CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၉

ပြည်တွင်းရှိ ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်း မြင့်မားနေမှုကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့ရာတွင် ဈေးကောင်း မရရှိသည့်အတွက် တရုတ်၊ ထိုင်း နိုင်ငံနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ကြက်သွန်တင်ပို့မှုများ ရပ်နားထားသည်ဟု နယ်စပ်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြည်တွင်းတွင် ကြက်သွန် တစ်ပိဿာလျှင် ၁၅၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ရှိနေသော်လည်း ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာတွင် ထိုဈေးနှုန်း အတိုင်း ပြန်လည်မရရှိသည့်အတွက် တင်ပို့မှုကို ရပ်နားထားပြီး ဈေးကောင်း ရရှိမည့်အချိန်ကို စောင့်ဆိုင်းနေသည်ဟု မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှ ကုန်သည် ဦးအောင်နိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်နိုင်က “ကြက်သွန်က လုံးဝကို ဒီမှာ ပို့တာ မရှိပါဘူး။ ဒီရက်ပိုင်းထဲမှာပါ။ တစ်လလောက် ရှိမယ်။ ဒီမှာ ကြက်သွန် တစ်ပိဿာ ၄၀၀၊ ၅၀၀ ဝန်းကျင် ၆၀၀၊ ၇၀၀ ရတဲ့အချိန်မှာ ပို့လို့ အဆင်ပြေတယ်ပေါ့။ အခု ၁၅၀၀၊ ၂၀၀၀ နီးပါး ဖြစ်သွားတဲ့ အချိန်မှာ ဟိုဘက်မှာ အရင်တိုင်းပဲ ၄၀ (ကာတာငွေ) ပေါ့။ ၁ ကီလို ၃၀၊ ၄၀ (ကာတာငွေ) အဲလိုပေါ့။ ဟိုဘက်မှာ တူတူပါပဲ ပြောင်းလဲမှု မရှိပါဘူး။ ဒီဘက်မှာ ဈေးတက်သွားပြီ အဲလိုမျိုး မကိုက်တာ။ ကျနော်တို့ ဈေးကောင်းရဖို့ စောင့်နေရမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီများ သယ်ဆောင်နေစဉ်

ပြည်တွင်းတွင် ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းများသည် လက်ရှိ၌ တစ်ပိဿာလျှင် ၁၆၅၀ ကျပ် ဈေးနှုန်းရှိနေပြီး ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လမှာတော့ ကျပ် ၂၀၀၀ အထိ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် တရုတ်၊ ထိုင်းနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့က မြန်မာ့ကြက်သွန်ဝယ်ယူမှုကို လျှော့ချဝယ်ယူလာခြင်း၊ ဝယ်ယူမှု ရပ်နား ခြင်းများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

ပြည်ပသို့ ကြက်သွန် တင်ပို့မှုများ ရပ်နားထားခြင်းကြောင့် ပွဲရုံများနှင့် ကုန်စည်ဒိုင်များတွင် ကြက်သွန်ကုန်ကားများ အစီးရေ ၂၀ နီးပါး ရောက်ရှိလာသော်လည်း ဝယ်ယူသူမရှိကြောင်း ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။

ကြက်သွန်ကို အဓိက စိုက်ပျိုးသည့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတွင်လည်း ယခုအချိန်တွင် ကြက်သွန်လာရောက်ဝယ်ယူမှု မရှိဘဲ အရောင်းအဝယ်အေးနေသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးဇော်ဌေးက ပြောသည်။

ဦးဇော်ဌေးက “ပွဲစားတွေ သူတို့ဝယ်ထားတဲ့ ကြက်သွန်တွေက ထွက်လမ်းပိတ်နေတယ်လို့ ကြားတာပဲ။ အဲလို ထွက်ပေါက် ဝင်ပေါက်တွေရော မကောင်းဘူး အဲလိုကြားတယ်။ ထွက်ပေါက် ဝင်ပေါက် မရှိတော့ တောတွေမှာလည်း ဝယ်သူမရှိဘူး အဲလိုဖြစ်နေကြတယ်။ အဲလိုရပ်ထားတော့ ကျနော်တို့ အရောင်းအဝယ် အေးတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန် ပြည်ပတင်ပို့မှုကို ရပ်နားထားသော်လည်း ကြက်သွန်နီကို ဝယ်ယူသိုလှောင်ပြီး ဈေးကောင်းရရှိအောင် စောင့်ဆိုင်းနေကြသည့် တောင်သူများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၈

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး ပဲ၊ ပြောင်းနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများကို တင်ပို့သည့်အခါ အမေရိကန် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းဝယ်ကြရန် ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနမှ မူဝါဒ သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ယင်းကုန်စည်များ တင်ပို့ မှု ထိခိုက်နိုင်သည့်အပြင် နှောင့်နှေးမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းနှင့် ငွေလဲကောင်တာများတွင် ဝယ်ယူရသည့် ဈေးနှုန်း ကွာဟချက်ကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ကိုင်သူများအတွက် အရှုံးဖြစ်ပေါ်နေသည့်အတွက် ကုန်စည်မပို့တော့မည့်သူများရှိလာနိုင်ပြီး တောင်သူများဆီမှ ဈေးနှိမ်ဝယ်ယူမှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟိုဌာနမှ တာဝန်ခံ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးနေဝင်းစိုးက “သူက သတ်မှတ်ထားတာ ၁၈၅၀ အပြင်မှာက ၂၀၀၀ ကျော်နေတာ။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်ဗျာ ဒေါ်လာဝယ်ရသည် ဖြစ်စေ၊ မဝယ်ရဘဲနဲ့ ဟိုဘက်က တိုက်ရိုက် ဒေါ်လာနဲ့ ပေးချေလို့ ဒီဘက်ကိုပဲရောက်ရောက် အပြင်မှာက ၂၀၀၀ ကျော်နေ တယ်။ သူတို့ သတ်မှတ်ထားတာ ၁၈၅၀ ဆိုတော့ ပို့ကုန်သမားက ရှုံးနေပြီးသားပဲ ပြောချင်တာက။ ၁ ဒေါ်လာကို ၂၀၀ ပတ် ဝန်းကျင် ရှုံးနေပြီးသားပဲလေ။ ဒီအရှုံးကို ကာမိအောင် သူတို့ ဘာလုပ်မလဲ Export သမားတွေက။ ဘာလုပ်မလဲဆိုတော့ ၂ ချက် ရှိတယ်။ တော်ပါပြီကွာ မပို့တော့ပါဘူးဆိုတာ ဖြစ်ရင်ဖြစ်မယ်။ ရသလောက်အမြတ်လေးနဲ့ပဲ ဘယ်လောက်ပဲ မြတ်မြတ် ပါးပါးလေးပဲ မြတ်မြတ် တင်တော့တင်အုံးမှာပဲဆိုပြီးတော့ လုပ်ရင်လည်း ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတော့ ၁ ဒေါ်လာကို ၂၀၀ နီးပါး လောက် ရှုံးနေပြီးသားဖြစ်တယ်။ ဒါကို တောင်သူဆီက ဈေးနှိမ်ဝယ်ဖို့ ရှိတယ်လေ။ တောင်သူအကျိုးအမြတ် နည်းသွားမယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပ ပို့မည့် ကုန်များတင်ဆောင်လာသော ကုန်ကားများ

မူလက ပဲ၊ ပြောင်းနှင့် ဆီထွက်သီးနှံ ဈေးနှုန်းများသည် ယွမ်(တရုတ်ငွေ)ဈေးနှုန်း၊ ဘတ်(ထိုင်းငွေ)ဈေးနှုန်းတို့ဖြင့် တွက်ချက်ပြီး ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေကြရာမှ ယခုတွင် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း သတ်မှတ်၍ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ရမည်ဟု စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက သတ်မှတ်လိုက်သည်။

ထို့နောက် ကုန်သွယ်ရာတွင် ပေးချေကြရမည့် ငွေကြေးကို ကြိုက်နှစ်သက်သည့် ငွေကြေးနှင့် ကုန်သွယ်၍ ရသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်ကိုတော့ ဒေါ်လာဖြင့် ပေးချေရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ယွမ်ငွေနှင့် ဒေါ်လာကြား ဈေးနှုန်း ကွာဟချက်၊ ဘတ်ငွေနှင့် ‌ဒေါ််လာကြားကွာဟချက်များကြောင့် ကုန်သည်များအတွက် အခက်တွေ့စေကြောင်း သိရသည်။

ကုန်သည်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့အတွက် အကျိုးအမြတ် ကျန်ရှိစေရန် ပြည်ပသို့ ကုန်စည်တင်ပို့သည့်အခါ ပြည်တွင်းရှိ တောင်သူများထံတွင် ဈေးနှုန်း နိမ့်ချ၍ ဝယ်ယူကြမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ဈေးနှုန်းနိမ့်ချ ဝယ်သည့်အခါမှာ တောင်သူများ နစ်နာနိုင်ကြောင်း မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက ပြောသည်။

