ ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်နိုင်ရေးကို နစက အနေဖြင့် မလုပ်ဆောင်နိုင်သေးသလို တချို့ သော နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများအား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက စိုးမိုးထားလျက်ရှိနေသည်။

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတလျောက်ရှိ နယ်မြေဒေသများကို တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများက သိမ်းပိုက်ထားခြင်းကြောင့် နစကအနေဖြင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဖွင့်လှစ်ချင်သော်လည်း ဖွင့်လှစ်၍ မရနိုင်ကြောင်း စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများမဟာမိတ် (UNA) မှ ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ ဦးမျိုးကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူဖွင့်ချင်တိုင်းလည်း ဖွင့်လို့မရဘူးလေ။ တိုင်းရင်းသားနယ်မြေတွေကို သူတို့ အမှန်တကယ် မစိုးမိုးဘူး ဆိုတာကို တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပြနေတာလေ။ အထူးသဖြင့် နယ်စပ်တံခါးပေါက်ဆိုလည်း ရှမ်းပြည်မှာ ဆုတ်ခွာရပြီ၊ အခု ဒီဘက်မှာ မြဝတီဆိုလည်း ထိုင်းနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့နေရာမှာ သူတို့ စွန့်ခွာနေရပြီ။ ထိုနည်းလည်းကောင်းပဲ အနောက်ဘက်မှာလည်း အိန္ဒိယနဲ့ ဆက်ဆံနေတဲ့ တံခါးပေါက်။ နောက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ရခိုင် - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဒီနေရာမှာလည်း စစ်ကောင်စီက လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကုန်သွယ်သွားလာ လှုပ်ရှားလို့ မရတော့ဘူး။ သူတို့စိုးမိုး နယ်မြေဆိုတာ မရှိတော့ဘူး အဲဒီအနေအထား ဖြစ်တယ်။ ထိန်းနိုင်စရာ မရှိတော့ဘူး။ အဲဒီတော့ သူလုပ်ချင်တိုင်း လည်း လုပ်လို့ မရနိုင်တော့ဘူး။ အဲဒီဒေသမှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အပေးအယူ လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ အပြောင်းအလဲတစ်ခုကတော့ ပေါ်ကောင်းပေါ်လာနိုင်တယ်ပေါ့ဗျာ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လောလောဆယ်မှာ တော့ စစ်ကောင်စီကို အသိအမှတ် မပြုဘူးဆိုပေမယ့် သူကတော့ နိုင်ငံတော်ဆိုတဲ့ ယန္တရားထဲမှာ ပါနေတဲ့အတွက် ကြောင့် ဒါကတော့ တစ်ပိုင်းရှိသင့်တယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၏ အဓိကလမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်ပိုင်း) ရှိ မူဆယ်၊ ကျင်စန်းကျော့၊ ကြူကုတ် - ပန်းဆိုင်း၊ ချင်းရွှေဟော် စသည့် နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်များနှင့် ကချင်ပြည်နယ် လွယ်ဂျယ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတို့ကို ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့(MNDAA-TNLA-AA)နှင့် ကချင်လွတ်လပ်ရေး တပ်မတော် KIA တို့က ထိန်းချုပ်ထားသည်။

ထို့ကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် တရားဝင် အနေဖြင့် ရပ်တန့်နေပြီး တရားမဝင် မှောင်ခိုလမ်းကြောင်းမှ ကုန်သွယ်ရေးများကတော့ ရှိနေကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် တိုက်ပွဲများကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း တလျောက်ရှိ လမ်း/တံတားများ ပျက်စီးနေသည်ကို ပြန်လည် ပြင်ဆင်ထားမှု မရှိသေးသလို လုံခြုံရေး အာမခံချက် မရှိခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ရန် မဖြစ်နိုင် သေးကြောင်း မိုင်းလားကုန်သည် ဦးဆန်းဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တရုတ်လမ်းက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးက အခုလက်ရှိက ဖွင့်ဖို့အတွက်က အဓိကပြောရင် မူဆယ်လမ်းပေါ့ နော်။ လက်ရှိက ဖြတ်ရမယ့်နေရာက တအာင်း သိမ်းပိုက်ထားတဲ့နေရာ ရှိတယ်။ MNDAA သိမ်းပိုက်ထားတဲ့နေရာ ရှိတယ်။ ၁၀၅ မိုင်တို့၊ ကြူကုတ် - ပန်ဆိုင်းတို့ကလည်း လက်ရှိ MNDAA အောက်မှာ ရှိတယ်။ အဲဒါကို ဘယ်လို ဖြတ်ကြမလဲ။ ဖြတ်မယ်ဆိုတဲ့ သဘောကလည်း အခွန်က ဘယ်သူ့ဆောင်ရမလဲ။ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ကြောင့် ဖွင့်ဖို့အတွက်က နောက်တစ်ခုက ဖွင့်ခဲ့ရင်အုံးတော့ လက်ရှိ ကျင်သီတံတားတို့က လုံးဝ မပြီးသေးဘူးလေ။ အဲဒါတွေလည်း ရှိသေးတယ်။ မပြည့်စုံသေးတဲ့အတွက်က ဖွင့်ခဲ့ရင်တောင်မှ ဘယ်လိုသွားကြမလဲ၊ ဘယ်စနစ်နဲ့ သွားကြမလဲ၊ လက်ရှိ လမ်းတံတားတွေကရော ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။ ဒါတွေလည်း ရှိတယ်။ ဒီနေ့ဖွင့် အခု သွားလို့ ရတဲ့ အနေအထား မရှိဘူးလေ”ဟု ပြောသည်။

ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်ထွက်ပေါက်ကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပိတ်ထားရသည့်အတွက် ကုန်သည်များနှင့် တောင်သူများမှာ ကုန်စည်များ ဈေးကောင်းမရခြင်းအပြင် တခြားသော လမ်းကြောင်းများမှ ကုန်သွယ်နေရခြင်းကြောင့် အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်နေရ သည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ဖရဲစိုက်တောင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ရှိ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပိတ်သွားတဲ့ဟာကတော့ တရုတ်လမ်းကြောင်း တစ်ခုတည်းကိုပဲ ပြောမယ်။ ကုန်သည်တွေက ပထမ မိုးစိုက်မှာ တောင်သူတွေပေါ့နော် မိုးစိုက်မှာ အသီးဈေးက မကောင်း၊ transportation charges မြင့်တဲ့အတွက်ကြောင့် တပြန်ရှုံးပြီးပြီလေ။ အခု ဒုတိယတစ်ကြိမ်မှာ ထပ်ပြီးတော့ အသီးဈေးက မကောင်း၊ transportation charges က အရင်ထပ် ပိုမြင့်၊ ပြီးရင် ရက်ကြာလာတဲ့အတွက်က ထပ်ရှုံးကြတာလေ။ ဒီနှစ်က ဖရဲ၊ သခွားစိုက်တဲ့ တောင်သူတွေအားလုံးသည် လုံးဝ မြတ်တဲ့သူက ၁ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိတယ်။ ရှုံးတာတောင် မှ မနှစ်က မြတ်ထားတာထက်တောင် မကဘူး ရှုံးကြတာပေါ့နော် အဲဒီလောက်ထိကို ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

တိုက်ပွဲကြောင့် ရှမ်းမြောက်ရှိ မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှ စတင်၍ ရပ်တန့်နေသည်။ လက်ရှိမှာတော့ ရှမ်းမြောက်ကုန်သွယ်ရေးသည် ရှမ်းအရှေ့သို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့က ကချင်ပြည်နယ်၊ မိုးမောက်မြို့နယ်အတွင်းရှိ လွယ်ဂျယ်မြို့ကို KIA က အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်လိုက်ပြီးနောက် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို စီမံဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ပြောလာသည်။

အလားတူ အိန္ဒိယနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှစတင်၍ ပိတ်ထားခဲ့ရသည်မှာ ၃ နှစ်နီးပါးရှိလာပြီး ဖြစ်သလို ရခိုင် - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှစတင်၍ ပိတ်ထားခဲ့ရသည်မှာ ယနေ့အချိန်ထိပင် ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၀

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် လက်မှတ်များကို မေလ ၁ ရက်မှ စတင်ကာ UID(မှတ်ပုံတင် စမတ် ကဒ်)  စာရွက်ပါရှိမှသာ ထုတ်ပေးတော့မည်ဖြစ်၍ မိမိဒေသတွင် UID ကဒ်ပြုလုပ်ပြီး နယ်စပ်ဂိတ်မှ ထွက်ခွာပါက ပိုမိုလွယ်ကူနိုင်ကြောင်း ပရဟိတအသင်းအဖွဲ့များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နယ်စပ် ဝင်/ထွက် ဂိတ်များသို့ TBP ၊ BP လက်မှတ် လျှောက်ထားသူများအနေဖြင့် နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြား မူရင်းနှင့်အတူ UID စာရွက်ပါ ယူဆောင်လာကြရန်နှင့် မေလ ၁ ရက်မှစပြီး UID စာရွက်ပါမှသာ TBP ၊ BP လက်မှတ်များ ထုတ်ပေး၍ နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန၊ အီလက်ထရောနစ်မှတ်ပုံတင်စနစ် ဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

UID စာရွက်အား သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ်များတွင် လုပ်ဆောင်နိုင်သော်လည်း နယ်စပ်ဒေသများတွင် လုပ်မည်ဆိုပါက ကြန့်ကြာမှုရှိနိုင်ကြောင်း၊ မိမိ‌ဒေသ၌ လုပ်ဆောင်ပြီးမှသာ နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် လက်မှတ်များ လျှောက်ထားပါက ပို၍လွယ်ကူနိုင်ကြောင်း မူဆယ်မြို့ရှိ နှလုံးလှပရဟိတအဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

 မြန်မာ လ.၀.က ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကိုယ့်ရဲ့ မွေးရပ်မြေဇာတိကြတော့ လွယ်ကူတာပေါ့ အဲဒါလုပ်ရင်။ အဲဒီလို တစ်ခါတည်း လုပ်လာရင် ပိုလွယ်ကူတာပေါ့။ ဒီမှာရောက်ရင်တော့ နည်းနည်းတော့ ခက်ခဲမှာပေါ့။ ဒီမှာလုပ်မယ်ဆိုရင် နည်းနည်း ခက်ခဲ မယ်။ အဲဒီမှာ တစ်ခါတည်း လုပ်လာရင်တော့ ဒီဘက် ပိုလွယ်ကူတယ်။ ကြန့်ကြာနိုင်တာပေါ့။ ပျမ်းမျှ အဝင်၊ အထွက်ကတော့ တစ်ထောင် နီးပါးလောက်ရှိတယ်။ ကျနော်တို့လည်း အထဲထဲ ဝင်လိုက်ထွက်လိုက် လုပ်တာဆို တော့ ၂ ဂိတ်ပေါင်းပေါ့။ လက်ရှိမှာတော့ အထဲထဲရောက်ရင် ပြည်တော်ပြန်တွေ တအားများတယ်။ ရက်ကျော်တဲ့ ဟာတွေ ၇ ရက်ကဒ်တွေ ရက်ကျော်တဲ့ဟာတွေ ပြန်လွှတ်တယ်။ တစ်နေ့တစ်နေ့ ၁၀၀ နီးပါးတော့ လာလာလွှဲပေး တယ်။ express နဲ့ တစ်စီး၊ နှစ်စီး တစ်ခါတစ်လေ လာလာပို့သွားတာ” ဟု ပြောသည်။

