CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၅

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ကာလကို ဩဂုတ်လကုန်အထိ သတ်မှတ်ထားသော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ပြောင်းလက်ကျန် ကျန်ရှိမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ထိုကာလအမီ အကုန်တင်ပို့နိုင်မည်မဟုတ်ကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များ နှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကုန်တင်ကား ငှားရမ်းမှု အခက်အခဲနှင့် သယ်ဆောင်ခ မြင့်မားမှုကြောင့် အချိန် ၁ လအတွင်း ပြောင်းလက်ကျန် များကို ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့နိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း တာချီလိတ်မြို့နယ် Golden Sky Co.,Ltd မှ ကိုစိုင်းခမ်းက CNI သို့ ပြောသည်။

ကိုစိုင်းခမ်းက “အခုအနေအထားက ဘယ်သူမှ လုပ်လို့မရဘူး။ လှောင်ထားရင်လည်း ရှုံးတယ်။ နယ်စပ် ဂိုဒေါင်ထဲမှာ လှောင် ထားရင်လည်း ရှုံးတယ်။ ဟိုဘက်ကမ်း ပို့လည်း ရှုံးတယ်ဆိုတော့ ဒီအတိုင်းပဲ ထားမလား၊ နောက်ရက်ပဲ ထားမလား၊ ပုပ်သွား မလား၊ သိုးသွားမလား၊ ပိုးတွေ ထိုးမှာလား။ ဆုံးရှုံးမှုက အဲလိုမျိုး ဖြစ်နေတာ။ ရှေ့တိုးလည်းမရ၊ နောက်ဆုတ်လည်းမရ။ ပြီး တော့ ၈ လပိုင်း ၃၁ ရက်နေ့ဆို ယိုးဒယားပိတ်ပြီ။ ၁ လပဲ ကျန်တော့တဲ့အချိန်မှာ အဲဒီ ၁ လ အတောတွင်းမှာ စာရွက်စာတမ်း တွေလည်း လုပ်လို့မရဘူး။ ၈ လ ၃၁ ရက်နေ့ ယိုးဒယား ပိတ်ပြီဆိုရင် ပြောင်းက ဝယ်မယ့်လူ မရှိတော့တာလေ။ တချို့က ကျန်တယ် ပြောတယ်။ တချို့က အိတ် ၄ သောင်းကျန်တယ်။ တချို့က အိတ် ၅ ထောင်၊ ၆ ထောင် ရှိတယ်ပြောတယ်။ တကယ်လို့ ယိုးဒယားရောင်းလို့ အဆင်ပြေရင်တောင်မှ သယ်ခနဲ့ ကားရှာတာနဲ့ကို အဆင်ပြေမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ၈ လပိုင်း အကုန်ကိုလေ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ပြောင်းဈေးနှုန်း ကျဆင်းနေကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာတွင် ကြိုတင်ငွေလွှဲစနစ်ဖြင့် တင်ပို့ရခြင်းနှင့် ဒေါ်လာငွေ လဲလှယ်နှုန်း ကွာဟချက်များကြောင့် ပြောင်းတင်ပို့မှုကို ကုန်သည်များက ရပ်နားထားကြကြောင်း၊ တချို့သော ကုန်သည်များမှာမူ ပို့ကုန်လိုင်စင်နှင့် အခွန်ဆောင် ရာတွင် လုပ်ဆောင်ရမည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ကြန့်ကြာနေခြင်းကြောင့် ပြောင်းတင်ပို့မှု မပြုနိုင်ကြကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြောင်းတင်ပို့နေကြသည်မှာ နှစ်ဖက်နိုင်ငံ ကုန်သည်အချင်းချင်း ကတိပေးထားပြီးသား ဖြစ်နေခြင်း ကြောင့် အရှုံးခံ၍ တင်ပို့နေကြရခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက ပြောသည်။

ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက “အခု ရောင်းတဲ့သူတွေက တောင်သူတွေက ထုတ်ရောင်းတာပေါ့နော်၊ အဲဒါမျိုးကျတော့ တောင်သူတွေ လှောင်ထားတာပေါ့လေ။ ဒီလို ပြောင်းပြတ်သွားရင် ဈေးတက်တတ်တယ်ဆိုပြီးတော့ တောင်သူကြီးတွေကတော့ လှောင် ထားတဲ့ သူတွေကတော့ တောင်သူရှုံးတာပေါ့။ အစောကြီးကတည်းက ဝယ်လှောင်ထားတဲ့ ကုန်သည်တွေကတော့ ကုန်သည် ရှုံးတာပေါ့။ ပစ္စည်းရှိတဲ့ သူတိုင်းသည် ရှုံးနိုင်တယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့နော်။ လက်ရှိကတော့ နည်းနည်းပါးပါးပေါ့ ဟိုဘက်ကို လည်း ပြောပြီးသား ဆိုပြီးသားပေါ့၊ ကုန်သည်ချင်း ကုန်သည်ချင်း ကတိပေးပြီးသားဖြစ်တော့ အများကြီး ပုံမှန်ထက် အများ ကြီး မဟုတ်တောင်မှ သူ့ဟာနဲ့သူတော့ သွားနေပါတယ် နည်းနည်းပါးပါးပေါ့။ လုံးဝကြီး ရပ်တန့်သွားတဲ့ အထိတော့ မဟုတ် ဘူးပေါ့။ နည်းနည်းပါးပါးတော့ သွားနေတယ်” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်း အခြောက်လှန်းခြင်း

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်ပို့ခွင့် ရရှိသည့် ကာလသည် ဖေဖော်ဝါရီလမှ ဩဂုတ်လအထိ ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခင် နှစ်များတွင် ယခုကာလတူ အချိန်သည် ပြောင်းလက်ကျန် နည်းပါးပြီး ဈေးကောင်း ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် ယခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်း ပြောင်းလက်ကျန် အများအပြား ကျန်ရှိနေပြီး ဈေးနှုန်းများသည်လည်း ကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ပြောင်းလက်ကျန် များပြားနေသည့်အတွက် ပြောင်းအသစ် ထွက်ပေါ်လာမည့် အချိန်တွင် ပြောင်းဈေးနှုန်း ယခုထက် ပို၍ ကျဆင်းမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောင်းစိုက်တောင်သူ တစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုမင်းခိုင်က CNI သို့ ပြောသည်။

ကိုမင်းခိုင်က “ဒီပြောင်းတွေက ဒီနှစ် အခုအတွင်းမှာတင် အရောင်းအဝယ် ပြတ်ထားရမှာပေါ့လေ။ အရောင်းအဝယ် မပြတ် ဘဲနဲ့ ဒီပြောင်းတွေ နောက် ပြောင်းကုန်သည် Exporter တွေက သူတို့ကတော့ အရှုံးခံပြီးတော့ ထုတ်မှာ မဟုတ်ဘူး ဒါတွေကို ထားမှာပဲ။ ထားလို့ ဒီဟာတွေက နောက်ထပ် နောက် ဆင့်ကဲ ဆင့်ကဲ ပေါ့လာမယ့် ပြောင်းတွေနဲ့ သွားဆိုင်လို့ရှိရင် ကုန်က များပြီးတော့ ထပ်ပြီးတော့ အခြေအနေ ထပ်စိုးမှာကိုပဲ ကိုယ်တွေက စိုးရိမ်တာ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ ပြောင်းတင်ပို့ရာတွင် ပြီးခဲ့သည့်လတွင် တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၆၀ ဈေးနှုန်း ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂၉၀ နှင့် ၃၁၀ ဝန်းကျင်သာ ရှိကြောင်း၊ ပြည်တွင်း ရန်ကုန်ဈေးကွက်တွင် ပြောင်းတစ် ပိဿာလျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ ၇၇၀ ဈေးနှုန်းသာ ရှိနေကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လဆန်းပိုင်းတွင် ၁၁၀၀ ကျပ်အထိ ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၃

ထုတ်ကုန်များ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဆောင်ရွက်ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်သည့် ပြည်တွင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများအား အတိုးနှုန်း သက်သာသော ချေးငွေထုတ်ပေးမည်ဟု နစက၏ စီမံကိန်းနှင့်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ဌာနက ယနေ့ (ဇူလိုင် ၂၃ ရက်) ထုတ်ပြန် ကြေညာသွားသည်။

အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ကျပ် ၄၀၀ ဘီလီယံကို သီးသန့် ရန်ပုံငွေ တစ်ရပ်ထူထောင်၍ နစက-က ချမှတ် ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသော စီးပွားရေး ဦးတည်ချက်များနှင့်အညီ နိုင်ငံ့ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အရေးပါသည့် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများ၊ စက်မှုလက်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများနှင့် ထုတ်ကုန်များ တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်နိုင်ပြိး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဆောင်ရွက်ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်သည့် ပြည်တွင်းစီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ အား အတိုးနှုန်းသက်သာသော ချေးငွေများကို စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ကြီးကြပ်မှုဖြင့် စိစစ် ထုတ်ချေးပေး နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်မည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ထို ကျပ် ၄၀၀ ဘီလီယံသည် ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးဆိုင်ရာ အသုံးစရိတ်ထဲက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၄ ရက်နေ့ရှိ ရန်ပုံငွေ လက်ကျန် ကျပ် ၄၉၁.၉၇၈ ဘီလီယံထဲက ထုတ်ယူ သုံးစွဲခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