ဦးမင်းသိန်းက “သူတို့ကလည်း အခြေအနေကို ကြည့်နေတယ်။ ဒေါ်လာနဲ့ သွားမယ်ဆို အောက်မှာ ဈေးချဝယ်မယ်။ ပဲတို့၊ ပြောင်းတို့၊ နှမ်းတို့ သူတို့ ဈေးချဝယ်မယ်။ သူတို့က ကိုက်ရင်တင်မယ်၊ မကိုက်ရင်မတင်ဘူး၊ ရပ်လိုက်မယ်။ အကျိုးအမြတ်ရှိမှ သူတို့ဝယ်မှာဆိုတော့ ဘာလုပ်ရမလဲ ဗမာပြည်တွင်းမှာ စောစောကပြောတဲ့ ပဲတို့၊ ပြောင်းတို့၊ ဆီထွက်သီးနှံတို့ကို ယခင်ဈေး ထက် ဈေးချဝယ်မှ သူတို့ကိုက်မှာ။ အကျိုးအမြတ်ရမှတင်မယ် မရရင် မတင်ဘူး ကုန်သည်ဆိုတဲ့သဘောက ဒါပဲလေ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လက ထိုင်းနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် တရုတ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးများတွင် ဘတ်နှင့်ကျပ် တိုက်ရိုက်၊ ယွမ်နှင့်ကျပ် တိုက်ရိုက်ဖြင့် ရောင်းဝယ်ကြရန် သတ်မှတ်ခဲ့သော်လည်း ယခုအခါမှာတော့ ဒေါ်လာဖြင့် ပြောင်းလဲ သတ်မှတ် လာခဲ့သည်။

ပြောင်းဖူးစိုက်ခင်း

ယခင်က ယွမ်ငွေ၊ ဘတ်ငွေတို့ဖြင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေသည့် ပြောင်းတင်ပို့မှုသည်လည်း လက်ရှိ ဒေါ်လာဈေးနှုန်း သတ်မှတ်လိုက်သည့်မူဝါဒ အပြောင်းအလဲကြောင့် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ အဆိုပါ မူဝါဒ တည်ငြိမ်သည့်အချိန်ကို စောင့်ကြည့်နေကြကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက “ဒီလိုပဲ မူဝါဒတစ်ခု ပြောင်းလဲတဲ့ အချိန်မှာတော့ နည်းနည်းတော့ အခက်အခဲ ရှိတာပေါ့။ မူဝါဒတစ်ခု ပြောင်းလဲတဲ့ အခါမှာတော့ တည်ငြိမ်မှုရှိအောင်တော့ စောင့်ရမှာပေါ့။ အချိန်တော့ ယူရလိမ့်မယ် အဲဒါတော့ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ပဲ၊ ပြောင်းနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများ တင်ပို့မှုမှ ရရှိထားသည် နိုင်ငံခြားငွေများကို ၄၅ ရက်အတွင်း ပြည်တွင်းဘဏ် များ၌ ကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်သွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လဲလှယ်သည့်အခါမှာတော့ ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် ၁၈၅၀ ကျပ်ဖြင့် လဲလှယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းကို ဗဟိုဘဏ်က ၁၈၅၀ ကျပ် သတ်မှတ်ထားသော်လည်း အပြင်ဈေးကွက်တွင် ၂၂၀၀ ကျပ်နီးပါး ဈေးနှုန်း ပေါက်နေသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇

ပြည်တွင်းတွင် SKD စနစ်ဖြင့် မော်တော်ကား ထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေသည့် နာမည်ကြီး အမှတ်တံဆိပ် တစ်ခုဖြစ်သည့် ဆူဇူကီး ကားစက်ရုံသည် ပြည်ပမှ မော်တော်ကား အစိတ်အပိုင်းတချို့ တင်သွင်းရ ခက်ခဲမှုကြောင့် ယာယီရပ်နားသွား ကြောင်း မော်တော်ကားထုတ်လုပ် ရောင်းချသူများထံမှ သိရသည်။

SKD ကားစက်ရုံ ဆူဇူးကီးသည် လတ်တလောတွင် ယာယီသာ ရပ်နားသွားခြင်းဖြစ်ပြီး ပိတ်သိမ်းခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီး မော်တော်ယာဉ် ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းမင်းမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ဦးမင်းမင်းမောင်က “ယာယီပဲ ပိတ်တာ၊ ပိတ်မသိမ်းဘူး။ ယာယီခဏရပ်တာ။ ပိတ်သိမ်းတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ခဏရပ်တာ။ ပိတ် သိမ်းတယ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ ခဏရပ်တာ” ဟု ပြောသည်။

ကားတင်သွင်းခွင့် ပါမစ် ပိတ်ထားသော်လည်း ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေသည့် SKD မော်တော်ယာဉ်များအတွက် လိုအပ်သည့် အစိတ်အပိုင်းများကို တင်သွင်းခွင့် ပြုထားကြောင်း သိရသည်။

ယခု ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေသည့် ဆူဇူကီးကားစက်ရုံ ယာယီရပ်နားသွားရခြင်းသည် မော်တော်ကားဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းများကို ပြည်ပမှတင်သွင်းရာတွင် အခက်အခဲ ရှိနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးအောင် ပြည့်စုံက ပြောသည်။

ဆူဇူကီး ကားထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေစဉ်

ဦးအောင်ပြည့်စုံ က “ကျနော်တို့ အခုသိရသလောက်က ဆူဇူကီးက ဒီကနေပြီးတော့ ပြည်ပကနေ အစိတ်အပိုင်းတွေ တင်သွင်း ပြီးတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကားထုတ်လုပ်နေတယ်။ ထုတ်လုပ်နေတဲ့အခါမှာ သူတို့ တင်သွင်းဖို့ အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့ ပတ်သတ်ပီးတော့ အခက်အခဲ ဖြစ် တယ်ပေါ့နော်။ အခက်အခဲ ဖြစ်တာမျိုး ကြားရတယ်။ အဲလိုကြားရတဲ့အတွက် သူတို့ကနေပြီးတော့ စက်ရုံကို ယာယီ ကား ထုတ်လုပ်မှုကို ရပ်နားလိုက်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကိုပဲ ကျနော်တို့ အတည်ပြုနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် SKD စနစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်သည့် မော်တော်ကား အမှတ်တံဆိပ်များစွာ ရှိသည့်အနက် ဆူဇူကီးသည် ရောင်းအား အကောင်းဆုံးနှင့် နာမည်ရှိပြီးသား အမှတ်တံဆိပ် တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု မော်တော်ကား ရောင်းဝယ်သူများထံမှ သိရသည်။

ယခုလို ဆူဇူကီးကားစက်ရုံမှ ပြည်တွင်း ကားထုတ်လုပ်မှုကို ယာယီရပ်နားလိုက်သော်လည်း ကားဈေးကွက်အပေါ် ကြီးမားစွာ ပြောင်းလဲစေနိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆူဇူကီး ကားထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေစဉ်

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံမှာ SKD စနစ်နဲ့ ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်တဲ့ မော်တော်ကားတွေ အများကြီး ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ပြောမယ်ဆိုရင် ၁၀ ခုထက်မနည်း ရှိတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ဆူဇူကီးကတော့ ရောင်းအားအကောင်းဆုံး Brand တစ်ခု ဖြစ်တယ်။ ပြည်တွင်းမှာ လည်း နာမည်ရှိပြီးသာ Brand တစ်ခု ဖြစ်တယ်။ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ဝယ်လိုအားရှိနေတဲ့ Brand တစ်ခုက ရုတ်တရက်ကြီး ရပ်လိုက်တော့ ကျနော်တို့ ဝယ်လိုအားနဲ့ ရောင်းလိုအားပေါ်မှာ သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ဈေးနှုန်း အပြောင်း အလဲ ဆိုတာကလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန်ဈေးထက် ကားလက်ဝယ် ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ သူတွေ၊ တကယ်လိုချင်တဲ့ သူတွေ က ဈေးပိုပြီးတော့ ပေးတာမျိုး၊ ဝယ်တာမျိုး အဲတော့ ကားဈေးကွက် အတက်ဘက်မှာ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော် တို့ တချက် ပြန်ပြီးတော့ စဉ်းစားရမှာက ဆူဇူကီးက အမြဲတမ်း ပိတ်လိုက်တာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ယာယီပိတ်သိမ်းတယ်ပဲ သတင်း ထွက်လာတော့ ဒီကားတွေ ပြန်ထွက်လာရင် ဒီဈေးနှုန်းက ဘယ်လောက်ထိ အတက်ဈေးမှာ ရှိနေမှာလဲ။ အဲတော့ တကယ်လို အပ်တဲ့သူက အတက်ဈေးနဲ့ ဝယ်ကောင်း ဝယ်နိုင်တယ်။ အရမ်းကြီး အများကြီး ဝယ်တာမျိုး ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် အပြောင်းအလဲ သိပ်ကြီးကြီးမားမားကြီး ဈေးကွက်ကို ရိုက်ခက်စရာ မရှိဘူးလို့ သုံးသပ်လို့ ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် SKD စနစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်နေသည့် ကားကုမ္ပဏီတချို့တွင် နိုင်ငံခြားငွေ ဝယ်ယူရခက်ခဲခြင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ၏ ကားမူဝါဒများကြောင့် ထုတ်လုပ်မှု နှောင့်နှေးနေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအခက်အခဲကို မဖြေရှင်းနိုင်ပါက နောက်ထက် ထုတ် လုပ်မှု ရပ်တန့် သွားနိုင်သည့် အခြေအနေများ ရှိနိုင်ကြောင်း မော်တော်ကား ရောင်းဝယ်သူများနှင့် ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ များက ခန့်မှန်းနေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၅