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သို့ နယ်စပ်ဂိတ်မှ ဝင်/ထွက်ခွင့် ပြုရာတွင် လူဦးရေစာရင်းဇယား တိကျစွာရရှိနိုင်ရေး ၊ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြား အတုများနှင့် အသုံးမပြုသည့်ကတ်များအား အသုံးပြု၍ သွားလာခြင်းများ မပြုနိုင်ရေးတို့အတွက် UID လက်မှတ်ပါမှသာ TBP၊ BP လက်မှတ်များကို ထုတ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။

လာမည့် မေလ ၁ ရက်နေ့မှစတင်ကာ UID စာရွက်ပါရှိမှ TBP, BP လက်မှတ် ထုတ်ပေးပြီး နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် ပြုမှာဖြစ်သည့်အတွက် မေလမတိုင်ခင် ယခု ဧပြီလအတွင်း၌ နယ်စပ်ဖြတ်သန်းသွားလာမည့် နှုန်းထား ယခင် ထက် များပြားလာနိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြသည်။ 

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးထွက်ပေါက်ကို မြန်မာတွေတန်းစီးစောင့်နေကြစဉ်

ထိုသို့ ပြုလုပ်လိုက်ခြင်းတွင် ပွဲစားများ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်လာဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လုပ်တာကတော့ ကျနော်ထင်တယ် ကိုယ့်ဒေသမှာပဲ လုပ်တာက ပိုပြီးတော့ အဆင်ပြေမှာပေါ့။ တခြား နေရာကြတော့ ကိုယ်ကအဲဒီနေရာမှာ ဥပမာ မြဝတီဆိုရင် ဘယ်လိုသွားလုပ်မလဲ ဌာနဆိုင်ရာတစ်ခုမှ မရှိတော့ဘူး လေ။ ပွဲစားတွေကတော့ ဘယ်လို issue ပဲ ပေါ်လာပေါ်လာပေါ့နော်။ ဒီကနေ အကျိုးအမြတ် ထုတ်ဖို့အတွက်ပဲ အများစုက။ တချို့လည်း စေတနာနဲ့ အကျိုးဆောင်တဲ့ ပွဲစားတွေရှိမှာပါ။ မရှိဘူးမဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အများစုက အဲဒီလိုမျိုး မသိနားမလည်တဲ့ အလုပ်သမားတွေ၊ အလုပ်သမားဖြစ်လာမယ့် လူတွေဆီကနေ အကျိုးအမြတ် ထုတ်တာဆိုတော့ ဥပမာ လုပ်ပေးမယ်ဆိုပြီး ငွေကြေး အစရှိသဖြင့် ဒါမျိုးတွေ ယူတာ လိမ်တာမျိုးတွေ ဒါမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် လာရောက် လျှောက်ထားရာတွင်လည်း ဧပြီ ၂၂ ရက်နေ့မှစ၍ UID နံပါတ် ထုတ်ပေး ထားကြောင်း အထောက်အထား လက်မှတ်များ ယူဆောင်လာမှသာ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်များကို ထုတ်ပေးမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

လက်ရှိတွင် အသက် ၁၀ နှစ် အထက်ရှိသူများအား electronic စနစ်ဖြင့် ကိုယ်ရေး အချက်အလက်များနှင့် ဇီဝ အချက်အလက်များ ကောက်ယူ မှတ်ပုံတင်ပြီး ဂဏန်း ၁၀ လုံးပါတဲ့ UID ကဒ် ထုတ်ပေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ အချက်အလက်များ မှတ်ပုံတင်ရာ၌  နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြား (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ တရားဝင် ထုတ်ပေးထားသည့် အထောက်အထား လက်မှတ်တစ်ခုခု ယူဆောင်လာရန် လိုအပ်ကြောင်းလည်း လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အားဝန်ကြီးဌာန၊ အီလက်ထရောနစ် မှတ်ပုံတင်စနစ် ဦးစီးဌာန၏ ထုတ်ပြန် ချက်တွင် ပါရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၀

ပြည်တွင်းပြောင်းဈေးနှုန်းသည် သင်္ကြန်ကာလနောက်ပိုင်း အနည်းငယ် မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ပြောင်း ကုန်သည်များက သုံးသပ်နေကြသည်။

သင်္ကြန်ကာလနောက်ပိုင်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြောင်းလိုအပ်ချက်အရ ဝယ်ယူမှု မြင့်တက်လာနိုင်သည့်အတွက် ဝယ်လိုအားနှင့် ရောင်းလိုအားပေါ် မူတည်၍ ပြည်တွင်းပြောင်းဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိဈေးနှုန်းထက် မြင့်တက် လာမည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရှိ တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များအနေဖြင့် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာသည့် အပေါ်တွင် ပြောင်းများကို ထိန်း၍ ရောင်းချကြရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ ဝယ်လိုအားနှင့် ရောင်းလိုအားမျှတပြီး ဈေးတန်းတစ်ခုသို့ ရောက်ရှိလာမည် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ထိုင်းဈေးပေါ့နော်၊ အဓိက ထိုင်းဈေးက ထိုင်းက ဝယ်တဲ့ဈေးတွေက အရင်ရက်တွေက ကျကျလာတာ။ ဒီရက်ပိုင်းက နည်းနည်း ပြန်တက်လာတယ်ပေါ့နော်။ တက်လာတယ်ဆိုတော့ ခန့်မှန်းခြေအရတော့ သင်္ကြန်ပြီးရင် လည်း သူတို့လည်း လိုအပ်ချက်အရတော့ ဝယ်ကောင်းဝယ်လိမ့်မယ်။ အဲဒီအတွက်ကို သင်္ကြန်ပြီးရင် သူတို့ဘက်က ဝယ်လာလို့ရှိရင် သူတို့လိုချင်ပြီဆိုရင်တော့ ဘာပဲပြောပြော ဝယ်လိုအားနဲ့ ရောင်းလိုအားပေါ်မှာ တက်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းတယ်ပေါ့နော်။ အခြားလည်း မျှော်လင့်ထားတာတွေ၊ မျှော်မှန်းထားတာတွေ ရှိတာပေါ့နော်။ ဒါတွေကတော့ တရားဝင် ပြောလို့လည်း မကောင်းဘူးပေါ့နော်။ ဘာပဲပြောပြော တဖြည်းဖြည်းချင်းသွားပြီး ရောင်းနေရတဲ့ အနေ အထားမျိုးမှာ တောင်သူရော၊ ကုန်သည်ရော နည်းနည်း ထိန်းပြီးတော့ ရောင်းရင်တော့ ဈေးတန်းလေးတစ်ခုကို မှီပြီးတော့ ပြောလို့ရတာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းကို တွေ့ရစဉ်

သင်္ကြန်ကာလနောက်ပိုင်း ပြည်တွင်းပြောင်းဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြသော်လည်း ပြောင်းကုန်သည်များအနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များကဲ့သို့ ပြောင်းများကို ကြိုတင်ဝယ်ယူ စုဆောင်းထားရန် အဆင်မပြေကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ယခုနှစ်တွင် ပြောင်းဈေး အတက်အကျနှင့် ပတ်သက်၍ ခန့်မှန်းရခက်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ကြိုတင် သိုလှောင်ထားပါက အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ရသည့်အတွက် ပေါက်ဈေးအတိုင်း ဝယ်၍သာ ရောင်းချနေရသည်ဟု တာချီလိတ်မှ ပြောင်းကုန်သည် ကိုစိုင်းခမ်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဈေးတက်ရင်လည်း ကျနော်တို့က အခုနှစ်က အရင်နှစ်လို လုပ်လို့မရလို့လေ။ ခါတိုင်းနှစ်က ကျနော်တို့ အပေါ်မှာ ကြိုဝယ်ထားတာလေ။ ပွဲရုံတွေကို ကျနော်တို့ ကြိုဈေးဖြတ်ထား၊ ပိုက်ဆံ ချေထား။ အဲဒီလိုပေါ့ ငွေတွေ အကုန်လုံး ဖြန့်ထား၊ ပြီးရင် ဈေးတက်တဲ့အချိန်ဆိုရင် တာချီလိတ်ကို သယ်တာပေါ့နော်။ ဒီနှစ် အဲဒီလို လုပ်လို့ မရဘူး။ ယိုးဒယားဈေးက ကျသွားတာလေ။ တက်မယ်ထင်ရင် ကျသွားလိုက် အဲဒီလိုမျိုး ရှုံးတာလေ။ ခန့်မှန်းရ ခက်လို့။ ကျနော်တို့ အတက်ဘက် မှန်းတာပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် ကျဘက်ကျမြဲ ဖြစ်နေတုန်း။ ကျနော်တို့ မဝယ် ရဲတာ။ အခုက ပေါက်ဈေးအတိုင်းပဲဝယ်၊ ဝယ်ပြီးတန်းရောင်း၊ အဲဒီလိုလုပ်မှ ရတော့မှာ။ တက်ရင်လည်း တက်ဈေးနဲ့ လိုက်ဝယ်၊ ကျရင်လည်း ကျဈေးနဲ့ လိုက်ဝယ်ပေါ့။ သင်္ကြန်နောက်ကျ တက်ရင်လည်း ပေါက်ဈေး အတိုင်း ဈေးကွက်အတိုင်း လိုက်ဝယ်တာလေ။ အတက်အကျတော့ ခန့်မှန်းရခက်ပေမယ့် တက်ရင်တော့ ကောင်းတာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိသည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ တင်ပို့ ကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဇူလိုင်လနှင့် ဩဂုတ်လများတွင် ပြောင်းဈေးနှုန်းသည် အတက်ဘက်သို့ ပို၍ ရောက်ရှိနိုင်ပြီး ကြားကာလများတွင် အတက်အကျ တလှည့်စီ ဖြစ်ပေါ်နေမည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ယခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း ပြောင်းတိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးမှု များပြားလာခြင်း၊ ပြည်တွင်းတွင် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် ပြောင်းတင်ပို့ရန် အခက်အခဲဖြစ်နေခြင်းနှင့် ဈေးနှုန်းအတက်ဘက်ကို စောင့်ဆိုင်းနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ယခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်းပြောင်းလက်ကျန်သည် အများအပြား ကျန်ရှိနိုင်သည်ဟု ပြောင်းကုန် သည်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၉