စီမံကိန်းနှင့်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက “ ယခုအခါ မိမိတို့ နိုင်ငံတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေမှာ များစွာ ကျဆင်းသွားပြီဖြစ်ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနှင့် နိုင်ငံတကာ ဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲမှု အခြေအနေများအရ ထိခိုက်ကျဆင်းခဲ့ ရသော နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးကို ပြန်လည်ဦးမော့လာစေရန် အဖက်ဖက်မှ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားမည်”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် စီးပွားရေး ပြန်လည် ဦးမော့ရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းများ၊ စက်မှုလက်မှု ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများအား သက်သာသော အတိုးနှုန်းဖြင့် ချေးငွေ ထုတ်ပေးရန် စီစဉ်နေကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်ပြီး အလုပ်လက်မဲ့များ များပြားလာနေကြောင်း၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု နှင့် မြင့်မားနေကြောင်း၊ လုပ်ငန်းများ ဆက်လက် လည်ပတ်ရန် ခက်ခဲနေကြောင်း သိရသည်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ တချို့ကတော့ နစက ကိုယ်တိုင် စီးပွားရေး ပြန်လည် ဖွံ့ဖြိုးရန် နှင့် တိုင်းပြည်အတွင်း ကျဆင်းသွားသော အခြေခံအဆောက်အဦများ ပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ဆောင်ရန် အတွက် ငွေကြေးလိုအပ်နေခြင်းကြောင့် ယခု ချေးငွေထုတ်ပေးမည်ဆိုခြင်းအပေါ် မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်နေကြောင်း ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၃

ရခိုင်ပြည်နယ် အလယ်ပိုင်း၌ ယခုမိုးစပါးရာသီတွင် မိုးရွာသွန်းမှု နည်းပါးပြီး မိုးခေါင်နေသည့်အတွက် စပါးအထွက်နှုန်း ထက်ဝက်ခန့် အထိ လျော့ကျနိုင်ခြေရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် အလယ်ပိုင်း ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်တို့တွင် မိုးရွာသွန်းမှု နည်းပါးသည့် အတွက် ထွန်ယက်ပြီးသည့် လယ်ယာမြေများသည် ပြန်လည် ခြောက်သွေ့သွားခြင်း၊ ရေရရှိမှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် ပျက်စီး မှုများ ကြုံတွေ့ နေရကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမား သမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးကျော်ဇံက “ကျနော်တို့ အလယ်ပိုင်းဒေသလို့ ပြောရမယ် မင်းပြား၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းပေါ့ အဲဒီဒေသ တွေက ကျနော်တို့ မိုးခေါင်တယ်လို့ ပြောလို့ရမယ်။ စပါးတွေ တော်တော် ပျက်စီးကြတယ်။ မြေမကျနိုင်ဘူး။ ထွန်တုံး မစိုက် နိုင်ဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ကျနော်တို့က ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့ အနေအထားရှိတယ်။ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းက မဆောင်ရွက်နိုင်ဘူး။ မြေမကျနိုင်ဘူးပေါ့နော်။။ အဲလို အခြေအနေမျိုး ရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ ၆၀ ထဲက တခါ တစ်ဝက် လောက် နေပူတဲ့အတွက်ကြောင့် ပြန်ပြီးတော့ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ အနေအထား ရှိတယ်။ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း လောက်တော့ ကျနော်တို့ ပျက်စီးသွားနိုင်တဲ့ ပျက်စီးမယ့် အနေအထား ရောက်နေပြီ” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင် တောင်ယာစိုက်ပျိုးရေးကိုတွေ့ရစဉ် 

ရခိုင်ပြည်နယ်၏ ယခုနှစ် စပါးစိုက်ပျိုးမှုနှုန်းသည် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ မြေဆီ၊ စက်သုံးဆီ စသည့် သွင်းအားစုစရိတ်များ အဆမတန် ကြီးမြင့်မှုကြောင့် ယခင်နှစ်၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ စိုက်ပျိုးမှုရှိကြောင်း သိရသည်။

ယခုအချိန်သည် မိုးရွာသွန်းမှု များပြားရမည့် အချိန်ကာလ ဖြစ်သော်လည်း မိုးရွာသွန်းမှု နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် ထွန်ယက် ထားသည့် လယ်ယာများ မာကျောလာနေကြောင်း မင်းပြားမြို့နယ်မှ တောင်သူ ကိုမောင်ဝင်းက ပြောသည်။

ကိုမောင်ဝင်းက “မိုးကလည်း မရွာဘူး။ ထွန်ထားတဲ့ လယ်တွေကလည်း ပြန်ပြီးတော့ ရွှံ့တွေကလည်း ပြန်ပြီးတော့ မာနေပြန် ပြီ။ အခက်အခဲတွေ အများကြီးပဲ နောက်နှစ် ဆန်တောင် ရှားမလား မသိဘူး။ မိုးတအား နည်းတယ်။ အခု မိုးတအား အများ ကြီး ရွာရမယ့် အချိန်။ မိုးနည်းတယ်။ မိုးနည်းတယ်ဆိုတော့ မိုးကို အားကိုးပြီးတော့ ထွန်ထားတဲ့ လယ်တွေကလည်း ပြန်ပြီး တော့ မာနေပြီ” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်၏ စပါးစိုက်ပျိုးမှုနှင့် အထွက်နှုန်း အများဆုံးဖြစ်သည့် ကျောက်တော်နှင့် မြောက်ဦးမြို့နယ်တွင် မိုးခေါင်နေ သည့်အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ ဆန်ရိက္ခာအတွက် အခက်အခဲဖြစ်နိုင်ကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

ကိုဗစ် မဖြစ်ခင် ကာလတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်၌ စပါးတန်ချိန် တင်းပေါင်း သိန်း ၇၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပြီး ကိုဗစ်ကာလအတွင်း စိုက်ပျိုးမှု လျော့ကျသွားသည့်အတွက် တင်းပေါင်း သိန်း ၄၀၀ ကျော်သာ ထွက်ရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် စိုက်ပျိုးစရိတ် ကြီးမြင့်မှုကြောင့် စိုက်ပျိုးမှုနှုန်း ထပ်မံ လျော့ကျနေသည့်အပြင် မိုးခေါင်နေခြင်းကြောင့် အထွက်နှုန်း ထက်ဝက်ခန့် လျော့ကျသွားနိုင်ခြေ ရှိသည့်အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ဆန်ရိက္ခာလုံလောက်မှု မရှိနိုင်တော့ ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက ပြောသည်။

 ရခိုင် တောင်ယာစိုက်ပျိုးရေးကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ် အတွင်းရှိ တောင်သူလယ်သမားများ ကြုံတွေ့နေရသည့် အခြေအနေများကို ပြည်နယ်ကောင်စီ အနေ ဖြင့် ကွင်းဆင်းလေ့လာပြီး ဖြေရှင်းပေးမှသာလျှင် ပြေလည်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဦးကျော်ဇံက CNI သို့ ပြောသည်။

ဦးကျော်ဇံက “အဓိကတော့ ဒီလောက်ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့အတွက်၊ ဖာထေးနိုင်ဖို့အတွက် အစိုးရ အခန်း ကဏ္ဍကပဲ အဓိကကျတယ်။ တနိုင်တပိုင် ကျနော်တို့ လုပ်နေရုံလောက်နဲ့တော့ အဆင်မပြေနိုင်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီအချိန် မှာတော့ အစိုးရက တောင်သူတွေရဲ့ အခြေအနေတွေကို စနစ်တကျ ကွင်းဆင်း သုံးသပ်ပြီးတော့လေ အထောက်အပံ့တွေ ပေးဖို့အတွက် အစီအစဉ်တွေ လုပ်နေသင့်ပြီလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ အဓိကတော့ဗျာ အချိန်နဲ့တပြေးညီ လုပ်မယ်ဆိုရင် အခုက ရေမရှိဘူးဗျာ ရေတင်နိုင်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့ စက်ကိရိယာတွေ ထုတ်ပေးရမယ်ဗျာ။ ပြီးတော့ ဆည်ရေတော့ မရှိဘူး။ ဒါပေ မယ့် မြစ်ရေကို အခြေတည်ပြီးတော့ တနံတလျားကို ကျနော်တို့က ဆက်သွယ်ပြီးတော့ စီစဉ်ပေးရမယ့် အနေအထားတော့ ရှိတယ်။ ကုန်ကျမှုတော့ များနိုင်တာပေါ့နော် ဆည်မရှိတဲ့ အခါကျတော့လေ” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဆည်မြောင်း တာတမံများ ရှိသော်လည်း ရခိုင်တောင်သူများသည် အဆိုပါ ဆည်မြောင်း၊ တာတမံများမှ ရေများကို အသုံးပြုနိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း၊ ရေရရှိရန် မြစ်ရေမှ ရေကို စုပ်ယူကြရကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း မြင့်မားနေမှုကြောင့် စုပ်ယူမှု မပြုနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် လူဦးရေအတွက် ဆန်ရိက္ခာသည် တစ်နှစ်လျှင် တန်ချိန် ၅ သိန်းခန့်ရှိပြီး ယခုနှစ် စပါးထွက်ရှိမှုသည် ထို တန်ချိန် ပြည့်မှီနိုင်မည် မဟုတ်သည့်အတွက် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ဆန်များကို ဝယ်ယူကြရမည့် အနေအထား ဖြစ်နေ ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားအရေး ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၂

နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း(အမြဲတမ်း)များကို နစက-ကနေ အိမ်ငှား စရိတ် ထောက်ပံ့ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူး ကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ယနေ့ (ဇူလိုင် ၂၂ ရက်) ပြောကြား သွားခဲ့သည်။

နစကသည် စီးပွားရေးရာကော်မတီ အစည်းအဝေးကို ယနေ့ (ဇူလိုင် ၂၂ ရက်)က ကျင်းပခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း(အမြဲ တမ်း) များအား အိမ်ငှားစရိတ် ထောက်ပံ့ပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

နစက-က “နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း(အမြဲတမ်း) များအနေဖြင့် အိမ်ငှားစရိတ်အဖြစ် အိမ်ထောင်သည်ဖြစ်ပါက မူရင်းလစာ၏ ၈ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် လူပျို/အပျိုဖြစ်ပါက ၄ ရာခိုင်နှုန်း ခံဏားခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် အသေးစိတ်အား ဇူလိုင် ၂၅ ရက်၌ သတင်းထုတ်ပြန် သွားမည်”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် နစကအနေဖြင့် အစိုးရဝန်ထမ်းများအား ခေတ်နှင့်အညီ ချီးမြှင့်ငွေ၊ ထောက်ပံ့ငွေများ ပေးအပ်လျက်ရှိရာ ယခု အိမ်ငှားစရိတ် ထောက်ပံ့ခြင်း အပါအဝင် ချီးမြှင့်ထောက်ပံ့မှု ၂၆ ခု ပြုလုပ်ပြီး ဖြစ်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်သွားသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၂

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကောင်စစ်ရေးရာဦးစီးဌာနက မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် (၇)နိုင်ငံအား အမေရိကန် နိုင်ငံသားများ အနေဖြင့် ခရီးသွားလာရန် မသင့်သည့် နိုင်ငံများအဖြစ် ဇူလိုင် ၂၁ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ခြင်းကြောင့် အများအပြား ထိခိုက်မှု ရှိနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွား လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနောင်းနောင်းဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် Level- 4 အနီရောင်အဆင့် သတ်မှတ်ချက် နိုင်ငံအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ အမေရိကန်၏ ယခုထုတ်ပြန်ချက်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံသား တစ်ခုတည်းသာမက အခြားနိုင်ငံမှ လာရောက် လည်ပတ်မည့် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများအပေါ်ပါ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဦးနောင်းနောင်းဟန်က “ဥပမာအားဖြင့်ဆိုရင် အာဆီယံနိုင်ငံထဲမှာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံကပဲ ဆိုပါတော့ နိုင်ငံသား တစ်ယောက်က ဒီကို မြန်မာပြည်ကို လာတော့မယ်ဆိုရင် သူ့နိုင်ငံရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက် မရှိဘူးဆိုရင် အမေရိကန်တို့ ဘာတို့ အနောက်တိုင်း နိုင်ငံ တွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ကို သူတို့က refer လုပ်ပြီး ကြည့်တာပေါ့။ ဘယ်အဆင့် သတ်မှတ်ချက်က ဘယ်လောက်ရှိလဲ ကြည့်ပြီး တော့မှ လာကြတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် အမေရိကန် နိုင်ငံသားတွေ တင်မကဘူး အခြားနိုင်ငံသားတွေကပါ လာဖို့အတွက်ကို တွန့်ဆုတ်သွားနိုင်တယ်။ နောက်ဆုတ်သွားနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ အများကြီး ထိခိုက်မှု ရှိပါတယ် ဒါက လေ။ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေပေါ်မှာ သုံးသပ်ပြီးတော့ ပြည်ပနိုင်ငံတစ်ခုကနေ ဒီလိုမျိုး သတ်မှတ်တယ် ဆိုတာ တော့ ခရီးသွား လုပ်ငန်းအတွက် ဆုတ်ယုတ်မှုတစ်ခုလို့ မြင်တယ်။ ခရီးသွား လုပ်ငန်းအတွက် ဒါ ဆိုးရွားတဲ့ ကိစ္စဖြစ်သွားတာ ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

အမေရိကန်၏ ခရီးမသွားသင့် နိုင်ငံစာရင်းထုတ်ပြန်ချက်

ယခုကဲ့သို့ ခရီးသွားလာရန် မသင့်သည့် အနီရောင်အဆင့် နိုင်ငံအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရခြင်း စာရင်းသို့ ဝင်သွားပါက ပြန်ပယ် ဖျက်နိုင်ရန် မလွယ်ကူကြောင်း၊ နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှု၊ ပြည်တွင်းရှိ လုံခြုံရေး အခြေအနေတို့အား တိုးတက်အောင် လုပ်ပြီးမှ သာ ထိုသို့ သတ်မှတ်ခံရမှုမှ ပယ်ပျက်နိုင်မည့် သဘောရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုသို့ သတ်မှတ် ခံခဲ့ရသည့်အတွက် လက်ရှိ တစ်နှစ်တာ ကာလအတွင်းတွင် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု နည်းနိုင် ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးသက်လွင်တိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသက်လွင်တိုးက “အထူးသဖြင့် white area ဖြစ်ဖို့ အရေးကြီးသွားပြီ။ အခုက အဖြူရောင် နယ်မြေဆိုတာ တော်တော်ကို ရှားသွားပြီ။ အချိန်မရွေး အမည်းရောင် ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိနေတော့ ဒီဟာကိုလည်း ဧည့်သည်တွေက စိုးထိတ်ကြတာပါ။ အမေရိကန်မှ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘယ်နိုင်ငံသားမဆို အားလုံးက အသက်တွေပါတဲ့ အတွက်ကြောင့် စိုးရိမ်ကြ တာပဲ။ သူ့ရဲ့ ကြေညာတာကတော့ သူ့အလုပ် သူလုပ်တာပေါ့။ သူနိုင်ငံရေးအရ လုပ်ရမှာပဲ။ ဒီတစ်နှစ် ကာလအတွင်းမှာ ကျနော်တို့ဘက်က အခြေအနေ ပြောင်းလဲသွားလို့ တိုးတက်မှုတွေ ရှိလို့ အားလုံးလည်း ငြိမ်းချမ်း လာတယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံက ကမ္ဘာလှည့်ပြီး ကြေညာနေစရာတောင် မလိုဘူး။ လူတိုင်းက အာရုံစိုက်နေပြီ။ အဲဒီအခါကျရင် မူလ အခြေအနေ ပြန်ရောက်တဲ့ တစ်နေ့မှာ အုံနဲ့ကျင်းနဲ့ ပြန်လာကြမယ်လို့ မျှော်လင့်နေတုန်းပေါ့။ အခုကတော့ အနည်းဆုံး တစ်နှစ်ကတော့ inbound tourism တိုးတက်ဖို့က သိပ်ပြောလို့ မရသေးတဲ့ အခြေအနေပါ” ဟု ပြောသည်။

ပုဂံဒေသမှ နိုင်ငံခြားခရီးသွားများနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမြေပုံ အညွန်း

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုများ ရှိနေသော်လည်း အလည်အပတ် လာရောက်ခြင်းထက် စီပွားရေး လုပ်ငန်းပေါ် အခြေခံပြီး လာရောက်သည့် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများ ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအထဲတွင် လူငယ် များပြား ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွား လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း မှ သိရသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းရေး မငြိမ်မသက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေကာ လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲများလည်း တိုင်းဒေသကြီး နှင့် ပြည်နယ်အချို့၌ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကောင်စစ်ရေးရာဦးစီးဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

ထို့နောက် COVID-19 ကပ်ရောဂါနှင့်ပတ်သက်သည့် ကန့်သတ်ချက်များအပြင် ဆန္ဒပြသူများနှင့် ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှား သူများကို ဆက်လက် ဖမ်းဆီးနေမည်ဟု မျှော်လင့်ရကြောင်းလည်း အမေရိကန်က ဖော်ပြထားသည်။

ထို့အပြင် ချင်းပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ် တို့မှ မြို့နယ်အချို့ အပါအဝင် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတို့အား သွားလာရန်တွင် အထူးသတိပြုကြရန် အသိပေးထားသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၂

