CNI Articel
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၀
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD) အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး မြန်မာ့တပ်မတော်က နိုင်ငံတော်အား အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာခဲ့သည်။
ထိုသို့ အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာရခြင်းက NLD အစိုးရသည် ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်း အငြင်းပွားမှုကို မဖြေရှင်းဘဲ အစိုးရဖွဲ့စည်းရေး ကြိုးပမ်းသည်ဟုဆိုကာ မြန်မာ့တပ်မတော်မှ အကြောင်းပြခဲ့သည်။
အဆိုပါ အာဏာလွန်ဆွဲမှုကြားမှာ မြန်မာလူငယ်များ ဝင်ပါလာခဲ့ရပြီး နိုင်ငံတစ်ဝန်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ အကြီးအကျယ် ဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။
ထိုလက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများနှင့်အတူ နိုင်ငံတစ်ဝန်း မတည်ငြိမ်ခြင်း၊ လုံခြုံရေးစိုးရိမ်ရခြင်း၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းသွားခြင်း၊ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နှင့် သွားလာခွင့်များ အကန့်အသတ်များရှိလာခြင်း၊ စီးပွားရေး-လူမှုရေး-ပညာရေး - ကျန်းမာရေးများ နိမ့်ပါးကျဆင်းလာခြင်း၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ရှားပါး လာခြင်း၊ ကုန်ဈေးနှုန်းများ ကြီးမြင့်လာခြင်း၊ ငွေကြေးဖောင်းပွလာခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။
အဆိုးဆုံးမှာ နိုင်ငံသားများကြား အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်မှု ပြိုကွဲလာခြင်း၊ ဒို့တာဝန် အရေးသုံးပါးကို ကာကွယ်နိုင်မှု ကျဆင်းလာခြင်း၊ နိုင်ငံ၏အချုပ်အခြာအာဏာ တဖြေးဖြေး ထိခိုက်ခံလာရခြင်းများဖြစ်သည်။
ထိုအခြေအနေများကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ဆိုလျှင် (၁) နိုင်ငံတည်ငြိမ်ဖို့လိုသည်၊ (၂) လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ အရှိန်လျှော့ချနိုင်ဖို့လိုသည်၊ (၃) တည်ငြိမ်သည် အစိုးရတစ်ရပ်ရှိရန်လိုသည်၊ (၄) အရပ်သား အစိုးရ တစ်ရပ်ဖြစ်ဖို့လိုသည်၊ (၅) ပြည်တွင်း ညီညွတ်ရေး အားကောင်းဖို့လိုသည်၊ (၆) ဒေသတွင်း နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံ ရေးကောင်းတစ်ရပ် ရှိဖို့လိုသည်၊ (၇) အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်ရန်လိုအပ်သည် စသည့် အချက်များကို ပုံဖော်ဖန်တီးနိုင်ရန် လိုအပ်သည်။
သို့သော် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် အရပ်သားအစိုးရ တနည်းအားဖြင့် ရွေးကောက်ခံ အစိုးရမဟုတ်ဘဲ စစ်တပ် ဦးဆောင်သည့် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံကို မောင်းနှင်နေခြင်းကြောင့် ဘယ်လို တည်ဆောက်မလဲဟု မေးခွန်းများရှိနိုင်ပါသည်။
အဆိုပါ မေးခွန်းအပေါ် အခြေခံပြီး စဉ်းစားရမည်ဆိုလျှင် (၁) တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခြင်းကနေ အားလုံး လက်ခံသည့် အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစိုးရ သို့မဟုတ် ကြားဖြတ်အစိုးရတစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်း၍ ကျော်ဖြတ်နိုင်သည်၊ (၂) လက်ရှိ စစ်မက်ဖြစ်ပွားနေသော ဘက် ၂ ဘက်ကြား တစ်ဖက်ဖက်က အနိုင်ရအောင်လုပ်၍ အစိုးရဖွဲ့စည်းပြီး ကျော်ဖြတ် နိုင်သည်၊ (၃) ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပ၍ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရ သို့မဟုတ် ရွေးကောက်ခံအစိုးရ တစ်ရပ်ဖွဲ့စည်း၍ ကျော်ဖြတ်နိုင်သည်။