နိုင်ငံအတွင်းရှိ ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် တခြားသော စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ ကို ဌာနဆိုင်ရာများက သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာန အဆင့်ဆင့်သို့ တင်ပြရာတွင် မြေပြင် အခြေအနေနှင့်ကိုက်ညီမှု မရှိဘဲ လွှဲမှားနေပါက တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေးကို ထိခိုက်မှု ဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသူများက သုံးသပ်ကြသည်။

တိုင်းပြည်စီးပွားရေး ပြန်လည်ဦးမော့လာနေပြီဖြစ်ကြောင်း မကြာသေးမီရက်ပိုင်းက နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ရုရှားသတင်းဌာန တစ်ခုကို ထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပြောကြားချက်ကို လေ့လာကြည့်ပါက နစကလူကြီးများသည် အောက်ခြေ အခြေအနေနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိ ဘဲ လွှဲမှားနေသည့် စီးပွားရေး သတင်းအချက်အလက်များကိုသာ ရရှိနေသလား သို့မဟုတ် သတင်းအချက်အလက် အမှန်များ တကယ်ပဲ ရရဲ့လား စဉ်းစားစရာဖြစ်နေသည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေးလေ့လာသုံး သပ်သူများက ထောက်ပြထားကြသည်။

ကုန်သွယ်မှု ကိန်းကဏန်းများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အချက်အလက်များ၏ စာရင်းဇယားများသည် မှန်ကန်မှု မရှိပါက ထိုလုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ရာတွင် လွဲချော်မှု ဖြစ်ပေါ်သွားနိုင်ကြောင်း၊  လက်တွေ့နှင့် များစွာကွာခြားသည့် အချက်အလက်ဖြစ်ပါက တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေးအတွက် အန္တရာယ်ရှိနိုင်သည် ဟု ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပို့ကုန်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စာရင်းဇယားမှန်ဖို့ အပိုင်းဆိုတာတော့ အရေးကြီးတယ်။ Data  ကို သူက ဘာသာပြန်တာ မှန်တော့မှ information ဖြစ်သွားတာ။ ပထမအဆင့်က data ပေါ့။ အဲဒီ data ကို ဘာသာပြန်ပြီးတော့မှ information ဖြစ် တာ။ အဲဒီ information ကို system ထဲ ထည့်ပြီး သုံးသပ်တော့မှ အဲဒီ သုံးသပ်ချက်က မှန်တာပေါ့။ အဲဒီတော့ ကဏန်းမမှန်ရင် သုံးသပ်ချက်မှားပြီ။ သုံးသပ်ချက်မှားရင် ကျန်တာအကုန် မှားပြီ။ ကျန်တာအကုန်မှားပြီဆိုတာနဲ့ အကျိုးမရှိတော့ဘူး။ အဲဒါနဲ့ မနီးမဝေးနဲ့ အဆင်မပြေတာလည်း ရှိမယ်။ လုံးဝကို တကယ့်လက်တွေ့နဲ့ လုံးဝကို ကင်းကွာတဲ့ သုံးသပ်ချက်မျိုးလည်း ဖြစ်သွားနိုင်တာပေါ့။ ဒါက အန္တရာယ် ရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ကုန်သွယ်မှုတွင် ပို့ကုန်/သွင်းကုန် အချက်အလက် အမှားများ ဖြစ်ပေါ်လာပါက ပို့ကုန်/သွင်းကုန် လိုင်စင်နှင့် ပါမစ်ချပေးရာ၌ အတိုးအလျှော့များ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထိုသို့ ပို့ကုန်/သွင်းကုန်လိုင်စင် အတိုးအလျှော့များ ဖြစ်ပေါ်လာပါက ကုန်သည်များနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များတွင် လုပ်ငန်းနှောင့်နှေးမှုများ၊ ဆုံးရှုံးမှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်လာမည် ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်မှစတင်၍ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပို့ကုန်လိုင်စင်များကို လျှော့ချထားခြင်းကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်သည်တွေဘက်က လုပ်ရကိုင်ရတာ အခက်အခဲ မဖြစ်ဘူးလားဆိုတော့ ဖြစ်တယ်ပဲ ပြောရမှာ ပေါ့နော်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အခုတောင်မှ ပြောင်းတွေဘာတွေ ပို့တာကို ကုမ္ပဏီတစ်ခုကို လိုင်စင်တစ်စောင်ကို တန်ဘယ်လောက်ပဲ ပေးတယ်တို့ ဘာတို့ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဖြစ်လာတဲ့အခါကျတော့ ဥပမာ သင်္ဘောတစ်စင်း တင်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် သင်္ဘောကြီးတစ်စင်းက တန်ချိန် ၂ သောင်းနဲ့အထက်ပေါ့နော် အဲဒီလိုမျိုးတွေ ရှိတယ်။ သင်္ဘောအသေးလေးတွေကတော့ တန် ၂ ထောင်တို့၊ ၃ ထောင်တို့ ရှိတာပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ လိုင်စင် တစ်စောင်ကို ကန်းရိုးတန်းသွား သင်္ဘောလေးတွေလောက်နဲ့ ပေးပြီးတော့ လိုင်စင်တစ်ခါတင်ရင် ဘယ်လောက်ပဲ ဆိုပြီးတော့ သင်္ဘောကြီးတွေ တင်တဲ့အခါကျတော့ နည်းနည်း အခက်အခဲ ဖြစ်ပြန်ရော။ အဲဒီတော့ စီးပွားကူးသန်း က ဘယ်လိုဆုံးဖြတ်ချက်တွေနဲ့ ဘယ်လိုပေးလဲတော့ သေချာတော့ မသိဘူးပေါ့နော်။ မသိပေမယ့်လည်း လောလောဆယ် အခက်အခဲတော့ အဲဒီလိုတော့ အသံကြားတယ်” ဟု ပြောသည်။

အောက်ခြေလူတန်းစားကို တွေ့ရစဉ်

ပို့ကုန်လိုင်စင် ချထားပေးမှုကို ယခင်က လိုင်စင် ၁ စောင်လျှင် တန်ချိန် ပမာဏ ၂ သောင်းကျော် တင်ပို့၍ ရနိုင်သော်လည်း လက်ရှိတွင် လိုင်စင် ၁ စောင်လျှင် တန်ချိန် ၃ ထောင်ခန့်သာ ချပေးသည်ဟု သိရသည်။

ထိုတန်ချိန် ၃ ထောင်သည် ပြည်တွင်း ကန်းရိုးတန်းသွား သင်္ဘောတစ်စီးနှုန်းသာရှိပြီး ပြည်ပသို့ တင်ပို့နေသည့် သင်္ဘောတစ်စီးလျှင် တန်ချိန် ၂ သောင်းအထိ ရှိသည့်အတွက် ပမာဏများစွာ ကွာခြားလျက် ရှိနေသည်။

ခေတ်အဆက်ဆက် ဌာနဆိုင်ရာအဆင့်ဆင့် ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ကိန်းကဏန်းအမှန်ကို ရရှိခဲ့ခြင်းနှင့် တင်ပြခဲ့ခြင်း များ မရှိသည့်အတွက် လက်ရှိကာလတွင်လည်း စာရင်းအမှန် ရရှိရန် မလွယ်ကူကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသူများ က ပြောသည်။

ထို့အပြင် ဌာနဆိုင်ရာများသည် နစကဥက္ကဋ္ဌကို ပို့ကုန်/သွင်းကုန် လုပ်ငန်းနှင့်ပတ်သက်သည့် သတင်း အချက်အလက်အမှန်များကို တင်ပြရန် လိုအပ်သလို လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး အခြေအနေကိုလည်း သတင်းအချက်အလက်အမှန် တင်ပြရန်လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၉

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ MOU လုပ်သားများအား လာမည့် ဧပြီ ၂၉ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ရန်ကုန်-ဒွန်မောင်း လေကြောင်း ခရီးဖြင့် စေလွှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ် MOEAF မှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

MOU လုပ်သားများအား ၎င်းလမ်းကြောင်းဖြင့် စေလွှတ်ရန် နှစ်နိုင်ငံညှိနှိုင်းဆွေးနွေးနေခဲ့ကြသည်မှာ ၁ နှစ်ကျော် ခန့်ရှိနေပြီး လက်ရှိတွင် မြဝတီလမ်းပိုင်းမှာ လုံးဝသွားလာ၍ မရတော့သည့်အတွက်ကြောင့် ယခုကဲ့သို့ စေလွှတ် ရေးလုပ်ငန်းစဉ် ဖြစ်မြောက်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း MOEAF မှ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဦးမြတ်သူက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သူတို့ညှိတာ ကြာနေတာ။ အခုမှ ရသွားတာ။ အခုမှရတာနဲ့ ဒီ မြဝတီပိတ်တာ သွားတိုက်တာပါ။ အမှန်မှန်က လေကြောင်းလိုင်း စီစဉ်တာ တော်တော်ကြာပါပြီ နှစ်နဲ့ချီနေပြီ။ ပထမဆွဲထားတာတော့ လူ ၁၀၀ စာကို တစ် ကြောင်း အဲဒီလိုဆွဲထားတာပေါ့။ နောက်ပိုင်း လူများလာရင်တော့ ထပ်တိုးမှာပေါ့။ အဲဒီနေ့ ၂၉ ရက်နေ့က စဆွဲမယ်၊ ၂၉ ရက်နေ့ကို လက်မှတ်တွေ ဟိုနေ့က လုပ်လိုက်တဲ့အခါ တစ်ရက်တည်းနဲ့ကောက်တာ ၂၉ ရက်က တစ်ရက်တည်းနဲ့ ပြည့်သွားတယ်လေ။ ၁ ရက်တည်းနဲ့ပြည့်သွားတော့ အဲဒီနေ့ကို ထပ်ဆွဲရမလား၊ နောက်နေ့ကို ဆွဲရမလား ပြန်စီစဉ်ရတာပေါ့ ဘယ်နှစ်ကြောင်းဆွဲမလဲ။ လေကြောင်းလိုင်းကတော့ ၂၉ ရက်နေ့ စဆွဲမယ်။ ရန်ကုန်-ဘန်ကောက် ခရီးစဉ်က ပိုကောင်းတာပေါ့နော်။ သူက တစ်ခါတည်း ရောက်သွားမှာကို။ ဟိုကနေကြ (ကော့သောင်း-ရနောင်း) ထပ်ပြီးတော့ ပြန်လှည့်ရမယ်လေ။ ပြည်ပဈေးက ပြည်တွင်းဈေးလောက်ပဲ ရှိမယ်။ ဒီမှာတောင် ၅ သိန်းပေးနေရတာ ရန်ကုန်-ကော့သောင်းတောင်မှ။ တစ်ခါတစ်လေ ၅ သိန်း ၆ သိန်းလောက် ဖြစ်နေတာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခင်က MOU လုပ်သားများအား အာရှလမ်းသစ် အသုံးပြု၍ မရသေးသဖြင့် လမ်းဟောင်းဖြစ်သော ထို့ကော်ကိုး - ကျော်ခို့လမ်းမှလည်းကောင်း၊ ကော့သောင်း-ရနောင်းလမ်းမှလည်းကောင်း စေလွှတ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