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောမြို့နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းသို့ သွားရောက်သည့် ယာဉ်လိုင်းများ၊ ကုန်တင်ကားများ၊ အိမ်စီးကားများ၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်များကို စစ်ဆေးရေးဂိတ်များက ဖြတ်သန်း သွားလာခွင့်ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် မောင်တောမြောက်ပိုင်းဒေသခံများ ဆန်ရိက္ခာ ပြတ်လပ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

အသွားအလာ ကန့်သတ်လိုက်သည်မှာ ၃ ရက်ရှိပြီဖြစ်သည့်အတွက် မောင်တောမြောက်ပိုင်းရှိ တောင်ပြို ကျေးရွာတွင် ဆန်ဝယ်ယူ၍ မရခြင်းနှင့် ပြတ်လပ်ခြင်းများ ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု ဒေသခံ ကိုမောင်မောင် ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ မြောက်ပိုင်းကို ကားတွေ အသွားအလာ ပိတ်ထားတာ အခု ၃ ရက်မြောက်ရှိပြီပေါ့။ ကျနော်တို့နေတဲ့နေရာ တောင်ပြိုဆိုရင်လည်း ဒေသခံတချို့ ဆန်တွေ ပြတ်လပ်မှုတွေ ရှိတယ်။ ပိုက်ဆံရှိပြီးတော့ ဆန်ဝယ်လို့မရတဲ့ဟာရှိတယ်ပေါ့လေ။ လိုင်းကားတွေ ဘာတွေ သွားလို့မရတော့ ကျနော်တို့က ဆန်ပြတ်လပ်မှုတွေ ဒီလို အခက်အခဲတွေ ကြုံရမှာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

မောင်တောမြောက်ပိုင်းရှိ ဒေသခံများသည် ဆန်နှင့် စားသောက်ကုန်များကို မောင်တောမြို့ပေါ်သို့ သွားရောက်၍ ဝယ်ယူနေရသည့်အတွက် လက်ရှိအသွားအလာကို ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်နေရသည်။

ဆန်များကို ငွေကြေးမတတ်နိုင်သူများအနေဖြင့် အများအပြား ဝယ်ယူသိုလှောင်မှု မပြုနိုင်ကြသည့် အတွက် လက်ရှိတွင် ၎င်းတို့သည် ပို၍ အခက်အခဲဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် မောင်တောမြို့ပေါ်ရှိ စားသောက်ကုန် ရောင်းချသူများသည်လည်း မောင်တောမြောက်ပိုင်း ကိုသာ အဓိကအားထားနေရကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် စားသောက်ကုန်ရောင်းချရမှုများ ရပ်သွားသည်မှာ ၃ ရက်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း မောင်တောမြို့မှ စားသောက်ကုန်စုံဆိုင်ပိုင်ရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

မောင်တောမြို့လယ်ခေါင်ရှိ နာရီစင်

“ရောင်းအားရပ်တာတော့ အဲဒီဘက်မှာ ၃ ရက်လောက် ရှိပြီပေါ့။ ရောင်းအားက ချက်ချင်းကို ရပ်သွားတာ လေ။ မြောက်ပိုင်းရွာ ၅၃ ရွာ ရှိတာပေါ့ အဲဒီဘက်မှာ။ မူဆလင်ရွာတွေလည်း ရှိတယ်လေ။ အဲဒါက အဲလို ဖြစ်သွားတော့ နည်းနည်း ဂိတ်တွေမှာ အစစ်အဆေးတွေ၊ အတားအဆီးတွေ အဲလိုရှိတယ်။ သူတို့က လည်း မလာ။ မလာတော့ အသွားအလာတွေ ကျဲသွားတော့ ဒီဘက်မှာ ကျနော်တို့မြို့ပေါ်မှာ ရောင်းအား တွေ ကျသွားတာက ချက်ချင်းကို ရပ်သွားတာ ၃ ရက်လောက် ရှိပြီပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် တချို့သော ဒေသများတွင် အသွားအလာ မလုပ်ကြတော့ဘဲ ကျေးရွာအတွင်းရှိ စားသောက်ကုန် များကိုသာ အချင်းချင်း မျှဝေစားသောက်နေကြရသည်ဟု မောင်တောမြောက်ပိုင်းရှိ ခုံတိုင်ကျေးရွာမှ ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးမောင်လှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“အဲလို အသွားအလာ မရဘူးဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ မသွားဘူး။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ အဲဒီစားနပ်ရိက္ခာ ဝယ်မယ့်လူလည်း မသွားဘူး။ အခု ကိုယ့်ရပ်ရွာမှာရှိတဲ့ ရွာထဲမှာရှိတဲ့ဥစ္စာပဲ ကျနော်တို့ ရွာမှာပဲ ဝေယူကြတယ် များတဲ့လူက။ အပြင်မှာ အဝေးမှာ သွားတဲ့သူတော့ မရှိသေးဘူးဗျ” ဟု ပြော သည်။

မောင်တောမြို့နယ်ကို မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်း သတ်မှတ်ထားပြီး မြောက်ပိုင်းတွင် ကျေးရွာပေါင်း ၅၃ ရွာနှင့် တောင်ပိုင်းတွင် ၁၈ ရွာရှိကြောင်း၊ စားသောက်ကုန်ရောင်းချသည့်ဆိုင်များသည် မြောက်ပိုင်း ဒေသခံများကိုသာ မှီခိုနေရသည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ဆိုင်များအားလုံး ရောင်းအားမရှိသလောက် ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

ဒါ့အပြင် တချို့ကျေးရွာများကို လူတစ်ဦးလျှင် ဆန်တစ်ထမ်းမျှသာ သယ်ဆောင်ခွင့်ပြုသည်ကို တွေ့ရပြီး ယင်းထက်ပို၍ သယ်ဆောင်ခွင့် မရကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

မောင်တောတွင် ဇူလိုင်လ ၁၈ ရက်နေ့၌ တပ်မတော်နှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီး ဒေသခံများကို လိုက်လံဖမ်းဆီးမှုများ ရှိကြောင်း၊ ယနေ့အထိ ဖမ်းဆီးခံရသူ (၈) ဦးအထိ ရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် အခြေစိုက် သတင်းဌာနများ၏ ဖော်ပြချက်များအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၁

ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးကွက်တွင် ရွှေဘိုဆန် ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးခြင်းနှင့်အတူ ရှားပါးနေသည့်အတွက် ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်နေကြောင်း ဆန်ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ကိုင်သူများထံမှ သိရသည်။

ရွှေဘိုဆန်သည် လက်ရှိတွင် ၂၄ ပြည် တစ်အိတ်လျှင် ကာလပေါက်ဈေးထက် ၅၀၀၀ ကျပ်နှုန်း မြင့်တက်နေကြောင်း၊ ထပ်မံ မြင့်တက်နိုင်သည့် အခြေအနေရှိနေကြောင်း ဝါးတန်းလမ်းကုန်စည်ဒိုင်မှ ဆန်ရွှေဘို ဆန်ရောင်းဝယ်ရေးဆိုင်ပိုင်ရှင် ဦးရှိုင်းဝင်းလတ်က CNI သတင်းဌာသို့ ပြောသည်။

ဦးရှိုင်းဝင်းလတ်က “အဓိက ရွှေဘိုဆန်ပေါ့နော်။ ရွှေဘိုဘက်မှာကျတော့ စပါးတွေက ကျနော်ထင်တယ် ရှားသွားတာပေါ့နော်။ ရှားသွားတဲ့ အခါကျတော့ စပါးကနေ ဆန်ကြိတ်ဖို့ ဆန်တွေက စပါးမရှိတော့တဲ့ အခါမှာ ဆန်က ဈေးတက်လာတဲ့ သဘော ပေါ့။ အဲတော့ အဓိက ရန်ကုန်ပို့တယ်ဆိုရင် ရန်ကုန်မှာလည်း ထိတာပေါ့နော်။ ၅ ထောင် ပတ်ချာလည်လောက်ကို တစ်အိတ် ကို ခုန်သွားတာပေါ့လေ၊ ၂၄ ပြည် ၁ အိတ်ကိုမှ။ အဲလောက် ခုန်တက်သွားတယ်။ နောက်ပိုင်းတော့ ပိုတက်မယ်လို့ မှန်းတယ် ကျနော်တို့လည်း” ဟု ပြောသည်။

ရွှေဘိုမြို့ အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ဆန်ဝင်ရောက်မှုသည်လည်း ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း နည်းပါးလျှက်ရှိနေပြီး ပုံမှန်ထက် ၃ ပုံ ၁ ပုံသာ ရှိတော့ကြောင်း ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်ထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိ ဆန်ရောင်းချသူများသည် ရွှေဘိုဆန် ရှားပါးလာသည့်အတွက် တခြားသော ဆန်များကိုသာ ပြောင်းလဲ ရောင်းချနေရကြောင်း၊ တခြားသော ဆန်များလည်း ဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ထွက်ရှိသည့် ဆန်များသည် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာသည်ဟု ဦးရှိုင်းဝင်းလတ်က ပြောသည်။