ထိုအချက် ၃ ချက်အနက် ပထမနှင့်ဒုတိယသည် ရှုပ်ထွေးပြီး အခက်အခဲများရှိကာ မအောင်မြင်သည့် အတွက် ကြောင့် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ ကြုံတွေ့နေရသော ဘေးဒုက္ခများစွာကို ရင်ဆိုင်နေရခြင်းဖြစ်၍ တတိယအချက်သာ ကျန်ရှိတော့သည်။
ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသော အထွေထွေအကျပ်အတည်းကို ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပ၍ ကျော် ဖြတ်လျှင်ရော အားလုံး အဆင်ပြေသွားမှာလား မေးပါက ရွေးကောက်ပွဲသည် အသွင်ကူးပြောင်းရေးအတွက် အဆင့် တစ်ဆင့်သာဖြစ်ပြီ အားလုံးအဆင်ပြေ ချောမွေ့သွားမည်တော့ မဟုတ်ကြောင်း နားလည်ထားရမည်ဖြစ် သည်။
ဤသို့ဆိုလျှင် ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ရင် ဘာဖြစ်မလဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ရင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုသည့် အခြေခံ အချက် ၂ ချက်အပေါ်မှာ စဉ်းစားရမည်ဟု ထင်သည်။
ပထမဆုံး အနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ရင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုသည်ကို စဉ်းစားကြည့်ရအောင်ပါ။
ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်လျှင် (၁) လက်ရှိ အခြေအနေတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံက ဆက်သွားနေမည်၊ (၂) လက်ရှိ အခြေအနေထက်လည်း ဆိုးသွားသည့် အခြေအနေကို မြန်မာနိုင်ငံ ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်၊ (၃) မြန်မာ့တပ်မတော် လက်ထဲမှာရှိသည့် အာဏာ ၃ ရပ်သည် အကန့်အသတ်မရှိ တည်မြဲနေမည်၊ (၄) မဆုံးနိုင်သော စစ်ပွဲများကို ဖြတ်သန်းနေရမည် စသည့် အခြေအနေများကို ဆက်လက် ရင်ဆိုင်နေရနိုင်ပါသည်။
အကယ်၍ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါက (၁) တည်ငြိမ်သည့် အစိုးရတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာမည်၊ (၂) မြန်မာ့တပ်မတော် လက်ထဲမှာရှိနေသည့် အာဏာ ၃ ရပ်ကို ရွေးကောက်ခံ အစိုးရလက်ထဲ ပြန်ထည့်နိုင်မည်၊ (၃) တရား ဥပဒေစိုးမိုးရေး အားကောင်းလာမည်၊ (၄) စစ်ပွဲများ အရှိန်လျှော့ချလာနိုင်မည်၊ (၅) အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း များ ပြန်လည် များပြားလာပြီ အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း တဖြေးဖြေး လျှော့ချလာနိုင်မည်၊ (၆) ပညာသင်ကြားရေး အတွက် လုံခြုံလာမည်၊ (၇) ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားကဏ္ဍ ပြန်လည်တည်ငြိမ်လာမည်၊ (၈) စီးပွားရေး ကျဆင်းမှု တဖြေးဖြေးခြင်း ပြန်လည် အားကောင်းအောင် တည်ဆောက်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများ ရရှိလာမည်၊ (၉) ခရီး သွားလာမှု လုံခြုံစိတ်ချလာမည်၊ (၁၀) ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ ရပ်ဆိုင်းခြင်း သို့မဟုတ် ပယ်ဖျက်ခြင်းများ လုပ် လာနိုင်မည် စသဖြင့် အခြေအနေများ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်သည်။