MOU လုပ်သားများကို သက်ဆိုင်ရာမှ စစ်ဆေးနေစဉ်

သို့သော် ကရင်ပြည်နယ် ကော့ကရိတ်၊ မြဝတီ၊ သင်္ကန်းညီနောင်စသည့် နေရာများတွင် မြန်မာ့တပ်မ‌တော်နှင့် ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ် KNLA, ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး ပူးပေါင်းတပ်တို့အကြား တိုက်ပွဲများ ပိုမို ပြင်းထန်နေသည့်အတွက် ထို့ကော်ကိုး - ကျော်ခို့လမ်းမှတဆင့် MOU လုပ်သားစေလွှတ်ခြင်းကို ရပ်နားခိုင်း ထားကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

MOU လုပ်သားများ စေလွှတ်ရာတွင် သင်္ကြန်မတိုင်မီ အပြီးသတ်စေလွှတ်ရမည့်အသုတ်နှင့် သင်္ကြန်ပြီးနောက် စေလွှတ်ရမည့် အသုတ်ဟူ၍ ရှိသောကြောင့် လက်ရှိတွင် ကော့သောင်း-ရနောင်းလမ်းဖြင့်သာ အချိန်မီ MOU လုပ်သားများ စေလွှတ်နေရကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “မြဝတီလမ်းက လုံးဝပိတ်လိုက်ပြီ။ လုံးဝပိတ်ပစ်လိုက်ပြီ။ ပထမက ထို့ကော်ကိုးလမ်းကနေ ပို့ပေးနေတယ် အဆင်ပြေကြတယ်လေ။ အခုက တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လိုက်တော့ လုံးဝသွားလို့မရတော့ဘူး။ သွားတဲ့ကားတွေတောင် အကုန်ပြန်စေလွှတ်တယ်။ service ကုမ္ပဏီက တာဝန်ယူထားတော့ service ကုမ္ပဏီကနေ အစအဆုံး လုပ်သွားမှာ။ သူတို့စီမံခန့်ခွဲမယ်၊ သူတို့ line up လုပ်မယ်၊ လေယာဉ် ၃ စီးလို့ကြားတယ်။ shuttle flight ၃ စီးနဲ့ ဆွဲမယ်။ ဘာလို့ဆို ထိုင်းက တစ်ရက်ကို ၈၀၀ လောက်ထွက်နေတာကို။ တစ်နေ့ ၃ စီးဆိုမှ လူ ၃၆၀။ အဲဒီတော့ သူ့ဟာသူအလှည့်နဲ့သွားကြပေါ့။ ဒါပဲ ရှိတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သို့သော် လေကြောင်းဖြင့် စေလွှတ်ခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ထပ်တိုးကုန်ကျစရိတ်အား သွားရောက်မည့် MOU လုပ်သားများဘက်မှ ကျခံရမည်ဖြစ်သည်။

ယခင်က မြဝတီ-မဲဆောက် အမှတ် (၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားမှ MOU လုပ်သားများအား ပုံမှန်စေလွှတ်နေကြ ဖြစ်သည့်အတွက် ထိုင်းဘက်အခြမ်း၌ ကြိုဆိုရေးစခန်းများမှာလည်း ၎င်းဘက်တွင် ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လာမည့် ဧပြီ ၂၉ တွင် ရန်ကုန်-ဒွန်မောင်း လေကြောင်းဖြင့် MOU လုပ်သားများအား စတင် စေလွှတ်မည်ဖြစ်သောကြောင့် ထိုင်းဘက်မှ ကြိုဆိုရေးစခန်းများအား ၎င်းဘက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ဆောင်ရွက်ကြမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၈

ပို့ကုန်နှင့် သွင်းကုန် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ရာတွင် နယ်မြေလုံခြုံမှု မရှိခြင်းနှင့် တရားဝင်ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်မည် ဆိုပါက အချိန်ကြန့်ကြာခြင်းများ ရှိနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှု အားလုံးနီးပါး တရားမဝင် ကုန်သွယ်ရေး များပြားလာနေသည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

တရားဝင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက ဌာနဆိုင်ရာ အဆင့်ဆင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း ကြန့်ကြာခြင်း ကြောင့် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများကို လုပ်ဆောင်လာကြကြောင်း ကုန်သယ်များက ပြောသည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတလျှောက် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ဆောင်ရာတွင် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများကို ငွေကြေးပေးပြီးမှသာ သွားလာ၍ရသည်။

ပို့ကုန်တင်ပို့မှုတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်ရေး ရှိသော်လည်း လက်ရှိမှာတော့ ပြည်တွင်း လိုအပ်ချက်အရ ပို့ကုန် ထက် သွင်းကုန်တင်သွင်းမှု အပိုင်း၌ ပို၍များပြားသည်ဟု မိုင်းလားကုန်သည် ဦးဆန်းဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

TNLA တပ်ဖွဲ့က ကုန်ကားနဲ့ ခရီးသွားကားများကို ငွေကြေးကောက်ခံနေစဉ်

၎င်းက “နယ်စပ်တိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။ တရားမဝင် ကုန်သွယ်ရေးက ဖြစ်နေတာလေ။ တရားဝင်အတိုင်း သွားလို့ လည်း အဆင်မပြေ၊ ဥပဒေ စိုးမိုးမှုမရှိတော့ တရားမဝင် ကုန်သွယ်ရေးက အရေအတွက် ပိုများတာပေါ့။ ပေးကမ်း ပြီး သွားနေရတာပဲ။ တကယ်လို့ တရားဝင်အတိုင်း လုပ်တော့မယ်ဆိုရင်လည်း အရမ်းခက်ခဲတယ်။ ကြန့်ကြာ တယ်။ အချိန်တွေက right time မဖြစ်ဘူးလေ။ ဥပမာတစ်ခု တရားဝင် သွင်းတဲ့ဟာတွေလည်း ရှိတယ်။ တရားမဝင် သွင်းတဲ့ဟာတွေလည်း အများအပြား ရှိတယ်။ ဘယ်သူကမှလည်း စိစစ်မပေးနိုင်ဘူး။ စိစစ်ပေးမယ့် သူကျတော့လည်း အထက်ကတို့ ဘာတို့ ကြန့်ကြာတာတို့ ဒီဟာကြီးက အောက်ခြေမှာရှိနေတဲ့ ကုန်သည်တွေ မခံစားနိုင်ဘူးလေ အဲဒီလိုတွေ ဖြစ်နေတာ။ ပို့ကုန်မှာလည်း အနည်းနဲ့အများ ရှိနေတာပဲ။ သွင်းကုန်တစ်ခုတည်း မဟုတ်ပါဘူး။ အဓိကကတော့ သွင်းကုန်တွေမှာ ပိုဆိုးတယ်။ ပို့ကုန်ကတော့ အနည်းနဲ့အများတော့ ရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့တုန်းဆိုတော့ လက်ရှိ နယ်စပ်တွေမှာ border trade တွေ အကုန်လုံးကလည်း နယ်မြေအခြေအနေအရ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ကြ ဘာတွေဖြစ်ကြဆိုတော့ အဖက်ဖက်ကို ပေးကမ်းပြီးတော့ သွားနေကြတာပဲလေ။ ဘာဖြစ်လို့ တုန်းဆိုတော့ ဒီဘက်မှာ နယ်မြေမလုံခြုံတဲ့အတွက် ဒီဟာကြီးက မဖြစ်မနေကို ဒါကြီးက သွားလာလို့ အဆင်မပြေ မချောမွေ့တော့ မပေးကမ်းလို့မရဘူး။ ပေးနေရတာပဲ တရားဝင်ဖြစ်ဖြစ်၊ တရားမဝင်ဖြစ်ဖြစ်” ဟု ပြောသည်။

တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု ရှိနေခြင်းကြောင့် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အဟန့်အတား ဖြစ်စေသည့်အပြင် တရားဝင်ကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းများကိုလည်း နှောင့်နှေးစေသည်။

ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန်၊ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍ ပိုမိုတိုးတက်စေရန်၊ သွင်းကုန်နှင့် ထုတ်ကုန် လုပ်ငန်းများကို ပိုမိုလုပ်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတော်မှ မူဝါဒဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များကို ဖြေလျှော့ပေးရန်နှင့် လမ်းကြောင်းများကို ဖွင့်လှစ်ထားပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ကုန်သည်များက ထောက်ပြ ကြသည်။ 

ကုန်ကားများကို ရဲတပ်ဖွဲ့က စစ်ဆေးနေစဉ်

သွင်းကုန်ကဏ္ဍတွင်လည်း တချို့သော သွင်းကုန်များ တင်သွင်းမှုကို ကန့်သတ်ထားခြင်း၊ သွင်းကုန်ပါမစ် ရရှိရန် အချိန်ကြာမြင့်နေခြင်းတို့ကြောင့် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာကြောင်း၊ သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြောချင်တာက အခုလက်ရှိ တိုင်းပြည်ရဲ့ လိုအပ်ချက် ရှိနေတဲ့ ပစ္စည်းတွေပေါ့နော်၊ တကယ်ကို တိုင်းပြည် မှာ အဓိကကျတဲ့ ပစ္စည်းတွေက ဖြေလျှော့ပေးဖို့လိုတယ်။ အဆင့်ဆင့် ပြောချင်တာက ဘုံ ၃၁ ဆင့်ထက်ကို များနေသော အဆင့်ဆင့်တွေကို ဖြေလျှော့ပေးဖို့ လိုတယ်။ အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ဘူး၊ အဆင့်ဆင့် တင်ပြနေရင် ဒါကြီး က အဆင့်ဆင့်ပဲ စားနေကြတာပဲ။ ဥပမာတစ်ခု ၁ ကျပ်တန် ပစ္စည်းတစ်ခုမှာ နိုင်ငံခြားကမှာရင် ဒီပစ္စည်းက ၁ ကျပ်တန်ပဲ။ ဒါပေမယ့် မြန်မာပြည်လည်းရောက်ရော ၁၀၀ လောက် ဖြစ်နေပြီ။ ကုန်သည်လည်း စားရတာ မဟုတ် ဘူး။ ဒါပေမယ့် စားသုံးသူမှာ ဈေးမြင့်နေတယ်။ အဲဒါတွေကို ဘယ်သူက စားနေလဲ။ ဒါတွေကို စောင့်ကြည့်လေ့လာ ပြီးတော့ လွယ်လင့်တကူဖြစ်အောင် ဖြေလျှော့ပေးမယ်ဆိုရင် စားသုံးသူလည်း ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ ဖြစ်သွား မယ်။ လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ ခက်ခဲတာတွေ၊ ကြန့်ကြာတာတွေလည်း မြန်ဆန်သွားမယ်။ ခက်ခဲလေ၊ ကြန့်ကြာလေ တို့တိုင်းပြည်မှာ အခြေခံလူတန်းစားတွေမှာ ပိုပြီးတော့ ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်တက်လေ၊ ကျပ်တည်းလေ၊ ရှားပါးလေ ဖြစ်လာမှာပဲလေ။ အများကြီးလိုတာပေါ့ ဖြေလျှော့ပေးဖို့က။ နေရာတိုင်း one stop service ဖြစ်နေရင် ပိုကောင်း တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ တရားဝင် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေသည့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များဖြစ်သည့် ရှမ်းပြည်နယ် မိုင်းလား၊ တာချီလိတ်နှင့် ကချင်ပြည်နယ် ကန်ပိုင်တီ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတို့အပြင် နယ်မြေ တည်ငြိမ်မှု မရှိသည့် မြန်မာ - ထိုင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတွင်လည်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ၊ မြန်မာ့တပ်မတော် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များကို အခကြေးငွေများ ပေးဆောင်၍ ကုန်စည်များကို တရားမဝင် တင်သွင်းလျက်ရှိနေကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၈