၎င်းက “ဘယ်လိုမျိုး ရောင်းရမလဲဆိုတော့ တခြား ဧရာဝတီဆန်တွေ ဘာတွေတော့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဧရာဝတီဆန်လည်း တက်လာတယ်ပေါ့နော်။ ဈေးကတော့ အရင်ကထက် စာရင်တော့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေက အကုန် တက်တာဆိုတော့လေ သူတို့ လည်း စိုက်ပျိုးရေး စရိတ်တို့၊ သွင်းအားစုစရိတ်တို့က တက်လာတော့ အဲဒါတွေလည်း တက်လာမယ်။ အဲတော့ တချို့ ကျနော် တို့ Customer တွေက ဘယ်လိုခေါ်မလဲ သူတို့က ရွှေဘိုနဲ့ ဘာနဲ့ ရောစားရမလားဆိုတဲ့ အတွေးတောင် တွေးကြပြီပေါ့နော် တချို့တွေလေ။ အဲတော့ ရွှေဘိုဆန် မရှိရင်လည်း တခြားဆန်တော့ စားတော့ စားမှာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ရွှေဘိုဆန်တော့ ရှား သွားမယ့် သဘောပေါ့လေ” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ရွှေဘိုဆန်များ ဈေးကွက်တွင် ရှားပါးလာရခြင်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် မိုးစပါးရာသီနှင့် နွေရာသီတွင် စိုက်ပျိုးထားနိုင်မှု နည်းပါး သည့်အတွက် အထွက်နှုန်း လျော့ကျသွားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင်လည်း ‌ရွှေဘိုဒေသရှိ တောင်သူများသည် ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ တိမ်း ရှောင် ရမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသလို စိုက်ပျိုးစရိတ် ကြီးမြင့်ခြင်းဖြင့်လည်း ရင်ဆိုင်နေရခြင်းကြောင့် အနည်းငယ်သာ စိုက်ပျိုး နိုင်သည့်အတွက် စပါးအထွက်နှုန်း လျော့နည်းလျက်ရှိသည်။

ရွှေဘိုမြို့နယ် ၀က်လက်ကျေးရွာမှ စစ်ရှောင်များ

ထိုသို့ စိုက်ပျိုးမှု နည်းပါးလာခြင်းကြောင့် လာမည့်နှစ်များအတွက် မျိုးစပါးများ ရှားပါးလာမည်ကို တောင်သူများက စိုးရိမ်နေ ကြကြောင်း ရွှေဘိုဒေသခံတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခု လတ်တလောကတော့ အစ်မတို့ဘက်မှာ မစိုက်နိုင်ဘူးလေ။ ထုံးစံအတိုင်း ကိုယ့်ဟာနဲ့ကိုယ်တောင် မနည်းရုန်း နေရတာ။ ၁ ယောက်စ၊ ၂ ယောက်စလောက်ပဲ စိုက်နိုင်တယ်။ အများစုက မစိုက်နိုင်ကြဘူးလေ။ အခုက စရိတ်စကတွေလည်း ကြီးတယ် ဘယ်သူမှလည်း မလုပ်နိုင်ဘူး။ ပြီးရင် တောင်သူက သိတဲ့အတိုင်းပဲ။ တောင်သူတွေကကျတော့ ဒီလိုပဲ အဆင်ပြေအောင် ယူပြီးတော့‌ ချေးငှားပြီးတော့ ရင်းနှီးကြရတာ။ အခုလို အနေအထားနဲ့ကျတော့ စားဖို့ သောက်ဖို့တောင် မနည်း ရင်း ထားရတာ။ အခုကတော့ အများစုကတော့ မစိုက်နိုင်ကြဘူး။ အများစု အကုန်လုံးကတော့ စိုးရိမ်နေကြမှာပဲလေ။ ဒီနှစ်တောင် မှ မစိုက်နိုင်တဲ့ဟာ အဲဒီတော့ မျိုးကလည်း ရှားမယ်လေ။ နောက်ဆိုလို့ရှိရင် အခုလက်ရှိတောင်မှ ဒီလိုမျိုး ဖြစ်နေတယ်ဆို တော့ ရှေ့အနာဂတ်က ဘယ်လိုမှ မှန်းလို့ မရသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။
ရွှေဘို ဒေသခံများသည် စပါးကို အဓိက စိုက်ပျိုးကြပြီး ရွှေဘိုဒေသထွက် ဆန်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဈေးနှုန်းအမြင့်ဆုံး ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဈေးကွက်တွင် အများဆုံး နေရာယူထားလျက် ရှိသည်။

ယခု ရွှေဘိုတွင် စိုက်ပျိုးထားသည့် စပါးများသည် မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ ဖြန့်ချီနိုင်မည့် ပမာဏမရှိဘဲ ရွှေဘိုဒေသအတွက်ပင် လုံလောက်မှု မရှိကြောင်း ဆန်စပါးကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၁

မီးဖိုချောင်သုံးဂတ်စ်များ ဝယ်ယူ၍ မရခြင်း၊ ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်ခြင်းများကြောင့် စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းများ ရောင်းအားကျဆင်းပြီး အကျိုးအမြတ်နည်းပါးလာကြောင်း စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများထံမှ သိရသည်။

ဂတ်စ်ကိုသာ အဓိကထားချက်ပြုတ်နေရသည့် စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ဂတ်စ်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာသည့်အပြင် ကုန်ဈေးနှုန်းသည်လည်း ကြီးမြင့်လာသည့်အတွက် အကျိုးအမြတ်မရှိဘဲ ဖြစ်နေ သည်ဟု ဗဟန်းမြို့နယ်ရှိ လင်းလက်ကြယ် ခေါက်ဆွဲကြော်ဆိုင်မှ ဆိုင်ပိုင်ရှင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အရင်က ဈေးနှုန်းကကျတော့ ကျနော်တို့ ယူရတာဆိုလို့ရှိရင် ဂတ်စ်အိုး ၁ လုံးဆိုလို့ရှိရင် ၃၃၀၀၀၊ ၃၅၀၀၀ ဒီ ဝန်းကျင်လောက် ယူရတာပေါ့။ အခုဆိုရင်တော့ ၅ သောင်းခွဲလောက်ဆိုတော့ ၂ သောင်းလောက် ကွာသွားမှာ ပေါ့နော် ဈေးနှုန်းက။ အကျိုးအမြတ်ပိုင်းဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့အတွက်ကတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးတယ်။ ဂတ်စ်နဲ့ စားသောက်ကုန်တွေ ဈေးကြီးတဲ့အတွက် ကျနော်တို့အတွက်တော့ အကျိုးအမြတ် မရှိဘူးပေါ့။ ကျနော်တို့မှာ ဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်ဆိုင်ကလည်း အခန်းငှားထားရတယ်။ ဆိုင်ခန်းလခနဲ့ ဝန်ထမ်းလခ ရှိမယ်။ ကျနော်တို့အတွက် နည်းနည်းကာမိယုံလောက်ပါပဲ။ ကျ‌နော်တို့ စားဖို့သောက်ဖို့အတွက် အဲလောက်ပါပဲခင်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ဂတ်စ်ဈေးနှုန်းသည် ယခင်ကထက် ၂ သောင်းကျော် မြင့်မားလာပြီး တချို့သောဆိုင်များတွင် ခွဲတမ်းဖြင့် ဝယ်ယူ နေရမှုများလည်း ရှိသည်။

ဒါ့အပြင် တချို့ဆိုင်များတွင် လျှပ်စစ်ဖြင့် ပြောင်းလဲအသုံးပြုလာကြသော်လည်း လျှပ်စစ်မီး အချိန်မှန်မရခြင်းနှင့် အချိန်ကြာချက်ပြုတ်ရသည့်အတွက် မီတာခနှုန်းထားစသည်တို့ကြောင့် အဆင်မပြေမှုများလည်း ရှိသည်ဟု သိရသည်။

ယခုလက်ရှိ ဂတ်စ်ဈေးနှုန်းများထက် ထပ်မံမြင့်တက်လာမည်ဆိုပါက စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ဆက်လုပ်ရန် အခက်တွေ့နိုင်ပြီး ရပ်တန့်သွားနိုင်သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားနိုင်ကြောင်း လင်းလက်ကြယ် ခေါက်ဆွဲဆိုင်ပိုင်ရှင်က ဆက်ပြောသည်။

ဂတ်စ်ဖြင့် ချက်ပြုတ်ကြော်လှော်နေစဉ်

“ဒီထက်ပေါ့လေ ၆ သောင်း၊ ၇ သောင်း၊ ၈ သောင်းလောက်ထိ ဖြစ်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ကျ‌နော်တို့ ဆိုင်သမား တွေလည်း ဂတ်စ်ကိုတော့ ဘယ်လိုမှ သုံးနိုင်တော့မှ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ဘယ်လိုလုပ်ငန်းလည်ပတ်မလဲ။ တချို့ ဆိုရင် လုပ်ငန်းမလည်ပတ်နိုင်တဲ့အခါ မီးသွေးသုံးရင်လည်း သုံး။ မီးသွေး မသုံးဘူးဆိုရင် လုပ်ငန်းတွေလည်း ရပ်သွားနိုင်တဲ့အဆင့် ရောက်သွားနိုင်ပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်သွားသည့်အတွက် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စရိတ်များ ကြီးမြင့် လာသည့်အတွက် ပြည်တွင်းစားသောက်ကုန်များသည်လည်း ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာကာ အစားအသောက် ဈေးနှုန်းများလည်း ကြီးမြင့်လာသည်ဟု သိရသည်။