မီဒီယာများအနေဖြင့် သတင်းအင်တာဗျူး မေးမြန်းသည့်အခါများတွင် ယင်းမေးမြန်းမှုအတွက် အင်တာဗျူး မေးမြန်းခံရသည့် ပညာရှင်ကို အခကြေးငွေ ပေးဆောင်ရမည်ဟု ပညာရှင်တစ်ချို့၏ ပြောဆိုမှုများနှင့် တောင်းခံမှု များ ရှိကြောင်းကို တွေ့ရသည်။

မီဒီယာနှင့် သတင်းအင်တာဗျူးခြင်းသည် မိမိသိထားသည့် ကိစ္စရပ်ကို အများပြည်သူအကျိုးအတွက် သိရှိအောင် ပြန်လည်မျှဝေခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် အခကြေးငွေယူသည့်ကိစ္စသည် မဖြစ်သင့်ကြောင်း မူဆယ်ဆန်စပါး ကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တောင်သူနဲ့ကုန်သည်ကြားမှာ အချက်အလက် မျှဝေတဲ့ပုံစံမှာ အခကြေးငွေယူပြီးတော့ ပညာရှင်တွေက တောင်းဆိုတယ် ဘာညာဆိုတာက မဖြစ်သင့်တဲ့ ကိစ္စတစ်ခုလို့ အန်ကယ်ကတော့ မြင်ပါတယ်။ အန်ကယ်တို့ ကုန်သည်တွေအနေနဲ့ ဖြစ်နေတဲ့အဖြစ်အပျက်တွေ၊ လက်ရှိမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို အန်ကယ်တို့က သိတယ်။ ဒါပေမယ့် အန်ကယ်တို့ တစ်ယောက်တည်း သိနေရုံနဲ့ မပြီးဘူး။ အများသိအောင်ဆိုပြီးတော့ အန်ကယ် တို့က မီဒီယာကတဆင့် အခုလို ပြောကြားရခြင်းဖြင့် အားလုံး အလုံးစုံဖြစ်နေတဲ့ ကိစ္စတွေ၊ စီးပွားရေး အခြေအနေ တွေ၊ သွားလာလှုပ်ရှား လုပ်ကိုင်နေရတဲ့ပုံစံတွေကို အားလုံးကို မျှဝေတဲ့သဘောနဲ့ မီဒီယာကတဆင့် အန်ကယ် တို့က ဖြေကြားရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အန်ကယ်တို့က မီဒီယာနဲ့ ဖြေကြားရခြင်းကို အင်မတန်မှ နှစ်သက် ကျေနပ်ပါတယ်လို့ အန်ကယ်က ပြောချင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုလို အင်တာဗျူးမေးမြန်းသည့်အခါ မီဒီယာသမားများအနေဖြင့် အခကြေးငွေများ ပေးဆောင်လေ့ မရှိကြောင်း နှင့် ပညာရှင်အစစ်အမှန်များက တောင်းခံလေ့ မရှိကြောင်း၊ အဖွဲ့အစည်းနှင့် တချို့သော ပညာရှင်များသာ အခကြေးငွေ ယူလေ့ရှိသည်ဟု ဝါရင့်သတင်းသမားတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဲဒါတော့ လူတစ်ဦး အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုချင်းစီပေါ်မှာပဲ မူတည်တယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ မီဒီယာသမားတွေက အင်တာဗျူးရဖို့ ငွေပေးကျင့် မရှိဘူးပေါ့လေ။ တချို့ကျတော့လည်း သူတို့က ပညာသင်ထားတယ်။ သူတို့ရဲ့ ပညာ ဂုဏ်၊ ပညာမာန်နဲ့ အဲလိုမျိုး တောင်းတာရှိတယ်။ အရင်တုန်းက တစ်ခါအင်တာဗျူးရင် သူတို့ကို စာမူခ ပေးရမယ် ဆိုတဲ့ စာရေးဆရာလည်း ရှိခဲ့ဖူးတယ်။ စီးပွားရေးသမားတွေ မကဘူး။ အဲ စာရေးဆရာက ဝန်ကြီးတောင်ဖြစ်နေပြီ။ တချို့လည်း ရှိတဲ့လူရှိတယ် ဥပဒေ ပညာရှင်တွေပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် များသောအားဖြင့်တော့ ပညာရှင်တွေပေါ့ လေ၊ ပညာရှင်ဆန်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အများစုတော့ ဒါက ဟောပြောပွဲလည်း မဟုတ်ဘူးပေါ့နော် အများပြည်သူ သိအောင် ပြန်လည်ဝေငှတာဖြစ်တဲ့အတွက် များသောအားဖြင့်တော့ တောင်းလေ့တောင်းထ မရှိကြပါဘူး။ တောင်းတဲ့လူ တကယ်ရှိကောင်း ရှိနိုင်တယ်။ ပညာရှင်စစ်တွေကတော့ အများပြည်သူ အကျိုးစီးပွား အလို့ငှာ တောင်းတာမျိုးတော့ မရှိဘူးပေါ့လေ။ တောင်းတဲ့လူ ရှိတော့ ရှိတယ် အဖွဲ့အစည်းတွေမျိုးပေါ့ ဒါတော့” ဟု ပြောသည်။

သတင်းထောက်များမှ အင်တာဗျူးမေးမြန်းနေစဉ်

ဒါ့အပြင် သတင်းဌာနများအနေဖြင့် အခကြေးငွေဖြင့် ဖြေကြားသည့် ပညာရှင်များနှင့် အလုပ်မလုပ်ဘဲ အကူအညီပေးသည့် ပညာရှင်များနှင့်သာ မေးမြန်းသင့်သည်ဟု အဆိုပါသတင်းစာဆရာက ဆက်ပြောသည်။

“ပညာရှင်ဆိုတာလည်း ဒီတစ်ယောက်တည်း ရှိတာမှ မဟုတ်တာကိုး။ တကယ်တမ်း ပညာရှင် စစ်မှန်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက အဲလိုမျိုး အလုပ်လုပ်လေ့ မရှိပါဘူး။ သတင်းဌာနတွေအနေနဲ့ကတော့ ဒီသတင်းတစ်ပုဒ် တည်ဆောက်ဖို့ အဲလိုမျိုး ငွေကြေး မသုံးစွဲနိုင်ဘူးဆိုတာက အမှန်ပေါ့လေ။ ပြည်တွင်းမှာ ဘာမှ ရှိတာမှ မဟုတ်တာကိုး။ ဆိုတော့ ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့မှ စတူဒီယို အခန်းထဲမှာ Debate တို့ စကားပြောတဲ့အခါမျိုးမှာ ဉာဏ်ပူဇော်ခ ပေးတဲ့သဘောမျိုးပေါ့ အဲဒါကလည်း တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် မတူကြပါဘူး။ တချို့ကလည်း ကောင်းကောင်းလေးပေးပြီး တချို့ကျလည်း ၂၀၀၀၊ ၃၀၀၀ ပေးတဲ့အဖွဲ့လည်း ရှိတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ဒါကတော့ အများစုကတော့ ဘာမှ မပြောကြပါဘူး။ အသွားအပြန် အကြိုအပို့ စီစဉ်ပေးတယ်ဆိုရင် အားလုံးက အဆင်ပြေတဲ့ သဘောမျိုးပဲလေ။ တချို့ကြတော့ ငါ့ကို လာခေါ်ရင် ၁၅ မိနစ်ပြောရင်၊ နာရီဝက်ပြောရင် ဘယ်လောက်ပေးရမယ် ဆိုပြီးတော့ ကြေးသတ်မှတ်ခံရတဲ့သူလည်း ရှိတာပေါ့။ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု မတူကြဘူးပေါ့လေ။ ဌာနအနေနဲ့ ငွေကြေး မတတ်နိုင်ကြဘူးဆိုတော့လည်း အဲလိုလူမျိုးတွေနဲ့ အလုပ်မလုပ်ဘဲနဲ့ တကယ့် ကူညီတတ်တဲ့သူတွေကို ရှာဖွေပြီး တော့ မေးသင့်တယ်ထင်တယ်” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ဒါ့ထက် ပညာရှင်များကို မီဒီယာသမားများက သတင်းအင်တာဗျူး မေးမြန်းခြင်းသည် ယင်းပညာရှင်၏ လေ့လာ ထားသည့် ပညာများကို အခမဲ့ ယူသုံးနေသည့် သဘောဟုလည်းကောင်း၊ ယင်းပညာရှင်၏ပညာကို အသုံးချနေ သည့် သဘောဟူ၍လည်းကောင်း ပြောဆိုသုံးသပ်မှုများလည်း ရှိသည်။

ယင်းပြောဆိုချက်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ပညာရှင်တစ်ဦးက “အမှန်တော့ မီဒီယာ ကို ဖြေတဲ့ဟာက ပညာရပ်ပိုင်း သိပ်ပြီး ထဲထဲဝင်ဝင် မပါပါဘူး။ အများနားလည်အောင် ပြောပေးရတာပေါ့ နော်။ ဆိုတော့ အမှန်ကတော့ ဒါက ဝန်လေးတဲ့ ကိစ္စလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ တကယ့်ပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ပရောဂျက် ကြီး တစ်ခုကို လုပ်ရရင်တော့ တစ်မျိုးပေါ့လေ။ ဒီအင်တာဗျူး ဖြေတာလောက်တော့ ကိုယ့်ပါစင်နယ် အမြင်ပေါ့ နော် ဆိုတော့ ဒါက ဘာမှမလိုပါဘူး။ ဒါက knowledge Sharing ပဲ။ တချို့ဟာတွေကလည်း ကိုယ်က ကောင်းစေ ချင်လို့ ပြောတယ် ဒါပေမယ့် ကိုယ်တိုက်ရိုက် ပြောရတာ သိပ်အဆင်မပြေဘူးဆိုရင် မီဒီယာကို ပြောရတာ ပိုပြီး တော့တောင် အဆင်ပြေသေးတယ် ကိုယ်ကတော့ အဲလိုပဲ ခံယူတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခကြေးငွေယူ၍ သတင်းမီဒီယာများကို အင်တာဗျူးဖြေကြားပေးသည့် ပညာရှင်များသည် အနည်းငယ်သာ ရှိကြောင်း၊ သို့သော် တချို့သော စီးပွားရေးပညာရှင်များ၊ ရှေ့နေများ၊ စာရေးဆရာများနှင့် ဘုန်းကြီးများသည် အခကြေးငွေပေးဆောင်မှသာ အင်တာဗျူးဖြေကြသည်ဟု သတင်းမီဒီယာသမားများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၄