မလေးရှားနိုင်ငံမှ မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ ခေါ်ယူရန် တင်ထားသည့် အလုပ်ခေါ် စာများထဲမှ လုပ်သားများအတွက် calling ထုတ်ယူမှုအား တစ်လသက်တမ်း ထပ်မံ တိုးပေးလိုက်ကြောင်း ပြည်ပ အလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မတ်လက လုပ်သားများအတွက် calling များအား မတ်လကုန် နောက်ဆုံးထား၍ ထုတ်ပေးသွားမည် ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ပြည်ဝင်ခွင့်အား မေလကုန်နောက်ဆုံးထားပြီး ပိတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားအာဏာပိုင်များ ဘက်မှ ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ယခုအခါတွင် calling များအတွက်သာ တစ်လသက်တမ်း တိုးပေးခြင်းဖြစ်ပြီး ပြည်ဝင်ခွင့်မှာ မေလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ နောက်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ သက်သေအထောက်အထား လုပ်နေကြစဉ်

၎င်းက “တင်ထားပြီးတဲ့ဟာတွေကို ဧပြီလအထိ calling ထုတ်ခွင့်ပြုတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကလေးတွေအားလုံး ဝင်ရမှာကတော့ မေလ ၃၁ နောက်ဆုံးပဲ။ ဘာ demand မှ မရှိတော့ဘူး totally stop သလောက်ဖြစ်သွားပြီ။ တချို့က တင်ထားပြီး calling မထွက်ဘူး။ သူတို့ဆီမှာလည်း အလုပ်က မပြီးဘူးနဲ့တူပါတယ် အဲဒါကြောင့် ထပ်တိုး ပေးလိုက်တာ။ အသစ်လက်ခံတာ မဟုတ်ဘူးနော် သူတို့ဆီ တင်ထားပြီးတဲ့ဟာတွေကို ဖြေးဖြေးချင်း ထုတ်မှာ။ calling ပဲ ထုတ်ပေးတာ အသစ်ထပ်တင်လို့ မရဘူး။ တင်ထားတဲ့ဟာကိုပဲ calling တွေထွက်မှာ” ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ သက်တမ်းထပ်မံ တိုးပေးလိုက်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ မ‌လေးရှားပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးမှ ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းက ပြုလုပ်သည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားသွားခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ သက်တမ်းတစ်လ ထပ်မံတိုးပေးလိုက်ခြင်းသည် မလေးရှားနိုင်ငံရှိ လုပ်ငန်းခွင်အချို့၌ လုပ်သား လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသေးသည့် အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သို့သော် ထိုလိုအပ်ချက်များ ပြည့်သွားပါက သက်တမ်းထပ်မံ တိုးပေးမည့် အစီအစဉ် မရှိနိုင်တော့ကြောင်းလည်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို တွေ့ရစဉ်

ဦးဘာဘူကြီးက “ဘာလို့ ထပ်တိုးရတာလဲဆိုတာကတော့ အခုလက်ရှိ ပြည်ပလုပ်သား ခေါ်တယ်ဆိုတာက နေရာစုံမှာ ခေါ်တာမဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့နေရာ ၂ ခုရှိတယ်။ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ဘာလဲမသိဘူး အဲဒီနေရာတွေမှာ အလုပ်သမား လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေသေးလို့ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့ထပ်ပြီးတော့ တိုးရခြင်းဖြစ်တာပေ့ါ။ ဒီ ကိုယ်တာ ပြည့်သွားလို့ရှိရင်တော့ အခုလက်ရှိ လိုအပ်တဲ့ စိုက်ပျိုးရေးတို့ ပြီးတော့ ဦးစိတ်ထင် ဆောက်လုပ်ရေး လား မသိဘူး ၂ ခုပေါ့နော်။ အဲဒီ ၂ ခုမှာ ပြည့်သွားပြီဆိုရင်တော့ ထပ်ခေါ်ဖို့ မရှိတော့ပါဘူး။ ထပ်ပြီးတိုးဖို့ မရှိတော့ လောက်ပါဘူး။ အခုနေရာတွေမှာ လစ်လပ်မှုတွေရှိနေသေးလို့ သူတို့ထပ်တိုးပေးတာပဲ ရှိပါတယ်။ ဒီနေရာတွေ ပြည့်သွားပြီဆိုရင်တော့ သူတို့မှာ ထပ်ပေးစရာ နေရာတွေလည်း မရှိတော့တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဘယ်တော့ ပြန်ဖွင့်မလဲဆိုတာလဲ မပြောနိုင်သလို ထပ်တိုးဖို့လည်း မရှိတော့လောက်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များ၊ Overstay သမားများအား နေရပ်ပြန်ရေး အစီအစဉ်ကို မတ်လ ၁ ရက်နေ့၌ စတင်ဖွင့်ထားပြီး ဒဏ်ကြေးပေးဆောင်ကာ နေရပ်ပြန်ခွင့်ပြုထားသည်။

ထို့အပြင် မလေးရှားအာဏာပိုင်များမှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က လျှောက်ထားခွင့်ပြုခဲ့သည့် ရီကာလီဘရာစီပါမစ် စတစ်ကာများအား ဇွန်လကုန် နောက်ဆုံးထား၍ အပြီးအစီး ထုတ်ပေးသွားရန်လည်း လုပ်ဆောင်နေသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၅

သင်္ကြန်ရုံးပိတ်ရက် ကာလအတွက် အဝေးပြေးကားလက်မှတ် ကြိုတင်ရောင်းချရာတွင် အွန်လိုင်းဖြင့် ကြိုတင် ဘိုကင်တင်၍ မရခြင်းနှင့် ပိတ်ရက်နီးမှသာ လက်မှတ်များကို ရောင်းချပေးမည် ဖြစ်သည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ကြိုတင်လက်မှတ် ရောင်းချရမှုသည် နည်းပါးနေသေးကြောင်း လက်မှတ်အရောင်းဌာနများထံမှ သိရသည်။

သင်္ကြန်ရုံးပိတ်ရက် ကာလအတွက် လက်မှတ်များကို လက်ရှိတွင် ယာဉ်လိုင်းအများစုသည် သင်္ကြန်ရုံးပိတ်ရက် နီးကပ်မှသာ ကြိုတင်ဘိုကင် ရောင်းချမည်ဖြစ်သလို လူကိုယ်တိုင် လာရောက်မှသာလျှင် ကြိုတင်ရောင်းချပေး မည်ဖြစ်၍ ဘိုကင်တင်သူနှင့် လက်မှတ် ဝယ်ယူသူ နည်းပါးနေကြောင်း သိရသည်။ 
လက်ရှိတွင် ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့နှင့် ၁၀ ရက်နေ့များအတွက်သာ ကြိုတင်ဘိုကင် ရောင်းချနေသေးကြောင်း အောင်ကျော်မိုးကားယာဉ်လိုင်းမှ ကိုရဲရင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘိုကင်ကတော့ ဒီရက်ပိုင်း ဘယ်လိုလာမလဲတော့ မသိတာ။ တချို့ကတော့ ကြိုတင်ရောင်းတယ်၊ တချို့ ကျတော့ ကြိုတင်မရောင်းဘူး။ အလုပ်တွေ တော်တော်များများက ၁၂ ရက်မှ ပိတ်မှာလေ။ မနှစ်က သင်္ကြန်က တော့ စောစောပိတ်တာပေါ့လေ။ ဒီနှစ်သင်္ကြန်ကတော့ နည်းနည်းနောက်ကျတယ်။ အခုလက်ရှိကတော့ ၉၊ ၁၀ ပဲ ရောင်းသေးတယ်။ ကိုယ်တိုင်လာတော့မှ ရောင်းတာ တော်တော်များများက” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် သင်္ကြန်ရုံးပိတ်ရက် ကာလများတွင် ရန်ကုန်မှတဆင့် တခြား တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အသီးသီး သို့ ပြန်ကြမည့်သူများသည် ကားလက်မှတ် ကြိုတင်ဝယ်ယူမှုများ ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် ကားခဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။