ထို့သို့ အစားအသောက်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်သွားသည့်အတွက် ဆိုင်သို့ လာရောက်စားသောက်သည့် စားသုံးသူ နည်းပါးသွားပြီး ရောင်းအားသည်လည်း ကျဆင်းလာဟည်ဟု စားသောက်ဆိုင် လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနေလင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုချိန်မှာ စားသောက်ပွဲတွေကလည်း ‌ဈေးတက်ရတော့တာပေါ့။ ဈေးမတက်ရင်လည်း စားသောက်ဆိုင်ပိုင်ရှင် တွေက မခံနိုင်ဘူး။ မခံနိုင်တော့ ဈေးတွေ လိုက်တက်ရတာပေါ့။ ဈေးတွေလိုက်တက်တော့ အရင် ၆ ထောင် လောက်ရောင်းတဲ့ ဟင်းပွဲ ၁ ပွဲက ၇ ထောင် ဖြစ်ရင်လည်း ဖြစ်မယ်။ ၈ ထောင်ဖြစ်ရင်လည်း ဖြစ်မယ်။ အဲတော့ စားတဲ့လူမှာ နောက်ဆုံး သွားထိတာပေါ့နော်။ စားသုံးသူက အရင် ၅ ထောင် ပေးစားရတဲ့ဟာက အခု ၈ ထောင် အထိ စားရတယ်ဆိုရင် သူ ဆိုင်တွေမှာ စားနိုင်တော့မှာ မဟုတ်ဘူး တချို့ကျတော့လည်း။ ဒါတွေက အခက် တွေ့တာပေါ့။ အရင်လောက်တော့ တစ်နေ့ကို လူ ၅၀၀ လောက် ဝင်တဲ့ဆိုင်က အခုဆိုရင် ၂၀၀ လောက်ပဲ ဝင်တော့မယ်ဆိုတော့ ရောင်းအားကျသွားတာပေါ့ နော်။ ဒီအခက်အခဲတွေကတော့ လောလောဆယ်မှာ ကြုံတွေ့ နေရတာပေါ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ အားလုံး” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် ဂတ်စ်ကို တင်သွင်းရာတွင် ပြည်တွင်းဒေါ်လာဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေမှုကြောင့် ဂတ်စ်ကို တင်သွင်းရန်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် အဆင်မပြေဘဲ တင်သွင်းမှု မပြုလုပ်ကြခြင်းကြောင့် ဂတ်စ်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရသည့် အခြေအနေများကို ပြေလည်စေရန်အတွက် နိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်သည့်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်ပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ပြောဆို သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၀

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ၊ ယူရို၊ ယန်း၊ စင်ကာပူ‌ဒေါ်လာ စသည့် နိုင်ငံခြားငွေများအား အစိုးရမှလွဲ၍ ကိုင်ဆိုင် ခွင့် မရှိဟူ၍ ပျံ့နှံ့နေသည်မှာ သတင်းအမှားဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသတင်းကို စတင်ဖြန့်ဝေသူကို စိစစ်အရေးယူရန် ဆောင်ရွက်နေ ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းသော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးဝင်းသော်က “အဲဒီသတင်းက အလကား ပျံ့နေပြီးတော့ ဈေးတွေ တက်သွားတဲ့သဘော ဖြစ်သွားတယ်လေ။ အဲဒီတော့ ဒါသည် ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်တဲ့သတင်း လုံးဝမဟုတ်ပါဘူး။ သက်သက် ငွေရေးကြေးရေးကဏ္ဍကို ပျက်စီးအောင် ဘယ်သူ ထုတ်လဲမသိဘူး။ အဲဒီသတင်း စတင် ဖြန့်ချီတဲ့ဟာကို ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနကနေပြီးတော့မှ စိစစ်ပြီးတော့ အရေးယူဖို့ လိုက်လံ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ အမှားဖြစ်ကြောင်းနဲ့ အဲဒီသတင်းအမှားကို စတင်ထုတ်လွှင့်တဲ့ source သည် သက်သက် ပြည်သူလူထုကို စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်အောင်ရော၊ စီးပွားရေးကဏ္ဍကို ဒုက္ခဖြစ်အောင်ရော သက်သက် ဖျက်ဆီးတဲ့ အဖျက်အမှောက် လုပ်ငန်းပေါ့နော်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ သတင်းစပြီး တင်တဲ့ဟာ ကျနော်တို့လည်း တွေ့လိုက်တယ်။ အဲဒီတွေ့ တဲ့ source ကိုတော့ သက်ဆိုင်ရာ ပြည်ထဲရေးကနေ ဖော်ထုတ် အရေးယူဖို့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံခြားငွေ ကိုင်ဆောင်ခွင့်မရှိကြောင်း သတင်းမှား ဖြန့်ထားမှု

လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာပေါ်တွင် ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်အတွင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာငွေ၊ ယူရို၊ ယန်း၊ စင်ကာပူ ဒေါ်လာအား အစိုးရမှတစ်ပါး မည်သူမှ ကိုင်ဆောင်ခွင့် မရှိတော့‌ကြောင်း၊ ဘဏ်ငွေကြေးနှင့် ပတ်သက်သော တည်ဆဲဥပဒေ အရ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားထားသော သတင်းများ ပျံ့နှံ့လျက်ရှိနေသည်။

ထို့အပြင် ကာလတန်ဖိုးပေါ် မှုတည်၍ ထောင်ဒဏ်-ငွေဒဏ်များ ချမှတ်မည်ဖြစ်ပြီး မတရားအသင်းအဖွဲ့များအား ငွေကြေး စီးဆင်းမှုအတွက် ချုပ်ကိုင်မည်ဟု သိရကြောင်းလည်း ရေးသားထားသည်။

ဒေါ်လာနှင့်ညီမျှသော FEC ငွေကြေးစနစ် ပုံစံအား ၂၀၂၂ နှစ်ကုန် ပြန်လည် လုပ်ကိုင်မည်ဟုသိရပြီး အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်ခွင့်အတွက် မှတ်ပုံတင်ကာ ယွမ်-ရူပီး-ဘတ်-ရူဘယ် ငွေကြေးအား ငွေကြေးတန်ဖိုးပေါ် မှုတည်၍ ကိုင်ဆောင်ခွင့် ပြုမည်ဟူ၍ စသဖြင့် ရေးသားဖော်ပြချက်များ ပျံ့နှံ့နေခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ သတင်းမှား စတင်ဖြန့်ဝေသူကို ဖမ်းဆီး အရေးယူနိုင်ရေး ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်ကာ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းနှင့် ဒေါ်လာ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေခြင်းကို အခွင့်ကောင်းယူ၍ ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ပိုမိုမြင့်တက်လာအောင် သတင်းအမှား ဖြန့်နေကြကြောင်းလည်း စီးပွားရေးပညာရှင်များ က ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၀

ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းနေသည့်အတွက် ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ဆန်ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးလာကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှု လုံးဝရပ်ဆိုင်းနေကြောင်း၊ ဝယ်ယူမှုများလည်း ရပ်ဆိုင်းနေကြောင်း၊ ပြည်တွင်းစားသုံးမှု၊ တပ်မတော်ရိက္ခာနှင့် တခြားသောအဖွဲ့အစည်းများ၏ ဝယ်ယူမှုသာ ရှိနေကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသန်းဦးက “ဈေးက နိုင်ငံခြားပို့တဲ့ Exporter တွေ မဝယ်နိုင်တော့ ဈေးချပြီး ဝယ်တယ်။ ဈေးချဝယ်တော့ နယ်ကလူတွေက စပါးဈေးနဲ့ မကိုက်တော့ မလာကြဘူး။ နောက် စပါးက ဒီအချိန် ဘယ်နေရာမှ မထွက်ဘူး။ ထွက်တဲ့ နေရာတွေကလည်း မတ္တရာတို့ မန္တလေးဘက်က ထွက်တာ။ ရန်ကုန် အနီးတဝိုက်က မထွက်ဘူးလေ။ အဲတော့ လောလောဆယ်တော့ ပြည်တွင်း စားသုံးမှုရယ်၊ နောက် တပ်မတော်ရိက္ခာရယ်၊ WFP တို့ ဘာတို့ အဲလို ဝယ်တဲ့သူတွေရယ်၊ အဲလိုတွေပဲ ရောင်းနေရတယ်။ Exporter တွေက လုံးဝ အဝယ် ရပ်သွားတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များကလည်း ဗဟိုဘဏ်မှ တစ်ဒေါ်လာ ၁၈၅၀ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် အရှုံးများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့မှုကို ရပ်ဆိုင်းလာကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ဆန်ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးသွားပြီး ပုံမှန်ထက် အိတ်ရေ ၃ ပုံ ၁ ပုံသာ ဝင်ရောက်တော့ ကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦးက ပြောသည်။