တရုတ်နှင့် ထိုင်းနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ယွမ်နှင့် ဘတ်တို့ဖြင့် တိုက်ရိုက်ပေးချေခွင့်ရှိသော်လည်း ဆန်၊ ပဲ၊ ပြောင်းနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများကို အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေးနှုန်းဖြင့် တွက်ချက်ပြီး ဗဟိုဘဏ်သို့ ပို့ကုန်ရ ငွေ အားလုံးကို ဒေါ်လာဖြင့် ဇူလိုင် ၁ ရက်နေ့မှ စတင်အပ်နှံရမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်က ညွှန်ကြားထားကြောင်း ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်နှင့် ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြောင်းတစ်တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၃၆၀ ဈေးနှုန်းဖြင့် ဗဟိုဘဏ်သို့ အပ်နှံရမည်ဖြစ်ပြီး ဗဟိုဘဏ်က ကုန်သွယ်ခွန် ၂ ရာခိုင်နှုန်းကို နှုတ်ယူကာ ကျန်ရှိသည့် ငွေကို တစ်ဒေါ်လာ မြန်မာငွေ ၁၈၅၀ နှုန်းဖြင့် ပြန်လည်ထုတ်ပေးမည်ဟုမြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပြောင်းဆို နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ်ထားတာ တစ်တန်ကို ဒေါ်လာ ၃၆၀ လို့ သတ်မှတ်ထားတယ်။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဟိုဘက်ကို ၄၀၀ နဲ့ ရချင်ရ ၅၀၀ ဈေး ရချင်ရ အဲဒါ သူစိတ်မဝင်စားဘူး။ သူကတော့ တစ်တန်ရောင်းတိုင်း ၃၆၀ သတ်မှတ်ထားတယ်။ အဲဒီ ၃၆၀ အောက် ရောက်ပြီးတော့ ၃၃၀ တွေ၊ ၃၄၀ တွေ၊ ၃၅၀ တွေရောက်လည်း သူက ၃၆၀ သတ်မှတ်တယ်။ မင်း တစ်တန် ရောင်းချင်ရင် ငါ့ရဲ့ ဗဟိုဘဏ် ထဲကို ၃၆၀ လာထည့်။ ၁၀ တန်ရောင်းချင်ရင် ဒေါ်လာ ၃၆၀၀၊ တန် ၁၀၀ ရောင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာ ၃၆၀၀၀။ အဲလိုပေါ့နော် သူ့ဟာသူ တန်တစ်ထောင်ရောင်းချင်၊ တန်တစ်သောင်းရောင်းချင်ရင် သူနဲ့ သတ်မှတ်တဲ့ဟာတွေ ဒေါ်လာတွေ မင်း ငါတို့ရဲ့ ဗဟိုဘဏ်ထဲကို လာထည့်လိုက်။ ပြီးတော့မှ ၂ ရာခိုင်နှုန်း သူဖြတ်ယူထားလိုက်မယ်။ တစ်တန်ကို ၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ၇ ဒေါ်လာနဲ့ ဒသမ ၂ ဆင့်ပေါ့ သူက ယူထားမယ်။ ကျန်တဲ့ ဒေါ်လာ ၃၅၂.၈ ဒေါ်လာကို အမြှောက် ၁၈၅၀နဲ့ မြန်မာငွေတွေ ပြန်ပေးမယ်” ဟု ပြောသည်။

ကုန်သည်များက အမေရိကန်ဒေါ်လာဖြင့် ဗဟိုဘဏ်သို့ အပ်နှံရသည့်အတွက် ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ် ထားသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းနှင့် အပြင်တွင် ရောင်းချနေသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းများသည် ကွာခြားမှု ရှိနေ သည့်အတွက် ကုန်သည်များအနေဖြင့် အရှုံးနှင့်သာ ကြုံတွေ့ရမည့် အခြေအနေရှိသည်ဟု ကုန်သည် များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ကုန်သည်များက ယင်းငွေကြေးကွာဟချက်များကိုပါ ထည့်တွက်ပြီး တောင်သူများထံ ကုန်စည်ဝယ်ယူရမည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တောင်သူများရရှိမည့် ကုန်စည်ဈေးနှုန်းများ လျော့နည်းသွားမည် ဖြစ်သည်ဟု ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက ဆက်ပြောသည်။

“ကိုယ်က အပြင်မှာ ၂၂၀၀၊ ၂၁၀၀ နဲ့ဝယ်၊ သူ့ကိုထည့်ပြီး တစ်ဒေါ်လာကို ဘယ်လောက်ကွာသွားလဲ ဆိုတော့ ၂၅၀ နဲ့ ၃၅၀ ကြား ကွာသွားပြီ။ ၃၀၀ နဲ့ တွက်လိုက်လို့ရှိရင် ၃၆၀ သွင်းရမယ်ဆိုကတည်းက ၁ သိန်းနဲ့ ၈ ထောင် ရှုံးသွားပြီ။ ဒေါ်လာဝယ်ပြီးတော့ တစ်တန်ရောင်းလိုက်တိုင်းကို ၁ သိန်းနဲ့ ၈ ထောင် ရှုံးနေပြီ။ အဲတော့ အဲဒီ ၁ သိန်းနဲ့ ၈ ထောင်ကို ဘယ်လို ပြန် Cover လုပ်မလဲဆိုတော့ ထိုင်းကို ရောင်း ရောင်း ဘယ်ကိုရောင်းရောင်း အဲဒီကုန်ကျစရိတ်ကို ထည့်ရပြီ။ ကုန်ကျစရိတ်ကို ထည့်ပေါင်းပြီးတော့မှ အရင်တုန်းက တောင်သူတွေက ပြောင်းတစ်ပိဿာကို ၁၁၀၀ ပေါက်နေတယ်။ အခု ၁၁၀၀ ပေးလို့ မရဘူး။ ၉၅၀ ပဲ ပေးတော့မယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီလို ဒေါ်လာကို အပြင်ကနေ ဝယ်ပြီးတော့ ဘတ်ကနေဒေါ်လာ၊ ကျပ်ကနေ ဒေါ်လာ၊ ဒေါ်လာကနေမှ ဗဟိုဘဏ်ကို ပြန်သွင်း၊ ဗဟိုဘဏ်ကနေ ၁၈၅၀ နဲ့ ပြန်ထွက်လာတဲ့ ကွာဟချက်ကို ကုန်သည်တွေက အရှုံးတွေနဲ့ ကုန်ကျစရိတ်အနေနဲ့ ထည့်တွက်ပြီးတော့မှ တောင်သူတွေဆီကနေ ဝယ်တဲ့အဆင့် ဖြစ်သွားမယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင်လည်း ပဲ၊ ပြောင်းနဲ့ ဆီထွက်သီးနှံတွေကို ပြည်ပနိုင်ငံတွေထံ နယ်စပ်ကတစ်ဆင့် တင်ပို့ ရောင်းချမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာတစ်မျိုးတည်းဖြင့်သာ တင်ပို့ခွင့်ပြုရေး ဆောင်ရွက်သွားဖို့ ညွှန်ကြားထားကြောင်း မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပဲမျိုးစုံရယ်၊ ပြောင်းရယ်၊ ဆီထွက်သီးနှံကို အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ သွားပြီးတော့ ကျန်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း မှန်သမျှကို ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ငရုတ်သီး၊ ကြက်သွန်၊ ရော်ဘာ တွေကို ယခင်အတိုင်း ယွမ်ငွေနဲ့ သွားတာကို ကျနော်တို့ တွေ့ရှိရပါတယ်ခင်ဗျာ”ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၌ ယွမ်နှင့် ကျပ်ငွေ တိုက်ရိုက် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ငွေကြေးကွာဟချက် မရှိကြောင်းနှင့် ယခု ဒေါ်လာဈေးနှုန်းဖြင့် သတ်မှတ်၍ ဒေါ်လာဖြင့် ရောင်းဝယ်ရမည်ဆိုပါက ငွေကြေး ကွာဟချက်များစွာ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ကုန်သည်များအတွက် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဟု သိရ သည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဒေါ်လာဖြင့် ဝယ်ယူရောင်းဝယ်စေခြင်းနှင့် ပို့ကုန်ရငွေ အားလုံးကို ဗဟိုဘဏ် သို့ အပ်နှံစေခြင်းသည် နိုင်ငံတော်က ဒေါ်လာကို စုဆောင်းနေသည့် သဘောသက်ရောက်နေပြီး ကုန်သွယ်ရေးအခြေအနေနှင့် ဈေးနှုန်းများကို ကမောက်ကမဖြစ်သွားစေနိုင်သည်ဟု နယ်စပ် ကုန်သွယ် ရေး လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၄

မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူငယ်၊ လူရွယ်များသည် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုသည် ပိုမိုများပြားလာကာ ထိုထဲတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုသည် ကိုဗစ်မဖြစ်ခင် ကာလများကထက် သိသိသာသာ များလာကြောင်း မြန်မာ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့(MOEAF) မှ သိရသည်။

အဓိကသွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြသည့် အလုပ်အမျိုးအစားများမှာ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ၊ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေး တို့ဖြစ်ကြောင်း MOEAF မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ(၁) ဦးပီတာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

MOEAF မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ(၁) ဦးပီတာက “ဂျပန်ကတော့ အဲဒီလောက်ကြီးတော့ မထွက်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဂျပန်က အခုနောက် ပိုင်း ပိုများလာတယ်။ ဂျပန်ကတော့ သိသိသာသာ များလာတယ်။

ဂျပန်က သူက ဂျပန်စာသင်ရတယ်။ ပညာအရည်အချင်း ကလည်း ရှိရတယ်။ ဝန်ဆောင်ခကလည်း နည်းနည်း များတာပေါ့။ ဂျပန်ကတော့ သွားနိုင်တဲ့ အရေအတွက် နည်းတာ‌ပေါ့။ နောက် ဟိုဘက်ကခေါ်တဲ့ အရေအတွက်ကလည်း အဲဒီလောက်ကြီး အများကြီး မရှိဘူး။ ထိုင်းမှာဆိုတာက မြန်မာတွေက သန်းနဲ့ချီရှိတာကိုး။ အဲဒီလိုတော့ ကွာတာပေါ့။ ဂျပန်ကတော့ ဝေးတာကို။
အရင်တုန်းကဆိုရင် ဂျပန်ကို တစ်နှစ်ကို လူ လေး၊ ငါးရာ ပို့ဖို့ တော်တော် ကြိုးစားယူရတာ။ အခုက အေဂျင်စီ တစ်ခုကနေကို လေး၊ ငါးရာလောက် ပို့နေတာ။ အခုဆို ငါးထောင်၊ ခြောက်ထောင် နီးပါးလောက် ရှိသွားပြီ” ဟု ပြောသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံသည် ထိုင်းနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံတို့ထက် လုပ်ခလစာ ပိုမိုရရှိကြောင်း၊ အနိမ့်ဆုံး အခြေခံ လုပ်ခလစာသည် ယန်း ကိုးသောင်း(မြန်မာငွေ ဆယ်သိန်းကျော်) ရရှိကြောင်း MOEAF မှ သိရသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန် ပြင်ဆင်နေသည့် ကိုမင်းခန့်က ၎င်းအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ် လုပ်ကိုင်မည့် အကြောင်းအရင်းအား ယခုကဲ့သို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ

ကိုမင်းခန့်က “အဓိကက ကျနော်တို့ ဒီမှာ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်မားလာမှုရယ်၊ လူငယ်တွေရဲ့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း တွေ ရှားပါးမှု၊ ပြီးတော့ ကျနော်တို့ လုပ်တဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းထက် ရတဲ့လစာတွေက နည်းပါးလာမှုတွေကြောင့် ကျနော်ပြည်ပမှာ ထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတာ။ ဂျပန်နိုင်ငံကို သွားပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတာကျတော့ ဒီမှာကျ တော့ မိတ်ဆွေ အသိတွေလည်း ရှိတယ်လေ။ မလေးရှားတို့ ထိုင်းတို့မှာထက်စာရင် ဂျပန်က လစာပိုပြီးတော့ ကောင်းလို့။ လုပ်ခလစာ အနိမ့်ဆုံးဆိုပြီး သတ်မှတ်ထားတာရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက သွားမယ့်သူဆိုရင် training visa ဆိုရင် အခြေခံလစာ က ယန်း ၁၄ သောင်း၊ ၁၆ သောင်းလောက်ရတယ်။ ဒါဆိုရင် ကျနော်တို့ အခွန်ဘာညာ ပေးပြီးတော့ ကျနော်တို့အတွက် လက်ထဲမှာ ယန်း ၁၂ သောင်းလောက်၊ ၁၁ သောင်းလောက် ကျန်မယ်ဆိုရင် မြန်မာငွေနဲ့ဆို ၁၅ သိန်း ဝန်းကျင်လောက် ကျန် တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီ ၁၅ သိန်း ဝန်းကျင်ဆိုတဲ့ ပမာဏဟာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ လုပ်တာထက်စာရင် ပိုရတယ်။ ပိုရတော့ အိမ်ကိုလည်း များများ ထောက်ပံ့နိုင်မယ်ထင်လို့”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်သည့် အထဲတွင် ထိုင်းနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ အများဆုံး သွားရောက်နေ ကြောင်း MOEAF မှ သိရသည်။

ပွင့်ဖူးအောင်အေဂျင်စီမှ မန်နေ ဂျင်းဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြတ်ဟေမာန်လင်း “တစ်နေ့တစ်နေ့ကတော့ အစ်မကတော့ အဓိကထိုင်းပေါ့။ တစ်နေ့ တစ်နေ့ ဖုန်း call ၂၀၀ လောက် ဖြေရတယ် သိလား။ ဒီလုပ်ငန်း စုံစမ်းတာပေါ့နော်။ အစ်မရဲ့ တယောက်တည်း ဒီဖုန်း တစ်လုံးတည်းကိုပေါ့။ ကျန်တဲ့ အစ်မရဲ့ ရုံးမှာဆိုလည်း ဒီလိုပဲ တောက်လျှောက် ဖြေနေရတာ။ ဒီလိုပဲ ကုမ္ပဏီတိုင်းလိုလိုပေါ့။

သွားဖို့အတွက်ကတော့ အကုန်လုံးက ကြိုးစားနေကြတာပဲ။ တို့နိုင်ငံက အခုစိုက်ပျိုးရေး လုပ်တယ်ပေါ့။ မိုးလေဝသ ဘာညာ အခြေအနေတွေကြောင့်လည်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်လည်း ရှုံးကြတယ်ဆိုတဲ့ အခါကျတော့ နောက်လူတွေက ဘာပဲ အားကိုးစရာ ရှိလဲဆိုတော့ ပြည်ပထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ဖို့ပဲ ရှိတာပေါ့။ သူတို့မှာ ငွေရေးကြေးရေးကျတော့ မတိုးတက်လာ တဲ့ အခါကျတော့ ဒီလိုမျိုး တစ်အိမ်ကို တစ်ယောက်၊ နှစ်ယောက်တွေ သွားဖို့တွေပဲ ကြိုးစားနေကြတာပေါ့။ ပုံမှန်လုပ်ငန်းလေး လုပ်နိုင်တဲ့ဆီကိုပဲ သွားဖို့ လုပ်နေတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့် ပြည်ပသို့ အလုပ်သမား စေလွှတ်မှုများအား ၂ နှစ်ကျော် ရပ်ထားခဲ့ကြပြီးနောက် ယခုနှစ်မှ စတင်ကာ ပြန်လည် စေလွှတ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းမှ လူငယ်၊ လူရွယ်များသည် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု၊ ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှု၊ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှု တို့ကြောင့် ပြည်ပထွက်၍ အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင်း၊ ကျောင်းတက်ခြင်းများ အများအပြား တွေ့ရှိလာရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂

အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ အဓိကထား တင်ပို့နေသည့် မတ်ပဲဈေးနှုန်းသည် ယခုတစ်ပတ်အတွင်း တစ်တန်လျှင် ကျပ် ၁၇ သိန်းအထိ ရရှိလာသည်ဟု ကုန်စည်ဒိုင်နှင့် ပဲပွဲရုံများထံမှ သိရသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ မတ်ပဲ လိုအပ်ချက် မြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ပြည်တွင်း ပဲလက်ကျန် နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် မတ်ပဲဈေးနှုန်းသည် တစ်တန်ကို ၁၇ သိန်းအထိ မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟိုဌာနမှ တာဝန်ခံ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးနေဝင်းစိုးက “၁ တင်းကို ၅၆၀၀၀ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ ၁ တန်ကို ၁၇ သိန်း နီးပါးလောက် ဖြစ်သွားတယ်။ ၁၇ သိန်းနားကို ကပ်သွားပြီ အခုက။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ကဆို ၁၇ သိန်း နည်းနည်းလေးတောင် ကျော်သွားသေးတယ်။ မနေ့ကမှ ၁ တင်းကို ၂၀၀ လောက် ကျသွားတာ။ အဲဒါက ဟိုဘက်က ဝယ်လိုအား ကောင်းနေတာ။ အိန္ဒိယဘက်က ဝယ်လိုအား ရှိနေတာ။ နောက် ကျနော်တို့ဆီမှာလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ ဆောင်းသီးနှံပေါ့၊ မတ်ပဲကတော့ ဆောင်းသီးနှံပါပဲ မတ်ပဲလည်း လက်ကျန်နည်းလာပြီလေ ကျနော်တို့ဆီမှာလည်း” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ တတိယအပတ်က မတ်ပဲ တစ်တန်ကို ကျပ် ၁၅ သိန်းမှ ၁၆ သိန်း ဝန်းကျင်သာ ရှိခဲ့သော်လည်း ယခုရက်ပိုင်း တွင် ကျပ် ၁ သိန်းလောက် မြင့်တက်လာခဲ့သည့်အတွက် မတ်ပဲတစ်တန်လျှင် ကျပ် ၁၇ သိန်း ဖြစ်သွားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း မန္တလေးပဲဈေးကွက်သို့ မတ်ပဲများ ဝင်ရောက်လာမှု များပြားလျက်ရှိကြောင်း မန္တလေးကုန် စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။