အဝေးပြေးကားလက်မှတ် အရောင်းဌာနကို တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ခရီးသွားမည့်သူများအနေဖြင့် မှတ်ပုံတင်၊ ရပ်ကွက်ထောက်ခံစာနှင့် ရဲစခန်းထောက်ခံစာများကို တစ်ပါတည်း ယူဆောင်လာရန် ယာဉ်လိုင်းများက ကြိုတင်အသိပေးထားခြင်းများကြောင့်လည်း ကြိုတင် လက်မှတ် ဝယ်ယူရန်အတွက် စုံစမ်းမေးမြန်းမှုများသာ ရှိနေသည်ဟု အောင်ဆန်းကွင်းကားဂိတ်မှ ရွှေကမ္ဘာ ကားဂိတ် တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အောင်မင်္ဂလာဘက်ကို မေးကြည့်တာ တချို့လိုင်းတွေကျတော့လည်း တစ်ခါတည်း ဘိုကင်တွေဘာတွေ မပေးဘဲနဲ့ တစ်ခါတည်း လာဖြတ်မှ၊ မှတ်ပုံတင်၊ ထောက်ခံစာပါမှ ရောင်းလိုက်တဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေ ရှိတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်ကနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ အခုက သုညပဲ။ မနှစ်ကနဲ့ဆိုရင်တော့ ပိုဆိုးပေါ့။ အစ်ကိုတို့ဘက်ကျတော့ မြို့ထဲဘက်ကျတော့ လက်မှတ်က အဝယ်မရှိသလောက် ပါးတယ်။ မေးတာတော့ ရှိတယ်၊ တစ်ယောက်စ၊ နှစ်ယောက်စတော့ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် လက်မှတ် အရောင်းပါးတယ်။ အစုံပေါ့ လက်မှတ်ခတွေ ဈေးကြီးသွားတာ လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ပြီးတော့ သွားရလာရတာတွေမှာ ထောက်ခံစာတွေ ဘာညာ နဲ့ အဲဒါတွေ ခက်ခဲတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ အရမ်းဈေးကြီးလားဆိုတော့ အစ်ကိုတို့ဆို ၃ သောင်းခွဲပေါ့။ ၃ သောင်းခွဲက အများနည်းတူဆိုရင်တော့ ၃ သောင်းခွဲပေါ့။ အရင်နှစ်တွေ ထက်စာရင် ဈေးများသွားတာပေါ့။ ယာဉ် လိုင်းတော်တော်များများလည်း ဒီအချိန်လေးမှာ ခရီးသွားတဲ့အချိန် အားထားရတာဆိုတော့ တချို့ ဘိုကင်တွေ ဘာတွေတင်ပြီး cancel ဖြစ်တာတို့ ဘာတို့ အဲဒါမျိုးတွေရှိတော့ ဖုန်းနဲ့လှမ်းမေးရင်တော့ လက်မှတ်က ကုန်ပြီ အဲဒီလိုမျိုးလေးတွေ ဖြေလိုက်တာမျိုး ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်း ဂိတ်မှာသွားဝယ်တဲ့ အခါမျိုးတွေကျ ရတာတွေလည်း ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သင်္ကြန်ရုံးပိတ်ရက်များတွင် နေရပ်ပြန်သူများအနေဖြင့် ကြိုတင် ပြန်၍ရသော်လည်း ယခုနှစ် သင်္ကြန်ရုံး ပိတ်ရက်သည် သင်္ကြန်အကြိုနေ့မှသာ စတင်မည်ဖြစ်သည့်အတွက် နေရပ်ပြန်မည့် သူများသည် ပိတ်ရက်နီးကပ်မှ သာ စု၍ပြန်ကြမည့်သဘော ရှိနေကြောင်း ယာဉ်လိုင်းများက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ခရီးသည်နှင့် ကားအစီးရေ မလုံလောက်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း ရန်ကုန်မှ မော်လမြိုင်ကျွန်းသို့ ပြေးဆွဲနေသည့် မိုးစတား အဆင့်မြင့်ခရီးသည် ပို့ဆောင်ရေးမှ ကိုဇော်ကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။    

အဝေးပြေးကားလက်မှတ် အရောင်းဌာနကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သင်္ကြန်ပိတ်ရက် ပုံစံကလည်း အရင်တုန်းကဆိုရင် စနေ၊ တနင်္ဂနွေ ခံပြီးတော့မှ ပိတ်တာပေါ့နော်။ ဒီနှစ် က သောကြာပြီးတာနဲ့ သင်္ကြန်ပိတ်ရက် စတာဆိုတော့ စုပြန်မယ့် အနေအထားရှိတော့ လတ်တလောမှာ မေးနေ တာ သင်္ကြန်ပြန်ဖို့ မေးနေကြတာတော့ ရှိတယ်။ ပိတ်ရက်က အဲဒီ ၁ ရက် ၂ ရက်အတွင်း စုပြန်ကြမယ့်သဘော တော့ ရှိတယ်။ ဒီနှစ်ကျတော့ ကျနော်ထင်တယ် ၁၂၊ ၁၃ မှာ စုပြန်ကြလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ ကားလိုင်း တော်တော်များများကလည်း သူတို့ကားရှိသလောက်ပဲ ထွက်နိုင်မှာ။ အခုလိုမျိုး တစ်ရက်တည်း ပြန်တဲ့အခါကျ တော့ ကားလောက်မယ် မလောက်ဘူးဆိုတာ သိပ်မပြောနိုင်ဘူး။ အဲဒီလိုမျိုးတော့ ခန့်မှန်းမိတယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

သင်္ကြန်ကာလအတွက် အဝေးပြေးယာဉ်များ ပြေးဆွဲမှုသည် ဧပြီလ ၁၂ ရက်နေ့အထိသာ ယာဉ်လိုင်းအားလုံး ပြေးဆွဲပေးမည်ဖြစ်ပြီး သင်္ကြန်ပွဲတော်ရက် ကာလအတွင်း ယာဉ်လိုင်းအများစု ရပ်နားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ပုဂ္ဂလိက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကြီးကြပ်မှုကော်မတီမှ သင်္ကြန်ကာလ ကားလက်မှတ် များအား ဈေးတင်မရောင်းရန် ယာဉ်လိုင်းအသီးသီးကို ပြီးခဲ့သည့်လအတွင်းက ညွှန်ကြားထားသည်။

သို့သော်လည်း ရုံးပိတ်ရက်ကိုသာ အဓိက အားထားနေရခြင်းနှင့် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများကြောင့် ယခုနှစ် လက်မှတ်ခ နှုန်းထားများသည် ယခင်နှစ်များထက် အနည်းငယ်ဈေးပို၍ ရောင်းချကြမည်ဖြစ်ကြောင်း ယာဉ်လိုင်းများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၅

ထိုင်းအတိုက်အခံပါတီဖြစ်သည့် Move Forward ပါတီ (MFP) ကို ဖျက်သိမ်းရေး ကြားနာစစ်ဆေးရန် ဆောင်ရွက် နေသဖြင့် ၎င်းပါတီ ဖျက်သိမ်းခံရပါက မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေး အပေါ် ရိုက်ခတ်မှုရှိနိုင်ကြောင်း မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

Move Forward ပါတီသည် ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ်ကာလကတည်းက ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများနှင့် ပတ်သက်၍ အချက်အလက် ကောက်ယူမှုများပြုလုပ်ခဲ့သဖြင့် ပါတီ ဖျက်သိမ်းခံရပါက လွှတ်တော်ထဲတွင် တောင်းဆို၊ အတိုက်အခံ ပြုလုပ်ပေးမည့် ပါတီတစ်ခု လျော့သွားနိုင်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“Move Forward Party က သူက ပိုပြိးတော့ အင်အားကြီးတယ်။ သူမရှိဘူးဆိုရင် ကျ‌နော်တို့အတွက် အားတော့ လျော့တာပေါ့။ တော်တော်လေးကို ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရသင့်ရထိုက်တဲ့အခွင့်အရေးက လျော့ပါးသွားတာပေါ့။ ရိုက်ခတ်မှုကတော့ရှိမှာပဲ ကျနော်တို့အတွက်။ ဥပမာ အလုပ်သမားအရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ တချို့ကိစ္စတွေမှာ ဆိုလို့ရှိရင် အတိုက်အခံ တောင်းဆို၊ ငြင်းခုံမယ့် လွှတ်တော်ထဲမှာပေါ့ ပါတီမရှိဘူးဆိုရင် ရသင့် ရထိုက်တဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းတွေမှာ လျော့သွားမှာပေါ့။ တက်လာတဲ့အစိုးရတိုင်းက သူတို့မူဝါဒ အမျိုးမျိုးတွေ၊ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားမူဝါဒအပါအဝင် စီးပွားရေး စသဖြင့် မူဝါဒတွေ ရှိထားပြီးသား။ ကျနော်တို့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့ဆိုရင် ဒီ Move Forward ပါတီနဲ့လက်တွဲပြီးတော့မှ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား ပြဿနာကို သေချာကို တလေးတစား အချက်အလက်တွေ ယူတယ်၊ လိုအပ်ချက်တွေ ပြဿနာတွေ သူတို့ သေချာမှတ်တမ်း ယူပြီး ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ မူဝါဒဖြစ်အောင် လုပ်မယ်ဆိုပြီး သူတို့အစိုးရတက်လာရင် လုပ်ထားတာ ဆိုတော့ ကျန်တဲ့ပါတီတွေပေါ့ ဒီအပိုင်းမှာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဒီလောက်ကြီး မဟုတ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

 MFP ပါတီ ခေါင်းဆောင် ပီတာလင်ဂျာရွန်ရတ်က ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ပြုလုပ်ခဲ့စဉ်

Move Forward Party ကဲ့သို့ အခြားအတိုက်အခံပါတီများ ကျန်ရှိနေသေးသော်လည်း အတိုက်အခံပါတီ အများ အပြားရှိပါက ပို၍ကောင်းမွန်ကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

Move Forward Party ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပါတီသည် ဖျက်သိမ်းခံရလိမ့်မည်ဟု ကောက်ချက် မချရန်နှင့် မိမိတို့၏ တရားရေးအဖွဲ့သည် ပါတီ၏ အပြစ်ကင်းစင်မှုကို သက်သေပြပြီး ပါတီအား ကာကွယ်သွားမည်ဟု ပြောဆိုထားသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းအမှုသည် အလွန်အရေးကြီးပြီး ပါတီ၏ အနာဂတ်အတွက်သာမက အနာဂတ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံရေး လောကအတွက်ပါ သာဓကတစ်ခုဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြောဆိုထားသည်။

အကယ်၍ Move Forward Party ဖျက်သိမ်းခံရပါက လွှတ်တော်ထဲတွင် ၎င်းတို့၏ လွှတ်တော်အမတ်များမှာ တစ်သီးပုဂ္ဂလအနေဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအရေးကို တောင်းဆို၊ အတိုက်အခံ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွား နိုင်သော်လည်း ပါတီမရှိတော့သည့်အတွက် အားကောင်းမည်မဟုတ်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တစ်ပိုင်းကတော့ ပါတီကိုတော့ ဖျက်သိမ်းလိုက်မယ်၊ ပါတီရဲ့ လွှတ်တော်အမတ်တွေအနေနဲ့ကတော့ တစ်သီး ပုဂ္ဂလအနေနဲ့ ကျန်ခဲ့မှာပေါ့။ ကွာခြားချက်က အများကြီးရှိနိုင်တာပေါ့။ ဥပမာ ပါတီတစ်ခုအောက်မှာ ဆွေးနွေးရတဲ့ အခါကြတော့ သူတို့မှာ teamwork လည်း ကောင်းတယ်လေ။ သို့သော်လည်း မဟာဗျူဟာအရ ပါတီမရှိပေမယ့် လွှတ်တော်ကာလ သက်တမ်းတစ်လျှောက်မှာ သူတို့လွှတ်တော်အမတ်အနေနဲ့ ပါတီတစ်ခုရှိရင်တော့ သူတို့ကို နေရာပေးမယ်၊ ဆွေးနွေးခွင့်ပေးမယ်၊ လွတ်လပ်ခွင့်ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့။ 
သို့သော်လည်း ပါတီတစ်ခုကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တဲ့အခါကြတော့ Move Forward Party ပေါ်မှာ မျှော်မှန်းထားကြတဲ့ ထိုင်းပြည်သူ တွေရော၊ ကျနော်တို့ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးလုပ်နေတဲ့သူတွေရော စိတ်မကောင်းဘူးပဲ ပြောလို့ရမှာပေါ့။ ဒါ သူတို့နိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာဆိုတော့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သည် Move Forward Party နှင့် Move Forward Party ခေါင်းဆောင်ဟောင်း ပီတာလင်ဂျာရွန်ရတ် (Pita Limjaroenrat) တို့အား စည်းမျဉ်းခံဘုရင်ကို ဖြုတ်ချရန် ကြိုးပမ်းမှုဖြင့် ပါတီဖျ က်သိမ်းရန် တိုင်ကြားစာအား ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံးသို့ တင်ရန် တညီတညွတ်တည်း သဘောတူညီ ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