စပါးများသန့်စင်နေစဉ်

ဦးသန်းဦးက “မူလက တစ်ရက်ကို ၇ သောင်း၊ ၈ သောင်းလောက် ဝင်တယ်လေ။ အခုက ၂ သောင်း၊ ၂ သောင်းခွဲလောက် ဝင် တယ်။ ၃ ပုံ ၁ ပုံလောက်ပဲ ဝင်တော့တာပေါ့နော်။ အခုက လက်ထဲမှာ သိမ်းထားတဲ့ လူတွေကတော့ ဆန်စက်ပိုင်တွေ၊ တောင်သူ အကြီးတွေ၊ နောက် ငွေရေးကြေးရေးအရ ပြေလည်တဲ့သူတွေ၊ စပါးကို ပုံမှန်သိမ်းတဲ့သူတွေ အဲလိုတွေ လက်ထဲမှာ ကျန်တာလေ။ တောင်သူလက်ထဲမှာတော့ မရှိဘူးပေါ့နော်။ တောင်သူတွေက အခုလက်ရှိတော့ မတ္တရာနယ်က ပေါ်နေတဲ့ အဲဒီ စပါးပဲ တောင်သူလက်ထဲမှာ ရှိနိုင်တယ်။ ကျန်တဲ့ နေရာမှာတော့ သိုလှောင်ထားတဲ့သူတွေ လက်ထဲမှာ ရှိတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ကွာဟချက်ကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းသွားခြင်းသည် ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ တဆင့် တင်ပို့မှုသာဖြစ်ကြောင်း၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့မှုမှာ ရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

ပြည်ပသို့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကနေ ဆန်တင်ပို့မှု ဆက်လက်ရှိနေနိုင်ခြင်းက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ‌ဒေါ်လာဖြင့် အရောင်းအဝယ် မလုပ်ကြရဘဲ ယွမ်ငွေဖြင့် ကုန်သွယ်ကြရခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု မူဆယ်ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး

ဦးမင်းသိန်းက “တရုတ်ကိုကျတော့ ဆန်ကွဲပဲပို့တယ်။ ဆန်ပို့တာ နည်းတယ်။ တရုတ်နယ်စပ်မှာ ကျတော့ ကုန်သွယ်ရေးက ဆန်နဲ့ ဆန်ကွဲက သူက ယွမ်ငွေနဲ့ သွားရတော့ ဒီလောက်ထိ ဆိုးဆိုးရွားရွား မထိခိုက်ဘူး။ ဘုရင့်နောင်မှာ ဆန်ဝယ်ယူမှု နည်း တာက ရေကြောင်းကသွားတဲ့ Over Sea သမားတွေက မကိုက်တော့ဘူး ဒေါ်လာနဲ့ သွားရတယ်လေ။ ဒေါ်လာ ၁၈၅၀ နဲ့က ကွာဟနေတာကိုး။ အန်ကယ်တို့ ဘက်ကတော့ နည်းနည်းတော်သေးတယ် ယွမ်ငွေနဲ့‌ဆိုတော့။ နည်းနည်း အဆင်ပြေသေး တယ်။ Over Sea သမားတွေကတော့ သိပ်အဆင်မပြေဘူး ကြားတယ်။ ဒါကြောင့် ဆန်တွေ ဘာတွေကို အဝယ်အပြုတွေ နည်းသွားတာ ပါတာပေါ့။ အဝယ်အပြု နည်းသွားတော့ နယ်ကတက်လာတာလည်း နည်းသွားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် ဆန်များသည် ၂၅ မတ်တန် ဆန်များဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် တစ်အိတ်လျှင် ၃၀၀၀၀ ကျပ် ဈေးနှုန်း ပေါက် နေသော်လည်း ကုန်သည်များကမူ ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာတွင် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ကွာဟချက်ကြောင့် တင်ပို့မှု မပြုလုပ်နိုင်ဘဲ ဆန် တစ်အိတ် ၂၈၀၀၀ ကျပ်အောက် ရရှိမှသာလျှင် တင်ပို့မှုပြုနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော်လည်း ဆန်စက်ပိုင်ရှင်များနှင့် တောင်သူများကမူ ထိုဈေးနှုန်းနှင့် ရောင်းချမှု မလုပ်ကြကြောင်း၊ ငွေလိုအပ်နေသည့် အတွက် အရှုံးခံပြီး ရောင်းချသူ အနည်းငယ်သာရှိကြောင်း ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၀

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်အထိ မြန်မာအပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတစ်သန်းကျော်အား တရားဝင်နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်သော်လည်း ထိုထဲတွင် တရားမဝင်လုပ်သားများ မပါဝင်ကြောင်း မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်အထိ တရားဝင်နေထိုင် အလုပ်လုပ်ခွင့်ပြုမည့် လုပ်သားတစ်သန်းကျော်တို့မှာ ယာယီ အလုပ်သမားလက်မှတ် (ဘတ်-ပန်းရောင်ကတ်)၊ အပြာရောင် work permit စာအုပ်၊ MOU နှင့် CI (အထောက်အထားလက်မှတ်) စသည့် အထောက်အထားရှိသူများဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် တရားမဝင်လုပ်သားများအတွက် ယာယီအလုပ်သမားလက်မှတ် (ဘတ်-ပန်းရောင်ကတ်)များ ထပ်မံ ထုတ်ပေးမည်ဟု ဇူလိုင် ၅ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ထားသော်လည်း လက်ရှိအချိန်အထိ အတည်မပြုသေးကြောင်း သိရသည်။

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “တရားမဝင်တဲ့လူတွေအတွက်ကိုလည်း သူတို့မှာ plan ထားပြီးသား ပေါ့။ မှတ်ပုံတင်စာရင်းသွင်းပေးမယ်ဆိုပြီးတော့ ဇူလိုင် ၅ ရက်နေ့ကလားမသိဘူး ကြေညာလိုက်တယ်ထင်တယ်။ အခု ဒီ သက်တမ်းတိုးပေးတယ်ဆိုတဲ့ အုပ်စုတွေကျတော့ work permit ပေါ့နော်။အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်သက်တမ်း တွေ တိုးတယ်ဆိုတာက တခြားမဟုတ်ဘူး။ ဒီမှာက အုပ်စုတွေက အများကြီးကွဲနေတာကိုး။ဝန်ကြီးတွေရဲ့ အစည်း အဝေးဆုံးဖြတ်ကနေ ထုတ်ပြန်တဲ့ အုပ်စုတွေပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး ကွဲနေတာ။ သူတို့ရဲ့ သက်တမ်းကုန်တဲ့အချိန်တွေက လည်း မတူဘူး။ အဲဒီတော့ ဒါကို သူတို့က တစ်ကြိမ်တည်း အတူဖြစ်အောင် လုပ်ချင်တယ်။ လုပ်ချင်တဲ့အတွက် ကြောင့်မို့လို့ အခုလိုမျိုး ၂၀၂၅ ကိုတော့ target ထားလိုက်ပြီးတော့ အဲဒီအချိန်မှာ အားလုံးအတူတူပေါ့နော် သက်တမ်းတွေ အကုန်လုံးညှိလို့ရအောင်လို့ သူတို့က အဲဒီလိုမျိုးလုပ်တာ”ဟု ပြောသည်။

တရားမဝင် လုပ်သားများအား ယခင်က ယာယီအလုပ်သမားလက်မှတ် ထုတ်ပေးသည့်အခါတွင် လူဦးရေ အပြည့် အဝ ပြီးစီးအောင်မထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရေလုပ်ငန်းတစ်ခုတွင်လုပ်ကိုင်နေသည့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတစ်ဦး

“အထောက်ထားမဲ့တွေကို ထုတ်ပေးမယ်လို့ ကြေညာတိုင်း အလုပ်သမားလက်မှတ်တွေရမယ်ဆိုပြီးတော့မှ ခိုးဝင် လာကြတယ် အစုလိုက်အပြုံလိုက်။ ကယ်ရီတွေနဲ့ ခိုးဝင်လာတယ်။ သူတို့ ဒီဟာတွေကို ပိုက်ဆံနဲ့ပေးပြီးတော့မှ လူလိမ်ခံရတာပဲ အဖတ်တင်တယ်။ အခုအချိန်ထိ အထောက်အထားမဲ့တွေကို တစ်စုံတစ်ရာ အထောက်အထား ထုတ်ပေးနိုင်တာ မတွေ့ရသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