ထို့ပြင် (၁၂) ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန် ကြိုးပမ်းရာမှာ တားဆီးပိတ်ဆို့ခံနေရမှုများ ပြေလည်သွားမည်၊ (၁၃) ခိုးဆိုးလုယက်မှုများ လျော့နည်းသွားမည်၊ (၁၄) ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုများ ပြန်လည် အားကောင်းလာမည်၊ (၁၅) ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှု လျှော့ချလာနိုင်မည်၊ (၁၆) ကုန်စည် စီးဆင်းမှုများ ပြန်လည်အားကောင်းလာမည်၊ (၁၇) ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ ပြန်လည် အားကောင်းလာမည်၊ (၁၈) ကျားဖြန့်လုပ်ငန်းနှင့် မှောင်ခိုလုပ်ငန်း များ တိုက်ဖျက်မှု ပိုမို အားကောင်းလာမည်၊ (၁၉) ငွေကြေးဖောင်းပွမှု ကျဆင်းအောင် တဖြေးဖြေးလုပ်လာနိုင်မည်၊ (၂၀) ပါးစပ်ဈေး ပေါက်နေသည့် အိမ်/ခြံ/မြေ ဈေးကွက် တဖြေးဖြေး ကျဆင်းလာနိုင်မည်၊ (၂၁) ကားဈေးနှုန်းများ တဖြေးဖြေး ကျဆင်းလာနိုင်မည်၊ (၂၂) ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများနှင့် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်အား ကောင်းလာမည်၊ ဆက်သွယ်ရေးနှင့် အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုများ တဖြေးဖြေး ပြန်လည်အားကောင်းလာမည်၊ (၂၃) တရားဥပဒေမဲ့ သတ်ဖြတ်မှုများ လျော့ချလာနိုင်သလို နေရာတိုင်းမှာ ကြုံတွေ့ရနိုင်သော ပေါက်ကွဲမှုများ လည်း လျော့ချလာမည် စသဖြင့် အခြေအနေများ ပြန်လည်ခံစားရနိုင်ပါသည်။
သို့သော် ငလျင်ဘေးဒဏ်ကြောင့် လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ ပျက်စီးသွားခြင်းကြောင့် လွှတ်တော် ကျင်းပနိုင်ရေး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု အားကောင်းရန် လိုအပ်သလို တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကို မည်ကဲ့သို့ ကျင်းပ မလဲဆိုသော စိန်ခေါ်မှုများလည်း ရှိနေသည်။
အလားတူ မတည်ငြိမ်မှုများအတွင်းက ပေါများလှသော လက်နက်ခဲယမ်းများနှင့် ဗုံးသီးများသည် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်လာသော အစိုးရလက်ထက်တွင် စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ ပစ်လာနိုင်ခြင်းကြောင့် ပြည်သူလူထု များ ထိခိုက်မှုများ ရှိလာနိုင်သည်။
ထို့ပြင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသည့်တိုင် မြန်မာ့တပ်မတော်က မနှစ်သက်သော ရလဒ်မျိုး ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထွက် ပေါ်လာခဲ့ပါက ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲသမိုင်း ပုံရိပ်မျိုးမဖြစ်ရန်လည်း အလွန်အရေးကြီးလှသည်။
ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပခင်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို မည်ကဲ့သို့ ပြန်လည်တည်ဆောက်မလဲဆိုသော နိုင်ငံရေး သဘောတူညီချက် တစ်ခုကို ရယူပြီးမှသာလျှင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် တချို့က တိုက်တွန်းလျက်ရှိကြသည်။
တခြားတစ်ဖက်မှာတော့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)နှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း တချို့က ရွေးကောက်ပွဲကို မပျက်ပျက်အောင် ဖျက်စီးမည်ဟု ထုတ်ပြန်ထားသည်။
မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်လျှင် ဘာဖြစ်မလဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင် လျှင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုသည်ကို နိုင်ငံသူ/သား တစ်ဦးချင်းစီက စဉ်းစား၍ မည်သည့် အခြေအနေက နိုင်ငံအတွက် ကောင်းမွန်မလဲ ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ကြရမည်ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် မိမိရွေးချယ်သည် အခြေအနေကို မိမိပိုင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည့်အတွက် မိမိ၏ ရွေးချယ်မှုသည် မှန်ကန် ရန် အလွန်အရေးကြီးလှ၍ မည်ကဲ့သို့သော ရွေးချယ်မှုကို မြန်မာနိုင်ငံသူ/သားများ ရွေးချယ်ကြမလဲဆိုတာကို တော့ စောင့်ကြည့်ရပေမည်။