Move Forward Party သည် ဘုရင်ကို ထိခိုက်စေသည့် ပြောဆိုမှုများအတွက် အရေးယူလေ့ရှိသော ဥပဒေ များအား ပြင်ဆင်ရန်၊ ထိုင်းစစ်တပ်နှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးများ၏ လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုများအား ပြုပြင် ပြောင်းလဲရန် ကတိပြုခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲအများဆုံးဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။

သို့သော်ရွေးကောက်ပွဲနောက်ပိုင်း ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ ဖွဲ့စည်းရေးကြိုးပမ်းမှုများတွင် ဝိုင်းပယ်ခံခဲ့ရသကဲ့သို့ နိုင်ငံရေးနှင့် ဥပဒေကြောင်းအရ ပြဿနာများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၄

လက်ရှိ ရာသီဥတု ပူပြင်းမှုဒဏ်ကြောင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ငါးမွေးမြူရေးကန်များတွင် ငါးများ အစုလိုက် အပြုံလိုက် သေဆုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ငါးမွေးမြူရေး လုပ်ကိုင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေအပူရှိန်ကြောင့် ငါးမွေးကန်များတွင် ရေများပျက်စီးခြင်းနှင့် ငါးများ ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းကို ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး အတွင်းရှိ ငါးမွေးမြူရေးကန်များ အားလုံးနီးပါး ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု သိရသည်။

ရေပျက်စီးခြင်းနှင့် ငါးများ ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းကြောင့် တစ်နေ့လျှင် ငါးအကောင်ရေ ၄၀ မှ ၅၀၀ အထိ သေဆုံး လျက်ရှိနေပြီး ငါးမွေးမြူသူများ အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ဇလွန်မြို့နယ်မှ ငါးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးစန်းငွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ငါးမွေးမြူရေးကန်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အပူရှိန်ကြောင့် ငါးတွေမှာ ရောဂါဖြစ်တာတွေ၊ ရေတွေ ပျက်စီးပြီးတော့ သေတာတို့ အဲဒီလိုမျိုးတွေ ရှိတာ ပေါ့။ တော်တော်များများမှာ ဖြစ်ကြတာ။ ၁၂ လလုံး ရေပြောင်းလို့ရတဲ့ နေရာဆို နည်းနည်းတော်တယ်။ ရေ လွယ်လွယ်ကူကူ ထည့်လို့မရတဲ့ နေရာဆို ပိုဆိုးတာပေါ့။ ငါးသေရင် တစ်ခါတည်း သေပြီဆိုရင် တောက်လျောက် ရောဂါဝင်ပြီး အများကြီးသေတာ။ တချို့ဆို မဖြစ်မနေ ဖမ်းလိုက်ရတာမျိုးတွေလည်း ရှိတာပေါ့နော် ရတဲ့ဈေးနဲ့ပေါ့ နော်။ အဲဒီတော့ အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြရတာ။ ဒီကာလကြီးက ဘယ်လိုဖြစ်လဲဆိုတော့ မွေးမြူရေးသမားတွေက မကိုက်ဘူးလေ။ အစာဈေးက မြင့်တယ်၊ ငါးဈေးက နိမ့်တယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ တွက်ခြေမကိုက်ဘူး ပေါ့။ ပြောရရင်တော့ တချို့ဆိုရင် ငါးသေတယ်၊ ရောဂါကြောင့် သေတာရှိတယ်။ ရေပျက်လို့ သေတာရှိတယ်။ တစ်နေ့ကို တခါတည်း အကောင် ၄၀၀/၅၀၀ သေတာမျိုးရှိသလို တစ်နေ့ကို အကောင် ၄၀/၅၀ တစ်စုတည်း သေတဲ့ကန်တွေလည်း ရှိတာပေါ့နော်။ အဲဒီလိုရှိတဲ့အခါကျတော့ ဘယ်လိုဖြစ်လဲဆိုတော့ နာတာတော့ မိအေးနှစ်ခါ နာပေါ့။ အစာဖိုးလည်း ဆုံးရှုံးတယ်၊ ငါးလည်း ဈေးမရဘူး။ သေတဲ့ငါးကျတော့လည်း ရောင်းလို့အဆင်မပြေ ဘူးလေ။ အဲဒီလိုမျိုးတော့ ရှိတာပေါ့။ နေအပူရှိန်ကြောင့်တော့ ထိခိုက်မှု ရှိတယ်လို့ပဲ ပြောရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ အပူရှိန်ကြောင့် ငါးများသေဆုံးရခြင်းသည် ယခုနှစ်တွင် အဆိုးရွားဆုံးနှစ် ဖြစ်သည်ဟု ငါးမွေးမြူသူများက ပြောသည်။

ယခုနှစ် နွေရာသီအစ မတ်လဆန်းပိုင်းမှ စတင်၍ ငါးများ သေဆုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ငါးနှစ်အတွင်း အဆိုးရွားဆုံးနှစ် ဖြစ်သည်ဟု ဓနုဖြူမြို့နယ်မှ ငါးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးသိန်းအေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ငါးမွေးမြူရေးကန်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အရင်နှစ်တွေကလည်း ဖြစ်ခဲ့ဖူးပေမယ့်လို့ ဒီနှစ်လောက် မဆိုးဘူး။ ဒီနှစ်က တော်တော်များများကို ဖြစ်ကြတယ်။ အဲဒါလည်း ရာသီဥတုကြောင့် ဖြစ်တဲ့သဘောပေါ့နော်။ ဦးဆိုလို့ရှိရင် ၅ နှစ်လုံးလုံးကို ၁ ကောင်မှ မသေခဲ့ဘူး။ ဒီနှစ် အခု စသေနေတာ လုပ်ရင်းနဲ့ ကြည့်ရင်းနဲ့ပေါ့နော် အခု တစ်နေ့ကို အကောင် ၄၀-၅၀ လောက် သေနေတယ်။ ဘယ်လက စဖြစ်လဲဆိုတော့ ၃ လပိုင်း ၁၅ ရက်နေ့လောက် စဖြစ်တယ်။ တချို့ကလည်း ၃ လပိုင်း အစလောက်မှာ ဖြစ်ကြတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ငါးမွေးကန် ဧကပေါင်း တစ်သိန်းကျော်တွင် ငါးမွေးမြူ ထုတ်လုပ်ရောင်းချသူ လုပ်ငန်းရှင် ၄၀၀၀ ကျော်မှ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

နေအပူရှိန်ကြောင့် ရေများ ပျက်စီးခြင်းနှင့် ငါးများ ရောဂါဖြစ်ပွားပြီး သေဆုံးခြင်းများကို ကာကွယ်နိုင်ရန် မွေးမြူရေးဦးစီးဌာနမှ တောင်သူများအတွက် နည်းပညာအကူအညီ ပေးစေလိုကြောင်း၊ ထို့နောက် ဆုံးရှုံးမှု ဖြစ်ပေါ်နေသည့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများအတွက် အစာကုန်ကျစရိတ်နှင့် ညီမျှသည့် ဈေးကွက်ကို ဖော်ဆောင် ပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၄

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့မှစတင်ကာ ဟိုတယ်ခရီးသွားလုပ်ငန်းများရှိ လုပ်သားများအား တစ်နေ့ အနိမ့်ဆုံးအခြေခံ လုပ်ခလစာကို ဘတ် ၄၀၀ အဖြစ် တိုးပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းသတင်းများတွင် ဖော်ပြ ထားသည်။