မတ်ပဲစိုက် တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

မတ်ပဲ ၁ တန်ကို ၂၁ သိန်းအထိ ဈေးနှုန်း ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်သည်ဟု ကုန်သည်တချို့က သုံးသပ်မှုများ ရှိသော်လည်း မတ်ပဲဈေးနှုန်းသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ မူဝါဒနှင့် ဈေးကွက် အခြေအနေများအရ ထိုဈေးနှုန်းအထိ မရောက်နိုင်ကြောင်း၊ မတ်ပဲ ၁ တင်းလျှင် ၆ သောင်း ပတ်ဝန်းကျင်အထိသာ ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်ကြောင်း ကုန်သည်တစ်ဦးက သုံးသပ်သည်။

၎င်းက “မတ်ပဲဈေးနှုန်းက အခုလက်ရှိ အခြေအနေနဲ့ ခန့်မှန်းလို့ မရသေးဘူး။ နောက်ထပ် မတ်ပဲ ပေါ်ဖို့ကလည်း အများကြီး ကျန်ပါသေးတယ်။ ဒီကြားထဲ သူတို့ရဲ့ ပဲတင်သွင်းမှု မူဝါဒ၊ ဘာတွေ အမိန့်ကြော်ငြာစာတွေ ထက်လာအုံးမလဲ မသိဘူး။ အဲဒီ အပေါ်မှာ ပဲဈေးကျတာ ရှိသေးတယ်လေ။ ဒါပေမယ့် ဒီအတိုင်း သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အခုက ၁ တင်းကို ၅၆၀၀၀ အဲလောက် ဖြစ်နေတယ်။ ၁ တင်းကို ၆ သောင်း ပတ်ဝန်းကျင်လောက် ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တချို့ကတော့ ၇ သောင်း လောက် အထိ မှန်းနေတာမျိုးရှိတယ် ၁ တင်းကို။ ၇ သောင်းဆို ၁ တန်ကို ၂၁ သိန်း ၂၀ ကျော်တာပေါ့နော်။ သိန်း ၂၀ ပတ်ဝန်းကျင် လောက် ဖြစ်သွားမယ်လို့ အဲလိုပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော့်အမြင်ပေါ့၊ ၇ သောင်း ပတ်ဝန်းကျင်လောက်က မဖြစ်နိုင် သေးဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ မတ်ပဲကို အဓိက ဝယ်ယူတင်သွင်းနေသည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ယခုနှစ် မိုးသီးနှံ စိုက်ပျိုးမှုတွင် စိုက်ပျိုးဧရိယာနှင့် အထွက်နှုန်း ကျဆင်းနေကြောင်း၊ ထို့နောက် မိုးရေရရှိမှု နည်းပါးသည့် ပြဿနာနှင့်လည်း ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မတ်ပဲကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စု နယ်မြေတို့တွင် စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ မတ်ပဲတန်ချိန် ၆ သိန်းကျော် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကုန်သွယ်မှုဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

ယခုနှစ် မတ်ပဲစိုက်ပျိုးမှုတွင် ဓာတ်မြေဩဇာနှင့် သွင်းအားစုစရိတ်များ အဆမတန် ကြီးမြင့်ခြင်းကြောင့် အသစ် ပြန်လည် ထွက်ပေါ်လာမည့် မတ်ပဲအသစ်များသည် ယခင်နှစ်များထက် ဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁

ပြည်ပမှကုန်ပစ္စည်းများ တင်သွင်းမှုအတွက် သွင်းကုန်လိုင်စင်သက်တမ်းကို ယခင်က ၃ လသတ်မှတ် ပေးထားသော်လည်း ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ လျှော့ချလိုက်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။

ယင်းမှာ သွင်းကုန်တင်သွင်းမှုကို ပို၍ ဆိုးရွားသွားစေနိုင်သည်ဟု ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ပြောဆိုကြသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် သွင်းကုန်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများအတွက် ဒေါ်လာဝယ်ယူရခက်ခဲခြင်း၊ သွင်းကုန် ပါမစ် လျှောက်ထားရာတွင် မရခြင်း စသည့် အခက်အခဲများလည်း ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိနေတာကြောင့် လိုင်စင်သက်တမ်းကို ထပ်မံလျှော့ချလိုက်မည်ဆိုပါက ပို၍ ဆိုးရွားသွားမည်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟို ဌာနမှ တာဝန်ခံ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုလက်ရှိက ပထမကတည်းက ဒေါ်လာဈေးကြောင့် ပြဿနာဖြစ်နေတာရှိတယ်။ သွင်းကုန်လိုင်စင် အတွက်ကို ၁၀ စောင်လောက်တင်မယ်ဆိုရင် ၁ စောင်လောက်ပဲ ပြန်ချပေးတာမျိုး၊ နောက် သွင်းကုန် သမားတွေအတွက် ဒေါ်လာကို လိုသလောက် ဝယ်လို့မရတဲ့ကိစ္စတွေ အဲဒါတွေကြောင့် သွင်းကုန်က နဂိုကတည်းကိုက ကြန့်ကြာနေတာလေ။ သွင်းချင်တိုင်း သွင်းလို့မရ၊ အခု ဆီကိစ္စ ပြဿနာတက်နေတာ ဒါတွေကလည်း ပါတာပေါ့လေ။ အခု စက်သုံးဆီကိုပဲ နမူနာကြည့်လိုက်ပေါ့။ ဆိုတော့ ရက်ပါ ထပ်ပြီး တော့ လျှော့ချလိုက်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီထက် ပိုဆိုးဖို့ပဲ ရှိတော့မယ်” ဟု ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းအပိုင်းတွင်လည်း ပို့ကုန်လိုင်စင်ကြေး တိုးမြှင့်တာ၊ လိုင်စင်သက်တမ်း လျှော့ချ တာ စသည့် ကန့်သတ်ချက်များ ချမှတ်ထားခြင်းများလည်းရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ကုန်သွယ်ရေးကို မြှင့်တင်လိုသည့်သဘော သက်ရောက်သော်လည်း လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကို နှေးကွေးစေနိုင်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက“အခုက Exporter သမားတွေကိုလည်း သူက မြှင့်လိုက်တယ်။ အရင်တုန်း က ၆ လနဲ့ သွားရမယ့်ဟာကို ၃ လတို့၊ ၁ လတို့နဲ့ ပြန်ပြီးတော့ လုပ်လိုက်တယ် အရှိန်မြှင့်လိုက်တယ်။ အဲလိုပဲ တစ်ဖက်က သွင်းကုန်လိုင်စင်နဲ့ Trade ကို ပိုပြီးတော့ လည်ပတ်၊ မြန်မြန်လည်စေချင်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တော့ ရှိလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ Impact က မြန်မြန် Expire ဖြစ်တော့ ဒီသွင်းကုန်ကို ၂ ခါ၊ ၃ ခါ ပြန်လျှောက်နေရတာမျိုးတော့ ဖြစ်လာမှာပေါ့” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ပို့ကုန်လိုင်စင်နှင့် သွင်းကုန်လိုင်စင်များကို ကန့်သတ်ချက်များ၊ သက်တမ်းလျှော့ချမှုများ လုပ်ဆောင် လာခြင်းသည် တရားဝင်လမ်းကြောင်းမှတဆင့် တရားမဝင် တင်သွင်းခြင်း၊ တင်ပို့ခြင်းများကို ပိုမို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အခြေအနေမျိုးတွေ့ရကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ယခု ပြင်ဆင်သတ်မှတ်လိုက်သည့် သွင်းကုန်လိုင်စင်သက်တမ်းအပြောင်းအလဲသည် ဇူလိုင်လ ၁ ရက် နေ့မှ စတင်ကာ အသက်ဝင်မည်ဖြစ်ပြီး အာရှနိုင်ငံများမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများဖြစ်ပါက ရက် ၃၀၊ အာရှနိုင်ငံ ပြင်ပမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများ ဖြစ်ပါက ၄၅ ရက်အဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များအား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန်အတွက် အိန္ဒိယဘက်မှ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းကနေ မြန်မာဘက်မှ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ထံသို့ အကြောင်းကြားလာကြောင်း ကလေး-တမူး နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ကုန်သည်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

ထို့ကြောင့် တမူး-မိုရေးနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ် (၁) ကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ကလေး-တမူးနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ကုန်သည်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့က ပိတ်တာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့က ပိတ်တာ။ ပိတ်လို့ ကျနော်တို့က ပိတ်ထားရတာ။ အခု အဲဒါ ပြန်ဖွင့်ဖို့ ကျတော့ ကျနော်တို့လည်း ပြန်လုပ်ရတာပေါ့။ နယ်စပ်ဂိတ် နံပါတ်(၁) ဂိတ်ကို ဖွင့်ဖို့လုပ်ထားတယ် ကျနော်တို့က။ ရက်အတိအကျကတော့ ဘာမှ မသိရသေးဘူးလေ။ ဒါကတော့ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ သဘောပေါ့။ ကျနော်တို့သဘောမှ မဟုတ်တာ”ဟု ၎င်းကပြောသည်။