တရားဝင်နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် သက်တမ်းတိုးရာတွင် အုပ်စုနှစ်စု ခွဲထားကာ ပထမအုပ်စုသည် ၂၀၂၂ ဩဂုတ် ၁ ရက်အထိ နေထိုင်ခွင့်ရရှိထားသူများဖြစ်ပြီး ထိုသူများသည် ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်အထိ ဆက်လက် နေထိုင် ရန် သက်တမ်းမကုန်ခင် အလုပ်ပါမစ် လျှောက်လွှာတင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယအုပ်စုသည် ၂၀၂၂ ဩဂုတ် ၁ ရက်နောက်ပိုင်းမှသာ သက်တမ်းကုန်မည့်သူများဖြစ်ပြီး ထိုသူများသည် ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်အထိ ဆက်လက်လုပ်ကိုင်လိုပါက တစ်နှစ်တစ်ကြိမ်နှုန်းဖြင့် ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက် အထိ အလုပ်ပါမစ် သက်တမ်းတိုးပေးမည်ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။

တရားဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား တစ်သန်း‌ကျော်အား ယခုကဲ့သို့ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အထိ တရားဝင်နေထိုင်ခွင့်ပေးခြင်း သည် ကောင်းမွန်သော်လည်း အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်ပေးခြင်းမဟုတ်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက ပြောသည်။

“ဒါပေမယ့် အကျိုးဆက်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ဟာပေါ့။ ဘာပဲလုပ်လုပ် ဒီလိုမျိုး ဥပဒေထုတ်ပြန်လိုက်၊ ကုန်ကျစရိတ်နဲ့ ပတ်သက်တာတို့ လုပ်ရတဲ့ အခန်းကဏ္ဍတို့ကျတော့ အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့ကတော့ ပြောရရင် ထုတ်ပြန် ကြေညာချက်အတိုင်းပေါ်မူတည်ပြီးတော့ အေဂျင်စီနဲ့ အလုပ်ရှင်တွေရဲ့ အလိုကျအတိုင်းပဲ လိုက်လုပ်၊ အကုန် အကျခံပြီး လုပ်ပေးနေရတဲ့သဘောရှိတယ်။ကောင်းတာကတော့ ထိုင်းကအခုလိုမျိုး အလုပ်သမားအင်အား လိုအပ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေ ပိုပြီးတော့ တိုးတက်များလာတာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းအစိုးရမှ လုပ်သားလိုအပ်ချက်ကြောင့် တရားဝင်နေထိုင် အလုပ်လုပ်ခွင့် သက်တမ်းတိုးပေးခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုကဲ့သို့ သက်တမ်းတိုးပေးခြင်းသည် ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဦးမင်းဦးက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၉

ပြည်ပချေးငွေ ရယူထားသည့် ကုမ္ပဏီ၊ အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့် ချေးငွေ အတိုး/အရင်း ပေးဆပ်မှုကို ဆိုင်းငံ့ထားရန် ဗဟိုဘဏ်က ညွှန်ကြားလာခြင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကို နိုင်ငံတကာက မယုံကြည်ရသည့်နိုင်ငံဟု သတ်မှတ် လာနိုင်ခြင်းနှင့် အတူ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှု ပိုမို နိမ့်ကျသွားနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး လေ့လာသူများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် နာမည်ကောင်းမရှိသည့် တိုင်းပြည်နှင့် စိတ်မချရသည့် တိုင်းပြည်ဟု နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမည့် သူများ က မြင်လာနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်း (သီပေါ)က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးရဲထွန်းက “အခုဟာကတော့ ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီချင်း ပြဿနာတော့ မပြောတတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုလုံး နိုင်ငံတစ်ခုလုံး အနေနဲ့ကော၊ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်က ကုမ္ပဏီတွေ၊ အစိုးရတွေ၊ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတွေ လာလုပ်မယ့် လူတွေကတော့ မြန်မာနိုင်ငံက ငွေရေးကြေးရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ရှိရင် နာမည်ကောင်း မရှိ တဲ့ တိုင်းပြည်ပေါ့၊ စိတ်မချရတဲ့ တိုင်းပြည် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးတော့ ဖြစ်သွားမှာပေါ့ဗျာ” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံခြားငွေကြေး

ဗဟိုဘဏ်မှ ပြောင်းလဲလိုက်သော ငွေကြေးမူဝါဒကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ အနေဖြင့် အတိုးနှုန်း သက်သာသည့် နိုင်ငံတကာဘဏ် များထံကနေ ချေးငွေရယူနိုင်မှု အားနည်းသွားနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး သမားများက ပြောသည်။

ထို့နောက် ပြည်ပမှ ချေးငွေဖြင့် ကုန်စည်တင်သွင်းနေကြသည့် ကုမ္ပဏီများအပေါ်လည်း သက်ရောက်နိုင်ကြောင်း၊ ထိုကုန် ပစ္စည်းများ ပြတ်လပ်သွားနိုင်ကြောင်း မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူ့ရဲ့ အမိန့်တစ်ခုတည်း အရဆိုရင်တော့ အများကြီး ဖြစ်နိုင်တာပေါ့၊ Impact က အများကြီး ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီက ကုမ္ပဏီတွေက အရင် ချေးငွေတွေ ပြန်ဆပ်၊ တချို့ကလည်း ကုန်ပစ္စည်းပေါ့ Intime ပေါ့။ ကုန်ပစ္စည်း တွေ ပေးယူ အဲဒီဟာကို ပြန်ဆပ်၊ ပြန်ဆပ်ပြီးမှ နောက်ထပ် အသစ်ထပ်ယူ။ အဟောင်းပေး အသစ်ယူ ပုံစံမျိုး လုပ်ကြရတာ မျိုးတွေ ရှိတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒါမျိုးတွေ ဆိုလို့ရှိရင် ပစ္စည်းပြတ်သွားနိုင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များကြားတွင်လည်း ယခုချမှတ်လိုက်သည့် ပြည်ပချေး‌ငွေ ပေးဆပ်မှု ဆိုင်းငံ့စေခြင်းသည် ဗဟိုဘဏ်က နိုင်ငံခြားငွေ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ စီးဆင်းမှုကို ထပ်မံတင်းကြပ်လိုက်ခြင်း သဘောမျိုးဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား နေ ကြသည်။
သို့သော်လည်း ဗဟိုဘဏ်၏ မူဝါဒနှင့် ပတ်သက်ပြီး မည်ကဲ့သို့ ရည်ရွယ်သည်ကို မသိရှိရကြောင်း၊ ပြည်ပချေးငွေ မူဝါဒနှင့် ပတ်သက်ပြီး လိုအပ်သည်များကို ပြန်လည် ဖြေလျှော့လာနိုင်သည့် အခြေအနေရှိသည်ဟု ယူဆရနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး ပညာရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့တွင်း ပြည်သူများ လှုပ်ရှားသွားလာနေစဉ်

၎င်းက “ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကလည်း အတိအကျ မသိဘူး မသိရဘူး။ ဘာအတွက် လုပ်တာလဲ။ ဒေါ်လာ အပြင်ကို စီးလွှတ်တာတွေ မနိုင်တော့လို့ လုပ်တာလား။ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီ စီးထွက်တာတွေထဲက စာရင်း လုပ်ချင်လို့ လုပ်တာလား မသိ ဘူး။ သူ့ရည်ရွယ်ချက်ပေါ်လည်း မူတည်သေးတယ်။ အရင်တုန်းကလည်း အဲလို ‌ဒေါ်လာတွေကို အကုန်လုံး ပိတ်လိုက်တယ်။ ပြီးတော့မှ တဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်ပြန်ပြီး လျှော့ချလျှော့ချ ပေးလိုက်တယ်။ အဲလိုမျိုးတော့ ရှိတယ်။ အခုလည်း ပိတ်ပြီးတော့ တချို့ တကယ် အမှန်တကယ်လုပ်တဲ့ ကိုင်တဲ့အဖွဲ့တွေ၊ နောက် အမှန်တကယ် လိုအပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ အတွက်တော့ ပြန် လျှော့ ပေးမယ်လို့ ယူဆရတာပါပဲ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗဟိုဘဏ်၏ ပြည်ပချေးငွေ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲနှင့်ပတ်သက်၍ ထုတ်ပြန် ကြေညာပြီးနောက် ပြည်တွင်း ဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည် ယခင် ၂၂၀၀ မှ ၂၃၀၀ သို့ မြင့်တက်သွားကြောင်း၊ ရွှေဈေးနှင့် မော်တော်ကား ဈေးနှုန်းများ လည်း လိုက်ပါ မြင့်တက်လာကြောင်း တွေ့ရသည်။

ဗဟိုဘဏ်၏ ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်က အကြောင်းကြားစာတွင် နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ရောင်း/ဝယ် ဖောက်ကား ခွင့် (AD) လိုင်စင်ရ ဘဏ်များအနေဖြင့် Customers များကို ချေးငွေ အတိုး/အရင်း ပြန်လည် ပေးဆပ်ရမည့် အစီအစဉ် (Repayment Schedule) ကို ပြည်ပမှ ငွေချေးငှားသူ (Lender) များနှင့် ညှိနှိုင်း၍ လိုအပ်သလို ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ရန် ဖော်ပြ ထားသည်။