ထိုင်းတွင် ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် လုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ပေးရန် ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းက ဆွေးနွေးနေ ကြခြင်းဖြစ်ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ လုပ်ငန်းအားလုံးနီးပါး၌ လုပ်ခလစာတိုးမည်ဟု ယူဆထားကြခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ယခုဖော်ပြချက်များအရ ဟိုတယ်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် လုပ်ကိုင်နေသူများကိုသာ တိုးပေးမည်ဖြစ်သည့် အပြင် ခရိုင် ၁၀ ခုမှ နေရာဒေသအချို့၌သာ တိုးမည်ဖြစ်သောကြောင့် လုပ်သားအားလုံး မလွှမ်းခြုံနိုင်ကြောင်း၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် လုပ်ကိုင်နေသူများသည် ယခင်ကတည်းက အခြားလုပ်ငန်းထက် လုပ်ခလစာ ပိုများပြီးသား ဖြစ်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းအစိုးရ လုပ်ခလစာတိုးမြှင့်ပေးမည့်အစီအစဉ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပြည်နယ်ရဲ့ မြို့နယ်မှာကိုမှ အဲဒီမြို့နယ်ထဲမှာရှိတဲ့ sub state (ပြည်နယ်ခွဲ) တွေပေါ့ အဲဒီလို တစ်ခုတည်း သူကတိုးတာ။ သူတို့တွေက တကယ့်တကယ်ကြတော့ လစာက ပိုရပြီးသား။ အနိမ့်ဆုံးကို တစ်သောင်းခွဲ အထက် (ဘတ်ငွေ) မှာ လစာက ရထားပြီးသား။ သူတို့က နှစ်သောင်း၊ သုံးသောင်း။ ဗမာလည်း ရတာပဲ။ ဒါပေမယ့် သူ့ရဲ့ နေရာတို့၊ ရာထူးတို့အပေါ် မူတည်ပြီ‌တော့ အနည်း၊အများ ကွာသွားတာပေါ့လေ။ သို့သော် သူတို့က ဘာ အားနည်း ချက် ပြန်ရှိလဲဆိုတော့ no season လို့ခေါ်တဲ့ ၄ လပိုင်း နောက်ပိုင်းပေါ့။ အထူးသဖြင့်ကတော့ သင်္ကြန် နောက်ပိုင်း ၅ လပိုင်း အဲဒီနောက်ပိုင်းတွေဆို ဒီလုပ်ငန်းတွေက နိုင်ငံခြားသားတွေက မရှိတော့ဘူးလေ ပြန်ကြတာပေါ့။ အဲဒီကာလမှာ သူတို့အလုပ်တွေ ပြုတ်ကျတယ်။ နားကြတာ၊ ရပ်ကြတာပေါ့။ အဲဒီလို အခါတွေမှာ  ကြတော့လည်း သူတို့မှာ ဟိုဟာဖြစ်သွားပြန်ရော တခြားအလုပ်တွေနဲ့မတူဘူး။ တခြားအလုပ်တွေ ကြတော့ ၁၂ လလုံးရှိတာကို။ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းကြတော့ မဖြစ်မနေ Tourism လေးတွေပဲ ကျန်တယ်။ အများစုက အဲဒီအချိန်မှာ ပြုတ်ကျတာ အဲဒါကြောင့်လည်း ပါရင်ပါမှာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းဖြစ်သော ဟိုတယ်လုပ်ငန်း အမျိုးအစား ကြယ် ၄ ပွင့်နှင့်အထက်၊ အလုပ်သမား အယောက် ၅၀ သို့မဟုတ် ၅၀ နှင့်အထက်ရှိသည့် လုပ်ငန်းများတွင် အခြေခံအနိမ့်ဆုံး လုပ်အားခ တစ်ရက် ဘတ် ၄၀၀ အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးရမည် ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ သတ်မှတ်လိုက်သည့် နေရာဒေသများမှာ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ဝပ်ထနာနှင့် ပထုံဝမ်၊ ချွန်ဘုရီခရိုင်ရှိ ဖထ္တယာ ဒေသ၊ ချင်းမိုင်ခရိုင်ရှိ ချင်းမိုင်မြို့အတွင်း၊ ပကျွတ်ခီရီခန်ခရိုင်ရှိ ဟိုဟင်မြို့အတွင်း၊ ကဘီခရိုင်ရှိ နေရာဒေသ အချို့၊ ဖန်ငါခရိုင်ရှိ ခွိုတ်ခတ်မြို့အတွင်း၊ ဖူးခက်ခရိုင်၊ ရယောင်ခရိုင်ရှိ ဘန်းဖဲမြို့နယ်၊ စုံခလာခရိုင် ဟတ်ယိုင် မြို့အတွင်း၊ စုရာဇ်ဌာနီခရိုင် ကော့စမွီမြို့နယ်တို့ရှိ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများသာ ပါဝင်ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော်လည်း အဆိုပါဒေသများရှိ ဟိုတယ်အချို့က လစာတိုးပေးမှုကို ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပြီး တိုးမြှင့်စရိတ်များကို ခံနိုင်ရည်ရှိရန် အဆင်သင့် မဖြစ်သေးကြောင်း တုန့်ပြန်ခဲ့ကြသည်ဟု Thai PBS သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထိုင်းရှိ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများအပြားရှိပြီး စာချုပ်စာတမ်း ဖြင့် တရားဝင် လုပ်ကိုင်သူများ ရှိသကဲ့သို့ စာချုပ်စာတမ်း မရှိဘဲ လုပ်ကိုင်နေသူများလည်းရှိ၍ အကုန်လုံး အကျုံးဝင်ရန်မှာ ခက်ခဲကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်။

ထို့အပြင် အစိုးရမှ လုပ်ခတိုးမြှင့် သတ်မှတ်ပေးသော်လည်း အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးများမှ လုပ်ခအပြည့်အဝ မပေးသူများ လည်းရှိကြောင်း IBECSWO လူမှုကူညီရေးအသင်းအဖွဲ့မှာ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ စာရင်းစစ်ချုပ် မဇ္စျိမ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တချို့သူဋ္ဌေးတွေကြတော့ အပြည့်အဝ ပေးကြတယ်။ ဘတ် မရိုက်ထားဘူးဆိုရင် ထိုင်းမှာနေထိုင်ခွင့် စာရွက်စာတမ်း ဘာမှမရှိဘူးဆိုရင်တော့ တော်တော် နည်းနည်း အခက်အခဲကြုံတယ်။ ဘာကြောင့်ဆိုတော့ တချို့ သူဋ္ဌေးတွေလည်း ခေါ်လို့မရဲဘူးလေ။ 

အထောက်အထားတွေ မပြည့်စုံဘူးဆိုရင် ဘယ်သူမှ မခေါ်ရဲဘူးလေ။ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကလည်း ဝင်လာတာ များတယ်ဆိုတော့ သူဋ္ဌေးတွေ အထူးသဖြင့် ပန်းရံသမားတွေ စီးပွားရေး ကျနေတဲ့ ပုံစံမျိုးရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသား ၅ သန်းနှင့်အထက် ရှိနိုင်ပြီး အများစုသည် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ၊ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် ပင်လယ်စာ လုပ်ငန်းများတွင် အဓိက လုပ်ကိုင်နေကြသည်။

ထို့ကြောင့် အခြေခံလုပ်ခလစာ နှုန်းထားများ ထပ်မံတိုးမြှင့်ပေးရန် ထိုင်းရှိ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် အဖွဲ့အစည်းများမှ ဆက်တိုက် တောင်းဆိုမှုများ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၃

ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတို့ ဆက်သွယ်ထားသည့် အမ်း - ပဒါန်း ကားလမ်းကို ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်လိုက်ကြောင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)က ထုတ်ပြန်ထားခြင်းကြောင့် အမ်းမြို့ တွင် ဆန်အခက်အခဲရှိလာနိုင်သည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ယခင်က အမ်းမြို့ဒေသခံများသည် မြောက်ဦးနှင့် ကျောက်တော်မြို့နယ်မှတဆင့် ဆန်ကို ဝယ်ယူကြသော်လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ထိုမြို့နယ်များမှ ဝယ်ယူ၍ မရတော့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အမ်း - ပဒါန်းကားလမ်းကို အသုံးပြု၍ မင်းဘူးမြို့မှတဆင့် ဆန်ကို အဓိကတင်သွင်းနေရခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ထိုကားလမ်းကို ပိတ်လိုက်မည်ဆိုပါက အမ်းဒေသခံများအတွက် ဆန်အခက်အခဲ ဖြစ်လာမည်ဟု အမ်းမြို့နယ်၌ ဆန်ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ကိုင်နေသူ ဦးမောင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 AA တပ်ဖွဲ့ မြောက်ဦးကိုထိန်းချုပ်ထားစဉ်

၎င်းက “ခါတိုင်းဆို ကျနော်တို့ဆီက ဆန်တွေဟာ မင်းဘူးဘက်ကနေ သယ်နေရတာ။ ရခိုင်ပြည်ဘက်ကနေလည်း ဆန်က မရဆိုတော့ မင်းဘူးဘက်ကနေပဲ သယ်နေရတာ။ အခုတော့ လမ်းတွေ ပိတ်ထားတယ်လို့ ပြောသံကြားပါ တယ်။ အဲဒီလိုသာ အမှန်တကယ် မသွားရဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့ အမ်းက လူတွေကတော့ စားဖို့သောက်ဖို့ ဆန် ကတော့ လုံးဝကို မရှိတော့ပါ။ ကျနော့်ဆီမှာလည်း အဝင်မရှိရင် ဆန်က စားစရာကို မရှိတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ရေလမ်း၊ ကုန်လမ်းအားလုံးကို နစကမှ ပိတ်ထားသည့်တိုင် အမ်းမြို့နယ်တွင် ဆန်ကို သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဆိုင်ရာများမှတဆင့် တစ်ပတ် ၁ ကြိမ်သော် လည်းကောင်း၊ ၂ ပတ် ၁ ကြိမ်သော်လည်းကောင်း အကန့်အသတ်ဖြင့် ဆန်သယ်ယူခွင့် ရှိသည်။

သို့သော် ယခုအခါမှာတော့ AA ဘက်က အမ်းကို ဝင်ရောက်မည့် လမ်းကြောင်းအား ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဆန်အခက်အခဲ ဖြစ်လာနေသည်။

အမ်းမြို့နယ်တွင် အခြေခံလူတန်းစား အများအပြား ရှိသည့်အတွက် ဒေသတွင်း ဆန်ပြတ်လပ်မှု မဖြစ်ပေါ်စေရန် ဆန်ရောင်းချသူများနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများမှ ဆန်ကို အကန့်အသတ်ဖြင့် ရောင်းချပေးသည့်စနစ်ကို လုပ်ဆောင် ထားကြောင်း အမည်မဖော်လိုသည့် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်နေကြစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့ဆီမှာ လက်လုပ်လက်စားက များပါတယ်။ ဟိုလို မိုးစာရယ်လို့ အဲဒီလိုမျိုး ၁ လတန်သည် ၂ လတန်သည် ဝယ်စားတဲ့သူ မရှိပါဘူး။ တချို့ကျတော့ အလုပ်လုပ်က ပြန်လာပြီးတော့မှ ဆန် ၁ ပြည် အဲဒီလိုမျိုး ဝယ်စားတဲ့သူက များပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အခုဆိုရင် ဆန်ရောင်းသမားရယ်၊ ကျနော်တို့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး အပိုင်း ကနေပြီးတော့ ၁ ရက်ကို ၁ အိမ်ကို ၁ ပြည်ဆို ၁ ပြည်၊ ၂ ပြည်ဆို ၂ ပြည်နှုန်း၊ အိမ်ထောင်စုများတဲ့သူဆို များတဲ့ နှုန်း အကန့်အသတ်နဲ့ အဲဒီလိုပုံစံမျိုးနဲ့ လုပ်ပေးတာပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဝယ်ရပြုရတာ ကားတွေကလည်း အခက်အခဲရှိတယ်။ ဆန်တွေကို ၁ အိမ်ကို ၁ ရက်ကို ၂ ပြည်နှုန်းပုံစံမျိုးနဲ့ အဲဒီလိုပဲ ရောင်းပေးနေတာပါ” ဟု ပြော သည်။

အမ်းမြို့နယ်သည် စပါးစိုက်ပျိုးမှု မရှိဘဲ သီဟိုဋ္ဌ်သီးနှင့် ယာသီးနှံများကိုသာ စိုက်ပျိုးကြသည်ဟု သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုကဲ့သို့ လမ်းကြောင်းကို ပိတ်လိုက်မည်ဆိုပါက ဒေသခံများအတွက် ဆန်ရိက္ခာ လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်ပြီး မိုးရာသီတွင် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် ယခုထက်ပို၍ အခက်ကြုံ သွားနိုင်သည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ဒေသခံများသည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့ကြား လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေ များအရ အမ်းမြို့နယ်တွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပေါ်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်။