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များ ၂၀၂၀ မတ်လမှ စတင်ကာ ကိုဗစ်ကြောင့် ပိတ်ထားခြင်းဖြစ်သည့် အတွက် စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်၍မရဘဲ ကုန်သည်များ ထိခိုက်ကြကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါဂိတ်များအား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်မည်ဆိုပါက ကုန်သည်များအတွက် စီးပွားရေးပြန်လည် စတင်လုပ်ကိုင် နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဂိတ်များအား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်စေချင်ကြောင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမောင်က ပြောသည်။

“ဖွင့်စေချင်တာပေါ့။ ကျနော်တို့ကတော့ အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ချင်တာပေါ့။ အဲဒါပါပဲ အဓိကကတော့ ဒါက။ ကျနော်တို့ပြည်သူတွေ အားလုံးကတော့ဖွင့်စေချင်တာပဲ” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့် ဂိတ်များ မပိတ်ခင်က မြန်မာဘက်မှ အိန္ဒိယဘက်သို့ ကွမ်းသီးနှင့် ပဲတို့အား နယ်စပ်ဂိတ်မှတဆင့် တင်ပို့ကြောင်းနှင့် အိန္ဒိယဘက်မှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဂျုံတို့သာ တင်သွင်းကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃၀

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လယ်ယာမြေလုပ်ကိုင်ကြသည့် ရခိုင်လူမျိုးများသည် လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာမှုများ တဖြည်းဖြည်း များပြားလာသည့်အတွက် ထိုလယ်ယာမြေများကို ရခိုင်မဟုတ်သည့် တခြားသော လူမျိုးများက ပိုင်ဆိုင်လာကြကြောင်း ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားများထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်လူမျိုး အများအပြားသည် လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာလာကြသည့်အတွက် လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရခိုင်မဟုတ်သည့် လူမျိုး များ၏ လယ်ယာပိုင်ဆိုင်မှုမှာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမား သမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးကျော်ဇံက “လယ်ယာမြေကို ရောင်းပြီးတော့ စွန့်ခွာကြတယ်။ ဒီအတိုင်းထားပြီးတော့ မရောင်းတဲ့သူလည်း ရှိကြတယ်။ မလုပ်နိုင်ကြတော့ဘူး။ လယ်ယာမြေတွေကို စွန့်ခွာနေကြတယ်ပေါ့။ ကျနော်တို့ဒေသက လယ်ယာမြေတွေကို စွန့်ခွာ နေကြ တဲ့ သူတွေက များသွားပြီပေါ့နော်။ ကျနော်တို့မှာတော့ မူဆလင်ပေါ့။ မူဆလင်တွေ ကျနော်တို့နေတဲ့ နေရာဒေသ တော်တော် များများမှာ‌တော့ သူတို့ ပိုင်သွားကြပြီ။ သူက ရှင်းရှင်းပြောရရင်တော့ အဲဒီလယ်ယာမြေက ရသည်ဖြစ်စေ မရသည်ဖြစ်စေ ရအောင်လည်း သူတို့လုပ်နိုင်တယ်။ ရအောင်လည်း ကြိုးစားကြတယ်။ မရရင်လည်း သူတို့က အဲဒါကို ဖက်တွယ်ပြီးတော့ သူတို့က လုပ်ကြတယ်။ အကြောင်းက ဘာလဲဆိုတော့ သူတို့ကိုယ်၌က ကျနော်တို့ ရခိုင်ဒေသမှာ ပြည်မကို သွားနိုင်တဲ့ အခွင့် အလမ်း မရှိဘူး။ ဘယ်ကိုမှ သွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်း မရှိတဲ့အခါကျတော့ အဲဒီရှိတဲ့ မြေကိုပဲ သူတို့က ဖက်တွယ်ပြီးတော့ ရုန်း ကြတယ်ဗျာ။ သူတို့လက်ထဲကို ‌ရောက်သွားတဲ့ အနေအထားကတော့ ရှိကြတယ်။ အထူးသဖြင့်ကတော့ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော ဒေသဆိုရင်တော့ တစ်အုပ်လုံးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒီဖက်မှာလည်း မူဆလင်ရှိတဲ့ ဒေသတွေ တော်တော်များများ မှာလည်း သူတို့လက်ထဲကို ‌ရောက်သွားတာ ရှိတယ်။ အရောင်းအဝယ် လုပ်ကြတဲ့သဘောပေါ့။ အရောင်းအဝယ်လုပ်ပြီးတော့ ရောက်သွားတဲ့ သဘောတော့ ရှိတယ်။ ရာနှုန်းအားဖြင့် တိတိကျကျ ကျနော်တို့ ခန့်မှန်းဖို့တော့ ခက်တယ်။ ဒါပေမယ့် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း အထက်မှာတော့ ရှိလိမ့်မယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

မောင်တောမြို့အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ်

ရခိုင်လူမျိုးများ လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာရာမှာ ပုံစံအမျိုးမျိုးကြောင်း၊ ထိုအထဲတွင် လယ်ယာမြေများကို ရောင်းချခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ကိုင်မှုကို ရပ်တန့်၍ စွန့်ခွာမှုများလည်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။
ဦးကျော်ဇံက “မြေကတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျ‌နော်တို့ တရဆက်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ မြေကို စွန့်ခွာနေကြတာတော့ တရဆက်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ မလုပ်ဘဲနဲ့လည်း စွန့်ခွာကြတယ်။ ရောင်းချပြီးတော့လည်း စွန့်ခွာကြတယ်။ ဒီအခြေအနေ ကိုတော့ ထိန်းဖို့ နည်းနည်းခက်တယ်။ ဘာလို့ဆို ကျနော်တို့က ဒီမြေက ကျနော်တို့ကို အထောက်အပံ့ မပြုဘူးဆိုရင် အသက် မွေးဝမ်းကြောင်းအတွက် စိတ်မဝင်စားတာကတော့ ဓမ္မတာ ဖြစ်လိမ့်မယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီအပေါ်မှာ ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက်ကတော့ အစိုးရ တစ်ရပ်ကပေါ့နော်၊ ကျနော်တို့ ကမကထ ပြုပြီးတော့ အထောက်အပံ့တွေကို ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်။ ဈေးကွက် စီးပွား ရေးတို့ ဘာတို့၊ လမ်းဖွင့်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်ပေါ့နော်။ အဲလိုပုံစံမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုရင်တော့ ဒီအခြေအနေကတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အဲလိုပုံစံမျိုး ကျနော်တို့ စွန့်ခွာ နေကြလိမ့်မယ်ပေါ့နော်။ ဆုံးရှုံးနေကြလိမ့်မယ်ပေါ့”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်လူမျိုးများ၏ လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာမှုကို ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်းထက် ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ပိုမို ဖြစ်ပွားကြောင်း တောင်သူ လယ်သမားများထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်တိုင်းရင်းသား တစ်ဦး စပါးများ သန့်စင်နေစဉ်(Myint Lwin)

ရခိုင်ပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် လယ်ယာမြေများကို ငွေကြေး ချမ်းသာသူများက လွှဲပြောင်း ဝယ်ယူမှုများသာရှိကြောင်း ရခိုင် တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်မြက “တောင်ပိုင်းမှာက ရခိုင်တွေ လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာသွားတယ်ဆိုတာ မရှိဘူးလေ။ လယ်မြေတွေ တော်တော် တန်ဖိုးရှိတဲ့နေရာတွေကို ပိုက်ဆံရှိတဲ့သူတွေက ဝယ်ပြီးတော့ ယူသွားတာလောက်ပဲ ရှိချင်ရှိမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ လယ်ယာမြေများသည် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် စိုက်ပျိုးသည့် ဧကများ လျော့နည်းလာကြောင်း၊ လယ်ယာမြေမှ စီးပွားရေးဇုန်နှင့် ဟိုတယ်ဇုန်‌ မြေနေရာများ ဖြစ်ပေါ်နေမှုများလည်း ရှိလာကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ၂၀၁၅ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ လယ်ယာ စိုက်ပျိုးဧကသည် ၁၄ သိန်းကျော် ရှိသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ၈ သိန်းမှ ၁၀ သိန်းခွဲသာ စိုက်ပျိုးဧကရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။

ယခု အခြေအနေအတိုင်း ဆက်ဖြစ်နေပါက ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ဒေသခံများ၏ လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာမှုများသည် ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်နေနိုင်ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၈

ပြည်တွင်းသကြားလက်ကျန် နည်းပါးနေခြင်းနှင့် သကြားထုတ်လုပ်မှု လျော့ကျခဲ့ခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် သကြားဈေးနှုန်း သည် တစ်ပိဿာလျှင် ငွေကျပ် ၂၀၀၀ ကျော်အထိ ဈေးနှုန်းရရှိနေကြောင်း သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

ပြည်တွင်းတွင် သကြားလိုအပ်ချက် မြင့်မားနေမှုကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှစ်ဆန်းပိုင်းမှစတင်၍ သကြားဈေးနှုန်း မြင့်တက် နေခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပြီး ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် သကြားတစ်ပိဿာလျှင် ၉၀၀ ကျော်သာရှိခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် ၂၀၀၀ ကျော် ရရှိနေသည်ဟု သကြားနှင့်ကြံထွက်ပစ္စည်းလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေး CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးဝင်းဋ္ဌေးက “အပြင်မှာ ၂၀၀၀ ကျော်နေတာလေ။ ဘယ်လိုဖြစ်လို့ အဲလောက်ထိ ပေါက်သွားတာလဲဆိုတော့ သကြား ပြည် တွင်း လက်ကျန် နည်းသွားတာက တစ်ပိုင်း၊ နောက်ပြီးကျတော့ ကုန်သည်တွေကလည်း ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ ကြီးမြင့်တာပေါ့ နော်၊ သယ်ယူ ပို့ ဆောင်ရေး၊ လောင်စာဈေးတွေ တက်တော့ အဲဒါကလည်း တစ်ပိုင်း၊ နောက်ပြီးတော့ ကြံဈေး မြှင့်ပေးလိုက် တာလည်း တစ်ပိုင်း၊ ကြံစိုက်ပျိုးမှု နည်းသွားတာ ထုတ်လုပ်မှု နည်းနည်း လျော့ကျသွားတာပေါ့နော်။ လျော့ကျသွားတော့ ပစ္စည်းက နည်းတာကိုး” ဟု ပြောသည်။

ကြံစိုက်တောင်သူတစ်ဦး

ထို့နောက် ကြံစိုက်ပျိုးမှု လျော့ကျနေခြင်း၊ သကြားထုတ်လုပ်မှု နည်းပါးခြင်း၊ ပြည်တွင်း သကြားလိုအပ်ချက် မြင့်တက်နေ ခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် ပြည်ပသို့ သကြားတင်ပို့မှုသည် ယခုနှစ်တွင် လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
အလားတူ ကြံစိုက်ရာသီ ပြန်လည် စတင်တော့မည် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သကြားဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိဈေးနှုန်းထက် ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်ခြေ မရှိကြောင်း ဦးဝင်းဋ္ဌေးက ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီနှစ် အနေနဲ့ လောက်ကတော့ မတက်လောက်တော့ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခုလက်ရှိ နောက်ထပ် ၆ လ ဆိုရင် ၁၂ လပိုင်းဆို စက်တွေ ပြန်လည်မှာလေ။ ကြံရာသီအသစ် ပြန်စမှာ။ ၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ကြံရာသီ စတော့မှာ။ အဲကျတော့ ၆ လစာလောက်က ဒီထဲမှာ လုံလုံလောက်လောက် ရှိနေပြီလို့ တွက်လို့ရတယ်။ အဲတော့ ဒီထက်တော့ အများကြီး မတက်နိုင် တော့ဘူး။ ဒီအတိုင်းတော့ တည်ငြိမ်နေမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် သကြားဈေးနှုန်း အမြင့်ပိုင်း၌ တည်ရှိနေသော်လည်း ဓာတ်မြေဩဇာ ဈေးနှုန်းနှင့် သွင်းအားစု စရိတ်များမှာ အဆမတန် မြင့်မားနေသေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လာမည့် ကြံစိုက်ရာသီတွင် ကြံစိုက်ဧက လျော့နည်းသွားနိုင်သလို အထွက် နှုန်းလည်း လျော့ကျသွားနိုင်ကြောင်း ကြံစိုက်တောင်သူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြံစိုက်ပျိုးမှု ဧကသည် ၄ သိန်းခန့်ရှိကြောင်း၊ ကြံကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အထက်ပိုင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး အရှေ့ပိုင်းတို့တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၇

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လက်ရှိ နယ်မြေ မငြိမ်မသက်မှုများကြောင့် ဒေသခံ ကုန်သည်များ၏ ကုန်သွယ်မှုမှာ ကျဆင်းနေကြောင်း သိရသည်။

မောင်တော နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှုသည် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပုံမှန်ထက် တစ်ဝက်ခန့် ကျဆင်းသွားကြောင်း၊ စစ်တွေ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၌ ကုန်တင်ကုန်ချ မရှိသလောက် ဖြစ်သွားကြောင်း ဒေသခံကုန်သည်များထံက သိရသည်။

မောင်တော ကုန်သည် ကိုသန်းနိုင်က “အရင်ထက်စာရင်တော့ နည်းပါတယ်။ တစ်ဝက်လောက် ကျသွားတာပေါ့။ ကုန်သည် တွေက အလုပ်မဖြစ်ဘူးပေါ့။
လာတာက ငါးမြစ်ချင်း တစ်ခုလောက်ပဲ ရှိတယ်။ ပြည်ပက ဝယ်လိုအား နည်းတယ်။ အဲဒီဘက် နိုင်ငံမှာ ပွဲတော်လာပြီဆိုတော့ နည်းနည်း ဝယ်လိုအား နည်းသွားတဲ့သဘော။ ပြီးရင် အဲဒီဘက်နိုင်ငံမှာ အခွန်ခတွေ ဈေးတင် လိုက်တာကို။ ‌ဈေးတင်လိုက်တော့ ဟိုဘက်ကို ပို့ရတဲ့ဟာနဲ့ မကိုက်တော့ဘူး”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဒေသခံ ကုန်သည်များသည် ကုန်သွယ်ရေး အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေကြောင်း၊ ယခင်က ပစ္စည်း ၁၀ မျိုး ဝယ်သည့် ကုန်သည်သည် လက်ရှိမှာတော့ ၃ မျိုးခန့်သာ ဝယ်တော့ကြောင်း၊ ပြည်ပနိုင်ငံနှင့် ဒေသခံပြည်သူများမှ ဝယ်လိုအား များ ကျဆင်းနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် ဒေသခံများကိုတွေ့ရစဉ်

ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက “သူ့လက်ထဲမှာတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် ကုန်သည် လက်ထဲမှာတော့ အရမ်း သိပ်မထားတော့ဘူး။ ရောင်းအား၊ ဝယ်အားလည်း အဲဒီလိုမျိုးပဲ ကျဆင်းသွားတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားကတော့ အဲဒီအပေါ်မှာလည်း သက်ရောက်မှု တွေ ရှိပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှု ပမာဏ လျော့နည်းလာတယ် ဆိုတာလည်း ခုနကပြောသလို ဒေသ မတည်ငြိမ်မှု ဆိုရင်တော့ ဒါ ကုန်သွယ်မှု ပမာဏကတော့ ကျဆင်းလာမှာပါပဲ။ ဘာလို့ဆို ကုန်သည်တွေမှာလည်း ပြောရမယ်ဆိုရင် ရန်ကုန် ကနေပြီးတော့ ဝယ်ရတဲ့ ပမာဏကို လျှော့ပြီး ဝယ်ရတယ်။ ဘာလို့ဆို ဒီဘက်မှာ တဆင့် ပြန်ရောင်းတဲ့ အချိန်မှာလည်း ကျန်တဲ့ come user ဆီ ရောက်ဖို့ဟာလည်း ခါတိုင်းဝယ်နေကျထက် လျှော့ပေါ့ပြီး ဝယ်လာကြတယ်။ ဆိုတော့ ရောင်းရေး ဝယ်ရေး တွေကတော့ နည်းနည်းလေး အေးပြီးတော့ ခက်ခဲလာနေတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားတော့ ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် ULA/AA တို့အကြား နှစ်ဖက် အပြန်အလှန် ဖမ်းဆီးမှုများ ရှိနေသဖြင့် ကုန်သည် အပါအဝင် ‌ဒေသခံပြည်သူများသည် သွားရေးလာရေး စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေကြကြောင်း၊ ထိုသို့ စိုးရိမ်မှုများကြောင့် အပြင်မထွက် ရဲကြတော့ပဲ ဖြစ်ကာ ကုန်သွယ်မှု ကျဆင်းလာနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်အောင်က “ဒီရက်ပိုင်း အတွင်းမှာတော့ သွားရေးလာရေးက ကြပ်တည်းတဲ့ အခါကျတော့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွေ နှောင့်နှေးတာတွေ ဖြစ်ကုန်တာပေါ့။ ပြီးတော့ ဈေးလည်း သိပ်မကိုက်ဘူး။ ရောင်းကုန်တွေက ဈေးတော့ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ကုန်ကျစရိတ်တွေက များလာတာပေါ့။ သွားရေးလာရေးတွေက ရေကြောင်းပိုင်း ကနေပြီးတော့ သွားလာလို့ မရဘူး။ Passenger တွေကို ကန့်သတ်ထားတာပေါ့။ ကုန်းလမ်းကတော့ သွားလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စိုးရိမ်ကြောက်လန့်မှုတွေနဲ့ နေပြီးတော့။ ရေရှည်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်ဘက်က မှီခိုနေရတာပေါ့။ မြန်မာဘက်က ပစ္စည်းတွေမလာရင် ကုန်ဈေး နှုန်း တက်တာတွေ ဖြစ်လာမှာပေါ့။ အဓိကက ဒီဘက်က ကုန်စည်ထဲမှာဖြစ်တာက ဆန်စပါးက သားငါးပဲ ဖြစ်တာလေ။ ကျန် တဲ့ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းတွေကအစ နိုင်ငံခြားက တင်ပို့တဲ့ import ပစ္စည်းတွေလည်း အပါပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး ကုန်းလမ်းခရီးမှာ စစ်ဆေးမှုတွေ များမယ်ဆိုရင်တော့ မကောင်းဘူးပေါ့နော်။ ဒီဘက်မှာ ကုန်ဈေးနှုန်း တက်တာတို့ ဘာတို့ဖြစ်လာနိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မေလတွင် ရခိုင်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှု ပမာဏသည် ဧပြီလကထက် တိုးတက်လာသော်လည်း ယခု ဇွန်လမှာတော့ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ နည်းနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။